Bài tập Kinh tế đại cương: Làm rõ nội dung và tác động của chính sách tiền tệ đối với nền kinh tế vĩ mô ở Việt Nam hiện nay

Ặ

Ấ

Ề

I.Đ T V N Đ

ề ệ ữ ộ ế Chính sách ti n t là m t trong nh ng chính sách kinh t ự vĩ mô c c kì quan

ề ọ ế ộ tr ng trong n n kinh t ế ị ườ th tr ự ư ự ng vì nó có tác đ ng tr c ti p vào lĩnh v c l u

ề ệ ừ ả ượ ầ ộ ủ ề ế thông ti n t , t ổ đó tác đ ng vào t ng c u và s n l ng c a n n kinh t ầ , góp ph n

ủ ề ẩ ế ế ệ ư ạ ộ thúc đ y các ho t đ ng c a n n kinh t ộ . Vì th vi c làm rõ n i dung cũng nh tác

ề ệ ủ ộ ự ụ ệ ế ở đ ng c a chính sách ti n t ệ trong vi c th c hi n các m c tiêu kinh t vĩ mô Vi ệ t

ấ ầ ệ ế Nam hi n nay là r t c n thi t.

Ả

Ấ

Ề

II.

Ế GI I QUY T V N Đ

1.

Các khái ni mệ

ề ệ

1.1. Ti n t

là gì? Chính sách ti n t

là gì?

ề ệ ấ ả ứ ượ ấ ậ ộ ươ Ti n t là t ữ t c nh ng th đ c xã h i ch p nh n dùng làm ph ệ ng ti n

ổ ị ụ thanh toán chung trong trao đ i hàng hóa và d ch v .

ề ệ ộ ế ượ ề ệ Chính sách ti n t là m t chính sách kinh t vĩ mô đ ở ự c đ ra và th c hi n b i

ươ ụ ằ ả ẩ ổ ị ưở ngân hàng trung ng nh m m c tiêu n đ nh giá c , thúc đ y tăng tr ng kinh t ế

ạ ộ ệ và t o công ăn vi c làm cho xã h i.

ủ ề

ụ

ế

1.2. Các m c tiêu c a n n kinh t

vĩ mô

ụ ủ ọ ế ượ M c tiêu tr ng tâm c a chính sách kinh t vĩ mô đã đ ủ ế c hình thành ch y u

ộ ự ệ ạ ợ ộ ỗ ớ là do n i lo s cu c đ i suy thoái m i, m t s ki n đã đ l ể ạ ấ ượ i n t ng không th ể

ố ớ ấ ả ữ ờ ỳ nào quên đ i v i t ố t c nh ng ai đã s ng qua th i k đó.

ề ế ả ượ ụ ồ ớ ự ế N n kinh t vĩ mô bao g m 5 m c tiêu l n là: tăng s n l ng th c t ạ cao; t o

ạ ấ ỉ ệ ấ ệ ệ ể ề ượ ạ nhi u vi c làm h th p t l ạ ấ th t nghi p; h th p và ki m soát đ c l m phát;

ằ ằ ố ố ị ỉ

ằ

đ nh t giá h i đoái và cân b ng cán cân thanh toán; phân b công b ng

ả nh m gi m

ữ

ư

ệ

ề

ậ

ầ

ớ

gi nữ ổ

ứ ố ớ b t chênh l ch v thu nh p và m c s ng gi a các t ng l p dân c và

ộ ị ề đ nh v xã h i.

1

ề ệ

ủ

ộ

ự

ệ

2.

N i dung c a chính sách ti n t

trong vi c th c hi n các

ụ

ế

ệ

m c tiêu kinh t

vĩ mô

ở ệ Vi

t Nam hi n nay

ề ệ ề ệ ở ộ ạ Chính sách ti n t có hai lo i: chính sách ti n t m r ng và chính sách ti n t ề ệ

ủ ề ạ ộ ắ ặ ế th t ch t. Tùy theo tình hình ho t đ ng c a n n kinh t ụ và các m c tiêu kinh t ế vĩ

ủ ể ề ặ ỗ ờ ế ộ mô đã đ t ra trong m i th i kì phát tri n c a n n kinh t xã h i mà ngân hàng

ươ ể ự ề ệ ệ ộ trung ng có th th c hi n m t trong hai chính sách ti n t này.

