ƯỜ
Ạ Ọ
Ẵ
Ế
TR
NG Đ I H C KINH T ĐÀ N NG
Ậ
BÀI T P NHÓM
Ể
Ề
TÌM HI U V TH GI
Ế Ớ Ả Ậ I
R P
Môn: Đa văn hóa
ầ ị Tr n Th Minh Duyên GVHD:
ự 14 ệ Nhóm th c hi n:
ẵ
Đà n ng, ngày 29 tháng 9 năm 2015
ớ
ệ
1 Gi
4 i thi u chung ................................................................................................................................
ị
ị
4 1.1 V trí đ a lí ....................................................................................................................................
ố 1.2 Dân s và ngôn ng
ữ 5 .....................................................................................................................
7 1.3 Tôn giáo .......................................................................................................................................
ế
ự
1.4 Kinh t
khu v c.
9 ..........................................................................................................................
ắ
ả
2 Danh lam th ng c nh
ở ế ớ Ả ậ R p
th gi
i
12 ..........................................................................................
2.1 Arab Saudi
12 .................................................................................................................................
12 2.1.1 Mecca ..................................................................................................................................
13 2.1.2 Mada'in Saleh .....................................................................................................................
2.2 Jerusalem
13 ...................................................................................................................................
14 2.3 Dubai .........................................................................................................................................
16 2.4 Lebanon (Li băng) .....................................................................................................................
17 2.5 Tunisia .......................................................................................................................................
2.6 Ai C pậ 18 .......................................................................................................................................
3 Đám c
ướ ở ế ớ Ả ậ th gi
R p
i
i
19 ...........................................................................................................
ươ
ọ 3.1 Đ c ch
ng kinh Fatiha
20 ............................................................................................................
20 3.2 Đính hôn ....................................................................................................................................
20 3.3 Katb elKitab .............................................................................................................................
21 3.4 Đêm henna .................................................................................................................................
ễ ộ 22 4 L h i ...............................................................................................................................................
ễ
22 4.1 L Ramanda ..............................................................................................................................
ễ
4.2 L Eid AlFitr
22 ............................................................................................................................
ễ
23 4.3 L Eid alAdha ..........................................................................................................................
2
Đa văn hóa – Nhóm 14
ụ ụ M c l c
ươ
ễ 4.4 L hành h
24 ng Haji ..................................................................................................................
ụ ộ ủ
ườ
5 Năm tr c t c a ng
ồ 24 i H i giáo .....................................................................................................
ụ ủ
6 Trang ph c c a ng
ườ Ả ậ i R p
26 ..........................................................................................................
Ẩ
ự 26 7 m th c ............................................................................................................................................
27 7.1 Fata ............................................................................................................................................
28 7.2 Kabsa .........................................................................................................................................
29 7.3 Shawarmas .................................................................................................................................
30 7.4 Couscous ...................................................................................................................................
7.5 Shish tawook
30 .............................................................................................................................
ủ ề
ự
Ả ậ
8 Thành t u – đóng góp c a n n văn hóa
R p cho th gi
ế ớ 31 ........................................................... i
ề
ọ 31 8.1 V văn h c ................................................................................................................................
ề
ọ 31 8.2 V toán h c ...............................................................................................................................
8.3 Hóa h cọ 32 .....................................................................................................................................
ạ
ườ
ề ướ
9 Các khía c nh đo l
ng chi u h
32 ng văn hóa Hofstede .................................................................
ả
ề ự 32 9.1 Kho ng cách quy n l c ............................................................................................................
ự
ắ
ắ
35 9.2 Tránh s không ch c ch n ........................................................................................................
ủ
ậ
9.3 Ch nghĩa t p th
ể 37 .....................................................................................................................
ữ
39 9.4 Văn hóa nam tính/ n tính .........................................................................................................
ướ
ắ
ạ
ị 9.5 Đ nh h
ạ 41 ng ng n h n/ dài h n .................................................................................................
ậ ế 42 9.6 K t lu n ....................................................................................................................................
ờ
ớ
ề 10 L i khuyên v kinh doanh v i ng
ườ Ả ậ i R p
42 .................................................................................
ộ ọ
ờ
42 10.1 L i khuyên cho cu c h p thành công: ....................................................................................
ờ
ở
10.2 L i khuyên khi đàm phán
44 Trung Đông: ..............................................................................
ờ
45 10.3 L i khuyên chung ....................................................................................................................
3
Đa văn hóa – Nhóm 14
ớ ệ 1 Gi i thi u chung
ị ị 1.1 V trí đ a lí
(cid:0) ồ ướ ả ừ ắ Th gi ế ớ Ả ậ i R pbao g m 22 n c tr i dài t Morocco qua B c Phi
ự ắ ị ượ ế ế ư ế đ n V nh B c Phi. Khu v c này đ c bi t đ n nh Trung Đông và
2.
ệ ắ ớ B c Phi. V i di n tích 13.59744 km
4
Đa văn hóa – Nhóm 14
ự ả ồ Hình 1B n đ khu v c
ờ ướ Hình 2 C các n ự c trong khu v c
(cid:0) V i di n tích 13.59744 km
2th gi
ệ ớ ằ ế ớ Ả ậ i ữ R p n m gi a Châu Phi và
ổ ở ở Châu Á: 72% lãnh th Châu Phi, 28% Châu Á. Đây cũng là vùng
ế ượ ế ớ ấ ọ chi n l c quan tr ng nh t th gi i.
ờ ể ế ế ề ậ ớ ườ (cid:0) B bi n dài cho phép nó ti p c n v i nhi u tuy n đ ủ ng th y quan
ị Ả ậ ươ ư ể ạ ả ọ ị ị tr ng nh : Đ i Tây D ng, Bi n Đ a Trung H i, V nh R p, V nh
Ả ậ ộ ươ Ấ ể ỏ ị R p, V nh Aden, Bi n Đ và n Đ D ng.
ữ ố 1.2 Dân s và ngôn ng
(cid:0) ố ệ ấ ố ướ Ả ậ ạ Theo s li u cho th y, dân s các n ệ ả R p đ t kho ng 367 tri u c
ườ ố ế ớ ế ầ ả ng i, chi m g n 5.2% dân s th gi ệ i. Trong đó có kho ng 70 tri u
ườ ộ ổ ừ ỉ ệ ự ưở ng i trong đ tu i t 1524. Là khu v c có t l tăng tr ng cao
ế ớ ấ ố ườ ỉ ệ ớ ế ạ nh t th gi i. S ng ố i ngo i qu c chi m t l l n.
(cid:0) ế Ả ậ ữ ượ ử ụ ấ ộ ượ Ti ng R p là ngôn ng đ c s d ng r ng rãi nh t và đ c vay
ượ ừ ự ừ ư ế ữ ề m n t v ng t nhi u ngôn ng khác nhau nh ti ng Do Thái, Hi
5
Đa văn hóa – Nhóm 14
ể ộ ế ớ ư ạ ạ ậ ớ ế L p, Ba T ,…Bên c nh đó, đ h i nh p v i th gi i, ti ng Anh
ượ ử ụ ộ ố ữ ộ cũng ngày càng đ c s d ng r ng rãi và m t s ngôn ng khác nh ư
ế ổ ti ng Pháp, Th Nhĩ Kì, Do Thái,…
Hình 3
ướ ử ụ ế Ả ậ Màu xanh lá cây: Các n c s d ng ti ng ư R p nh ngôn ng ữ
ứ ấ chính th c duy nh t.
ờ ướ ử ụ ế Ả ậ Màu xanh da tr i: Các n c s d ng ti ng ộ R p là m t trong các
6
Đa văn hóa – Nhóm 14
ữ ứ ngôn ng chính th c.
Hình 4
1.3 Tôn giáo
(cid:0) Các tôn giáo chính
ở ế ớ Ả ậ ồ ồ th gi R p là h i giáo Sunni, h i giáo Shia, i
ộ ố ủ ế ộ ạ ư ủ ẫ Kito, Do Thái, m t s tôn giáo c a các b l c…Nh ng ch y u v n
ồ ồ ế ớ ế ạ ồ là đ o H i, chi m 20% Tín đ H i giáo th gi i.
Hình 5
(cid:0) Hai thành ph linh thiên nh t c a Đ o H i là Mécca và Mêđina
ấ ủ ạ ố ồ
thu c n ộ ướ Ả ậ c R p Saudi. cadith
ề ả ự ể ộ ồ ộ ầ (cid:0) H i giáo là m t tôn giáo đ c th n phát tri n d a trên n n t ng quan
7
Đa văn hóa – Nhóm 14
ấ ọ ộ ượ tr ng nh t là kinh Koran, đây là b kinh đ c Mohammed vi ế ằ t b ng
ủ ế ấ ậ ọ ơ ữ ti ng Arab trên lá c khô và nh ng t m da c a xúc v t ph i khô.
ố ượ ư ữ ờ ố ắ Cu n kinh sau này đ c l u gi ụ là nh c g ng sao chép và ph c
ự ề ả ị ị ồ ủ h i c a nhi u v vua khác nhau v trì trên khu v c bán đ o Arab.
ệ ề ậ ữ ế ề ấ ị Kinh Koran ngoài vi c đ c p đ n nh ng v n đ thiêng liêng và l ch
ơ ả ề ậ ữ ế ườ ử s , còn đ c p đ n nh ng giáo lí c b n dành riêng cho ng ồ i H i
ụ ữ ờ ạ ư ấ ụ ặ ấ ạ giáo. Ví d nh c m cho vay n ng lãi, c m c b c, ph n ngo i
ặ ế ế ặ ị ị ế tình b ném đá cho ch t hay b đóng đinh ho c ch t h t chân tay n u
ố ứ ch ng Thiên Chúa Alla và thiên s Mohammed…Ngoài ra kinh Koran
ụ ề ả ộ ọ ườ ả ồ còn đ ra 5 nghĩa v căn b n bu c m i ng ự i H i giáo ph i th c
ệ ệ ễ ề hi n, đó là: ni m, l , trai, khóa, tri u.
ự ệ ữ ế ộ ồ ộ ớ ủ (cid:0) M t trong nh ng bi n đ ng l n c a H i giáo là s ki n nhà tiên tri
ừ ề ề ế ấ ế Mohammed m t(năm 632) và tranh cãi v quy n th a k đã khi n
ồ ớ ồ ồ cho H i giáo tách thành hai dòng l n: H i giáo dòng Sunni và H i
ườ ồ ự ự giáo dòng Shia(Shiite). Ng i H i giáo Sunni t coi mình t coi mình
ủ ạ ố ồ ố là dòng chính th ng và chính th ng c a đ o H i, trong khi đó ng ườ i
ồ ự ừ ưở H i giáo Shia t coi mình là nhóm th a h ng các quy n l ề ợ ủ i c a
ể ữ ườ ườ Alicon r Mohammed, coi mình là nh ng ng i đi theo đ ng l ố i
ị ố ự ệ ạ ộ ồ ồ chính tr , n i dõi trong vi c lãnh đ o c ng đ ng H i giáo. S khác
ệ ủ ế ẫ ồ bi ể ệ t c a hai dòng H i giáo Sunni và Shia cho đ n nay v n th hi n
ướ ế ộ ọ ồ khuynh h ủ ng bi n đ ng quan tr ng c a H i giáo nói chung và tr ở
ự ệ ữ ữ ằ ẫ ộ thành nh ng lí do đ ng sau nh ng s ki n mâu thu n, xung đ t ngay
8
Đa văn hóa – Nhóm 14
ế ớ ộ ạ ồ trong th gi i n i t i H i giáo.
ế ự 1.4 Kinh t khu v c.
ệ ệ ả ạ ẩ ồ (cid:0) Nông nghi p: S n ph m nông nghi p g m lúa mì, lúa m ch, khoai
ư ấ ả ạ ộ ọ ị tây, cà chua, d a h u, chà là, các lo i qu thu c h cam quýt, th t
ữ ứ ừ c u, gà, tr ng, s a…
(cid:0) Công nghi p: S n xu t d u thô, l c d u, hóa d u c b n, amoniac,
ấ ầ ơ ả ệ ả ầ ầ ọ
ệ khí công nghi p, hidroxit natri(caustic soda), xi măng, phân bón,
ữ ử ữ ự ử ạ ạ nh a, kim lo i, s a ch a tàu kim lo i, s a ch a máy bay th ươ ng
ự ạ m i, xây d ng.
(cid:0) ế ạ ế ủ ỏ ầ ầ Th m nh kinh t c a th gi ế ớ Ả ậ i R p là d u m , g n 60% l ượ ng
ặ ầ ả Ả ậ ấ ầ d u Trái Đ t đang ho c g n bán đ o R p.
(cid:0) Nh ng qu c gia giàu có nh t th gi
ữ ề ề ấ ố ế ớ Ả ậ i R p đ u có n n kinh t ế ụ ph
ộ ớ ệ ầ ỏ ố ướ thu c l n vào vi c khai thác d u m .Trong s 22 n c thành viên,
ướ ế ấ ẩ ầ có 11 n c là nhà xu t kh u d u. Chính vì th , các ngành
ị ề ế ủ ự ố Hidrocarbon th ng tr n n kinh t ả c a khu c c này, đóng góp kho ng
ủ ủ Ả ậ 50% GDP và 80% doanh thu c a chính ph . Trong đó, R p Saudi
ữ ượ ổ ế ớ ầ ướ ấ ỡ ữ s h u 25% t ng tr l ng d u th gi i, là n ầ ử ẩ c xu t kh u d u l a
ế ớ ẫ ầ ố ổ ứ ấ ớ l n nh t th gi i và d n đ u trong kh i OPEC(t ch c các n ướ c
9
Đa văn hóa – Nhóm 14
ầ ử ấ ẩ xu t kh u d u l a).
