CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
BÁO CÁO SÁNG KIẾN
BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH HỌC TỐT PHÂN MÔN ÂM NHẠC THƯỜNG
THỨC LỚP 8 TRƯỜNG PTDTBT TH&THCS LONG TÚC
1. Mô tả bản chất của sáng kiến:
1.1. Các giải pháp thực hiện, các bước và cách thức thực hiện:
Trường PTDTBTTH&THCS Long Túc thuộc địa bàn thôn 4 T Nam
huyện Nam T My, trường 100% học sinh (HS) con em đồng bào dân tộc
thiểu số, phần lớn gia đình c em thuộc hộ nghèo, điều kiện kinh tế k khăn,
khi đến trường đa phần học sinh bị chi phối, ảnh ởng về các n cnh, các
n năng khiếu như Âm nhạc, mĩ thuật học sinh ít được quan tâm. Nên việc giúp
các em hiểu về môn âm nhạc, hình thành nhân cách toàn diện con người mới
Đức-Trí-Thể-Mĩ và thông qua những phương tiện của nghệ thuật âm nhạc để bồi
dưỡng khả năng nhận thức, phát triển duy, góp phần cùng các môn học khác
phát triển năng lực trí tuệ cho học sinh, bồi dưỡng những năng khiếu nghệ thuật,
đẩy mạnh phong trào văn nghệ quần chúng làm cho không khí của nhà trường
thêm vui tươi lành mạnh. ba mức độ từ thấp lên cao biểu hiện của học tập
tích cực là: bắt chước - tìm tòi - sáng tạo. Sẽ thiệt thòi cho các em về nghệ thuật
âm nhạc, nếu giáo viên không tạo điều kiện để học sinh học tập, rèn luyện và thể
hiện sự sáng tạo của mình. Môn âm nhạc ở THCS gồm 3 phân môn đối với khối
7,8,9 là: Học hát, tập đọc nhạc-nhạc và âm nhạc thường thức. Khối 6 hát,
nghe nhạc, đọc nhạc, nhạc cụ, thuyết âm nhạc thường thức âm nhạc. Vậy
phải dạy như thế nào đ phát huy được tính sáng tạo của học sinh? Chính
những lí do trên nên tôi chọn biện pháp “Biện pháp giúp học sinh học tốt phân
môn âm nhạc thường thức lớp 8 trường PTDTBTTH&THCS Long Túc
nhằm góp phần nâng cao chất lượng công tác giảng dạy của bộ môn. Sau đây
giải pháp và cách thức thực hiện:
1. Biện phaJp 1: GiuJp hoLc sinh hoLc tôJt bôL môn thông qua phương pháp vấn
đáp:
Đây law môxt phương phayp quan troxng nhăwm taxo hưyng thuy, lowng yêu thiych đôyi
vơyi bôx môn. Muôyn lawm đươxc điêwu đoy tôi thưxc hiêxn như sau:
- Để giới thiệu về một nhạc tôi thể dùng phương pháp vấn đáp thông
qua trò chơi giải đáp thắc mắc”; “gia}i ô chư~” (giáo viên đã chuẩn bị hêx thôyng
câu hỏi).
- Sau đoy chia nhoym cho hoxc sinh hoaxt đôxng. Đê} kiych thiych hoxc sinh tiych cưxc
tham gia hoaxt đôxng hoxc tâxp giayo viên coy thêw đêw ra cayc thê} lêx cuôxc chơi (như mô~i
nhoym se~ lâwn lươxt lưxa choxn câu ho}i đê} tra} lơwi nêyu tra} lơwi đuyng thiw đươxc 10 điê}m
cown nêyu tra} lơwi sai thiw nhoym khayc coy quyêwn tra} lơwi vaw giawnh đươxc điê}m nêyu tra} lơwi
đuyng) vaw cayc hiwnh thưyc khen thươ}ng cho trow chơi. GV cho học sinh cayc nhoym lâwn
lươxt lưxa choxn như~ng câu ho}i đa~ chuâ}n bix trươyc trên ba}ng phux sau đoy đưa ra đayp
ayn cu}a nhoym dưxa kiêyn thưyc đa~ xem trươyc ơ} nhaw. Cayc nhoym cown laxi nghe, nhâxn
xeyt vaw sửa sai (nêyu nhoym baxn tra} lơwi sai).
- Sau hiệu lệnh, các nhóm giơ tay giành quyền ưu tiên trả lời.
- Lưu ý nhóm nào giơ tay trước hiệu lệnh, mất quyền ưu tiên trả lời (luyện tập
tính tự chủ, kiên nhẫn, năng động, nhạy bén).
