BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI
--!&#--
BÁO CÁO TỔNG KẾT
ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP TRƯỜNG
TĂNG CƯỜNG KỸ NĂNG BIÊN PHIÊN DỊCH CHO SINH VIÊN
CHUYÊN NGÀNH TIẾNG TRUNG THƯƠNG MẠI CỦA
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI
Mã số đề tài CS21- 48
Chủ nhiệm đề tài : ThS. Nguyễn Châu Giang
Thành viên tham gia : TS. Phùng Thị Thu Trang
Hà Nội, 03/2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI
BÁO CÁO TỔNG KẾT
ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP TRƯỜNG
TĂNG CƯỜNG KỸ NĂNG BIÊN PHIÊN DỊCH CHO SINH VIÊN
CHUYÊN NGÀNH TIẾNG TRUNG THƯƠNG MẠI CỦA
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI
Mã số đề tài: CS21-48
Chủ nhiệm đề tài: ThS. Nguyễn Châu Giang
Thành viên tham gia: TS. Phùng Thị Thu Trang
Xác nhận của Trường Đại học Thương mại Chủ nhiệm đề tài
ThS. Nguyễn Châu Giang
Hà Nội, 03/2022
i
MỤC LỤC
MỤC LỤC ................................................................................................................. i
DANH MỤC HÌNH ................................................................................................ iii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ .......................................................................................... iv
THÔNG TIN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .............................................................. v
MỞ ĐẦU ................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................. 1
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu thuộc lĩnh vực đề tài .................................... 2
2.1 Tình hình nghiên cứu ở Việt Nam ....................................................................... 2
2.2 Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài .................................................................... 4
3. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................ 7
4. Câu hỏi nghiên cứu .............................................................................................. 7
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 8
5.1 Đối tượng nghiên cứu .......................................................................................... 8
5.2 Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................. 8
6. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu ....................................................... 8
6.1 Cách tiếp cận ....................................................................................................... 8
6.2. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 8
7. Những đóng góp của đề tài ............................................................................... 10
8. Kết cấu của nghiên cứu ..................................................................................... 11
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BIÊN PHIÊN DỊCH ................................ 12
1.1 Cơ sở lý luận chung về dịch thuật .................................................................. 12
1.1.1 Định nghĩa dịch thuật ..................................................................................... 12
1.1.2 Phân loại dịch thuật ........................................................................................ 13
1.1.3 Phương pháp dịch thuật ................................................................................. 14
1.1.4 Tiêu chuẩn dịch thuật ..................................................................................... 16
1.2 Cơ sở lý luận về biên dịch ............................................................................... 19
1.2.1 Khái niệm biên dịch ........................................................................................ 19
1.2.2 Quy trình biên dịch ......................................................................................... 19
1.2.3 Một số vấn đề cần chú ý về biên dịch và kỹ năng biên dịch ........................... 25
1.3 Cơ sở lý luận về phiên dịch ............................................................................. 28
1.3.1 Khái niệm phiên dịch ...................................................................................... 28
1.3.2 Quy trình phiên dịch ....................................................................................... 19
1.3.2 Một số vấn đề cần chú ý về phiên dịch và kỹ năng phiên dịch ....................... 33
1.4 Các vấn đề liên quan đến lỗi dịch ...................................................................... 35
ii
CHƯƠNG 2: KHẢO SÁT THỰC TRẠNG VỀ KỸ NĂNG BIÊN PHIÊN
DỊCH CỦA SINH VIÊN CHUYÊN NGÀNH TIẾNG TRUNG
THƯƠNG MẠI ..................................................................................................... 38
2.1 Khái quát chung về tình hình khảo sát .......................................................... 38
2.2 Phân tích kết quả khảo sát .............................................................................. 39
2.2.1 Mức độ yêu thích của sinh viên đối với môn biên phiên dịch ......................... 40
2.2.2 Đánh giá của sinh viên về độ khó khi biên phiên dịch các nội dung chuyên
ngành kinh tế ............................................................................................................ 41
2.2.3 Tìm hiểu động lực học môn biên phiên dịch của sinh viên ............................. 42
2.2.4 Đánh giá của sinh viên về công cụ hỗ trợ dịch thuật Google Translate ........ 43
2.2.5 Khó khăn của sinh viên khi biên dịch các tài liệu chuyên ngành ................... 45
2.2.6 Khó khăn của sinh viên khi phiên dịch các nội dung chuyên ngành .............. 48
2.2.7 Các lỗi biên dịch thường gặp của sinh viên ................................................... 49
2.2.8 Các lỗi phiên dịch thường gặp của sinh viên ................................................. 56
2.2.9 Thực trạng giảng dạy Học phần biên dịch và phiên dịch tiếng Trung ................ 61
2.3 Kết luận chung về thực trạng kỹ năng dịch thuật của sinh viên chuyên
ngành tiếng Trung thương mại ............................................................................ 62
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP VÀ ĐỀ XUẤT NHẰM TĂNG CƯỜNG KỸ
NĂNG BIÊN PHIÊN DỊCH CHO SINH VIÊN CHUYÊN NGÀNH TIẾNG
TRUNG THƯƠNG MẠI ....................................................................................... 64
3.1 Giải pháp tăng cường kỹ năng biên dịch cho sinh viên ................................ 64
3.1.1 Thiết kế cẩm nang từ vựng và thuật ngữ chuyên ngành theo chủ điểm ................ 64
3.1.2 Xây dựng hồ sơ dịch thuật theo chủ đề ........................................................... 67
3.1.3 Hoạt động đánh giá chéo văn bản dịch của sinh viên .................................... 70
3.1.4 Giải pháp giảng dạy khắc phục lỗi sai biên dịch điển hình của sinh viên ............ 72
3.2 Giải pháp tăng cường kỹ năng phiên dịch cho sinh viên ............................. 83
3.2.1 Gợi ý xây dựng hệ thống ký hiệu ghi chép cá nhân khi phiên dịch ................ 83
3.2.2 Xây dựng kho dữ liệu âm thanh, clip phục vụ hoạt động giảng dạy phiên dịch .... 91
3.2.3 Hoạt động trải nghiệm phiên dịch mô phỏng tình huống thực tế ............................. 92
3.2.4 Thiết kế hoạt động rèn luyện kỹ năng phiên dịch sau giờ học cho sinh viên ........... 94
3.3 Một số kiến nghị và đề xuất ............................................................................ 98
3.3.1 Đề xuất đối với giảng viên .............................................................................. 98
3.3.2 Đề xuất đối với sinh viên .............................................................................. 101
3.3.3 Đề xuất đối với Nhà trường .......................................................................... 102
KẾT LUẬN ........................................................................................................... 104
PHỤ LỤC
iii
DANH MỤC HÌNH
Hình 1: Các bước xử lý thông tin trong hoạt động phiên dịch ................................. 31
Hình 2: Lược đồ giải thích quá trình xử lý thông tin trong hoạt động phiên dịch ............. 31
Hình 3: Quá trình tư duy cơ bản của phiên dịch ....................................................... 32
Hình 4: Mô phỏng tư duy thực hiện đa nhiệm vụ của phiên dịch ............................ 32
Hình 5: Game luyện dịch từ vựng và thuật ngữ chuyên ngành theo chủ đề ............. 67
Hình 6: Trích bài dịch trong hồ sơ dịch thuật theo chủ đề của sinh viên ................. 69
Hình 7: Hoạt động đánh giá văn bản dịch của nhóm sinh viên ................................ 71
Hình 8: Hoạt động tạo kênh Youtube dịch thuật của nhóm sinh viên ...................... 97