10
Đa văn hóa – Nhóm 14
Hình 6
Hình 7
(cid:0) ủ ự ướ ự S giàu có c a các n c trong khu v c.
ả ẩ ố S n ph m khí đ t 1. Qatar 98.900 USD
ỏ D u mầ 2. Kuwait 45.100 USD
ươ ạ ỏ ị ươ ể Th ầ ng m i “Phi d u m ” du l ch ố 3. Các Ti u V ng Qu c
Ả ậ ố ấ r p Th ng Nh t (UAE)
ươ ạ ự ị Th ng m i t do hàng hóa và d ch 4. Bahrain 27.900 USD
vụ
ỏ Ả ậ D u mầ 5. r p Xêút 24.900 USD
ầ ệ Công nghi p d u khí 6. Oman 21.700 USD
ỏ D u mầ 7. Libya 10.700 USD
11
Đa văn hóa – Nhóm 14
ụ ị ươ ệ ạ D ch v , th ng m i và nông nghi p 8. Lebanon 10.700 USD
ầ ỏ ỏ ố D u m , khí đ t, khai m , nông 9. Tunisia 9.900 USD
ệ ị nghi p và du l ch
ỏ ả ấ ầ ẩ ấ ố Xu t kh u d u m , s n xu t khí đ t 10. Algeria 7.600 USD
ự t nhiên
ắ 2 Danh lam th ng c nh ả ở ế ớ Ả ậ th gi R p i
ậ ộ ị ở Th gi ủ ộ ế ớ Ả R p bao ph m t vùng đ a lý r ng l n ớ nên i ề đây có nhi u
ạ ị ụ ừ ư ị ả ế ạ lo i đ a hình khác nhau nh là sa m c, cây b i, r ng Đ a Trung H i đ n
ữ ế ặ ưở ẽ ủ ạ nh ng r ng núi tuy t. Đây cũng là ị ả ơ n i ch u nh h ồ ng m nh m c a H i
ậ ở ữ ế ả ắ giáo. Chính vì v y, đây không thi u nh ng danh lam th ng c nh và công
ề ị trình văn hóa thu hút nhi u khách du l ch .
2.1 Arab Saudi
2.1.1 Mecca
ị ủ ạ ố ộ ổ ồ Mecca là thành ph thánh đ a c a đ o H i, thu c lãnh th Arab Saudi.
ỗ ệ ườ ự ệ ồ ươ ế M i năm, hàng tri u ng i H i giáo th c hi n Hajj hành h ng đ n Mecca
ộ ả ầ ơ ườ đi b b y l n quanh Kaaba và h n 13.000.000 ng i thăm Mecca hàng năm.
ư ấ ắ ố
ế ể ằ ạ ể ặ i l
ế
12
Đa văn hóa – Nhóm 14
ượ ư ể ề Truy n thuy t k r ng Kaaba v n màu tr ng nh ng chuy n đen vì h p thu ạ ộ ỗ ủ ế ượ ế c phi n đá vì quá i c a nhân lo i. N u không th hôn ho c ch m đ t ề ướ ọ ể ỉ ơ ng v phía phi n đá trong đông, h có th ch đ n gi n là đ a tay lên cao, h ướ ố ọ ỗ ượ c. t đi. H không đ c phép u ng n m i l ư ả ượ c ăn nh ng đ
2.1.2 Mada'in Saleh
ể ả ọ ổ ị ừ ờ Mada'in Saleh là tên g i cho các đ a đi m kh o c có t ề th i kì ti n
ồ ượ ế ớ ậ ả ổ ậ ở H i giáo, đ c UNESCO công nh n là di s n th gi i, b i các c v t có t ừ
ờ ổ ạ ộ ự th i c đ i và 131 ngôi m d a vào đá hoành tráng.
2.2 Jerusalem
ố ở ủ ả ộ ị Thành ph tr thành m t thánh đ a chung c a c ba tôn giáo Do Thái
13
Đa văn hóa – Nhóm 14
ư ồ ữ ể ề giáo, H i giáo và Công giáo, l u gi nhi u di tích tôn giáo và là đi m hành
ươ ự ổ ượ ậ h ng hàng năm. Khu v c C Thành đã đ ả c UNESCO công nh n là Di s n
ế ớ Th gi i vào năm 1981.
ườ ừ ờ ừ T góc trái phía trên: Đ ng chân tr i Jerusalem nhìn t Givat ha'Arba,
ợ ờ ở ổ ổ ộ Mamilla, C Thành và Mái Vòm Đá, m t khu ch tr i C Thành, Knesset,
ườ ổ Tây Thành, Tháp David và t ng C Thành.
2.3 Dubai
ố ộ ờ ồ ộ Dubai là m t thành ph và đ ng th i là m t trong b y ể ả ti u v ươ ng
ố Ả ậ ươ ệ ể qu cố c aủ Các Ti u V ng qu c ố R p Th ng nh t ượ ấ (UAE). Đ c m nh danh
ế ớ ấ ố ượ ế ế ớ là thành ph giàu có nh t th gi i, Dubai đ c bi ữ t đ n v i nh ng tòa tháp
ế ớ ạ ớ ả ạ ấ ỉ ấ cao nh t th gi ấ i, hòn đ o nhân t o l n nh t, khách s n xa x nh t cùng
ấ ượ ề nhi u công trình n t ng khác.
ở ề ệ ồ ỉ Tuy nhiên, giá taxi sang Dubai quy ra ti n Vi t ch 10.000 đ ng/km,
ệ ạ ả ồ ạ ăn t ố ở i khách s n 57 sao kho ng 3 tri u đ ng và khi mua vàng t i ch , s ợ ố
14
Đa văn hóa – Nhóm 14
ả ả ề ẻ ti n khách ph i tr khá r
15
Đa văn hóa – Nhóm 14
2.4 Lebanon (Li băng)
ố ổ ề ờ ầ Di tích thành ph c Baalbek (Các đ n th La mã dành cho các th n
ố ổ ố ổ ầ ầ Jupiter, th n Bacchus và th n Venus), thành ph c Tyre, thành ph c Byblis
ả ổ ệ ậ ớ ớ ờ (tên m i, Jebail) v i các phát hi n nh khai qu t kh o c : quách chôn Ahiram
ổ ẹ ấ ủ ữ ứ ệ ạ ậ ộ là m t trong nh ng b c ch m n i đ p nh t c a ngh thu t Phoenicia, văn bia
ấ ề ữ ế ư ằ ắ ứ trên quách là b ng ch ng x a nh t v ch vi t Phoenicia các bãi t m sân
16
Đa văn hóa – Nhóm 14
ượ tr ế t tuy t...
2.5 Tunisia
ố ổ ươ ng gia ng i Phoenicia đã tìm ra và
Thành ph c Carthage: Các th ố ư ở ự ườ Tunisia, xây d ng thành ph riêng cho mình. ị đ nh c
ằ ổ
ể ả ẹ ả
ầ ộ ề ố ở ơ ừ ủ ả ố
ạ ạ M t ph n lãnh th Tunisia n m trong Sahara, sa m c Ố ả c đ o sa m c: ệ ế ớ ớ ấ ớ i, v i nhi u c đ o xinh đ p. Du khách có th tr i nghi m l n nh t th gi ườ ủ ộ ố các c đ o này, n i d ng chân c a các loài chim i dân cu c s ng c a ng ườ ng di trú. trên đ
ố ấ ủ
ồ ố ộ ư
Kairouan: Đây là m t trong 4 thành ph tâm linh nh t c a nh ng ng ố ằ ữ
ủ ị ớ ữ ườ ủ ự ố
ố ằ ố ố ấ ầ
17
Đa văn hóa – Nhóm 14
ẫ ơ ở ố ườ ườ ữ i ố ổ ủ H i giáo. Cũng gi ng nh các thành ph khác c a Tunisia, khu ph c c a ữ ẹ Kairouan là nh ng con ngõ h p n i ch ng ch t v i nhau và thông ra nh ng ng bên trong con ph khác. S hun hút và ngo n ngoèo c a nh ng con đ ạ ể ị luôn làm du khách c m th y b i r i và nh m l n, b i không th đ nh d ng ượ đ ả ng mình đã đi qua và đâu là n i cu i cùng. c đâu là con đ
2.6 Ai C pậ
ấ ướ ấ ượ ậ Đ t n
ề ộ ẫ ữ ớ ắ ộ
ố ớ ng không h tr n l n v i ố ớ ứ ớ ấ ứ ơ b t c n i nào khác ch c ch n s là m t thách th c l n đ i v i nh ng ai mu n khám phá đ ộ ề c Ai c p v i m t n n văn hóa n t ẽ ắ ượ ế ẻ ẹ ủ c h t v đ p c a nó.
Cairo
ộ ạ ố t qua đ
ở ượ ự ỗ ố
ườ ớ ộ ị ơ
ườ ề ố ế ọ ở ọ ử ư ượ ế ả ể ượ ữ c s h n lo n, nh ng cú s c văn hóa ơ ể Cairo thì thành ph này chính là đi m đ n trong m . ữ i hâm m l ch s thì đây chính là n i dành cho h , b i nh ng ữ hoàn h o đ n m i ngõ ngách ng nh đ c gìn gi
ạ M t khi b n có th v ữ và nh ng tay “cò vé” ữ V i nh ng ng truy n th ng văn hóa d trong thành ph .ố
18
Đa văn hóa – Nhóm 14
ự Kim t tháp Giza
ữ ủ ấ ị
ả ỳ i trong b y k quan c a th ự ự
ể ạ Đây là nh ng đ a đi m duy nh t còn sót l ổ ạ ơ ẩ ứ ấ ề ề ẩ ế ộ ả i c đ i và có niên đ i h n 4.600 năm tu i. Đây th c s là m t c nh ng hùng vĩ và còn n ch a r t nhi u đi u bí n. ớ ổ ạ gi ượ t
ướ ở ế ớ Ả ậ 3 Đám c th gi R p i i
ộ ườ ầ ồ M t đám c ướ ở Ả ậ R p nói chung th i ầ ng bao g m các ph n sau: c u
ế ệ hôn, đính hôn, đêm Henna, Nikah, đăng kí k t hôn, ti c chiêu đãi Walima và
ố ớ ầ ườ ễ ậ tu n trăng m t. Đ i v i ng ồ i theo H i giáo thì l ắ Nikah và Walima là b t
bu c.ộ
ờ ườ ế ể ạ ỏ ồ Nhà trai nh ng i đ n nhà gái đ d m h i, sau khi nhà gái đ ng ý thì
ị ễ ỏ ễ ỏ ồ ẩ ễ ậ ư ả nhà trai chu n b l h i. L h i bao g m các l v t nh v i vóc, hoa tai, dây
ễ ướ ề ứ ứ ự ệ chuy n,… L c ấ i th c hi n theo đúng nghi th c Rukun Nikah: Th nh t,
ả ườ ạ ứ ủ ệ ả ọ ph i có ng i đ i di n phía nhà gái làm ch hôn g i là Wali. Th hai, ph i có
ườ ứ ứ ọ ễ ữ ế hai ng i làm ch ng g i là Saksi. Th ba, l Kabon ti n hành gi a ông Wali
ố ệ ể ả ườ ể ấ và chú r . Ông Wali tuyên b vi c g ng i con gái và chú r ậ ch p nh n
ệ ướ ứ ư ứ ể ả ả vi c c i cô dâu. Th t , ph i có cô dâu. Th năm, ph i có chú r . Bu i l ổ ễ
ứ ượ ướ ự ứ ế ủ ề ườ chính th c đ ễ c di n ra tr c s ch ng ki n c a nhi u ng i. Sau l ễ ướ i c
ả ư ể ề ẹ ả ba ngày, chú r ph i đ a cô dâu v thăm cha m mình và ph i mang sang nhà
ậ ụ ư ồ ạ ả ạ ố gái các v t d ng sinh ho t nh n i, niêu, xoong, ch o, g o, mu i,… Cha m ẹ
ể ẽ ư ợ ớ ướ ồ ườ chú r s đ a v ch ng m i c i đi thăm ng ể i thân. Chú r có th đ a v ể ư ợ
ặ ế ố ớ ề ở v ợ nhà mình ho c đ n s ng chung cùng v i gia đình bên v .