ề ệ ở ộ

2.1. Chính sách ti n t

m r ng

ệ ươ ở ộ ứ ề ề ế Là vi c ngân hàng trung ng m r ng m c cung ti n trong n n kinh t , làm

ờ ậ ề ấ ả ầ ố ổ cho lãi su t gi m xu ng qua đó làm tăng t ng c u, nh v y mà quy mô n n kinh

ở ộ ỉ ệ ấ ể ở ộ ệ ậ ả ượ t ế ượ đ c m r ng thu nh p tăng và t l th t nghi p gi m. Đ m r ng đ ứ c m c

ự ề ế ở ộ ươ ệ cung ti n, th c hi n chính sách kinh t m r ng, ngân hàng trung ể ự ng có th th c

ị ườ ệ ộ ứ hi n m t trong ba cách sau đây: mua và trên th tr ng ch ng khoán, h th p t l ạ ấ ỉ ệ

ự ữ ắ ạ ấ ứ ấ ộ ế ự ệ ấ ờ ồ d tr b t bu c, h th p m c lãi su t chi t kh u, hay th c hi n đ ng th i hai

ặ ho c ba cách trên

ấ ủ ở ộ ề ệ ự ứ ệ ề Th c ch t c a chính sách m r ng ti n t ề là: vi c cung ng thêm ti n cho n n

ế ầ ư ằ ể ả ệ kinh t ế , nh m khuy n khích đ u t ấ ạ phát tri n s n xu t, t o công ăn vi c làm.

ề ệ ắ

2.2. Chính sách ti n t

ặ th t ch t

ươ ứ ề ề ằ ả ộ ớ Ngân hàng trung ng tác đ ng nh m gi m b t m c cung ti n trong n n kinh

ế ề ế t ấ , làm cho lãi su t trong n n kinh t tăng lên. Thông qua đó nó thu h p đ ẹ ượ ổ c t ng

ứ ự ả ố ầ c u, làm m c giá chung gi m xu ng. Th c thi chính sách này, ngân hàng trung

ươ ử ụ ứ ệ ằ ả ằ ng s d ng các bi n pháp nh m gi m m c cung b ng cách: bán ra trên th ị

ườ ự ữ ắ ứ ứ ặ ấ ộ ế tr ng ch ng khoán, tăng m c d tr b t bu c, ho c tăng lãi su t chi ấ t kh u,

ụ ể ắ ấ ố ớ ki m soát kh t khe đ i v i lãi su t tín d ng…

2

ặ ề ệ ấ ủ ự ắ ứ ệ ề ả Th c ch t c a chính sách th t ch t ti n t : là vi c gi m cung ng ti n cho

ế ầ ư ế ề ạ ủ ề ặ ự ằ n n kinh t n nh m h n ch đ u t ể , ngăn ch n s phát tri n quá đà c a n n kinh

ế ế ạ ề t là ki m ch l m phát.

ề ệ

ủ

ộ

ự

ệ

3.

Tác đ ng c a chính sách ti n t

ề trong vi c th c hi n n n

ế

ệ

kinh t

vĩ mô

ở ệ Vi

t Nam hi n nay

ạ ộ

ủ

ộ

ệ

ế

3.1. Tác đ ng đ n ho t đ ng c a doanh nghi p

ử ế ắ ố Trong n a cu i năm 2012, chính sách th t ch t ti n t ặ ề ệ ướ ầ b c đ u đã có k t qu ả

ự ế ệ ư ỉ ố ở ắ ệ ấ tích c c. Kinh t Vi t Nam đã có d u hi u kh i s c nh ch s giá tiêu dùng (CPI)

