Bài giảng Triết học: Chương 2 (Dành cho HV Cao học)

Tài liệu này giới thiệu về triết học Mác-Lênin, dành cho đối tượng không chuyên ngành triết học, bao gồm cả sinh viên cao học và nghiên cứu sinh trong các ngành khoa học tự nhiên và công nghệ. Nội dung tập trung vào sự ra đời của triết học Mác-Lênin, chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử.

Sinh viên cao học và nghiên cứu sinh các ngành khoa học tự nhiên và công nghệ.

Tài liệu này trình bày một cách tổng quan và chi tiết về triết học Mác-Lênin, một hệ thống tư tưởng có ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội. Chương 2 đi sâu vào ba nội dung chính: (1) Sự ra đời của triết học Mác-Lênin, bao gồm các điều kiện kinh tế-xã hội, tiền đề lý luận (triết học cổ điển Đức, kinh tế chính trị học cổ điển Anh, CNXH không tưởng phê phán Pháp-Anh), tiền đề khoa học tự nhiên (thuyết tế bào, thuyết tiến hóa, định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng), và các giai đoạn phát triển chính (giai đoạn C.Mác – Ăng-ghen và giai đoạn V.I. Lênin phát triển). Phần này cũng xác định đối tượng và đặc điểm chủ yếu của triết học Mác-Lênin. (2) Chủ nghĩa duy vật biện chứng, tập trung vào hai nguyên lý cơ bản (nguyên lý về mối liên hệ phổ biến và nguyên lý về sự phát triển), ba quy luật cơ bản (quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập, quy luật chuyển hóa từ những sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất và ngược lại, quy luật phủ định của phủ định), và các cặp phạm trù cơ bản (cái chung – cái riêng, nguyên nhân – kết quả, bản chất – hiện tượng, tất nhiên – ngẫu nhiên, nội dung – hình thức, khả năng – hiện thực). (3) Chủ nghĩa duy vật lịch sử, bao gồm học thuyết hình thái kinh tế - xã hội, biện chứng giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng, biện chứng giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội, và vấn đề tiến bộ xã hội. Tài liệu cũng đề cập đến vai trò của triết học Mác – Lênin trong giai đoạn hiện nay, đặc biệt là trong bối cảnh có nhiều biến đổi về chính trị, kinh tế, văn hóa-xã hội, và sự xuất hiện của các vấn đề toàn cầu.