ặ ẫ ồ ạ ở ắ ộ Hôn nhân s p đ t v n còn t n t i ề nhi u n ướ Ả ậ . Khi m t chàng R p c
ổ ấ ủ ủ ẽ ế ế ợ ộ ẩ trai đ n tu i l y v , gia đình c a anh ta s tìm ki m m t cô gái đ tiêu chu n
ấ ợ ườ ẻ ẹ ọ ẽ ề cho chàng trai l y v làm v . Thông th ng, h s xem xét v đ p bên ngoài,
19
Đa văn hóa – Nhóm 14
ỉ ự ọ ấ ủ ể ở ụ ấ ẩ ữ ử c ch , s g n gàng, giáo d c và nh ng ph m ch t c a cô y đ tr thành
ữ ứ ạ ọ ộ m t ng ườ ợ ố i v t t. Bên c nh đó, h cũng đánh giá nh ng hành vi cách ng x ử
ẽ ặ ườ ạ ủ ả c a c gia đình cô gái. Hai bên gia đình s g p nhau, th ng là t i nhà chú r ể
ộ ơ ọ ặ ệ ể ề ặ ỡ ho c m t n i bên ngoài. H g p g , trò chuy n và tìm hi u v nhau. Cô dâu
ể ẽ ư ả ẫ ả ầ ắ ồ và chú r s ph i ng i cách xa nhau nh ng v n ph i trong t m m t nhau đ ể
ể ể ề ố ươ có th hi u v đ i ph ng.
ể ượ ự ọ Tuy nhiên, ngày nay, các chàng trai đã có th đ c l a ch n ng ườ i
ố ướ ớ ệ ậ ườ mình mu n c i và gi ắ i thi u ra m t cho gia đình . Th m chí, hai ng i có
ế ị ế ể ướ ế ủ ỏ th quy t đ nh k t hôn tr c khi h i ý ki n c a gia đình.
ọ ươ 3.1 Đ c ch ng kinh Fatiha
ẽ ổ ứ ế ạ ộ ạ Gia đình cô dâu s t ổ ch c m t bu i đón ti p t i nhà, t i đây chú r s ể ẽ
ọ ị ừ ặ ườ ấ ớ ổ ậ ấ tr nh tr ng nh n l y tay cô dâu t cha ho c ng i đàn ông l n tu i nh t trong
ườ ẽ ọ ả ồ gia đình cô dâu. Sau khi ng i cha đ ng ý, c gia đình s đ c kinh Fatiha
ươ ộ ữ ệ ệ ầ ọ ọ (ch ng đ u trong kinh Coran) và d n ti c sharbat, m t b a ti c ng t thân
ậ ồ ả ườ ở ậ ặ m t g m trái cây hoa qu (th ng là Ai C p) ho c cà phê Turkish.
3.2 Đính hôn
ệ ạ ướ Ả ậ ườ ư ộ ố Ti c đính hôn t i các n R p th c ng gi ng nh m t đám c ướ i
ư ộ ữ ặ ả ố ữ ơ đ n gi n, ho c nh m t b a ăn t i gi a các thành viên trong gia đình. Cô dâu
ụ ề ầ ườ ể ẽ ặ không c n gò bó v trang ph c và thông th ng cô dâu chú r s m c chung
ọ ẽ ậ màu. H s trao nh n và đeo cho nhau.
3.3 Katb elKitab
ượ ể ợ ượ ổ ứ Katb elKitab còn đ ồ c hi u là h p đ ng hôn nhân, đ ch c nh c t ư
ầ ễ ỷ ệ ễ ẽ ề ồ ộ là m t ph n l k ni m, bao g m sheikh và imam. S có bài di n văn v cách
ố ử ớ ợ ố ử ọ ườ mà nhà tiên tri đã đ i x v i v , cách đ i x và tôn tr ng ng ụ ữ i ph n cũng
ư ườ ụ ữ ổ ễ ọ nh cách ng ồ i ph n tôn tr ng ch ng mình. Trong bu i l ẽ ọ , hai bên s đ c
20
Đa văn hóa – Nhóm 14
ẽ ượ ả ộ ộ ạ ề kinh Fatiha và m t văn b n pháp lý s đ c đi n tên và n p l i. Hai ng ườ i
ứ ấ ặ ổ ớ ở ẽ đàn ông l n tu i nh t trong gia đình s ký tên và c p đôi chính th c tr thành
ợ ồ v ch ng.
3.4 Đêm henna
ị ữ ể ẩ Ngày x a ư ở ướ n ậ c Palestin cũ, đêm Henna là đêm đ chu n b nh ng v t
ố ướ ơ ộ ể trang trí cu i cùng cho đám c ừ i, đây cũng là c h i đ gia đình ăn m ng
ướ ướ ể ẽ ả ố tr c đám c ặ i. Gia đình chú r s "sahji" ho c nh y xuyên su t qua các dãy
ố ể ế ể ẽ ượ ườ ẽ ph đ đ n nhà cô dâu. Lúc này cô dâu chú r s đ ọ c m i ng i v trang trí
ẽ ượ ẽ đôi bàn tay, và cô dâu s đ ầ c cho vàng. Sau đó, gia đình 2 bên s quây qu n
ạ ả ệ nh y múa trong đi u nh c Palestin.
ủ ạ ọ Ngày nay, trong đêm Henna, các cô b n gái c a cô dâu và h hàng s ẽ
ổ ệ ớ ấ ừ ề ướ ố tham gia vào bu i ti c chúc m ng v i r t nhi u món ăn n ặ c u ng và đ c
ệ ọ ẽ ơ ạ Ả ậ ữ ặ ả ồ bi ả t là nh y múa . H s ch i nh ng b n nh c ạ R p ho c nh c H i giáo, và
ả ườ ẽ ẽ ữ ọ ẽ ớ nh y v i nhau ộ . M t ng i s v Henna, nh ng h a ti ế ẽ ượ t s đ c v lên da ,
ườ ặ th ng là trên tay ho c chân .
ổ ớ ự ủ ứ ệ ạ ể Nhà trai cũng t ch c ti c, v i s tham gia c a b n bè chú r và gia
Ở ộ ố ơ ạ ủ ể ạ đình. ư ể ẽ m t s n i, các b n c a chú r s giúp chú r c o râu, xem nh là
ẩ ộ ị ẽ ế ủ ể m t cách chu n b cho l ễ ướ c i. Chú r sau đó s đ n nhà c a cô dâu và hai
ườ ự ệ ẽ ng i cùng nhau th c hi n v henna.
ề ặ ệ ẽ ặ ụ Đi u đ c bi ữ t là, trong đêm Henna, cô dâu s m c trang ph c do nh ng
21
Đa văn hóa – Nhóm 14
ườ ụ ữ ể ng i ph n trong gia đình và do chú r trang trí nên.
ễ ộ 4 L h i
ễ 4.1 L Ramanda
ườ ễ ả ố Tháng Ramadan th ờ ng di n ra vào cu i mùa hè. Trong kho ng th i
ữ ộ ườ ồ ẽ ạ ố ố ị gian m t tháng, nh ng ng i theo đ o H i s nh n ăn, u ng, hút thu c, quan
ừ ừ ế ặ ặ ờ ọ ế ệ h luy n ái t lúc m t tr i m c cho đ n khi m t tr i l n. ầ ờ ặ Đ ng l m
ườ ả ẳ ộ ố ị ị t ngưở ng i H i ồ ph i nh n ăn nh n u ng trong toàn b 1 tháng, ch ng có ai
ượ ỉ ắ ầ ặ ờ ụ ự ệ ệ ề ả ọ làm đ ọ c đi u đó c . H ch b t đ u th c hi n nhi m v khi m t tr i m c.
ả ờ ờ ố ạ ộ ườ Kho ng 2 gi 3 gi ỗ sáng, m i ph l i có m t ng ố ộ i mang m t cái tr ng
ứ ể ỏ ọ ị ườ ậ ấ ướ nh đánh theo nh p ngũ liên, hô to đ đánh th c m i ng i d y lo n u n ng,
ố ướ ặ ờ ượ ị k p ăn u ng tr c khi m t tr i m c. ữ ọ B a sáng này đ ọ c g i là sohour. Cho
ệ ố ờ ặ ứ ụ ế ặ ọ ướ ế đ n khi m t tr i l n, h tuy t đ i không đ ng đ n th c ăn và n ố c u ng.
ướ Ả ậ ượ ứ ở ủ ư Cho dù các n R p đ c c coi là x s c a trà nh ng trong tháng
ẽ ệ ấ ướ ệ ở ấ ạ Ramadan tuy t nhiên b n s không th y trà n c xu t hi n ơ các c quan
hay quán ăn vào ban ngày
ễ 4.2 L Eid AlFitr
ễ ừ ậ ổ ị Eid AlFitr là ngày l ăn m ng hoàn thành b n ph n nh n chay đ ượ c
ễ ố ễ ượ ễ di n ra vào ngày cu i tháng Ramadan . L Eid AlAdha đ c di n ra vào ngày
ữ ủ ồ ộ ị ươ 1012/12 theo l ch H i giáo, đây là tháng c a nh ng cu c hành h ế ng đ n
ể ự ứ ạ ề ệ Makkah đ th c hi n nghi th c Hajj t ố ớ i ngôi đ n thiêng liêng Kabah đ i v i
22
Đa văn hóa – Nhóm 14
ồ ồ ề ệ tín đ H i giáo có đi u ki n.
ổ ở ộ ử ọ ườ ọ ệ ầ Hình 1. Các cô gái ch n vòng c m t c a hàng, h th ng di n qu n áo
ị ữ ị ễ ẩ ớ m i, chu n b b a ăn ngon trong d p l này.
ễ 4.3 L Eid alAdha
ễ ễ ễ ươ ườ L Eid alAdha di n ra sau l ộ Haji cu c hành h ng th ng niên v ề
ở Ả ậ ế ả Mecca r p Xêút và kho ng 70 ngày sau khi k t thúc tháng ăn chay
ế ọ ễ ộ Ramadan. Eid alAdha hay còn g i là Ngày Hi n sinh là l ọ h i quan tr ng
ủ ấ ườ ễ ộ ố ừ ị nh t trong l ch c a ng ồ i H i giáo . L h i kéo dài b n ngày t 1114/1.
ủ ễ ộ ụ ữ ẻ ầ Trong ngày đ u tiên c a l h i, đàn ông, ph n và tr ẽ ệ em s di n
ệ ở ộ ụ ữ ẹ ấ ầ ộ nh ng trang ph c đ p nh t và c u nguy n m t giáo đoàn r ng. Sau các
ổ ầ ừ ệ ơ ễ ễ ở ạ ộ bu i c u nguy n, các ho t đ ng vui ch i m ng ngày l cũng di n ra ắ kh p
ọ ơ ễ ượ ặ m i n i. Trong l Eid alAdh, các em cũng đ ễ c t ng quà. L Eid alAdha
ượ ổ ứ ể ưở ớ ệ ẵ đ ch c đ t c t ng nh vi c nhà tiên tri Ibrahim đã s n sàng hy sinh con
ẩ trai vì chúa. Theo kinh Koran, nhà tiên tri Ibrahim đang chu n b hi n t ị ế ế ườ i ng
ộ ế ờ ọ ệ ả ố con trai thì m t ti ng nói trên tr i v ng xu ng ngăn c n ông làm vi c này và
23
Đa văn hóa – Nhóm 14
ừ ự ế ế ộ cho phép ông hi n m t con c u đ c thay vào đó.Trong ngày Hi n sinh, các gia
ườ ứ ữ ể ẩ ầ ỉ ồ đinh H i giáo th ọ ng ch ăn 1/3 kh u ph n m i khi đ đem nh ng th còn
ạ ườ ườ ườ ồ ườ ẻ ộ l i cho ng i nghèo. Thông th ng, ng i H i giáo th ừ ng x m t con c u
ọ ị ườ và phân phát th t cho hàng xóm, h hàng và ng i nghèo.
ươ ễ 4.4 L hành h ng Haji
ễ ươ ễ ủ ấ ớ ườ ồ L hành h ng Haji là l thánh l n nh t hàng năm c a ng i H i giáo.
ệ ườ ẽ ồ ươ ề ị ị Hàng tri u ng i H i giáo s hành h ng v thánh đ a Mecca trong d p này.
ươ ộ ụ ộ ủ ồ Hành h ng là m t trong "Năm tr c t c a H i giáo" (Five Pillars of Islam)
ườ ồ ưở ề ả ấ ấ ứ mà b t c ng i H i giáo tr ầ ng thành nào cũng đ u ph i làm ít nh t 1 l n
ự ề ờ ế ủ ọ ươ trong đ i n u h có đ năng l c v tài chính và th ch t ễ ể ấ . L hành h ng đ ư
ứ ố ố ồ ị ượ ợ ổ c t ch c su t tháng cu i cùng trong năm theo l ch H i giáo, đ ọ c g i là
ự ệ ượ ằ ễ ữ "DhulHijah". S ki n này đ ấ c đánh d u b ng l Eid alAdha. Nh ng ng ườ i
ươ ả ầ ộ ộ ở hành h ng ph i đi b 7 l n quanh Kaaba, m t tòa nhà hình vuông trung
ạ ườ ệ ạ ầ ữ ầ tâm Đ i thánh đ ng, c u nguy n t i núi Arafat g n đó và ném nh ng viên
ứ ườ ộ ỷ ằ ị đá ma qu vào m t trong 3 b c t ị ng thánh. Thánh đ a Mecca n m trong đ a
ủ ể ề ầ ậ ư ị ph n c a Arab Saudi nên h u nh b chính quy n Saudi ki m soát. Ng ượ c
ượ ọ ươ ề ả ườ ủ ề ự đ ể c ch n đ hành h ng v Mecca ph i là ng i có đ ti m l c tài chính,
ộ ạ ệ ượ ấ ấ ở ạ ộ m đ o. (Vi c đ c c p visa là r t khó khăn, chi phí khách s n m t đêm
ị trong d p này 500 đô la).