ượ ề ế ả ớ ỉ đ c ki m ch , CPI c năm 2012 ch tăng 6,81% so v i tháng 12/2011 và tăng

ư ặ ớ 9,21% so v i bình quân 12 tháng năm 2011; cán cân thanh toán th ng d cao… Tuy

ặ ề ệ ủ ặ ắ ư ề ế nhiên, m t trái c a chính sách th t ch t ti n t đã đ a n n kinh t ạ vào tình tr ng

ế ệ ẩ ầ ạ ố ụ ể khát v n, đ y h u h t các doanh nghi p vào tình tr ng khó khăn. C th :

ế ậ ượ ớ ụ ề ồ M t làộ ệ , nhi u doanh nghi p không ti p c n đ ố c v i ngu n v n tín d ng ngân

ủ ụ ề ế ầ ổ ơ ố hàng: Theo đi u tra c a T ng c c Th ng kê, đ n đ u tháng 5/2012 có h n 42%

ạ ộ ệ ố ố ố s doanh nghi p không vay v n trong ho t đ ng kinh doanh. Trong s 58% doanh

ố ọ ố ừ ệ ố ơ ươ nghi p có vay v n, thì h n 50% trong s h vay v n t ngân hàng th ạ ng m i nhà

ướ ố ừ ầ ươ ạ ổ ầ ố ạ n c, g n 30% có vay v n t ngân hàng th ng m i c ph n, s còn l ả i ph i vay

ố ừ ạ ườ v n t b n bè, ng i thân...

ế ậ ố ớ ề ệ ả ố Có khá nhi u rào c n đ i v i doanh nghi p trong ti p c n v n vay ngân hàng.

ệ ầ ấ ấ ầ ặ ả ớ ố ả Đ u tiên và l n nh t là lãi su t cao; g n 40% s doanh nghi p g p ph i rào c n

ủ ụ ề ế ế ấ ầ này. Ti p sau là th t c phi n hà (28,5% DN), không có th ch p (g n 19% DN),

ả ụ ầ ố ố ả ph i tr ố ứ thêm ph phí (g n 10% DN) và cu i cùng là không có v n đ i ng

ả (kho ng 7% DN).

3

ả ề ụ ụ ế ề ấ ấ ổ ố ầ ủ V lãi su t tín d ng, k t qu đi u tra c a T ng c c Th ng kê cho th y, ph n

ử ầ ệ ớ ố ụ ể ấ ấ ớ l n doanh nghi p đã vay v n v i lãi su t r t cao trong n a đ u năm 2012, c th :

ả ả ứ ấ ừ ệ ố ơ ở 78,5% s doanh nghi p đã ph i tr m c lãi su t t 16% tr lên; h n m t n a s ộ ử ố

ả ả ứ ấ ừ ệ ệ ố ở doanh nghi p ph i tr m c lãi su t t 18% tr lên. Ngoài ra, vi c kh ng ch d ế ư

ặ ề ệ ủ ả ấ ả ắ ợ n phi s n xu t kho ng 16% theo chính sách th t ch t ti n t c a Ngân hàng Nhà

ướ ướ ủ ả ậ ự ự ấ ố n ằ c nh m h ế ng dòng v n vào khu v c tr c ti p làm ra c a c i v t ch t… là

ề ế ầ ư ự ữ ấ ằ ầ đi u c n thi t, song do tính ch t cào b ng nên nh ng d án c n u tiên đ u t ầ ư

ư ở ở ư ở ườ nh phân khúc nhà ộ xã h i, nhà ị cho tái đ nh c , nhà cho ng ấ ậ i thu nh p th p

ủ ề ả ế ả ầ ị ộ ủ theo tinh th n Ngh quy t 11/NQCP c a Chính ph v đ m b o an sinh xã h i

ưở ử ầ ọ ị ả cũng b nh h ng nghiêm tr ng trong n a đ u năm 2012.

