Bài giảng Văn học thiếu nhi - ĐH Phạm Văn Đồng

TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHẠM VĂN ĐỒNG<br /> KHOA SƯ PHẠM TỰ NHIÊN<br /> <br /> ĐỀ CƯƠNG BÀI GIẢNG<br /> VĂN HỌC THIẾU NHI<br /> <br /> Người soạn: Lê Thị Hồng Thắm<br /> Bộ môn<br /> : Giáo dục Tiểu học<br /> <br /> Năm 2015<br /> <br /> Lời mở đầu<br /> Nhằm góp phần đào tạo, bồi dưỡng và phục vụ tốt việc học tập, nâng cao năng<br /> lực cảm thụ văn học cho sinh viên ngành giáo dục Mầm non, chúng tôi tổ chức biên<br /> soạn bài giảng Văn học thiếu nhi.<br /> Để biên soạn bài giảng này, chúng tôi dựa vào Đề cương chi tiết học phần<br /> của tổ Giáo dục Mầm non, khoa Sư phạm tự nhiên, sách Văn học thiếu nhi, tài liệu<br /> bồi dưỡng chuẩn hóa Trung học sư phạm Mầm non cho giáo viên nhà trẻ, mẫu giáo hệ<br /> 9+1 của Nhà xuất bản Giáo dục, năm 1997. Giáo trình Văn học, tập một và tập ba của<br /> nhà xuất bản Giáo dục, năm 1998 cho hệ Cao đẳng Sư phạm tiểu học.<br /> Đặc biệt lần biên soạn này, chúng tôi soạn theo hướng khái quát, tinh giản<br /> nhằm tích cực hóa hoạt động nhận thức, nâng cao năng lực của người học.<br /> <br /> 1<br /> <br /> A. Mục lục<br /> Lời giới thiệu ................................................................................................................... 1<br /> Học phần: Văn học thiếu nhi .............................................................................................<br /> A. Mục lục: .................................................................................................................... 2<br /> B: Mục tiêu học phần: .................................................................................................. 3<br /> C: Nội dung dạy học: .................................................................................................... 4<br /> Phần 1: Văn học dân gian ............................................................................................... 6<br /> Bài 1: Nhìn lại văn học dân gian ..................................................................................... 6<br /> Bài 2: Truyện cổ dân gian và giáo dục trẻ thơ .............................................................. 10<br /> Bài 3: Đồng dao trong đời sống trẻ thơ ......................................................................... 16<br /> Bài 4: Hát ru với trẻ thơ................................................................................................. 21<br /> Phần 2: Văn học trẻ em Việt Nam ................................................................................ 24<br /> Bài 1: Khái quát về sự phát triển của văn học thiếu nhi Việt Nam ............................... 24<br /> Bài 2: Thơ Võ Quảng .................................................................................................... 30<br /> Bài 3: Thơ Phạm Hổ ...................................................................................................... 34<br /> Bài 4: Tô Hoài ............................................................................................................. .42<br /> Bài 5: Thơ Các em viết.................................................................................................. 46<br /> Bài 6: Thơ Trần Đăng Khoa .......................................................................................... 51<br /> Phần 3: Văn học trẻ em nước ngoài .............................................................................. 59<br /> Bài 1: Khái quát văn học trẻ em nước ngoài ................................................................. 61<br /> Bài 2: Giới thiệu môt số tác giả, tác phẩm tiêu biểu .................................................... 67<br /> <br /> 2<br /> <br /> B. Mục tiêu học phần<br /> 1. Mục tiêu chung của học phần:<br /> * Kiến thức:<br /> - Sau khi học xong học phần, sinh viên có được những những kiến thức về đặc<br /> trưng cơ bản của văn học dân gian, vai trò của văn học dân gian đối với giáo dục<br /> trẻ thơ, một số thể loại văn học dân gian phù hợp với trẻ mầm non.<br /> - Hiểu được thành tựu của văn học thiếu Việt Nam từ sau cách mạng tháng Tám<br /> 1945, một số tác giả, một số tác phẩm tiêu biểu.