ụ ộ ủ ườ ồ 5 Năm tr c t c a ng i H i giáo
ư ự ề ờ ồ ố ứ 1. SHAHADAH là s tuyên x ng và đ ng th i là đi u c t lõi trong đ c
ệ ặ ạ ủ ộ tin c a m t tín đ . ồ ồ Nó bao g m vi c l p l i hai câu: "Không có Chúa
ứ ả ủ Tr iờ nào khác ngoài Allah", và "Mohammed là s gi c a Ngài". Các tín
2.
ắ ạ ữ ệ ầ ồ đ Islam nh c l i nh ng câu này hàng ngày khi c u nguy n.
ả ầ ệ ệ ầ ồ ầ SALAT là vi c c u nguy n. Tín đ Islam ph i c u nguyên năm l n
24
Đa văn hóa – Nhóm 14
ặ ờ ặ ư ữ ữ ề ộ m t ngày, vào lúc bình minh, gi a tr a, gi a chi u, khi m t tr i l n và
ể ầ ệ ạ ấ ứ ồ ọ ơ t iố . Tín đ có th c u nguy n t i b t c đâu t ạ ườ i tr ng h c, n i làm
ạ ả ờ ị ướ ệ vi c, t ư i nhà hay ngoài tr i nh ng ph i theo quy đ nh. Tr ầ c khi c u
ả ở ệ ồ ể ạ ầ ộ nguy n, tín đ ph i trong m t tr ng thái tinh th n và th xác thanh
ế ướ ặ ổ ử ệ ả ọ khi t. Tr c tiên h ph i súc mi ng, sau đó r a m t, c , tay và chân.
3. ZAKAT là s b thí. Theo Kinh Koran, m t ng
ự ố ộ ườ ả i ph i trao cho ng ườ i
ế ộ ụ ứ ữ ế ệ khác "nh ng th d th a". ứ ư ừ Vì th c t tr th ba liên quan đ n vi c trao
ộ ỉ ệ ả ủ ộ ườ ườ m t t l nào đó tài s n c a m t ng i cho ng i nghèo và ng ườ ặ i g p
4.
ả c nh không may.
ệ ị ồ ọ ị SAWM là vi c nh n ăn ả . M i tín đ Islam ph i nh n ăn vào ban ngày
ườ ữ ườ ố trong tháng Ramadan, tr ừ ẻ tr em, ng i già và nh ng ng i m đau
ậ ườ ệ ả ả ị ệ b nh t ữ t. Nh ng ng i đang có vi c ph i đi xa không ph i nh n ăn,
ư ừ ọ ẽ ư ố ộ ị ạ nh ng h s nh n bù sau đó. Cu c s ng nh d ng l i trong tháng
ề ử ổ ầ ử ệ ế ệ ư Ramadan, nhi u c a hi u đóng c a cho đ n sau bu i c u nguy n tr a.
ườ ử ằ ườ Ng i Islam tin r ng trong tháng Ramadan, c a thiên đ ẽ ở ng s m ra
ử ị ụ ạ ọ ỗ ầ ẽ ượ ứ và c a đ a ng c đóng l i, và m i l i l m s đ c tha ờ th . Đây là th i
ự ưở ở ậ ồ gian dành cho s suy t ng tôn giáo. Tín đ hay tr d y vào ban đêm
ế ườ ề ườ ể ọ Kinh Koran và đ n giáo đ đ đ c ơ ng nhi u h n ngày th ng. Vào
ộ ễ ộ ớ ớ ấ ề ồ ế ngày k t thúc tháng Ramadan có m t l h i l n v i r t nhi u đ ăn và
ặ ỉ ệ ứ ệ ấ ờ quà t ng. Đó là l ễ Eid alFitr, k ni m vi c ch m d t th i kì ăn chay.
5. HAJJ là vi c hành h
ệ ươ ộ ầ ữ ấ ờ ồ ng. Ít nh t m t l n trong đ i, nh ng tín đ Islam
ả ả ươ ớ ệ ị có kh năng ph i hành h ng t i thánh đ a Mecca. Vi c hành h ươ ng
ể ệ ứ ự ụ ễ ờ th hi n s ph c tùng Chúa Tr i và di n ra vào tháng th 12, tháng
ủ ố ấ cu i cùng c a năm Islam. Eid al Adha, l ễ ế ế hi n t ế , đánh d u ngày k t
25
Đa văn hóa – Nhóm 14
ươ ườ thúc kì hành h ng, kéo dài trong m i ngày.
ụ ủ ườ Ả ậ 6 Trang ph c c a ng R p i
ế ở ứ ụ ả Hi m ẩ đâu mà trang ph c và phong cách ph i đáp ng các tiêu chu n
ủ ạ ắ ư kh t khe nh trong th gi ế ớ Ả ậ i ị r p. Theo quy đ nh c a đ o H i, ả ồ ph n ph i ụ ữ
ứ ặ ườ ả m c niqab t c váy áo trùm kín ng ả i màu đen, đ m b o che tóc và ch đ ỉ ượ c
ắ . ở h đôi m t
ệ ở ộ ố ư ố Tuy nhiên, hi n nay, m t s qu c gia nh Tsunisia, Libya, Oman ph ụ
ế ụ ư ữ ề ẫ ả ộ ố ữ n đã bi ả t cách tân nh ng b trang ph c truy n th ng nh ng v n đ m b o
ụ ữ ể ự ọ ử ụ ự ầ ế ố y u t kín đáo. Ph n có th t do l a ch n s d ng khăn trùm đ u hay
ờ ố không trong đ i s ng hàng ngày.
ớ ả ặ ầ ượ Nam gi i ph i m c qu n dài và không đ c phép đeo dây chuy n ề ở
ướ ể ặ ơ n i công c ng ộ . Ng ườ Ả ậ i r p khi đi ra ngoài n c mình có th m c b t c ấ ứ
ư ụ ạ ở ọ ườ ế ặ lo i trang ph c nào, nh ng khi trong n ướ h th c, ữ ng m c nh ng chi c áo
ề ắ ộ ố ỏ ố choàng r ng màu tr ng và trùm khăn ca rô đ theo đúng truy n th ng qu c
gia.
Ẩ 7 ự m th c
ườ ậ ệ ấ ứ ạ ữ ắ ồ Do ng i H i giáo có nh ng lu t l r t ph c t p và nghiêm kh c nên
ệ ắ ấ ố ườ ị ợ ạ ồ vi c ăn u ng cũng r t kh t khe. Ng i theo đ o H i kiêng ăn th t l n, các
26
Đa văn hóa – Nhóm 14
ậ ừ ố ừ ố ữ ể ầ ạ ạ ộ lo i gia c m có th bay, nh ng đ ng v t v a s ng trên c n v a s ng d ướ i
ướ ế ổ ộ ề ầ ậ ườ n cướ . Tr c khi gi t m đ ng v t, c n có nhi u ng ầ i trong tôn giáo c u
ườ ồ ế ướ ế ặ ổ ế ệ nguy n Ng ị i h i giáo k ăn th t khi đã ch t tr c khi gi t m ho c gi t m ổ
ư ượ ầ ư ệ nh ng ch a đ c c u nguy n.
ữ ừ ế ồ ỳ ệ ề K APEC v a qua, nh ng đoàn khách H i giáo đ n Vi t Nam đ u đòi
ộ ồ ấ ướ ạ ế ả ố ả ỏ h i khách s n ph i có b đ n u n ầ ng, ăn u ng riêng, đ u b p cũng ph i là
ườ ấ ướ ậ ồ ườ ồ ng i H i giáo. Th m chí, trong khi n u n ng cho ng ế i H i giáo, khu b p
ượ ủ ố ạ ồ ị không đ c có ng ườ ạ i l vào. Có v nguyên th qu c gia theo đ o H i còn yêu
ế ế ứ ế ả ầ ướ ườ ồ ầ c u đ u b p ph i ch bi n th c ăn ngay tr ặ c m t. Ng ạ i theo đ o H i thì
ố ượ ự ạ ẩ không u ng r ụ ủ u,bia. S đa d ng và phong phú trong văn hóa m th c c a
ướ ồ ượ ể các n c h i giáo đ ệ ấ c bi u hi n r t rõ nét
7.1 Fata
ổ ế ộ ở Ả ậ ầ ớ Fata là m t món ăn n i ti ng ố R p, nó g n gi ng v i món salad ở
ư ầ ẫ ệ Châu Âu nh ng nguyên li u có ph n phong phú h n. ấ ơ Món ăn h p d n b i s ở ự
ệ ừ ế ươ ị ủ ướ hòa quy n t ắ màu s c đ n h ng v c a bánh mì n ng, khoai tây, cà tím,
27
Đa văn hóa – Nhóm 14
ủ ặ ị ệ ạ chút th t bò, các lo i rau c và đ c bi ữ t là s a chua.
7.2 Kabsa
ự ỳ ủ ư ặ ườ Ả ậ Kabsa là món ăn đ c tr ng và c c k ngon c a ng i dân r p Saudi
ị ử ụ ư ề ạ ơ ị ươ ồ g m c m và th t, s d ng nhi u lo i gia v nh : tiêu đen, đinh h ng, ngh ệ
ể ử ụ ừ ế ạ ị ị tây, qu , chanh đen… Th t có th s d ng gà, dê, c u, l c đà hay th t bò, đôi
ế ớ ặ khi thay th v i cá ho c tôm.
ở Ả ậ ộ ữ ủ ữ ọ Riêng r p Xê út b a sáng là m t b a ăn quan tr ng c a và theo
ề ố ườ ượ ệ ả truy n th ng các món ăn th ng đ ự ộ ộ ấ c bày bi n trên m t t m v i nh a r ng
ả ở ặ ấ ề ặ ệ ữ ở ố ườ tr i trên m t đ t. Đi u đ c bi t là b a ăn sáng qu c gia này th ng có
ượ ệ ư ộ ầ ố ề ấ r t nhi u món đ ệ c bày bi n riêng bi ệ t, trông g n gi ng nh m t bàn ti c
28
Đa văn hóa – Nhóm 14
ọ ườ ể ự ọ ư buffet và m i ng i có th t ữ ch n cho mình nh ng món ăn a thích.
7.3 Shawarmas
ự ấ ộ ớ Shawarmas th c ch t là bánh mì cu n, bên ngoài là l p bánh mì t ươ i
ư ị ị ừ ắ ạ ắ tr ng nõn nà, bên trong là các lo i nhân khác nhau nh th t gà, th t c u x t
ẩ ướ ễ ỉ ị nhuy n, t m p gia v khá t m . ỉ Khi ăn shawarmas, ít ai dùng tay đ a cư ả
ư ệ ố ố ừ ố ắ cu n vào mi ng nh các món gói, cu n khác mà t ừ t n dùng dao c t ra t ng
ắ ả ắ ặ ồ ư ể ắ ỏ ộ ấ khoanh m ng nh shushi, g p m t ít salad b p c i tr ng đ lên m t r i ch m
ướ ố ướ ấ ố vào đĩa n c x t tahini n ổ ế c x t loãng, r t ph bi n trong các món ăn Ả
ự ậ ưở ị ẻ ứ ẹ ọ ơ R p. Cách ăn này giúp th c khách th ủ ng th c tr n v n v d o, th m c a
ọ ủ ủ ị ắ ặ ơ ị ị ư bánh mì tr ng, v ng t c a nhân th t và rau c , v chua và h i the đ c tr ng
29
Đa văn hóa – Nhóm 14
ệ ủ c a salad hòa quy n vào nhau.
7.4 Couscous
ơ ườ ớ ạ Couscous là d ng c m khô, th ầ ng ăn kèm v i các món tajine (h m)
ố ớ ị ừ ầ ầ ặ ườ ị ớ v i thành ph n chính là th t c u, th t gà ho c cá. Đ i v i đa ph n ng i Vi ệ t
ị ặ ủ ư ề ơ ử ụ Nam, các món tajine h i khó ăn vì s d ng nhi u gia v đ c tr ng c a vùng
ị ả ươ ạ ơ ủ ế ể ạ Trung Đông (h n 20 lo i gia v c t i và khô, ch y u đ t o mùi).
