BAI GIANG
TRIÊT HOC NÂNG CAO
Bài 1: KHÁI LUN CHUNG VLCH STRIT HC
1. Khái nimtriết hc
- TthếkVI tcn cho đếnthếkXVIII loài ngườiđã quan nim triết hc
khoa hc ca mi khoa hc, khoa hc đng trên mi khoa hc.
-ThếkXIX, người đu tiên tách triết hcra khi các khoa hc cthkhá
thành công nhưng trên lptrường duy tâm khách quan G.V.F.Heghen.
Người hoàn thành snghipđó C.Mác Ph.Ăngghen.
- Theo quan đim mác-xít, triết hc mt trong nhng hình thái ý thc hi,
khoa hc vnhng bin pháp chung nht, nhng nguyên tc chung nht,
nhng con đường chung nht ca svn đng phát trin cathếgii.
Khái nim triết hc phương Đông hay phương Tây, biến đi theo
lch snhưng bao gicũng bao gm hai yếu t: Mt yếu tnhnthc,
tc shiubiết ca con người vthếgii, sgii thích thếgiihin
thc bng hthng tưduy. Hai yếu tnhn đnh, tc sđánh giá,
nhn xét vmt đo thái đhành đng đi xcacon người đi
vithếgii.
- Vi tưcách mt hình thái ý thc hi, triết hc nhng đcđim
riêng
2. Vn đcơbn catriết hc
Triết hc nghiên cu hàng lot các vn đchung cathếgii, nhưng vn đ
cơbn ca triết hc vn đvmi quan hgia vtcht ýthc
(gia tn ti tưduy, hay gia tnhiên tinh thn).
vn đcơbn ca triết hc bi l, trong thếgii vàn svt, hin
tượng, nhưng chung quy li chúng chphân thành hai loi: hin tượng vt
cht hin tượng ýthc. Mt khác, tphương Đông sang phương
Tây, tcđi đếnhin đi tt ccác trường phái triêt hctrước khi
nghiên cu các vn đchung khác, bao gicũng nghiên cu giiquyết
vn đmi liên hgia vtcht ýthctrước tiên. Vicgii quyết vn
đnày cơsnn tng cho vicgii quyếtnhng vn đkhác ca triết
hc. Nói cách khác vicgiiquyết gii quyết vthếgii quan
phương pháp lun ca triết hc.
Vn đcơbn ca triết hc hai mt. Mtthnhtgiiquyết vthếgii
quan. Tt ccác nhà triết hc đuphitrli câu hi: Gia vtcht
ýthc cái nào trước, cái nào sau, i nào quyết đnh cái nào? Tùy
theo câu trli ca các nhà triết hc, các hc thuyết triết hcđã
chia thành hai trào lưu chính Duy vt Duy tâm.
Các nhà triết hc Duy vtkhng đnh vtcht trước quyết đnh đi vi
ýthc. Ý thc sphn ánh thếgii khách quan o bóc người. Ch
nghĩa duy vt trong tiến trình phát trin tcđi đếnhin điđã trãi
qua nhiu hình thc khác nhau: cđi, tmthường, cơhc, máy móc...
nói chung duy vt siêu hình, duy vtbinchng.
Ngược li, các nhà triết hc Duy tâm likhng đnh ýthc trước
quyết đnh đi vi vtcht. Trong tiến trình phát trin ca mình, ch
nghĩa duy tâm cũng đã trãi qua nhiu hình thc khác nhau: duy cmch
quan, duy lý, nhnguyên, duy thc, duy ngã... nói chung duy tâm ch
quan duy tâm khách quan.
Mtthhai giiquyết vvn đnhnthclun: tt ccác nhà triết hc đu
phitrli u hi: Con người khnăng nhnthcthếgii không? Tùy
theo câu trli ca các nhà triết hc các triết thuyếtđã chia thành hai
phái: Khtri (lun) gm các nhà triết hctrli con người khnăng
nhnthcthếgii. Thông thường h các nhà triết hc duy vt các
nhà triết hc duy tâm chquan. Btkhtri (lun) gm các nhà triết hc
trli con người không khnăng nhnthcthếgii. Thông thường h
các nhà triết hc duy tâm khách quan.
Trên cơsgii quyết vn đcơbn ca triết hc, lch striết hcchra
Triết hc hai ngun gc: Ngun gcnhnthc cachnghĩaduy vt
mi liên hca vi các thành tu ca các khoa hc cth.Ngun gc
hi cachnghĩaduy vt các lc lượng hi, c giai cptiến b,
cách mng trong tng giai đon phát trin ca lch s.Ngun gcnhn
thc cachnghĩaduy m mi liên hca vi các đng siêu nhiên,
hoc tuyt đi hóa mt hay mt syếu tnào đó ca ý thc. Ngun gc
hi cachnghĩaduy tâm thông thường mi liên hca vi các
lc lượng hi, các giai cpphntiến b, giai cpthng trđang trên đà
tan trong tng giai đon phát trin ca lch s.
Bai 2: T CUÔC ĐÂU TRANH TIÊU BIÊU CUA
TRIÊT HOC TRONG LICH S
I/ Cuc đu tranh giachnghĩa duy vt chnghĩa
duy tâm xung quanh vn đcơbn ca triết hc trong
xaiHy-La đai
Ni dung cơbn ca sphát trin triết hcHy-La cđi
cuc đu tranh giachnghĩa duy vt chnghĩa duy tâm,
phn ánh cuc đu tranh gia tng lpch dân chtiến
btrong nhng điukin lch sđó tng lpch quý
tc.
Nhng nhà triết hc duy vt tiêu biuthi này Anaxago,
Ampêđôcơlơ, Đêmôcrit, Êpiquya... quan đim triết hc tư
tưởng chính trca h cơs lun cho shot đng tiến
bca tng lp tiên tiến trong giai cpchnô.
Nhng đibiu tiêu biu cho chnghĩaduy tâm thi này
Xôcrát, Platôn... quan đim triết hc ca hthù đch vitiến
b hi khoa hc. Triết hc quan đim chính trca
hlàm cơs lun cho hot đng tng lpch quý tc.