Có nhiều cách để tìm hiểu về nhạc sĩ:
+ Cách 1: Giới thiệu nhạc Phan Huywnh Điê}u: ÂM NHẠC 8 TIẾT 14. Giáo
viên ghi sẵn các câu hỏi ở bảng phụ (lần lượt từng câu)
1. Hãy cho biết nhạc sĩ Phan Huywnh Điê}u sinh và mất năm nào?
2. Nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu quê ở đâu?
3. Kể tên một số sáng tác âm nhạc của ông?
4. Kể tên một số tác phẩm thiếu nhi của nhạc sĩ Phan Huywnh Điê}u?
5. Ông được nhà nước truy tặng giải thưởng cao quý gì về nghệ thuật?
Nhóm nào có số lượng câu trả lời đúng nhiều nhất là nhóm thắng, Giáo viên
cho điểm cộng nhóm để tạo hứng thú trong thi đua.
+ Cách 2, Giáo viên đọc toàn bộ các câu muốn hỏi 2,3 lần (tùy số lượng câu
hỏi ít hay nhiều). GV chỉ cần một lần hiệu lệnh. ch này không phải một vài
nhân trong nhóm trả lời, khi đã giành được quyền ưu tiên, lần lượt các
thành viên trong nhóm luân phiên trả lời các câu hỏi. Nếu trong nhóm có bạn trả
lời sai, bạn khác thể bổ sung liền, nếu không kịp thời bổ sung thì quyền ưu
tiên thuộc vnhóm khác (luyện tập cách tổ chức nhóm, học sinh biết phân công
cụ thể công việc cho mỗi thành viên trong nhóm mình. Luyện tập cách sống tập
thể, mỗi học sinh đều phải học tập, làm việc như nhau …)
2. Biện phaJp 2: GiuJp hoLc sinh hoLc tôJt bôL môn thông qua phương pháp cảm
nhận thính giác:
- Theo tôi một trong những thao tác quan trọng khi dạy phân môn Âm nhạc
thường thức là phải cho học sinh được nghe. Nhưng đây nghe bằng cách nào?
Nghe sao cho đạt hiệu quả?
- Để tạo sự tập trung lắng nghe của học sinh, chúng ta nên tổ chức thi đua
dưới dạng nốt nhạc vui” (mục đích cho học sinh biết thêm các tác phẩm khác
của nhạc sĩ). Cũng nhiều cách để các em cảm nhận một tác phẩm dụ như
Giáo viên cho học sinh nghe một đoạn (phần lời) của bất tác phẩm trong
bài học, học sinh nhiệm vụ nghe, đoán tên tác phẩm. Hoặc giới thiệu tác
phẩm cũng thể đưa t chơi tính vận động: Ai nhanh nhất nhà các
em phải chia nhau tìm tác phẩm của nhạc đó thư viện, trên mạng internet
v.v..
3. Biện phaJp 3: GiuJp hoLc sinh hoLc tôJt bôL môn thông qua phương pháp
thuyết trình:
- Giáo viên cho học sinh chuẩn bị thuyết trình theo nhóm, các em sẽ tìm hiểu
về các nhạc cụ, các nhạc sĩ, về thân thế, về tác phẩm của nhạc sĩ đó từ sách giáo
khoa, từ những tư liệu khác ở thư viện, trên mạng.
- Giáo viên không đưa ra câu hỏi, chỉ đưa ra những yêu cầu khi thuyết trình
thời gian: từ 3 đến 5 phút. Nội dung xoáy vào trọng tâm bài.
2
dụ: Giới thiệu về giới thiệu về nhạc sĩ, nên xoáy vào thân thế, sự nghiệp, tác
phẩm, hoặc hay hơn nữa là nói về phong cách sáng tác, thể lọai sáng tác …
Học sinh tự giải trình những kiến thức, thông tin mà cả nhóm sưu tầm
dưới dạng thuyết trình. Nhóm nào thuyết trình hay, liệu tìm tòi được nhiều,
(học sinh phải cho biết tư liệu đó tìm ở đâu, sách nào?...) nếu tốt hơn nữa các
em có thể minh họa (hát) 1 vài tác phẩm của nhạc sĩ (chỉ yêu cầu trích đoạn).
4. Biện phaJp 4: GiuJp hoLc sinh hoLc tôJt bôL môn thông qua phương pháp ứng
dụng công nghệ thông tin vào soạn giảng:
* Yêu cầu của phương pháp này đòi hỏi:
- Giáo viên phải khả năng sử dụng máy nh một số chương trình cần
thiết trên máy. Nhà trường phải có đầy đủ trang thiết bị, phòng chức năng và tốt
hơn nữa là phòng bộ môn. Đây dạng Bài giảng điện tử, phương pháp này
có nhiều thuận lợi:
+ Học sinh có thể mắt thấy, tai nghe khi giáo viên giới thiệu bài.