7.5 Shish tawook
ư ủ ề ắ ặ Bánh mì tr ng góp m t trong nhi u món ăn a thích c a ng ườ Ả ậ R p, i
ự ẫ ấ ướ trong đó có shish tawook. Món ăn này h p d n th c khách tr c h t b i c ế ở ả
ứ ẫ ề ạ ấ ồ ỗ ị hình th c l n cách ăn đ u l và thú v . M i su t shish tawook g m hai xiên
ị ượ ướ ỏ ươ ứ ắ ơ ượ th t gà đ c n ng chín, t a h ng th m ph c. Bánh mì tr ng đ ắ c c t
ủ ộ ớ ừ ế ỏ ố ớ ỏ ự thành t ng mi ng nh , bên trên ph m t l p x t cà chua và t đ l ng, ăn
ộ ướ ư ớ ấ ẫ kèm v i khoai tây, hành tây và d a chu t n ủ ứ ng. Làm nên s c h p d n c a
ế ể ướ ố ỏ ố ỏ ớ shish tawook không th thi u n c x t t i. Cùng v i tahini, x t t i cũng là
30
Đa văn hóa – Nhóm 14
ạ ướ ố ặ ủ ẩ ự Ả ậ ử ử ư ể ỏ lo i n c x t đ c tr ng c a m th c R p. T i đã qua x lý đ kh mùi
ạ ướ ự ạ ồ ơ ộ hăng và n ng, hòa cùng phô mai th m l ng t o ra m t lo i n ố ặ c x t đ c,
ề ị ượ ả ự sánh có v béo béo, bùi bùi mà c th c khách Đông, Tây đ u dùng đ c.
ủ ề ự Ả ậ 8 Thành t u – đóng góp c a n n văn hóa R p cho th gi ế ớ i
ự ủ ề Ả ậ ạ ượ ề Thành t u c a n n văn hóa R p đ t đ ặ c trên nhi u m t
ọ ề 8.1 V văn h c
ẻ ộ ồ ộ ủ Nghìn l m t đêm ệ là t pậ truy n dân gian ổ ế đ s và n i ti ng c a nhân
ứ ở ủ ố ồ ờ ổ ạ dân Ả ậ , có ngu n g c lâu đ i trên x s c a các R p hoàng đế Arap c đ i và
ượ ề ổ ẻ ộ ỉ đ c b sung qua nhi u th k ế ỷ.Nghìn l ộ ậ m t đêm không ch là m t t p
ả ộ ế ớ ệ ổ ườ ộ truy n c tích, đó là c m t th gi i. Th gi ế ớ ng i i A R p ờ ậ trong cu c đ i
ự ạ ư ả ầ ạ ừ th c t i cũng nh trong c nh th n tiên ma quái, th gi ế ớ ủ đ o H i i c a ồ t khi
ử ế ề ạ ồ có s thành văn và đ o H i qua các truy n thuy t dân gian. Ng i Aườ
ộ ấ ẫ ươ ể ạ ấ R pậ v n cho pho sách này là m t t m g ng vĩ đ i ai n y có th nhìn vào
ệ ẫ ả ấ đ y mà suy ng m, mà soi xét b n thân mình. Các truy n trong Nghìn l ẻ ộ m t
ế ớ ệ ạ ấ ả ầ đêm r t phong phú và đa d ng. Lúc chuy n x y ra trong th gi i th n tiên,
ở ơ ầ ườ ữ ề ợ ườ ạ lúc n i đ u đ ng xó ch . V tôn giáo, có nh ng ng i theo đ o H i ồ , có
ữ ườ ạ ạ ạ ườ nh ng ng i theo đ o Thiên Chúa , đ o Do Thái , l ữ i có nh ng ng ờ ầ i th th n
ữ ề ả ơ ượ ệ ử l a...V không gian, các chuy n x y ra nh ng n i ngày nay đ c ghi trên
ả b n đ là ồ n ĐẤ ộ, Sri Lanka, Liên Xô, Trung Qu cố , Jordan và Iran và tr cướ
ắ ổ ế ữ ệ h t làế Tây Á, B c Phi ấ , Ai C pậ , Iraq, Syria... Nh ng câu truy n n i ti ng nh t
ủ ủ ươ là Aladdin và cây đèn th nầ , th y th Sinbad ố , Ali Baba và b n m i tên c ướ . p
ề ọ 8.2 V toán h c
ế ớ ấ ủ ố ượ ệ ố C ng hi n l n nh t c a ng ườ Ả ậ i ấ R p là h p thu đ c h th ng ch s ữ ố
ừ ế ườ Ấ ạ ộ t ố ậ 0 đ n 9 và s th p phân do ng ổ ế i n Đ sáng t o ra, sau đó ph bi n
31
Đa văn hóa – Nhóm 14
ắ kh p th gi ế ớ i
ườ Ả ậ ữ ề ọ ọ Ng R p cũng có nh ng công trình quan tr ng v hình h c, đ i s ạ ố i
ượ ế ậ ươ ẩ và l ng giác. H ọ thi t l p ph ng trình 2 n, tang, cotang, sin cosin .
8.3 Hóa h cọ
ườ Ả ậ ứ ậ ồ Ng ạ ậ ệ R p nghiên c u ra thu t luy n đan, ý đ dùng các lo i v t i
ả ậ ể ấ ợ ế ồ ắ ạ ấ ch t gi ệ kim thu t đ luy n h p ch t chì thi t đ ng s t t o thành vàng và
ệ ấ ữ ử ể ọ ơ ạ b c. Qua nh ng th nghi m y đã giúp môn hóa h c vô c phát tri n.
ề ế ự ữ ạ ậ ọ ọ Bên c nh đó nh ng thành t u v ki n trúc, y h c, v t lý, thiên văn h c
ể ủ ề ự ạ ủ c a ng ườ Ả ậ i R p đã đóng góp cho s phát tri n c a n n văn minh nhân lo i.
ạ ườ ề ướ 9 Các khía c nh đo l ng chi u h ng văn hóa Hofstede
ả ề ự 9.1 Kho ng cách quy n l c
ứ ộ ề ự ả ị Hofstede đ nh nghĩa “ kho ng cách quy n l c “ là m c đ các cá
ề ự ề ấ ậ ồ ữ ề ự nhân ít quy n l c ch p nh n quy n l c phân chia không đ ng đ u gi a
ậ ấ các c p b c, các cá nhân.
ướ Ả ậ ạ ượ ể ố Các n R p đ t đ c ề c s đi m 80 trên 104 trong chi u
ướ ề ự ứ ế ả ướ h ng kho ng cách quy n l c, x p th 7 trong các n c Hofstede
ứ ề ọ ườ ộ Ả ậ nghiên c u. Đi u này có nghĩa m i ng i trong xã h i ấ R p ch p
ậ ự ứ ậ ấ ỗ ườ ề ị nh n s phân c p th b c, m i ng ề ủ i đ u có v trí c a mình và đi u
ệ ố ộ ổ ữ ầ ấ đó thì không c n bàn cãi n a. H th ng phân c p trong m t t ứ ch c
32
Đa văn hóa – Nhóm 14
ổ ế ự ấ ự ậ ẳ ả ố ph n ánh s b t bình đ ng v n có, s t p trung hóa ph bi n, ng ườ i
ướ ợ ượ ỉ ẫ ế ẽ ả ộ ấ c p d i mong đ i đ c ch d n cho bi t s ph i làm gì và m t ng ườ i
ả ưở ườ ộ qu n lí lí t ng là ng i đ c tài nhân t ừ .
ề ự ớ ở ề ả Có nhi u lí do cho kho ng cách quy n l c l n các n ướ Ả c
ữ ậ ấ ộ ọ R p, m t trong nh ng tác nhân quan tr ng nh t là tôn giáo. Ng ườ Ả i
ộ ố ứ ể ằ ậ ọ R p tin r ng m i th trong cu c s ng này là do thánh AhLa ki m soát
ứ ậ ả ố ườ ế ắ (s ph n) ch không ph i con ng i. Thánh Alah đã s p x p cho ai v ị
ư ậ ự ễ ấ ấ ố ế trí nào thì nghi m nhiên là nh v y. Th c ch t, lí do m u ch t khi n
ề ự ở Ả ậ ể ả ố kho ng cách quy n l c R p gia tăng là do ham mu n ki m soát,
ướ ề ự ủ ữ ề ầ ơ ọ bành tr ng quy n l c c a nh ng nhà c m quy n n i đây. H dùng
ư ộ ứ ủ ố ự ể ẩ ọ tôn giáo nh m t con bài t y đ thao túng m i th , c ng c s cai tr ị
ụ ể ở Ả ậ ợ ủ c a mình. Ví d đi n hình là ọ R p XêÚt, dòng h nhà Saud h p tác
ấ ướ ự ế ồ cùng dòng h i giáo c c đoan Wahhabi đã bi n đ t n ở c này tr thành
ề ự ạ ả ẩ ộ ơ n i thúc đ y kho ng cách quy n l c t i Trung Đông ngày m t gia tăng.
ề ự ở ế ả ộ ọ M t lí do quan tr ng khác khi n kho ng cách quy n l c các n ướ Ả c
ư ậ ể ề ạ ậ ố ế ủ ế ầ R p đ t đi m s cao nh v y là do n n kinh t ch y u là d u m ỏ
ự ượ ộ ớ ế ế ẫ (l c l ng lao đ ng ngành này là nam gi ạ ệ i ) d n đ n vi c huy t m ch
ế ườ ả ườ kinh t năm trong tay ng ệ i đàn ông, h qu là ng ụ ữ ầ i ph n d n b ị
ớ ạ gi i h n trong chính quy n l ề ợ ủ ọ i c a h .
ộ ố ạ ọ ẩ ộ ọ Bên c nh đó, m t s lí do xã h i h c và tâm lí h c cũng thúc đ y
ụ ả ơ ưở Ả ậ ề ự các kho ng cách quy n l c cao h n. Ví d , ng ằ R p tin r ng vâng i
ờ ề ủ ủ ế ấ ộ ọ ơ l ậ i b trên và ng h chính ph là quan tr ng h n h t, ch p nh n
ề ự ủ ư ả ả ầ ộ ủ kho ng cách quy n l c cao nh là m t ph n c a di s n văn hóa c a
h .ọ
33
Đa văn hóa – Nhóm 14
Ví d :ụ
ạ Ả ậ ấ ể ườ ụ ữ ả - T i R p XêÚt, b t k ng i ph n nào cũng ph i có đàn ông
ộ ọ ầ ủ ể ấ ọ ệ giám h , h c n gi y phép c a đàn ông đ đi h c, đi làm, đi b nh
ệ ả ậ ở ị ườ vi n, m tài kho n, đi du l ch, th m chí là ra đ ng.
ụ ấ ề ề - V giáo d c: Giáo d c ụ ụ ở Ả ậ R p là n n giáo d c l y giáo viên làm
ẽ ọ ỉ ườ ợ trung tâm, h c sinh mong đ i giáo viên s ch ra con đ ọ ậ ng h c t p
ỉ ầ ẽ ọ ọ cho h và h c sinh ch c n làm theo. Giáo viên s là ng ườ ắ ầ i b t đ u
ả ọ ậ ộ ộ ộ ủ ệ ế ạ m t h i tho i, hi u qu h c t p liên quan đ n trình đ c a giáo
ữ ớ ổ ượ ơ ọ viên. Nh ng giáo viên càng l n tu i thì càng đ c tôn tr ng h n so
ẽ ờ ẻ ổ ọ ọ ớ ớ v i cách giáo viên tr tu i. Trong l p h c, h c sinh s ch giáo viên
ẽ ả ư ụ ả ọ ắ ầ b t đ u bài gi ng, ví d nh giáo viên s b o h c sinh là khi nào
ẩ ị ế ọ ỉ chu n b mang sách bút ra, khi nào thì vi ố t bài,… H c sinh ch mu n
ế ể ế ế ả có k t qu và không tâm đ n quá trình tìm hi u làm th nào hay t ạ i
ư ậ ề ấ sao v n đ là nh v y.
ữ ữ ự ấ ọ ọ ườ Ả ậ - S tôn tr ng là r t quan tr ng gi a nh ng ng ọ ẵ R p, h s n i
ệ ằ ả ườ ườ Ả ậ ấ ứ sàng b o v b ng b t c giá nào. Thông th ng ng R p tránh i
ữ ờ ự ế ặ ạ ệ ữ ấ nói nh ng l i lăng m , phê bình tr c ti p đ c bi t là nh ng v n đ ề
ế liên qua đ n gia đình.
ả ướ ủ ế ậ ớ ị - PDI nh h ng l n đ n lu t pháp và quy đ nh khi mà chính ph có
ọ ẵ ự ệ ề ẩ ạ ạ ứ s c m nh và th m quy n vô h n. H s n sàng th c hi n các hình
ư ặ ạ ố ẻ ộ ầ ị ph t v n có nh ch t tay k tr m, chém đ u th chúng.
- ườ ệ ườ Ng i giàu có trách nhi m chăm sóc ng ằ i nghèo b ng Kazat (b ố
ộ ụ ộ ủ ệ ồ thím t trong năm tr ọ c t c a H i Giáo), h tình nguy n dành ra
34
Đa văn hóa – Nhóm 14
ữ ầ ộ ườ ầ ơ ậ m t ph n thu nh p cho nh ng ng i c n nó h n.
ở ẫ ộ ố ụ ể - Tuy nhiên Trung Đông v n còn nhà đ c tài t t b ng, tiêu bi u là
ạ ườ ậ ả ổ Sultan Qaboos t i Oman, ng i đã l ấ t đ vua cha, c i cách đ t
ướ ự ườ ầ ư ế n c, xây d ng hàng nghìn ngôi tr ng, đ u t y t ậ , ghi nh n v i v ớ ị
ế ớ ề ứ ỏ ộ ấ ướ ứ ế ồ trí th 8 trên th gi i v s c kh e c ng đ ng, bi n đ t n c thành
ế ớ ổ ậ ộ ườ ố m t “th gi i c tích có th t”. Ng i dân Oman tuyên b : “Chúng
ỉ ầ ủ ầ ộ ố ụ tôi không c n dân ch ! Chúng tôi ch c n môt nhà đ c tài t t b ng!”
