TR NG Đ I H C N I V HÀ N IƯỜ Ạ Ọ Ộ Ụ Ộ
KHOA KHOA H C CHÍNH TRỌ Ị
NGÂN HÀNG CÂU H I THI K T THÚC H C PH NỎ Ế Ọ Ầ
TRÌNH Đ Đ I H CỘ Ạ Ọ
CÂU HỎI ÔN TẬP
MÔN CHÍNH TRỊ HỌC ĐẠI CƯƠNG
Dành cho các lớp Quản lý Nhà nước
Năm học 2022-2023
Chương 1: Đối tượng, chức năng, nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu của
chính trị học
Câu 1: Trình bày đối tượng nghiên cứu và các chức năng cơ bản của Chính trị
học.
* Trình bày đối tượng nghiên cứu :
Quan điểm thứ nhất, coi Chính trị học là siêu lý luận (metateorie) về chính
trị. Nhà chính trị học người Đức, P.Noack cho rằng Chính trị học gồm cả triết học
chính trị (lý luận chính trị), học thuyết về các thể chế chính trị, xã hội chính trị và
chính trị quốc tế. Theo D.Berg - Schlosser và H.Maier, quan niệm Chính trị học là
học thuyết về các hệ thống chính trị và lý luận quan hệ quốc tế.
Quan điểm thứ hai, đồng nhất Chính trị học với Xã hội học chính trị, tiêu biểu
là R.Aron, M.Djuverger, R.J.Svarsenberg.
Quan điểm thứ ba, xem Chính trị học là lý luận chung về chính trị, nghiên cứu
chính trị như một chỉnh thể, một hiện tượng xã hội, không hạn chế phương diện
riêng biệt của chính trị và phân tích chính trị trong một loạt các khách thể phi chính
trị
khác.
Từ đó, chúng ta rút ra những quan điểm cơ bản về đối tượng nghiên cứu của
Chính trị học như sau.
Thứ nhất, đối tượng nghiên cứu của chính trị học xoay quanh các vấn đề của
đời sống chính trị nhằm làm sáng tỏ những quy luật chung nhất của đời sống chính
trị, cơ chế tác động, cơ chế sử dụng cùng những phương thức, những thủ thuật
chính trị để hiện thực hoá những quy luật chung đó. Vấn đề trung tâm của Chính trị
học là nghiên cứu quyền lực chính trị, phương thức giành quyền lực chính trị, các
thiết chế và các hình thức tổ chức thực hiện quyền lực chính trị, các kiểu hệ thống
chính trị đã và đang tồn tại trong thời đại ngày nay.
Thứ hai, Chính trị học nghiên cứu quá trình hoạt động chính trị nhằm giành
chính quyền, duy trì và sử dụng quyền lực chính trị; nghiên cứu các vấn đề về mục
tiêu chính trị trước mắt và lâu dài mang tính hiện thực; những biện pháp, phương
tiện, thủ thuật, hình thức tổ chức có hiệu quả để đạt các mục tiêu đề ra.
Thứ ba, Chính trị học cũng nghiên cứu các mối quan hệ về lý luận chính trị của
các chế độ xã hội, như lý luận chính trị về nhà nước cổ đại của Platon (Plato) và
Arixtôt (Aristote); Nho giáo của Khổng Tử (Kongzi); Chính trị học tư sản; Chính
trị học vô sản do C. Mác và Ph. Ănghen khởi xướng. Năm 1949, một số nước đã
thành lập Hội Khoa học Chính trị Quốc tế (IPSA), theo sáng kiến của UNESCO,
nhằm tăng cường liên hệ quốc tế trên lĩnh vực chính trị.
-> Kết luận :
Như vậy, đối tượng nghiên cứu của Chính trị học là những quy luật, tính quy
luật chung nhất của đời sống chính trị của xã hội; những cơ chế
tác động, cơ chế vận dụng, những phương thức, thủ thuật, công
nghệ chính trị để hiện thực hóa những
quy luật, tính quy luật đó.
* Trình bày các chức năng cơ bản của CTH :
Chính trị học có chức năng tổng quát là: phát hiện, dự báo những quy luật,
tính quy luật cơ bản nhất của đời sống chính trị; hình thành hệ thống tri thức lý
luận có căn cứ khoa học và thực tiễn.
Chính trị học có ba nhóm chức năng chủ yếu sau:
Thứ nhất, chức năng lý luận, thể hiện ở việc hình thành hệ thống phạm
trù, khái niệm, thuật ngữ khoa học nhằm phản ánh các sự kiện, hiện tượng, quá
trình chính trị. Chức năng này không phản ánh những biểu hiện bên ngoài của
chúng, mà đi sâu vào bản chất, quy luật của đối tượng nghiên cứu.
Thứ hai, chức năng ứng dụng. Chính trị học phục vụ các chủ thể chính
trị, trước hết là chủ thể cầm quyền, trong việc sử dụng, thực thi quyền lực Nhà
nước có hiệu quả; phục vụ cho các đảng chính trị trong việc xác định chiến lược,
chính sách chính trị đúng đắn; phục vụ cho quá trình thông qua các quyết sách
chính trị, nghệ thuật thực hiện cũng như các căn cứ đánh giá lợi ích của các hoạt
động chính trị.
Thứ ba, chức năng giáo dục tư tưởng chính trị. Chính trị học thực
hiện việc giáo dục tư tưởng chính trị, tác động vào cơ chế xã hội hóa chính trị. Các
tri thức
khoa học chính trị là cơ sở, tiền đề cho việc cải tổ nội dung các giá trị chính trị - xã
hội, điều chỉnh các quan hệ và hoạt động của những người tham gia vào các quá
trình chính trị.