ố ủ ả ả ệ ẩ ẫ Hai là, lãi vay ph i tr đã đ y chi phí v n c a doanh nghi p tăng cao, d n

ạ ộ ế ệ ả ả ầ ố đ n hi u qu ho t đ ng kinh doanh suy gi m: Cu i năm 2012, đ u năm 2013, lãi

ủ ấ ầ ầ su t tăng góp ph n làm cho chi phí đ u vào c a DN tăng theo. Trong khi đó, tình

ệ ạ ế ứ ị ườ ủ hình kinh doanh c a các doanh nghi p l i h t s c khó khăn, th tr ầ ng đ u ra b ị

4

ả ử ụ ủ ệ ế ẹ ầ ồ ố thu h p, hàng t n kho tăng nhanh, hi u qu s d ng v n c a h u h t các doanh

ệ ở ứ ấ ấ nghi p m c r t th p.

ữ ỗ ệ ề ậ ả Không nh ng kinh doanh thua l ừ , nhi u doanh nghi p th m chí ph i ng ng

ạ ộ ư ử ư ệ ố ho t đ ng. Ch a khi nào con s các doanh nghi p đóng c a cao nh hai năm qua.

ử ệ ả ả ố ọ S doanh nghi p phá s n và đóng c a tăng v t. Năm 2011, có kho ng 53.000 doanh

ệ ệ ả nghi p, năm 2012 có kho ng 58.000 doanh nghi p.

ợ ủ ệ ế ẫ ả ượ đ ệ c n c a các doanh nghi p đã d n đ n vi c ạ Ba là, tình tr ng không tr

ố ẫ ợ ấ ụ ế ầ ọ chi m d ng v n l n nhau ngày càng tr m tr ng, n x u ngân hàng tăng nhanh: Có

ố ủ ơ ấ ệ ể ệ ấ ủ th nói, c c u v n c a các doanh nghi p Vi t Nam hai năm qua r t r i ro. Theo

ạ ộ ị ầ ư ầ ị báo cáo t i h i ngh đ u t 2012 do báo Nh p c u Đ u t ầ ư ổ ứ t ch c ngày 16/8/2012,

ạ ồ ỷ ệ ợ ả ả ố t i TP. H Chí Minh, t ủ ở ữ n ph i tr trên v n ch s h u bình quân quý II/2012 l

ế ớ ự ầ ủ c a 647 công ty phi tài chính niêm y t, lên t ấ i 1,53 l n, ngành xây d ng và b t

ả ả ấ ủ ở ữ ả ổ ấ ầ ấ ợ ộ ố ơ đ ng s n t ng n ph i tr g p h n 2 l n v n ch s h u (207%) và th p nh t là

ớ ngành hàng tiêu dùng v i 80%.

ầ ư ủ ả ể ệ Cũng theo báo cáo kh o sát c a Ngân hàng Đ u t và Phát tri n Vi t Nam cho

ệ ằ ả ấ ạ ố ả th y 16% trong s 70 doanh nghi p kh o sát đang n m trong trong tình tr ng ph i

ợ ấ ợ ố ủ ề ế ạ ẫ ra h n n g c và lãi vay. Đi u này d n đ n n x u c a các Ngân hàng th ươ ng

ạ m i gia tăng.

5

ử ế ố ươ ệ ạ Sang đ n n a cu i năm 2012, các Ngân hàng th ạ ả ng m i đã c i thi n m nh

ề ề ậ ả ẵ ơ ộ ề v thanh kho n, th m chí huy đ ng nhi u h n cho vay, ngân hàng có s n ti n đ ể

ợ cho vay song do lo s tình hình kinh doanh khó khăn nên không dám cho vay các

ề ế ả ợ ớ ơ ồ ợ ả kho n vay m i. H n th , lo s các kho n n cũ khó thu h i nên nhi u ngân hàng

ệ ề ả ẫ ồ ợ ặ còn tìm các thu h i các kho n n cũ, m c dù nhi u doanh nghi p v n đang kinh