ạ ộ ề ế ớ
ở ủ tang Qu c v
ồ Ngày 23/1, các nhà lãnh đ o th gi ủ Ả ậ R p Saudi đ d l th đô Riyadh c a ủ ươ ố ề
ậ i đã t p trung t ể ự ễ ố ng qu c H i giáo này, Qu c v ộ c mai táng trong m t ngôi m không đánh d u, gi ng nh
ượ ế ứ t, nghi th c tang l
ng qu c ưở i lý t
ộ ị ở ươ v ượ ạ c l ồ ườ ữ ấ i H i giáo. Khi chôn c t, nh ng ng
ỉ ủ ọ ế ơ
ư ộ ọ ơ ả ờ ọ ờ ồ ạ i m t đ n th H i ố ươ ng Abdullah ố ươ ng ấ ư ố ễ ơ ố ớ ả đ n gi n đ i v i ắ Wahhabi, m t nhánh r t b o th c a dòng ấ ả ủ ủ ố Ả ậ ớ R p Saudi. V i ủ ủ ng c a ch nghĩa quân ườ i ể ở đ c tin c a h đ n gi n nh m t cam
ủ ề giáo bin Abdulaziz. Theo truy n th ng c a v ộ ẽ ượ Abdullah s đ ố ươ ệ ề Qu c v ng ti n nhi m Fahd. Đ c bi ươ ố ễ ng di n ra theo quy t c qu c v ố ưỡ ồ H i giáo Sunni, tín ng ng th ng tr ờ ề ữ Wahhabi, nh ng đ n th nguy nga đi ng ữ ấ ấ ả ố t c nh ng ng bình th ng nh t t ấ ỵ ể ạ ấ ỳ ứ i b t k th gì khi n n i an ngh c a h có th tr theo Wahhabi r t k đ l ủ ả ứ ể ộ thành m t đi m th cúng. H mô t ố ế ố ớ i cao c a Thánh Allah. k t đ i v i quy n năng t
-
ự ắ ắ 9.2 Tránh s không ch c ch n
ứ ộ ự ắ ắ ị Hofstede đ nh nghĩa “tránh s không ch c ch n” là “m c đ mà
ữ ề ấ ả ỗ ọ ở ị m i thành viên trong n n văn hóa c m th y b đe d a b i nh ng tình
ắ ắ ặ ố ượ hu ng không ch c ch n ho c không đ c bi ế ớ t t i”. Các n ướ Ả ậ R p c
ỉ ố ể ườ ể ươ ạ đ t 68 đi m trong ch s đo l ng này, có th xem là t ố ng đ i cao.
ọ ườ ướ ề ẫ H th ng có xu h ng duy trì khuôn m u hành vi và ni m tin, không
ạ ấ ưở ố ổ dung n p b t kì hành vi và ý t ớ ng nào không chính th ng. Đ i m i
ườ ượ ự ậ ự ớ ế ố ế th ng không đ c khuy n khích, mà s tr t t m i là y u t quan
ự ọ ượ ề ở ỉ ộ tr ng trong đ ng l c cá nhân. ộ Xã h i đó đ c đi u ch nh b i các quy
35
Đa văn hóa – Nhóm 14
ậ ự ự ậ ế ộ ướ Ả ậ ắ t c, tr t t và luôn tìm ki m m t “s th t” chung. Các n R p có c
ố ể ự ể ấ ắ ắ ơ th xem là có s đi m trách s không ch c ch n th p h n m t ộ s n ố ướ c
ề ế ạ ớ ượ ậ khác n u so sánh v i Hi l p. Đi u này đã đ ở c ghi nh n b i Parnell và
ữ ườ ự ả ạ ấ ưở Hatem (1999) nh ng ng i nh n m nh vào s nh h ủ ng c a tôn
ế ế ả ớ ố ườ ạ ủ giáo đ n k t qu này c a Hofstede. Đ i v i ng ồ i đ o H i, thánh
ấ ả ể ả ờ ủ ả ậ ấ ờ ể ALah ki m soát t t c , k c th i gian và c a c i v t ch t trên đ i. Vì
ọ ườ ậ ệ ủ ả ắ ờ ậ v y m i ng i ph i tuân th theo lu t l , quy t c mà Chúa Tr i đã
ộ ố ạ ớ ộ ặ đ t ra thì m i mong m t cu c s ng an lành và h nh phúc.
Ví d :ụ
- Khi kinh doanh, ng
ườ Ả ậ ấ ậ ố ọ ố ọ R p r t th n tr ng, h mu n đ i tác i
ọ ấ ự ứ ả ố ố ch ng minh cho h th y kh năng, và mu n xây d ng m i quan h ệ
ố ớ ố ữ ủ ọ ố lâu dài đ i v i đ i tác c a mình. H đánh giá cao nh ng đ i tác
ườ ề ệ ổ ị ỏ ẵ th ng xuyên liên h , trao đ i, đ ngh và t ổ ý s n sàng trao đ i
ế ẽ ế ấ ằ ố ti p s khi n ng ườ Ả ậ i ủ r p tin r ng đ i tác c a mình r t quan tâm
ụ ậ ấ ớ ộ ộ ị và r t th t lòng v i phi v làm ăn này. M t cu c giao d ch có th ể
ứ ư ầ ỏ ố ả ậ ứ kéo sang l n th ba hay th t và đòi h i đ i tác ph i th t kiên
nh n.ẫ
ụ ẽ ươ ọ ố ị ọ - Trong giáo d c: h c sinh s tuân theo ch ng trình h c c đ nh, có
ề ươ ữ ụ ế m c tiêu chính xác, khuy n khích làm nh ng đi u t ng t ự ớ v i
ọ ậ ữ ệ ướ ự ọ nh ng kinh nghi m h c t p đã có tr c đó, coi tr ng s chính xác
ạ ả ế ấ ử ề ạ ơ h n là sáng t o trong gi i quy t v n đ , e ng i khi th ph ươ ng
ề ở ọ ậ ữ ả ậ ớ pháp h c t p m i, ghét nh ng bài t p đ m . Giáo viên ph i là
ườ ấ ả ả ờ ng i có t t c câu tr l i đúng.
- Lu t l
ậ ệ ở ướ Ả ậ ự ắ ấ ấ các n ấ R p là c c kì nghiêm kh c b t ch p xu t c
ạ ở ủ ạ ẳ ắ ứ ử ượ thân c a b n. Ch ng h n Yemen, nguyên t c ng x đ ả c b o
ữ ệ ố ư ể ậ ồ t n và gìn gi , có th xem nh là h th ng pháp lu t không chính
36
Đa văn hóa – Nhóm 14
ẽ ơ ư ế ạ ố ữ ườ th ng nh ng còn m nh m h n ch tài nhà n ướ Nh ng ng c. i làm
ệ ổ ủ ậ ệ ấ ứ ặ vi c trong các t ch c thì tuân th lu t l r t nghiêm ng t và xem
ượ ỡ ề đây là đi u không đ c phá v .
ậ ự ụ ễ ấ ổ ố - Không d dàng ch p nh n s thay đ i trong văn hóa, m c tiêu cu i
ủ ọ ạ ỏ ữ ề ặ ấ ờ ỏ cùng c a h là lo i b ho c tránh kh i nh ng đi u b t ng . Có th ể
ườ ẽ ế ạ ầ ộ ồ ộ ố m t s ng ấ i s ng c nhiên vì vùng đ t H i Giáo đ y bi n đ ng,
ờ ự ậ ự ạ ế ấ ự ả b n tin th i s th t ch t toàn tin chi n s l i có tránh s không
ắ ươ ắ ế ố ữ ậ ạ ố ch c ch n t ng đ i m nh. Chúng tôi nhìn nh n nh ng y u t đó
ầ ủ ố ả ư ộ ố ọ nh là m t ph n c a b c nh h đang sinh s ng (không ph i n ả ướ c
ở ể ả ư ậ ể ố ọ nào cũng nh v y) và đây là cách h xoay x đ gi m thi u t i đa
ữ ề ợ nh ng đi u không mong đ i.
ủ ậ ể 9.3 Ch nghĩa t p th
ứ ộ ụ ộ ẫ ủ ể ả ậ Ch nghĩa cá nhân/ t p th ph n ánh m c đ ph thu c l n nhau
ể ể ư ữ ộ ộ mà m t xã h i duy trì gi a các thành viên., có th hi u nh là m c đ ứ ộ
ư ề ợ ề ợ ậ ớ u tiên quy n l i cá nhân so v i quy n l ể i t p th . Các n ướ Ả ậ R p c
ế ớ ỉ ố ạ ượ ố ể đ t đ c s đi m 38/100 trong khi ch s trung bình th gi ứ i là 64, t c
Ả ậ ỉ ế ứ ề ạ ậ R p ch x p h ng th 40, là n n văn hóa t p th . ể Các cá nhân g nắ
ứ ộ ư ạ ớ ọ ế k t m nh v i nhau và m c đ trung thành cũng nh tôn tr ng dành cho
ủ ơ ớ thành viên c a nhóm khá cao. Quy mô nhóm cũng l n h n và thành viên
ề ệ ơ ị ỗ ch u trách nhi m nhi u h n cho m i thành viên khác trong nhóm. Lòng
37
Đa văn hóa – Nhóm 14
ố ấ ả ọ ậ ệ ủ trung thành là t ọ i quan tr ng, trên t t c m i lu t l c a xã hôi Trong
ộ ậ ệ ể ạ ấ ặ ấ ẫ ố ổ ế xã h i t p th , vi c vi ph m d n đ n x u h và m t m t, m i quan h ệ
ữ ườ ủ ượ ề ạ ư gi a ng i ch và nhân viên đ ứ ộ ấ c xem nh là m t v n đ đ o đ c
ế ị ư ự ụ ế ổ ộ ể (nh s liên k t trong gia đình), tuy n d ng và các quy t đ nh c đ ng
ế ả ọ ở chú tr ng đ n nhân viên trong nhóm, qu n lí ả đây là qu n lí theo
ữ ự ẫ ướ Ả ậ nhóm. Tuy nhiên v n có s khác nhau gi a các n R p, ví d ụ Ả c
ể ơ ậ ậ ậ R p Saudi thì có tính t p th h n Li Băng hay Ai C p.
Ví d :ụ
Ả ậ ộ ạ ế ắ ố - Văn hóa R p là văn hóa b l c, s ng g n k t cùng nhau. Lòng
ố ọ ượ ậ ệ trung thành là t i quan tr ng, v ọ t trên m i lu t l ộ xã h i khác.
ể ệ ự ồ ở ấ ứ Tránh phê bình hay th hi n s không đ ng ý ứ b t c hình th c
ườ ố ớ nào đ i v i ng i khác.
ườ Ả ậ ườ ư ề ợ ủ ả ộ - Ng R p th i ng u tiên cho quy n l i c a c m t nhóm.
ữ ạ ẳ ọ ị Ch ng h n, trong các công ty gia đình, nh ng v trí quan tr ng s ẽ
ượ ạ ườ đ c dành cho thành viên trong gia đình, b n bè, ng i thân, nói
ủ ệ ộ ị ấ môm na là gia đình tr . Vi c là thành viên c a m t nhóm cũng r t
ộ ẫ ụ ự ệ ọ ố quan tr ng vì các m i quan h cá nhân d a trên ph thu c l n nhau.
ọ ườ ệ ớ ố ườ H th ng không tin vào các m i quan h v i ng ộ i không thu c
ữ ể ộ ồ nhóm mình. Đi n hình là cu c giao tranh gi a 2 dòng h i giáo Shia
ồ ồ ủ ữ ủ ộ ộ ồ ỉ (m t nhành chính c a H i Giáo ch nh ng tín đ H i ng h Ali
ủ ể ộ ủ con r là con nuôi c a Mohammed) và Sunni (m t nhành chính c a
ồ ươ ố ố ủ ệ H i Giáo noi g ng theo l ế i s ng c a Mohammed, hi n nay chi m
ố ườ ữ ồ ọ 90% s ng ẵ i H i). H đi theo nh ng “nhóm” khác nhau và s n
ế ấ ưở ề ấ ắ sàng chi n đ u vì “ lí t ng nhóm” y. Ni m tin và chi c t tôn giáo
ẽ ơ ạ ươ còn m nh m h n quê h ẹ ấ ng đ t m .
ệ ọ ườ ế - Trong giáo d c: Vi c h c th ụ ệ ng ti n hành theo nhóm, xem vi c
38
Đa văn hóa – Nhóm 14
ữ ỡ ườ ệ ươ giúp đ nh ng ng i cùng nhóm là vi c đ ng nhiên. Tuy nhiên
ữ ạ ấ ậ ớ ườ ọ h c sinh r t ng i làm bài t p nhóm v i nh ng ng ọ i mà h cho
ạ ằ r ng không cùng nhóm.(gia đình, b n bè,…).
