Đ bài: Đi th a – m t tuyên ngôn ngh thu t c a Nam Cao tr c Cách m ngề ờ ừ ộ ệ ậ ủ ướ ạ
tháng Tám
Bài làm
Trong cu c đi c m bút c a mình, Nam Cao luôn suy nghĩ, trăn tr v cu c s ng và vi t.ộ ờ ầ ủ ở ề ộ ố ế
Đi u này th hi n rõ nét trong tác ph m c a ông su t t tr c đn sau Cách m ng, trề ể ệ ẩ ủ ố ừ ướ ế ạ ở
thành h th ng quan đi m sáng tác c a ông. Nhi u tác ph m c a ông đc coi là tuyênệ ố ể ủ ề ẩ ủ ượ
ngôn ngh thu t v i nh ng quan đi m ti n b và sâu s c. Trong đó, Đi th a là m tệ ậ ớ ữ ể ế ộ ắ ờ ừ ộ
tuyên ngôn ngh thu t c a Nam Cao tr c Cách m ng tháng Tám.ệ ậ ủ ướ ạ
Nói đn tuyên ngôn ngh thu t c a Nam Cao tr c cách m ng, ng i ta th ng nghĩ đnế ệ ậ ủ ướ ạ ườ ườ ế
Trăng sáng. Song quan đi m ngh thu t đc Nam Cao phát bi u thành h th ng và cóể ệ ậ ượ ể ệ ố
chi u sâu t t ng thì ph i nói đn Đi th a ch không ph i Trăng sáng.ề ư ưở ả ế ờ ừ ứ ả
N u nh trong Trăng sáng, nhà văn phê phán ngh thu t lãng m n thoát li tr n tránh tráchế ư ệ ậ ạ ố
nhi m, tr n tránh cu c đi, ông coi đó là ánh trăng l a d i, thì đn Đi th a ông còn phêệ ố ộ ờ ừ ố ế ờ ừ
phán c l i t chân h i h t, ch t đc cái b ngoài xã h i. V i quan đi m ngh thu tả ố ả ờ ợ ỉ ả ượ ề ộ ớ ể ệ ậ
chân chính ph i tr v v i cu c đi th c. H (ng i phát ngôn c a Nam Cao) đã cóả ở ề ớ ộ ờ ự ộ ườ ủ
nh ng nh n xét đích đáng v cu n Đng v . Cu n “Đng v ” ch có giá tr đa ph ngữ ậ ề ố ườ ề ố ườ ề ỉ ị ị ươ
thôi, các anh có hi u không? Ng i ta d ch nó vì mu n bi t phong t c c a m i n i. Nó chể ườ ị ố ế ụ ủ ọ ơ ỉ
t đc cá b ngoài c a xã h i. Tôi cho là xoàng l m! Nh v y, Nam Cao không ch điả ượ ề ủ ộ ắ ư ậ ỉ ố
l p văn ch ng gi d i v i văn ch ng chân th c mà còn phân bi t cái chân th c bậ ươ ả ố ớ ươ ự ệ ự ề
ngoài v i chân th c có chi u sâu trong ngh thu t. Đi u này th hi n t t ng m i mớ ự ề ệ ậ ề ể ệ ư ưở ớ ẻ
và sâu s c c a ông.ắ ủ
Không tán thành lo i sáng tác ch t đc cái b ngoài c a xã h i, Nam Cao cho r ng m tạ ỉ ả ượ ề ủ ộ ằ ộ
tác ph m th t giá tr thì ph i v t lên trên t t c các b cõi và gi i h n, ph i là m t tácẩ ậ ị ả ượ ấ ả ờ ớ ạ ả ộ
ph m chung cho c loài ng i. Nó ph i ch a đng m t cái gì l n lao, m nh m , v a đauẩ ả ườ ả ứ ự ộ ớ ạ ẽ ừ
đn, l i v a ph n kh i. Nó ca t ng lòng th ng, tình bác ái, s công bình… nó làm choớ ạ ừ ấ ở ụ ươ ự
ng i g n ng i h n. Đây chính là đi u c t lõi làm nên giá tr đích th c c a m t n n vănườ ầ ườ ơ ề ố ị ự ủ ộ ề
h c l n. Trong lúc xã h i thu c đa n a phong ki n đy h n lo n, văn ch ng th t – giọ ớ ộ ộ ị ử ế ầ ỗ ạ ươ ậ ả
l n l n, nhà văn b c m áo ghì sát đt, v y mà v n có m t Nam Cao trong sáng vô ng n,ẫ ộ ị ơ ấ ậ ẫ ộ ầ
trung th c vô ng n (Tô Hoài) và đy tâm huy t v i nghi p văn, th t đáng quý bi t bao.ự ầ ầ ế ớ ệ ậ ế
Nhi t tình, tâm huy t và trách nhi m c a ng i c m bút đã khi n ông có nh ng suy nghĩệ ế ệ ủ ườ ầ ế ữ
nghiêm túc đy ti n b v ngh thu t đích th c. Văn ch ng c a ông h ng t i lòng yêuầ ế ộ ề ệ ậ ự ươ ủ ướ ớ