<br /> - Hiểu được một số nét về thành tựu văn học thiếu nhi thế giới, một số tác giả,<br /> tác phẩm tiêu biểu.<br /> * Kỹ năng:<br /> - Biết phân tích, đánh giá các tác phẩm viết cho trẻ mầm non. Phát hiện được<br /> những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn học thiếu nhi nói chung, thơ<br /> truyện cho trẻ mầm non nói riêng.<br /> * Thái độ:<br /> Yêu thích và đánh giá đúng các tác phẩm văn học viết cho thiếu nhi nói chung,<br /> cho trẻ mầm non nói riêng, từ đó bồi dưỡng thêm lòng yêu nghề, mến trẻ.<br /> 2. Mục tiêu đào tạo cụ thể:<br /> 2.1. Phẩm chất:<br /> * Phẩm chất 1:<br /> - Có ý thức tìm hiểu, nghiên cứu về khái niệm văn học dân gian, đặc trưng của<br /> văn học dân gian, giá trị của văn học dân gian. Một số tác phẩm văn học dân gian<br /> phù hợp với trẻ như: cổ tích, thần thoại, ngụ ngôn, truyền thuyết, đồng dao, hát<br /> ru…<br /> - Yêu thích văn học dân gian, đặc biệt là các thể loại văn học dân gian gắn bó<br /> với đời sống tâm hồn trẻ thơ.<br /> * Phẩm chất 2:<br /> Có ý thức tìm hiểu,nghiên cứu về thành tựu của các giai đoạn phát triển của<br /> văn học thiếu nhi Việt Nam, những nét đặc sắc về nội dung, nghệ thuật. Về nội<br /> dung và nghệ thuật của các tác phẩm, tác giả tiêu biểu như: Tô Hoài, Phạm Hổ, Võ<br /> Quảng, Trần Đăng Khoa…<br /> * Phẩm chất 3:<br /> Có ý thức tìm hiểu, nghiên cứu thành tựu của văn học trẻ em nước ngoài được<br /> dịch sang tiếng Việt, những giá trị cơ bản của văn học trẻ em nước ngoài. Tìm hiểu<br /> một số tác giả, tác phẩm tiêu biểu như: Andecxen, Grim. L.Tôn xtôi, HectoMalo…<br /> 2.2. Năng lực:<br /> *Năng lực 1: Có khả năng phân tích, đánh giá, sưu tầm các tác phẩm Văn học<br /> dân gian để tìm ra nét đặc trưng của từng thể loại phù hợp với trẻ thơ.<br /> * Năng lực 2: Có khả năng phân tích, đánh giá tác phẩm văn học viết cho thiếu<br /> nhi trong và ngoài nước.<br /> <br /> 3<br /> <br /> C. Nội dung dạy học<br /> Phần I: Văn học dân gian<br /> Bài 1: Nhìn lại Văn học dân gian: (02 tiết)<br /> - Văn học dân gian là gì?<br /> - Đặc trưng của văn học dân gian.<br /> - Các giá trị cơ bản của văn học dân gian:<br /> - Văn học dân gian trong đời sống trẻ thơ.<br /> Bài 2: Truyện cổ dân gian với trẻ thơ: (03 tiết)<br /> - Những loại truyện cổ dân gian phù hợp với trẻ.<br /> - Những giá trị đặc trưng nói chung của truyện cổ dân gian với giáo dục trẻ:<br /> Bài 3: Đồng dao với trẻ thơ: (02 tiết)<br /> - Khái niệm về đồng dao.<br /> - Đặc trưng của đồng dao.<br /> - Ý nghĩa của đồng dao đối với trẻ thơ.<br /> Bài 4: Hát ru với trẻ thơ: (02 tiết)<br /> - Khái niệm hát ru.<br /> - Truyền thống về hát ru và tình hình hiện nay về hát ru.<br /> -Ý nghĩa của hát ru trong đời sống trẻ thơ.<br /> Phần II: Văn học trẻ em việt Nam<br /> Bài 1: Khái quát về sự phát triển của văn học thiếu nhi Việt Nam: (03 tiết)<br /> - Qúa trình sáng tác văn học thiếu nhi Việt Nam.<br /> - Những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật trong văn học viết cho<br /> thiếu nhi.<br /> Bài 2: Thơ Võ Quảng:<br /> (02 tiết)<br /> - Vài nét về tác giả.<br /> - Những giá trị cơ bản trong thơ Võ Quảng viết cho thiếu nhi.<br /> Bài 3: Thơ Phạm Hổ: (03 tiết)<br /> - Vài nét về tác giả.<br /> - Giá trị nội dung thơ Phạm Hổ viết cho các em.<br /> - Nghệ thuật thơ Phạm Hổ viết cho các em:<br /> Bài 4: Truyện Tô Hoài: (04 tiết)<br /> - Vài nét về tác giả.<br /> - Truyện viết cho các lứa tuổi.<br /> - Nghệ thuật truyện Tô Hoài viết cho thiếu nhi.<br /> Thực hành phân tích tính cách nhân vật Dế Mèn.<br /> Bài 5: Thơ các em viết. (02 tiết)<br /> - Khái quát, tình hình sáng tác thơ các em thời thời chống Mỹ đến nay.<br /> - Đặc sắc nội dung trong thơ các em viết.<br /> - Đặc sắc nghệ thuật trong thơ các em.<br /> Bài 6: Thơ Trần Đăng Khoa. (04 tiết)<br /> - Vài nét về tác giả.<br /> - Nội dung thơ Trần Đăng Khoa.<br /> - Nghệ thuật thơ Trần Đăng khoa.<br /> - Thực hành phân tích bài thơ “Hạt gạo làng ta”<br /> Phần III: Khái quát văn học trẻ em nước ngoài. (03 tiết )<br /> - Sơ lược về mảng văn học trẻ em nước ngoài được dịch sang tiếng Việt.<br /> - Giới thiệu một số tác giả tiêu biểu.<br /> 4<br /> <br />