ố ộ ủ ư ườ Ả ậ ọ ố - Gia đình là u tiên s m t c a ng ự R p, h s ng vì danh d , i
ể ệ ủ ộ ườ ọ th di n c a dòng t c. Ng i con gái sinh ra là ng c ngà châu báu,
ượ ả ự ả ệ ề ệ ả ườ đ c quy n b o v và ph i t b o v mình. Ng i đàn ông trong
ể ề ệ ệ ả ự gia đình có trách nhi m ph i th c hi n và giám sát đ đi u đó đ ượ c
ế ể ả ế ụ ế ạ ộ ị ti p t c. T i Yemen, m t cô gái b hãm hi p thà ch t đ b o v ệ
ể ệ ộ ườ ế ẵ th di n gia đình hay m t ng i cha s n sàng thiêu ch t cô con gái
ặ ả ườ vì dám c gan đi g p ng i yêu.
ế ườ Ả ậ ườ ứ - Thi u không gian cá nhân, ng R p th i ơ ầ ng đ ng g n sát h n
ườ ươ ậ ạ ộ ng i ph ố ớ ng Tây, th m chí là đ ng ch m vào vai hay tay đ i v i
ườ ớ ng i cùng gi i.
9.4 Văn hóa nam tính/ n tínhữ
ạ ườ ớ - Xét trên khía c nh đo l ữ ng nam tính/ n tính, vai trò gi i tính đ ượ c
ậ ị ở ỗ ề nh n đ nh khác nhau ố ớ m i n n văn hóa. Đ i v i văn hóa nam tính,
ộ ượ ậ ở ự ạ ự ạ ớ xã h i đ c v n h nh b i s c nh tranh, thành t u, vai trò gi i tính
ườ ượ ợ ẽ ế phân chia rõ ràng: ng i đàn ông đ c mong đ i s quy t đoán,
ề ặ ậ ẽ ậ ữ ạ ấ m nh m , t p trung vào nh ng thành công v m t v t ch t trong
ườ ị ề ỏ ớ ụ ữ ẽ khi ph n s là ng i d u dàng, m m m ng, quan tâm t ấ i ch t
ượ ữ ố ộ ệ l ng cu c s ng. Trong văn hóa n tính, ít phân bi t vai trò gi ớ i
ữ ề ẫ ả ượ ợ ẽ ị ệ ề ỏ tính, c nam l n n đ u đ c mong đ i s l ch thi p, m m m ng,
ự ẩ ườ ệ ả ị tiêu chu n giá tr là s chăm sóc ng i khác và c i thi n ch t l ấ ượ ng
ố ộ ướ Ả ậ ạ ố ể ỉ ố cu c s ng. Các n R p đ t s đi m 53/100 trong ch s đo c
ườ ế ướ ượ ứ l ạ ng này, x p h n 23 trên 50 n c đ c Hofstede nghiên c u, là
39
Đa văn hóa – Nhóm 14
ừ ữ ừ ề n n văn hóa v a nam tính v a n tính.
ệ ủ ự ệ ộ Ả ậ - S hi n di n c a văn hóa nam tính trong xã h i R p là không th ể
ủ ụ ậ ườ ọ ợ ọ ph nh n. Ví d trong tr ng h c, h c sinh mong đ i giáo viên s ẽ
ợ ọ ỏ ưở ạ công khai khen ng i h c sinh gi i, th ạ ng cho các b n đ t thành
ấ ạ ở ườ ọ ậ ệ ọ ọ tích h c t p cao. H xem vi c th t b i tr ự ủ ư ng h c nh là s h y
ữ ả ả ọ ị ậ ị ọ h a hình nh b n thân hay đ a v gia đình. H thích nh ng bài t p,
ố ớ ể ạ ạ ơ ớ trò ch i có tính c nh tranh, so sánh đi m s v i các b n cùng l p,
ọ ớ ụ ệ ề ọ ch n môn h c liên quan t i m c tiêu ngh nghi p.
ủ ế ướ Ả ậ - Tuy nhiên, theo ý ki n c a nhóm chúng tôi, các n R p có xu c
ướ ề ề ạ ơ ườ h ữ ng nghiên v khía c nh n tính h n trong chi u đo l ng này vì
ườ Ả ậ ướ ự ệ ộ ng R p có xu h i ệ ố ng xây d ng m t m i quan h thân thi n
ườ ủ ế ượ ớ v i ng i khác (xem khách đ n nhà là món quà c a th ế ng đ ), coi
ị ầ ữ ệ ọ ơ ợ ậ tr ng tình h u ngh , b u không khí hòa h p n i làm vi c, luôn t n
ưở ườ Ả ậ ề ệ h ộ ố ng cu c s ng. Ng ệ R p nghiêng v quan ni m “làm vi c i
ự ở ướ ể ố đ s ng”. S giàu có trù phú các n c Saudi hay AUE cho phép
ộ ư ư ữ ệ ậ ọ ở ữ h s h u nh ng b s u t p hàng hi u nh Gucci, Channel,
ươ ỉ Laboutine,… vàng ròng hay kim c ứ ầ ồ ng ch là món đ trang s c t m
ườ th ng.
ể ọ ừ ậ ự ở - Có th h th a nh n s khác bi ệ ề ớ t v gi i tính, tuy nhiên ệ Iran, vi c
ể ổ ớ ể ượ ố ớ ườ chuy n đ i gi i tính đ đ c s ng đúng v i con ng ế i mình, đ n
ấ ượ ự ớ ộ ộ ố v i tình yêu đích th c vì m t ch t l ng cu c s ng t ố ơ ạ t h n l i
ượ ỉ ệ ế ạ ổ ớ ứ đ c khuy n khích. T i đây, t l ể chuy n đ i gi i tính cao th 2 th ế
ớ ườ ể ổ ớ gi i sau Thái Lan. Ng i tham gia chuy n đ i gi i tính s đ ẽ ượ c
ủ ợ ấ chính ph tr c p 1200 đô la.
ệ ả ố ọ ườ ớ - Oman là qu c gia chú tr ng b o v môi tr ợ ng, hòa h p v i thiên
ự ệ ầ ắ nhiên khi ra l nh xây d ng nhà màu tr ng, không quá chin t ng ở
40
Đa văn hóa – Nhóm 14
Muscat.
ướ ắ ạ ị 9.5 Đ nh h ạ ng ng n h n/ dài h n
ị ướ ạ ạ ắ ả ỗ ế ớ ộ Đ nh h ng dài h n/ ng n h n mô t m i xã h i liên k t v i quá
ặ ớ ứ ở ệ ạ ứ ố ươ kh trong khi đ i m t v i thách th c hi n t i và t ng lai nh th ư ế
ướ Ả ậ ượ ườ nào. Các n R p không đ c c đo l ậ ỉ ố ng trong ch s này, dù v y
ở ộ ố ướ ớ ượ ể ấ ế n u đánh giá m t s n c l n đ c Hofstede đo thì có th th y, ch ỉ
ạ ở ướ ố ấ s r t đa d ng các n c khác nhau.
ụ ở ướ ư Ả ậ - Ví d các n c nh ố R p XêÚt, Mar c, Lybia, Syria ch s ỉ ố
ướ ạ ầ ượ ạ ắ ượ ị đ nh h ng dài h n/ ng n h n l n l t là 36, 14, 23, 30 đ ế c x p
ướ ướ ạ ắ ọ vào nhóm các n ị c có đ nh h ọ ng ng n h n. H coi tr ng các giá
ụ ữ ư ắ ự ề ế ố ố ị ả ứ tr truy n th ng ,đ i khi đ n m c c đoan nh b t ph n ph i
ặ Ả ậ ư ể m c Niqab ( R p Saudi), đàn ông đ râu dài nh Salafi, tuôn theo
ệ ố ậ ệ ụ ộ ọ ị tuy t đ i lu t l Shariah, tôn tr ng các nghĩa v xã h i và đ a b ị
ậ ạ ọ ượ ế ả ằ b ng m i giá, t p trung đ t đ c k t qu nhanh chóng., thích
ưở ụ ươ ự ở h ng th và phô tr ng s giàu có. Hay Yemen, văn hóa súng
ố ở ị ủ ư ặ ở ng đã tr ấ ổ thành đ c tr ng vì b b a vây b i chính tranh, b t n
ộ ươ ọ ờ ị chính tr và h không còn th i gian suy nghĩ cho m t t ng lai xa
ờ v i nào khác.
ở ướ ọ ạ ư ướ - M c khác, ặ các n c nh Oman, h l i có xu h ơ ạ ng dài h n h n
ầ ư ậ ụ ế ứ ế ỏ khi t p trung đ u t vào giáo d c, y t , chăm sóc s c kh e ( x p th ứ
ế ớ ề ứ ụ ả ồ ỏ ộ 8 th gi i v chăm sóc s c kh e c ng đ ng), c i cách liên t c, đa
ữ ệ ỏ ầ ạ d ng hóa ngành công nghi p d u m thành nh ng ngành công
ự ụ ư ệ ổ ị ồ Ở nghi p khác ví d nh các d án du l ch kh ng l ,…). các n ướ c
ư Ả ậ ẫ ộ ướ ỏ ế nh R p XêÚt hay Dubai, v n có m t xu h ng nh ti ệ t ki m
ươ ủ ầ ứ ỏ cho t ng lai. Các ông ch d u m ý th c đ ượ ượ c l ng tài nguyên
ẽ ạ ồ ệ ầ ư ạ ị này r i cũng s c n ki t nên đã đ u t m nh vào du l ch, th ươ ng
41
Đa văn hóa – Nhóm 14
ộ ươ ạ ằ ẩ ị ạ ầ m i,… nh m chu n b cho m t t ng l ỏ i không còn d u m .
ậ ế 9.6 K t lu n
ạ ủ ứ ề ặ Tóm l i, theo nghiên c u c a Hofstede, các đ c trung v Th gi ế ớ Ả i
ề ự ớ ự ả ậ ắ ồ ắ R p bao g m: kho ng cách quy n l c l n, tránh s không ch c ch n
ươ ừ ữ ừ ể ạ ậ ố t ng đ i m nh, tính t p th cao, văn hóa v a n tính v a trung tính và
ị ướ ề ạ ắ Ả ậ ị ả nhìn chung là đ nh h ng ng n h n. N n văn hóa R p b nh h ưở ng
ộ ố ắ ồ ở ườ ẫ ể ầ ữ ề sâu s c b i H i giáo. M t s ng i v n còn nh ng hi u l m v tôn
ữ ứ ế ấ ộ giáo này. B t kì m t tôn giáo nào cũng h ng đ n nh ng đi u t ề ố ẹ t đ p,
ỉ ộ ủ ữ ự ầ ộ ề chính s tham lam, ích k , đ c ác và đ c tài c a nh ng nhà c u quy n
ư ậ ọ nh dòng h Saud, Assad (Syria), Mubarak (Ai C p), Gaddafi (Lybia)
ư ồ ế ở ế đã khi n th gi ế ớ Ả ậ i R p cũng nh H i giáo tr nên méo mó đ n đáng
ư ấ ạ ẳ ướ ợ ợ s trong tâm trí b t kì ai. Ch ng h n nh ngày tr ủ c cô s Aisha c a
ấ ạ ượ ườ ậ ệ ứ ố Mohammed th t l c đ c ng ạ i c n v c u s ng, băng qua sa m c
ộ ạ ở ở ộ m t đêm tr ở ề ạ v l ồ i thành tin đ n ngo i tình dám ớ m t đêm v i
ườ ạ ố ờ ạ ứ ng i đàn ông xa l . Thiên s Mohammed tuyên b l i d y thiên chúa
ủ ả ườ ớ ượ ứ ộ ộ ph i có đ 4 ng i đàn ông làm ch ng thì m i đ c bu c t i cô gái.
ư ả ề ườ ụ ữ ấ ạ ở Lu t l ậ ệ ưở t ệ ng nh b o v nhân quy n ng i ph n y l i tr nên oái
ệ ẫ ộ ố ị oăm, đáng căm ph n khi b bóp méo thành m t cô gái mu n ki n ai hãm
ủ ế ả ườ ế hi p mình thì ph i có đ 4 ng ứ i đàn ông làm ch ng n u không s b ẽ ị
ộ ộ ị ớ ụ ụ ấ ả ế bu c t i gian dâm và b ném đá t ỉ i ch t. T t c ch vì ph c v cho s ự
ủ ớ ầ ố ẹ ấ x u xa c a gi ề i c m quy n. Th gi ế ớ Ả ậ i R p hãy còn t t đ p, không
ự ạ ả ố ỉ ườ ả ch có l u đ n, thu c súng mà còn c tình ng i c m thông.
ớ ờ ườ Ả ậ ề 10 L i khuyên v kinh doanh v i ng R p i
ộ ọ ờ 10.1 L i khuyên cho cu c h p thành công:
42
Đa văn hóa – Nhóm 14
ộ ơ ễ ị ặ ọ ị +Ch n m t n i yên l ng, d ch u, tránh b xao nhãng
ữ ẹ ế ạ ầ ậ ổ ọ +Lên k ho ch cho nh ng bu i h p đ u tiên th t nh nhàng: Ng ườ i
ố ạ ự ề ệ ả Trung Đông không mu n t o áp l c ph i hoàn thành quá nhi u vi c trong
ặ ầ ổ ặ ổ ặ ữ ầ ượ ư ữ ổ bu i g p m t đ u tiên. Nh ng bu i g p đ u đ c xem nh nh ng bu i chào
ơ ộ ể ữ ố ỏ h i nhau, là c h i đ đánh giá đ i tác cho nh ng đàm phán sau này.