th ng con ng i, tình bác ái, s công b ng. Nó là m c đích cao c là giúp cho ng i g nươ ườ ự ằ ụ ả ườ ầ
ng i h n. Thì ra s m nh mà cu c s ng giao cho nhà văn, giao cho tác ph m c a ôngườ ơ ứ ệ ộ ố ẩ ủ
th t l n lao. Nhà văn ph i làm cho con ng i g n gũi nhau h n, yêu th ng nhau h n. Đóậ ớ ả ườ ầ ơ ươ ơ
cũng chính là ý nghĩa văn h c là nhân h c vĩ đi trong t t ng Nam Cao.ọ ọ ạ ư ưở
Và s th c Nam Cao cũng đà làm đc đi u mình nói. Trong tác ph m c a mình, không ítự ự ượ ề ẩ ủ
l n ông v nên nh ng c nh t ng xót th ng, đau lòng r i th i lên trong lòng ng i đcầ ẽ ữ ả ượ ươ ồ ổ ườ ọ
s xót xa, nu i ti c, s yêu th ng, căm gi n, c m thông. Ta xót th ng cho cái ch t c aự ố ế ự ươ ậ ả ươ ế ủ
Lão H c bao nhiêu thì ng m ngùi cho đám c i c a D n b y nhiêu, đau đn, day d tạ ậ ướ ủ ầ ấ ớ ứ
khôn nguôi cho cái ch t c a Chí Phèo trên con đng tr l i hoàn l ng bao nhiêu thì cămế ủ ườ ở ạ ươ
ghét xã h i thu c đa phong ki n vô nhân đo b y nhiêu và c m thông vô cùng v i nh ngộ ộ ị ế ạ ấ ả ớ ữ
trí th c nh Đi n ( Trăng sáng), H (Đi th a) nh ng con ng i có c m hoài bão l nứ ư ề ộ ờ ừ ữ ườ ướ ơ ớ
nh ng l i b áo c m ghì sát đt.. Đi u này ch có đc khi trong th m sâu trái tim c aư ạ ị ơ ấ ề ỉ ượ ẳ ủ
ng i vi t có tình yêu th ng trân tr ng con ng i vô h n. N i ni m day d t v conườ ế ươ ọ ườ ạ ỗ ề ứ ề
ng i, tình yêu th ng y qua quá trình thai nghén đã trào dâng lên ng n bút đ vi t nênườ ươ ấ ọ ể ế
nh ng tác ph m b t h c a lòng nhân đo.ữ ẩ ấ ủ ủ ạ
Cũng qua nhân v t H , Nam Cao đã phát bi u r t hay v yêu c u tìm tòi sáng t o c aậ ộ ể ấ ề ầ ạ ủ
ngh văn và l ng tâm c a ng i c m bút: Văn ch ng không c n đn nh ng ng i thề ươ ủ ườ ầ ươ ầ ế ữ ườ ợ
khéo tay, làm theo m t vài ki u m u đa cho. Văn ch ng ch dung n p đc nh ngộ ể ẫ ư ươ ỉ ạ ượ ữ
ng i bi t đào sâu, bi t tìm tòi, kh i nh ng ngu n ch a ai kh i và sáng t o nh ng gìườ ế ế ơ ữ ồ ư ơ ạ ữ
ch a có.ư
Tr c h t, Nam Cao lên ti ng ph nh n nh ng nhà ván đc g i là nh ng ng i thướ ế ế ủ ậ ữ ượ ọ ữ ườ ợ
khéo tay – nh ng ng i ch bi t b t ch c ng i khác. Đó là nh ng nhà văn ch chuyênữ ườ ỉ ế ắ ướ ườ ữ ỉ
chú g t đo ngôn t t o nên th văn ch ng đn gi n là văn ch ng r p khuôn. Th cọ ẽ ừ ạ ứ ươ ơ ả ươ ậ ự
ch t đó ch là th văn ch ng nông c n, h i h t, l p l i, sáo mòn theo m t khuôn m u đãấ ỉ ứ ươ ạ ờ ợ ặ ạ ộ ẫ
có tr c đó. B n ch t đích th c c a văn ch ng là s sáng t o: Văn ch ng ch dung n pướ ả ấ ự ủ ươ ự ạ ươ ỉ ạ
nh ng ng i bi t đào sâu tìm tòi, kh i nh ng ngu n ch a ai kh i và sáng t o nh ng gìữ ườ ế ơ ữ ồ ư ơ ạ ữ
ch a có. Văn ch ng không cho phép b t c s l p l i nào. Ngh thu t là m t quá trìnhư ươ ấ ứ ự ặ ạ ệ ậ ộ
ch n l c kh c nghi t. Vì v y, mu n tác ph m c a mình không b đào th i thì nhà vănọ ọ ắ ệ ậ ố ẩ ủ ị ả
ph i có quá trình tìm tòi, sáng t o. Con đng lao đng ngh thu t c a các nhà văn là conả ạ ườ ộ ệ ậ ủ