ố ề ạ ạ doanh khá t ệ t. Đi u này làm các doanh nghi p lâm vào tình tr ng khó khăn l i càng

khó khăn h n.ơ

ố ớ ệ

ự

ụ

ệ

ế

3.2. ộ Tác đ ng đ i t

i vi c th c hi n m c tiêu kinh t

ự ữ ắ

a)

ộ D tr b t bu c

ạ ươ ỉ ệ ự ữ ắ ả ộ Khi l m phát cao, ngân hàng trung ng nâng t l d tr b t bu c, kh năng

ố ượ ủ ẹ ả ị cho vay kh năng thanh toán c a các ngân hàng b thu h p, kh i l ụ ng tín d ng

ế ả ẫ ớ ầ ư ả ả ấ ề trong n n kinh t gi m d n t i lãi su t tăng, đ u t ổ gi m do đó t ng câu gi m và

ả ế ươ làm cho giá gi m. Ng ượ ạ c l i, n u ngân hàng trung ng h th p t l ạ ấ ỉ ệ ự ữ ắ d tr b t

ộ ứ ủ ạ ả ươ ề bu c t c là tăng kh năng t o ti n thì cung c a các ngân hàng th ạ ng m i cũng

6

ố ượ ố ượ ụ ướ tăng lên, kh i l ng tín d ng và kh i l ng thanh toán có xu h ồ ng tăng, đ ng

ờ ướ ề ẽ ẫ ớ ở ậ ở ộ ề ệ th i tăng xu h ng m r ng ti n. B i v y, vi c tăng cung ti n s d n t i tăng giá

ỉ ệ ạ ứ t c là t l l m phát tăng.

ụ ự ữ ắ ặ ự ư ậ ế ộ ầ Nh v y, công c d tr b t bu c mang tính hành chính áp đ t tr c ti p, đ y

ề ự ạ ộ ự ụ ọ ể ắ ơ ố ạ quy n l c và c c kì quan tr ng đ c t c n s t l m phát, khôi ph c ho t đ ng kinh

ế ườ ợ ế ư ổ ị t trong tr ề ng h p n n kinh t phát triên ch a n đ nh và khi các công c th ụ ị

ườ ế ư ủ ạ ể ả ề ể ề ấ tr ở ng m tái chi t kh u ch a đ m nh đ có th đ m trách đi u hòa n n kinh t ế

ế ề cho n n kinh t

ế ấ

b)

Tái chi t kh u

ệ ươ ư ư ự ề ệ Là vi c ngân hàng trung ng đ a ti n vào l u thông, th c hi n vai trò ng ườ i

ệ ố ế ấ ươ cho vay cu i cùng. Thông qua vi c tái chi t kh u ngân hàng trung ạ ng t o c s ơ ở

ầ ẩ ươ ệ ạ ự ệ ề ạ ệ đ u tiên thúc đ y h thông ngân hàng th ồ ng m i th c hi n vi c t o ti n, đ ng

ờ ế ề ấ ầ ươ th i khai thông thanh toán. Tái chi ố t kh u là đ u m i tăng ti n trung ng, tăng

ố ượ ề ệ ư ả ưở ế ớ ự kh i l ng ti n t vào l u thông. Do đó nh h ng tr c ti p t ề i quá trình đi u

ố ượ ể ề ệ ề ề ừ khi n kh i l ng ti n và đi u hành chính sách ti n t . Tùy theo tình hình t ng giai

ầ ủ ề ệ ự ệ ệ ạ ự ệ đo n và yêu c u c a vi c th c hi n chính sách ti n t ớ mà th c hi n chính sách n i

ắ ặ ươ ấ ấ ị ụ ỏ l ng hay th t ch t tín d ng mà ngân hàng trung ng quy đ nh lãi su t th p hay

ươ ấ ế ấ ộ cao. Khi ngân hàng trung ng nâng lãi su t tái chi t kh u bu c các ngân hàng

ươ ị ỗ ố ụ ủ ể ạ ả ấ th ng m i cũng ph i nâng lãi su t tín d ng c a mình lên đ không b l v n. do

ụ ụ ề ấ ả ầ ả ầ lãi su t tin d ng tăng lên, gi m c u v tín d ng và kéo theo gi m c u v ti n t ề ề ệ .