+ Hiệu ứng trên máy giúp học sinh hứng thú, tập trung hơn.
+ Học sinh có thể xem phim thay bằng những hình ảnh tĩnh.
+ thể chơi các t chơi những phương pháp trên giáo viên không cần
phải làm bảng phụ câu hỏi và đáp án.
- Trong tiết học 13 (ÂNTT 8, Một số loại nhạc cụ dân tộc), trước khi đi vào
bài học khi đi vào i học giáo viên cho GV cho xem trích đoạn phim hiệu
ứng câu hỏi cùng phần trắc nghiệm, học sinh theo hiệu lệnh trả lời. Giáo viên
cho hiệu ng đáp xuất hiện hình nhạc cụ cùng âm sắc của nhạc cụ đó học sinh
xem tranh và giáo viên hỏi.
? Đây những loại nhạc cụ nào? Thường được sử dụng tại vùng nào trên đất
nước ta?
? Em biết những nghệ s dụng các loại nhạc cụ này trong thế như thế
nào?
* Trên cơ sở các biện pháp và thông qua cách tổ chức của giáo viên, tạo sự phấn
khích thi đua, tạo khả năng tổ chức (tổ chức nhóm) tạo tinh thần đoàn kết, biết
chung sức, chia sẻ, biết tự học, tự tìm tòi khám phá thêm kiến thức cho mình,
cho bạn.
- Học đã biết tự học, tự tìm i, khám phá thêm kiến thức cho nh, cho bạn ,
các em đã rất phấn khích, cảm thấy hãnh diện khi đem lại cho lớp những thông
tin mới lạ. Học sinh thật sự thích thú phân môn này.
- Hình thành kỹ năng duy, ứng xử nhạy bén qua việc thảo luận nhóm, các trò
chơi vui học âm nhạc (đố vui, ô chữ, nốt nhạc vui …)
- Hình thành cho học sinh tính năng động, óc tổ chức, tính tập trung, sáng
tạo, khả năng tự học tập và vận dụng tốt những kiến thức khoa học khác v..v..
1.2. Phân tích tình trạng của giải pháp đã biết( nếu giải pháp cải tiến giải
pháp đã biết trước đó tại cơ sở)
1.3. Nội dung đã cải tiến, sáng tạo để khắc phục những nhược điểm hiện
tại( nếu là giải pháp cải tiến giải pháp đã biết trước đó tại cơ sở)
1.4. Khả năng áp dụng của sáng kiến : Các trường cấp THCS trên toàn
tỉnh.
1.5. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Với kết quả thu được như
vậy, i hy vọng các giải pháp được đề cập trong sáng kiến của i thể áp
dụng rộng rãi ở tất cả các các trường có cấp THCS trên địa bàn toàn tỉnh.
1.6. Hiệu quả sáng kiến mang lại:
Qua việc áp dụng đề tài trên vào trong giảng dạy bản thân đã theo dõi và
kết quả năm học 2021 - 2022 của bộ môn Âm nhạc 8 trường PTDTBT
TH&THCS Long Túc tương đối khả quan, cụ thể:
Kết quả xếp loại cuối năm học 2021-2022
STT LỚP SLHS Đạt Tỉ lệ Chưa đạt Tỉ lệ
1 8 32 31 96,9 % 1 3,1 %
Như vậy, so với khảo sát đầu năm thì tỷ lệ học sinh tiếp thu hiểu bài
ngay tại lớp tăng lên rệt, tỷ lệ học sinh đạt yêu cầu tăng lên, giảm số lượng
học sinh chưa đạt. Trong giờ học khoảng cách giữa thầy trò được thu hẹp,
gần gũi hơn, học sinh mạnh dạn trình bày và biểu diễn c bài hát theo ý tưởng
của mình. Điều đáng kể hơn các em tự tin trình bày các bài hát đạt hiệu
quả hơn, yêu thích bộ môn âm nhạc.
2. Những thông tin cần được bảo mật - nếu có: Không
3. Danh sách những thành viên đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng
kiến lần đầu - nếu có:
TT Họ và tên Nơi công tác Nơi áp dụng sáng kiến Ghi chú
4
4. Hồ sơ kèm theo (Bản mô tả nội dung sáng kiến có thể minh họa bằng các bản
vẽ, thiết kế, sơ đồ, ảnh chụp mẫu sản phẩm... - nếu có): Không có