ự ế ẹ ế ắ ộ ổ +Không nên s p x p cu c h n quá xa vì n u có s thay đ i cá nhân s ẽ
ẹ ẹ ế ệ ả ổ ộ ượ ố ộ ẫ d n đ n vi c ph i thay đ i cu c h n. Sau khi cu c h n đã đ ạ c b trí, b n
ậ ạ ớ ạ ướ ệ ằ ộ nên xác nh n l i v i khách b ng đi n tho i tr c m t vài ngày
ự ừ ễ ạ ậ ườ +Đ ng ng c nhiên khi có s ch m tr : Ng i Trung Đông có tâm lý ít
ự ủ ệ ọ ờ ấ ọ quan tr ng s quan tr ng c a vi c đúng gi ệ trong công vi c và có r t ít ng ườ i
ự ễ ờ ồ ồ ả ọ ọ mang đ ng h đeo tay. S tr gi không không ph i vì h không tôn tr ng và
ả ẽ ả ỗ ừ ễ ơ ọ không đ m b o s có xin l i tr khi h quá tr (h n 90 phút)
ỏ ậ ể ề ờ ờ ỏ +L i chào: Hãy b th t nhi u th i gian đ chào h i. Chào ng ườ Ả ậ R p i
ứ ự ừ ế ượ ắ ụ ữ ộ theo th t thâm niên t ấ cao đ n th p. Không đ c b t tay m t ph n Trung
ư ế ọ ỏ ướ Đông n u nh ng h không ng ý tr c.
ặ ườ ổ ọ ữ ợ ỏ +Quà chào h i: Quà t ng th ậ ng phù h p cho nh ng bu i h p, tranh lu n
ở ả ượ ạ ế ừ ố ừ ườ nhà riêng. Quà ph i đ c gói l i. N u t ch i quà t ng i khác, hãy làm
ệ ố ậ ị ự ề ấ ầ ượ ở ướ đi u đó th t l ch s ít nh t hai l n. Tuy t đ i không đ c m quà tr ặ c m t
ườ ặ ng i t ng
ệ ấ ượ ộ ự ị ọ ở ữ +Thái đ : S l ch thi p r t đ c coi tr ng ổ Trung Đông. Nh ng bu i
ườ ắ ầ ữ ế ệ ằ ọ h p th ự ng b t đ u b ng nh ng câu chuy n phi m và tâm s .
ữ ế ị ị ể +Phiên d ch: Nên thuê phiên d ch n n u có th
ữ ớ ố ệ +Eye contact: Luôn gi eye contact v i đ i tác dù có nói chuy n thông qua
ị ươ ể ọ ị ệ ố phiên d ch. Tuy t đ i không mang g ắ ng râm cho dù đ a đi m h p có n ng
43
Đa văn hóa – Nhóm 14
chói m tắ
ồ ả ế ẩ ộ ọ ị +Đ ăn/gi ể i khát: Nên chu n b trà hay cà phê cho cu c h p n u có th .
ế ấ ầ ờ ượ ầ ấ ồ ờ M i ít nh t ba l n, và n u đ c m i, hãy nói đ ng ý ít nh t hai l n. Không
ờ ờ ố ổ ọ ồ ố ễ ờ ồ bao gi ế m i đ i tác đ u ng có c n. N u bu i h p di n ra trong th i gian
ộ ữ ắ ặ ượ ứ ậ ẩ ị dài, hãy ch c là có bánh trái ho c m t b a ăn đ ổ c chu n b . Th b c tu i
ấ ượ ọ ở ữ ờ ườ ớ tác r t đ c coi tr ng Trung Đông. Hãy luôn m i nh ng ng ổ i l n tu i
ấ ướ ế ầ ế ồ ọ nh t tr c và n u c n tìm đ ng minh, hãy tìm đ n h
ờ ờ ổ ọ ồ ồ +Th i gian: Không bao gi nhìn vào đ ng h trong bu i h p. Làm v y s ậ ẽ
ườ ạ ả ấ ấ ằ ờ ọ ế khi n ng i Trung Đông nghĩ r ng b n c m th y h đang làm m t th i gian
ủ c a mình
ổ ọ ế ượ ặ +Quà sau bu i h p: N u có quà dành cho ai đó thì nên đ c t ng công
ổ ọ khai ngay sau bu i h p.
ụ ờ ụ +Ch p hinh: Không bao gi ư ch p mà ch a xin phép
ờ ở 10.2 L i khuyên khi đàm phán Trung Đông:
ử ụ ự ả ấ ả +Chính sách c aủ s liên quan: Tham kh o và s d ng t ố ữ t c nh ng m i
ớ ả ưở ự ế ạ ệ quan h , môi gi i có liên quan và nh h ộ ủ ng đ n d án c a b n vào cu c
đàm phán
ỳ ị ườ ự ạ ố ị +Xenophobia (K th ng ẩ i ngo i qu c): Hãy chu n b cho s không tin
ưở ừ ữ ườ ứ ủ ề ậ t ng t nh ng ng i Trung Đông. Vì trong nh n th c c a nhi u ng ườ i
ộ ườ ữ ẻ ạ ố ượ ọ Trung Đ ng, h luôn nghĩ ng i ngo i cu c là nh ng k xâm l c, quân đô
h .ộ
ự ổ ỏ ườ Ả ậ ọ ầ ọ ố +S đ i chác: Hãy h i ng ơ R p h mu n gì h n là h c n gì. Luôn i
ướ ế ự ứ h ng đ n s hài lòng m c trung bình
ế ờ ặ ả ố ố +Cam k t: Không bao gi đ t đ i tác vào tình hu ng ph i tr ả ờ i l
44
Đa văn hóa – Nhóm 14
ườ Ả ậ ự ế ừ ữ “có”/”không” ở ướ tr ữ c nh ng ng R p khác. Áp l c đ n t i nh ng ng ườ i
ườ ướ ế ị ữ ủ ế ố ọ xung quanh th ng h ng đ i tác c a ta đ n nh ng quy t đ nh mà h không
ị có ý đ nh gi ữ ờ l i.
ớ ằ ườ Ả ậ +Trong quá trình đàm phán, nên nh r ng ng R p là nhà i kinh doanh
ọ ặ ấ ắ ả ở ấ ắ và là nhà đàm phán r t xu t s c. H m c c ọ ơ kh p m i n i, dù là ở ử c a
ế ị ặ ượ ệ ừ ừ ự hàng ho c trong phòng đàm phán. Các quy t đ nh đ c th c hi n t t ; th ủ
ơ ướ ử ụ ế ễ ậ ụ t c h i quan liêu và có xu h ậ ng ch m tr . Không nên s d ng chi n thu t
ụ ự ả ẽ áp l c cao vì nó s ph n tác d ng.
ả ự ấ ể ắ ả ộ ộ ườ Ả ậ ữ ộ ậ +Đ m b o s ch p thu n: Đ b t bu c m t ng R p gi i m t cam
ẻ ẽ ọ ế ế ậ ướ ế k t mà h có v s không gi ữ ờ l ộ i, hãy ti p c n m t cách gián ti p tr c khi
ể ệ ự ấ ấ ự ệ ề ố ươ th c hi n đ i ch t v n đ . Hãy th hi n s ngang hàng trong c ị ng v khi
ậ ắ ướ ị ạ ấ ể ọ ấ ở ọ ề ỏ nh c nh h v th a thu n tr ả c đó đ h không c m th y b h th p.
ờ 10.3 L i khuyên chung
ượ ề ườ Ả ậ ượ + Không đ c quay gót chân v ng R p. Đây đ i c coi là hình
ứ ỉ ụ ấ ố ớ ọ th c s nh c cao nh t đ i v i h .
ầ ậ ắ ườ ệ ằ ọ + Tránh c m n m, trao v t cho ng i khác b ng tay trái. Vì h quan ni m tay
ế trái là t ộ ỗ i l i, ô u .
ữ ạ ộ ở +Đ o H i ồ : M t trong nh ng nét văn hóa chính Trung Đông không th ể
ắ ế ọ ầ ạ ấ ạ ớ ồ ồ không nh c đ n đó chính là đ o H i. Đ o H i th m sâu vào m i t ng l p xã
ỉ ạ ữ ự ả ạ ị ị ộ ở h i ậ ố ớ đây. Nó quy đ nh s ch đ o, các giá tr và c nh ng đ o lu t đ i v i
ộ ố ườ ệ ộ ữ ư ữ ồ ố cu c s ng con ng i, nh ng m i quan h c ng đ ng cũng nh nh ng cách
ể ự ứ ế ệ ượ ạ th c kinh doanh. Vì th mà đ th c hi n đ c kinh doanh t ự i khu v c này,
ề ạ ồ ướ ể ế ộ chúng ta nên tìm hi u v đ o H i tr c khi ti n hành. M t ngày, các tín đ ồ
ả ầ ữ ầ ầ ồ ượ ầ H i giáo ph i c u kinh năm l n. Nh ng l n c u kinh này đ c các nhà th ờ
ọ ầ ả ấ ả ằ ồ H i giáo loan báo b ng cách g i c u kinh. Không ph i t ồ ồ t c các tín đ H i
45
Đa văn hóa – Nhóm 14
ộ ố ế ề ờ ườ ầ ạ ặ ở giáo đ u đ n nhà th . M t s ng i c u kinh t i nhà ho c văn phòng.
ệ ắ ữ ế ệ ệ ặ ỡ Nh ng công vi c hàng ngày, vi c s p x p công vi c và g p g ph i đ ả ượ ố c b
ứ ữ ả ầ ợ ờ ổ trí phù h p gi a kho ng th i gian c u kinh. Th sáu là ngày dành cho bu i
ổ ứ ứ ặ ả ọ ầ c u kinh l n. ớ Nên tránh t ậ ch c h p ho c th o lu n vào ngày th sáu trong
tu n.ầ
ễ ở ị ườ +L Ramadan: Khi kinh doanh Th tr ố ắ ng Trung Đông nên c g ng
ễ ườ ặ ồ ố ị tránh tháng l Ramadan. Ng ị i H i giáo nh n ăn, nh n u ng ho c hút thu c t ố ừ
ế ờ ệ ệ bình minh đ n hoàng hôn. Trong gi ề làm vi c, nhìn chung các công vi c đ u
ượ ặ ắ ế ạ ả ớ ệ ủ ấ đ c gi m b t ho c s p x p l i tùy theo tính ch t công vi c c a công ty
ặ ổ ứ ươ ho c t ch c th ạ ng m i.
ố ệ ề ệ +M i quan h : ệ Ng ườ Ả ậ i R p không phân bi ệ t ngh nghi p và quan h cá
ườ ệ ố nhân. Kinh doanh th ệ ng xoay quanh m i quan h cá nhân, quan h gia đình,
ữ ự ề ề ấ ọ ư ni m tin và danh d . Nhìn chung h u tiên nh ng v n đ cá nhân trên t ấ ả t c .
ậ ượ ự ự ị ệ Do v y quan h kinh doanh đ ậ ữ c xây d ng trên tình h u ngh và s tin c y
ẫ l n nhau là r t t ấ ố t.
ờ ủ ườ ườ ị ơ +L i nói: Văn hóa nói c a ng i Trung Đông th ng có giá tr h n và trái
ượ ế ướ ậ ớ ỏ ườ ề ớ ng c v i các th a thu n ký k t tr ờ c đó. L i nói th ng đi li n v i danh
ỉ ượ ồ ọ ớ ơ ư ả ợ ự ủ d c a h . H p đ ng ch đ c xem nh là biên b n ghi nh h n là m t s ộ ự
ố ị ứ ữ ậ ạ ấ ộ ợ ồ ỉ ràng bu c, h p đ ng c đ nh. Do v y b n ch nên h a nh ng gì duy nh t mà
ể ượ ẽ ẫ ế ề ế ệ ấ ạ b n có th làm đ ự ủ c n u không đi u này s d n đ n vi c m t danh d c a
b n.ạ
ấ ầ ạ ẽ ự ẫ ế +Kiên trì và linh ho t: ạ S kiên nh n và linh ho t s là r t c n thi t cho
ấ ả ệ ạ ữ ố ự ườ t t c nh ng ai mu n làm vi c t i khu v c này. Ng ồ i dân H i giáo th ườ ng
ưở ổ ế ủ ầ ằ ấ r t tin t ể ệ ng vào ý chí c a th n thánh th hi n b ng câu nói n i ti ng: “In
ế ượ ư ậ ủ ụ ế ố ứ Cha Allah” t c là “N u Th ng đ mu n nh v y”. Th t c hành chính
46
Đa văn hóa – Nhóm 14
ề ớ ờ ấ ườ ờ ạ ườ r m rà đi li n v i gi gi c cao su th ộ ng kéo dài thêm th i h n. Các cu c
ể ắ ầ ế ộ ướ ả ọ ệ ạ ầ ọ h p có th b t đ u và k t thúc mu n, tr c đó, b n c n ph i g i đi n xác
47
Đa văn hóa – Nhóm 14
nh n.ậ