đng lao đng chân chính, lao đng th c th .ườ ộ ộ ự ụ
Khi Nam Cao đòi h i m i nhà văn ph i kh i nh ng ngu n ch a ai kh i là ông mu n nhàỏ ỗ ả ơ ữ ồ ư ơ ố
văn ph i tìm đn nh ng gì ch a ai phát hi n ra. Cu c đi d ng nh là m t dòng sôngả ế ữ ư ệ ộ ờ ườ ư ộ
l n. N i y đã có nh ng m ch ngu n hi n h u, nh ng n i y v n hãy còn r t nhi uớ ơ ấ ữ ạ ồ ệ ữ ư ơ ấ ẫ ấ ề
nh ng m ch ngu n ti m n mà nhi m v c a nhà văn là ph i khám phá nh ng m chữ ạ ồ ề ẩ ệ ụ ủ ả ữ ạ
ngu n này. Đó qu là m t nhi m v không d dàng gì đòi h i nhà văn tài năng và m tồ ả ộ ệ ụ ễ ỏ ờ ộ
tinh th n lao đng th c s — m t s c ng hi n và tâm huy t ngh nghi p.ầ ộ ự ự ộ ự ố ế ế ề ệ
Tim tòi ra nh ng chân lý ngh thu t này h n Nam Cao cũng đã tr i qua quá trình suy nghĩ,ữ ệ ậ ẳ ả
trăn tr c a m t nhà ngh thu t tâm huy t. T t ng y tr thành chân lý ngh thu t nóiở ủ ộ ệ ậ ế ư ưở ấ ở ệ ậ
chung và chân lý trong văn ch ng nói riêng cho m i th i đi m i n n văn h c.ươ ọ ờ ạ ở ọ ề ọ
Cu c đi lao đng c a Nam Cao là t m g ng sáng cho nh ng n l c tìm tòi, khám pháộ ờ ộ ủ ấ ươ ữ ỗ ự
giàu giá tr s ng mãi cùng th i gian: Chí Phèo, Đi th ng… Trong hi n th c m i mị ố ờ ờ ườ ệ ự ớ ẻ
nh t mà Nam Cao khám phá đó là s tha hóa v nhân ph m: Hình nh ng i lao đng bấ ự ề ẩ ả ườ ộ ị
xã h i phong ki n th c dân h y ho i c nhân hình, nhân tính (Chí Phèo), ng i trí th c cóộ ế ự ủ ạ ả ườ ứ
hoài bão l n, có ý th c v l s ng tình th ng nh ng l i vi ph m vào chính nh ng lớ ứ ề ẽ ố ươ ư ạ ạ ữ ẽ
s ng tình th ng đó và c u th , đê ti n trong ngh nghi p (H – Đi th a)… Đây làố ươ ẩ ả ệ ề ệ ộ ờ ừ
đi m m i mà các nhà văn hi n th c tr c đó m i ch ra đc s b n cùng, quá trình đóiể ớ ệ ự ướ ớ ỉ ượ ự ầ
c m rách áo c a ng i nông dân, ng i trí th c mà thôi. Đng th i, m t đi n hình m iơ ủ ườ ườ ứ ồ ờ ộ ể ớ
m , ti n b n a trong sáng tác c a Nam Cao là th y đc quá trình th c t nh l ng tâmẻ ế ộ ữ ủ ấ ượ ứ ỉ ươ
làm ng i c a Chí Phèo, quá trình th c t nh nh n ra mình là m t ng i th a, m t k kh nườ ủ ứ ỉ ậ ộ ườ ừ ộ ẻ ố
n n H … Ngoài ra, n u nh tr c đây, Nguy n Công Hoan, Ngô T t T đem đn choạ ở ộ ế ư ướ ễ ấ ố ế
chúng ta nh ng nhân v t thiên v hành đng, nh ng cu c đu tranh di n ra hàng ngày trênữ ậ ề ộ ữ ộ ấ ễ
b m t cu c s ng thì Nam Cao l i ch đng đi vào n i tâm nhân v t v i r t nhi u vuiề ặ ộ ố ạ ủ ộ ộ ậ ớ ấ ề
bu n, đau đn, xót xa, ân h n. C ng i nông dân và ng i trí th c c a Nam Cao đu r tồ ớ ậ ả ườ ườ ứ ủ ề ấ
giàu n i tâm…ộ
Nh v y Nam Cao không nh ng có quan đi m chân chính, ông còn th c hi n nh ng quanư ậ ữ ể ự ệ ữ
đi m y m t cách xu t s c. Đi u đó làm nên s vĩ đi c a nhà văn Nam Cao – m t nghể ấ ộ ấ ắ ề ự ạ ủ ộ ệ
sĩ l n – m t trái tim l n. Và cũng c n kh ng đnh r ng h n b t c đâu, truy n ng n Điớ ộ ớ ầ ẳ ị ằ ơ ấ ứ ở ệ ắ ờ
th a cho th y đy đ nh t nh ng quan đi m ngh thu t sâu s c, ti n b c a Nam Cao.ừ ấ ầ ủ ấ ữ ể ệ ậ ắ ế ộ ủ
