CHƯƠNG 3: SỬ KÍ
1.Tư Mã Thiên (145 – 87 tr.CN)
- Con củaTư Mã Đàm – một học giả uyên bác
- Tư Mã Thiên có chí nối nghiệp cha từ khi còn rất trẻ.
- 108 tr.CN Tư Mã Thiên nối tiếp công việc của cha làm Thái sử lệnh.
- 99tr. CN xảy ra họa Lý Lăng. Ông hoàn thành Sử kí năm 93tr.CN
2. Sử kí
2.1 Kết cấu:
- Là bộ sách đồ sộ nhất thời bấy giờ: 52 vạn chữ, gồm 5 thể loại: Bản kỷ, Biểu, Thư, Thế gia, Liệt truyện.
-
Bao quát thời gian dài: từ thời Hoàng đế đến niên hiệu Thái sơ (104 -101tr.CN), không gian rộng lớn: bản đồ vương triều Hán và những khu vực lân cận.
- Tổng kết nhiều mặt của đời sống thời cổ đại: chính trị, kinh tế, văn hóa=> bộ chính sử đầu tiên của Trung Quốc,
2.2 Bút pháp “ngụ Xuân Thu”
-Bộ sử không dựa vào ý chí của người thống trị cao nhất=> mang tính phê phán, không ngợi ca. (Lưu Bang)
- Không đơn thuần ghi chép; thể hiện suy tư sâu sắc của cá nhân trước các vấn đề lịch sử.
+Con người bị chi phối bởi nhu cầu vật
chất, không phải vì đạo lý, đạo nghĩa.
+Miêu tả hành động và sự nghiệp cá
nhân, không phải xuất phát từ địa vị.
+Khen chê nhân vật không từ mô hình luân lí nào; lí giải các vấn đề con người, xã hội trong mối quan hệ phức tạp, đa chiều của cuộc sống.
=> ngụ bao biếm thời thế nhưng không theo tinh thần Khổng tử.
3. Phương thức kể chuyện
- Cách kể truyền thống: đầy đủ, mở - kết
hoàn chỉnh. Thông qua câu chuyện kể bày tỏ quan điểm chính trị, luân lí => góc độ của nhà sử học
- Tư Mã Thiên không chỉ kể, kết hợp tả: tái hiện cảnh tượng sinh động, làm nổi suy nghĩ, ý thức hành động của nhân vật =>góc nhìn của nhà văn
+Giữ khoảng cách, thái độ khách quan khi kể, tả; phần ngoài cốt truyện tác giả mới bày tỏ ý kiến riêng.
+Thường chọn một câu chuyện tiêu biểu nào đó về nhân vật, thông qua câu chuyện tạo được dấu ấn sâu sắc trong độc giả.
+ “Thực lục” và “Hỗ kiến pháp”. Tuy nhiên
trong thực lục vẫn có hư cấu; “Hỗ kiến” trong tả người, việc.
4. Nghệ thuật miêu tả nhân vật
- Truyện văn xuôi lịch sử trước đó lấy sự
kiện làm đối tượng miêu tả.
- Sử kí là tác phẩm đầu tiên lấy việc miêu tả nhân vật làm mạch chính để bao quát về lịch sử=> Hình thức truyện kí nhân vật được đặt nền móng vững chắc.
- Hệ thống nhân vật: đông đảo, phong phú, điển hình. Một số loại hình nhân vật ra đời: vua chúa, anh hùng, hiệp khách, quan
lại, thuyết khách…
5. Ngôn ngữ và giọng điệu:
- Có sự dung hợp ngôn ngữ văn chương và đời sống; ngôn ngữ xưa và đương thời.
- Sử dụng rộng rãi lối diễn đạt của quần chúng: vận dụng thành ngữ, tục ngữ
- Yếu tố cảm xúc khiến câu văn thêm sinh khí, giàu biểu cảm.