i
BÁO CÁO THƯỜNG NIÊN KINH TẾ VIỆT NAM 2011
Chủ biên: TS. Nguyễn Đức Thành
NỀN KINH TẾ TRƯỚC
NGÃ BA ĐƯỜNG
Hà Nội, 6/2011
NỀN KINH TẾ TRƯỚC NGÃ BA ĐƯỜNG
ii
Báo cáo này được thực hiện với sự hỗ trợ của
Đại học Quốc gia
Hà Nội
Trường Đại học Kinh tế
Đ
ại học Quốc gia Hà Nội
Bộ Phát triển Quốc tế (DFID)
V
ương quốc Anh
Lời giới thiệu
iii
Báo cáo Thường niên Kinh tế Việt Nam 2011
NỀN KINH TẾ TRƯỚC NGÃ BA ĐƯỜNG
Bản quyền © 2011 của Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), Trường Đại
học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Mọi sự sao chép và lưu hành không được sự đồng ý của VEPR là vi phạm bản quyền.
Liên lạc:
Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR)
Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội
Phòng 704, Nhà E4, 144 Xuân Thuỷ, Quận Cầu Giấy, Hà Nội, Việt Nam.
Tel: (84) 4 37547506 (ext 704)
Fax: (84) 4 37549921
Email: Info@vepr.org.vn
Website: www.vepr.org.vn
Tranh bìa: Trừu tượng Đỏ (trích đoạn) của Nguyễn Chí Long (2011, acrylic trên vải, 150x50
cm), sưu tập của Nguyễn Đức Thành.
NỀN KINH TẾ TRƯỚC NGÃ BA ĐƯỜNG
iv
LỜI GIỚI THIỆU
Vào đầu năm 2009, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) đã cho ra đời Báo
cáo Thường niên Kinh tế Việt Nam 2009: Suy giảm và thách thức đổi mới. Đây cũng là tập
Báo cáo đầu tiên trong chuỗi ấn phẩm loại này của Trung tâm. Ấn phẩm đã nhận được sự
chào đón và đánh giá tích cực của giới chuyên môn và quảng đại độc giả.
Nhận thấy tiềm năng phát triển các Báo cáo này lên thành một sản phẩm trí tuệ có tính chất
tổng kết và tư vấn cao về tình hình kinh tế Việt Nam, lãnh đạo của Đại học Quốc gia Hà Nội
và Trường Đại học Kinh tế đã quyết định tập trung đầu tư cho việc xây dựng những báo cáo
tiếp theo, nhằm tạo ra một sản phẩm chất lượng cao, mang tính đặc thù.
Kết quả là, sản phẩm thứ hai trong chuỗi ấn phẩm này, Báo cáo Thường niên Kinh tế Việt
Nam 2010: Lựa chọn để tăng trưởng bền vững đã ra đời vào đầu năm 2010 với hai phiên bản
tiếng Việt và tiếng Anh. Điều này đánh dấu sự phát triển đúng hướng của nhóm nghiên cứu,
với quy mô và ý nghĩa xã hội của sản phẩm ngày càng được khẳng định và mở rộng.
Trên cơ sở đó, kể từ năm 2011, Đại học Quốc gia quyết định lựa chọn đưa dự án Báo cáo
Thường niên Kinh tế Việt Nam vào kế hoạch nghiên cứu hàng năm, coi như một sản phẩm
chiến lược được quy hoạch phát triển lâu dài.
Báo cáo năm nay được hoàn thành trong bối cảnh nền kinh tế thế giới đang chứng kiến nhiều
biến động kinh tế-xã hội-chính trị phức tạp sau giai đoạn 2 năm suy thoái nghiêm trọng
(2008-2009). Cùng với những diễn biến đó, nền kinh tế Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều
thách thức phát triển mới sau một thập niên tăng trưởng dựa nhiều vào lượng. Năm 2011 cũng
là năm mở đầu chiến lược 5 năm, hướng tới 2020 và xa hơn nữa, nhưng trước mắt nền kinh tế
đang chứng kiến những bất ổn vĩ mô tiềm tàng, như lạm phát tăng cao, thâm hụt ngân sách
lớn, nợ công tiếp tục tích lũy, thâm hụt thương mại chưa được cải thiện, cải cách doanh
nghiệp nhà nước còn nhiều vấn đề, v.v… Điều đó cho thấy Việt Nam đang đứng trước một
ngã ba đường, với những quyết định quan trọng liên quan đến cơ hội và quyết tâm tiếp tục cải
cách kinh tế-xã hội, thay đổi mô hình tăng trưởng, tái cấu trúc nền kinh tế, v.v… để tạo ra
những động lực mới cho sự tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội một cách vững chắc trong
trung và dài hạn.
Lời giới thiệu
v
Trước bối cảnh rộng lớn và có tính quyết định như vậy, Nhóm tác giả đã lựa chọn một số chủ
đề quan trọng để thực hiện nghiên cứu trong Báo cáo năm nay, đem lại nhiều phát hiện mới,
có thể làm cơ sở cho những ý tưởng chính sách thiết thực.
Giữ vững truyền thống của những năm trước, Báo cáo tiếp tục phát huy những đặc thù và
khác biệt so với nhiều báo cáo kinh tế khác hiện nay. Đó là tinh thần nghiên cứu khoa học
khách quan, phương pháp tiếp cận vấn đề hiện đại với sự ứng dụng thuần thục các công cụ
định lượng trong kinh tế học, và đặc biệt là các phân tích, kết luận, kiến nghị chính sách chủ
yếu dựa trên các bằng chứng thực tế. Nhóm tác giả tiếp tục được mở rộng, đa dạng hóa, thu
hút thêm nhiều nhà nghiên cứu trong và ngoài nước, có nhiệt huyết với sự phát triển của đất
nước và có thái độ nghiêm túc trong khoa học.
Chúng tôi tin rằng Báo cáo Thường niên Kinh tế Việt Nam 2011: Nền kinh tế trước ngã ba
đường sẽ là môt nguồn tài liệu có giá trị tham khảo hữu ích và đáng tin cậy cho giới nghiên
cứu và hoạch định chính sách, các tổ chức kinh tế-xã hội và tất cả những ai quan tâm tìm hiểu
về thực trạng của nền Việt Nam hiện nay.
Hà Nội, ngày 15/5/2011
PGS. TS. Phùng Xuân Nhạ
Phó Giám đốc, Đại học Quốc gia Hà Nội