Toàn bộ các chức năng của Chính trị học cho thấy mối quan hệ chặt chẽ của nó với
đời sống xã hội.
Câu 2: Đối tượng nghiên cứu của Chính trị học là gì? Phân biệt chính trị và
chính trị học?
* Đối nghiên cứu của CTH :
Thứ nhất, đối tượng nghiên cứu của chính trị học xoay quanh các vấn đề của đời
sống chính trị nhằm làm sáng tỏ những quy luật chung nhất của đời sống chính trị,
cơ chế tác động, cơ chế sử dụng cùng những phương thức, những thủ thuật chính
trị để hiện thực hoá những quy luật chung đó. Vấn đề trung tâm của Chính trị học
là nghiên cứu quyền lực chính trị, phương thức giành quyền lực chính trị, các thiết
chế và các hình thức tổ chức thực hiện quyền lực chính trị, các kiểu hệ thống chính
trị đã và đang tồn tại trong thời đại ngày nay.
Thứ hai, Chính trị học nghiên cứu quá trình hoạt động chính trị nhằm giành chính
quyền, duy trì và sử dụng quyền lực chính trị; nghiên cứu các vấn đề về mục tiêu
chính trị trước mắt và lâu dài mang tính hiện thực; những biện pháp, phương tiện,
thủ thuật, hình thức tổ chức có hiệu quả để đạt các mục tiêu đề ra.
Thứ ba, Chính trị học cũng nghiên cứu các mối quan hệ về lý luận chính trị của
các chế độ xã hội, như lý luận chính trị về nhà nước cổ đại của Platon (Plato) và
Arixtôt (Aristote); Nho giáo của Khổng Tử (Kongzi); Chính trị học tư sản; Chính
trị học vô sản do C. Mác và Ph. Ănghen khởi xướng. Năm 1949, một số nước đã
thành lập Hội Khoa học Chính trị Quốc tế (IPSA), theo sáng kiến của UNESCO,
nhằm tăng cường liên hệ quốc tế trên lĩnh vực chính trị.
-> Kết luận :
Như vậy, đối tượng nghiên cứu của Chính trị học là những quy luật, tính quy
luật chung nhất của đời sống chính trị của xã hội; những cơ chế
tác động, cơ chế vận dụng, những phương thức, thủ thuật, công
nghệ chính trị để hiện thực hóa những
quy luật, tính quy luật đó.
* Phân biệt chính trị và chính trị học :
- Khái niệm :
+ Chính trị : Chính trị là mối quan hệ giữa các giai cấp, các dân
tộc, các quốc gia, các lực lượng xã hội trong việc giành, giữ và thực thi quyền lực
chính trị mà tập trung ở quyền lực nhà nước.
+ Chính trị học : Chính trị học được coi là khoa học nghiên cứu đời sống chính trị
như một chỉnh thể, lấy quyền lực chính trị làm phạm trù trung tâm, nhằm phát
hiện, nhận thức và vận dụng những quy luật, những vấn đề có tính quy luật chi
phối sự vận động và biến đổi của lĩnh vực chính trị và toàn bộ đời sống xã hội.
- Chức năng thực thi quyền lực chính trị :
- Thời gian xuất hiện :
+ Chính trị : CT xuất hiện cùng lúc với xh, khi có phân chia gc
+ CTH : CTH xuất hiện giữa thế kỷ 19
Câu 3: Trình bày khái niệm và nhiệm vụ nghiên cứu của chính trị học. Cho ví
dụ minh họa một nhiệm vụ cụ thể.
* Khái niệm về CTH : Chính trị học được coi là khoa học nghiên cứu đời sống
chính trị như một chỉnh thể, lấy quyền lực chính trị làm phạm trù trung tâm, nhằm
phát hiện, nhận thức và vận dụng những quy luật, những vấn đề có tính quy luật
chi phối sự vận động và biến đổi của lĩnh vực chính trị và toàn bộ đời sống xã hội.
* Nhiệm vụ nghiên cứu của CTH :
Thứ nhất, thúc đẩy hoạt động nghiên cứu, giảng dạy, đào tạo và bồi dưỡng các
nhà khoa học chính trị nhằm đưa ngành khoa học chính trị ngày càng phát triển.
Thứ hai, cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoạch định chính sách đối nội, đối
ngoại; đề ra đường lối chính trị phù hợp với xu thế phát triển của quốc gia, dân tộc
và nhân loại.
Thứ ba, đào tạo đội ngũ các nhà lãnh đạo chính trị chuyên nghiệp. Trang bị
cho các nhà lãnh đạo những tri thức, kinh nghiệm cần thiết để giúp cho hoạt động
của họ phù hợp với quy luật khách quan, tránh sai lầm, chủ quan, duy ý chí.
Thứ tư, bổ sung hệ thống kiến thức giáo dục công dân, góp phần đào tạo những
thế hệ công dân có tri thức; có năng lực phân tích, đánh giá một cách khoa học các
sự kiện, hiện tượng chính trị; có hành động tích cực và trách nhiệm đối với xã hội
* Ví dụ minh họa chó một n.vụ cụ thể :
Chương 2: Lịch sử tư tưởng chính trị
Câu 1: Chứng minh rằng học thuyết chính trị của Khổng Tử là học thuyết
đức trị. Cho biết giá trị và hạn chế trong học thuyết chính trị của ông?
* C.minh rằng học thuyết c.trị của Khổng Tử là học thuyết đức trị :