ạ ộ ị ườ ở

c)

Ho t đ ng th tr ng m

ị ườ ụ ủ ộ ủ ở ươ ể ề Th tr ng m là công c ch đ ng c a ngân hàng trung ể ng đ đi u khi n

ố ượ ề ạ kh i l ể ng ti n, qua đó ki m soát l m phát.

ụ ị ườ ở ươ ủ ộ ệ Qua nghi p v th tr ng m , ngân hàng trung ề ng ch đ ng phát hành ti n

ươ ớ ề ư ặ ỏ ư ằ trung ng vào l u thông ho c rút b t ti kh i l u thông b ng cách mua bán các

7

ế ạ ằ ố ộ ướ ế ế ố ượ lo i trái phi u ngân hàng qu c gia nh m tác đ ng tr c h t đ n kh i l ề ng ti n

ự ữ ỹ ự ữ ủ ươ ạ ổ ứ d tr trong qu d tr c a ngân hàng th ng m i và các t ạ ch c tài chính, h n

ế ề ụ ề ể ủ ch ti m năng tín d ng và thanh toán c a các ngân hàng nay, qua đó đi u khi n

ố ượ ị ườ ề ề ệ ố ượ ưở kh i l ng ti n trong th tr ng ti n t chúng ta (kh i l ề ả ng ti n nh h ng t ớ ỉ i t

ệ ạ ề ẽ ổ ỉ ệ ạ ệ ổ l l m phát, vi c thay đ i cung ti n s làm thay đ i t l l m phát).

ạ ộ

ờ ố

ộ

ế

3.3. Tác đ ng đ n ho t đ ng khác trong đ i s ng

ệ ờ ế ề ệ ặ Hi n nay, trong th i kì kinh t còn g p nhi u khó khăn, các doanh nghi p hàng

ế ặ ầ ạ ả ưở ấ ớ ớ ề đ u thì đang trong tình tr ng ch t s c đã nh h ng r t l n t i n n kinh t ế ủ c a

ướ ừ ề ả ấ ả ờ n ủ ệ c ta. Đây là kho ng th i gian xu t hi n nhi u các mánh khóe l a đ o c a

ạ ế ấ ủ ơ ộ ữ ậ ổ ọ ỉ ườ nh ng công ty c h i không ch làm t n h i đ n v t ch t c a m i ng i mà còn

ề ề ệ ế ệ ả gây cái nhìn không thi n c m và phi n di n v n n kinh t ế ướ n c ta nói chung

ệ ờ ể trong th i đi m hi n nay.

ệ ượ ế ướ ủ ấ Hi n t ng các “chim én” c a các công ty đa c p “bi n t ng” đang xâm

ậ ớ ậ ầ ầ ộ ướ ặ ệ nh p d n d n vào b ph n l n sinh viên trong n c đ c bi ố ớ t là các thành ph l n

ạ ể ườ ườ ạ ọ ữ ở ơ t i các đi m bus, sân tr ng các tr ợ ng đ i h c m , các ch , nh ng n i đông sinh

viên…

Ậ

Ế

III.

K T LU N

ư ậ ề ộ ủ ệ ể ơ ộ Nh v y, qua vi c tìm hi u rõ h n v n i dung và tác đ ng c a chính sách

ề ệ ố ớ ự ụ ệ ế ệ ti n t ệ đ i v i vi c th c hi n các m c tiêu kinh t vĩ mô ở ướ n c ta hi n nay đóng

ặ ọ ệ ế ở ế ứ vai trò và ý nghĩa h t s c quan tr ng đ c bi ề t trong n n kinh t ề b i chính sách ti n

ệ ụ ề ế ề ế ướ ị t là công c đi u ti t n n kinh t ủ vĩ mô c a Nhà n ủ c. Nên v trí c a chính sách

ề ệ ế ứ ọ ti n t h t s c quan tr ng.