1
Lêi më ®Çu:
Trong c«ng cuéc ®æi míi níc ta hiÖn nay, vÊn ®Ò thÊt nghiÖp vµ c¸c
chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt viÖc lµm ®ang lµ vÊn ®Ò nãng báng “vµ kh«ng kÐm
phÇn bøc b¸ch” ®ang ®îc toµn x· héi ®Æc biÖt quan t©m.
§Êt níc ta ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn sang kinh tÕ ph¸t triÓn,
chóng ta ®ang tõng bíc ®æi míi, nh»m n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn
cho nh©n d©n, kinh tÕ vÜ m« ®· v¹ch râ nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh trong ®ã thÓ
hiÖn ë nh÷ng vÊn ®Ò: ThÊt nghiÖp, viÖc lµm, l¹m ph¸t....tuy nhiªn, ®Ò tµi nµy
chØ ®i vµo nghiªn cøu vÊn ®Ò thÊt nghiÖp vµ viÖc lµm ë ViÖt Nam.
Sù biÕn ®éng cña tû lÖ thÊt nghiÖp tõ n¨m 1986 ®Õn n¨m 1996, c¸c
nguyªn nh©n lµm t¨ng hay gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp, trong tõng giai ®o¹n kÓ
trªn: Sè ngêi t¨ng thªm trong lùc lîng lao ®éng hµng n¨m vµ sè ngêi
®îc gi¶i quyÕt viÖc lµm hµng n¨m. C¸c chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt viÖc lµm cña
nhµ níc ta tõ n¨m 1986 ®Õn nay “®Æc ®iÓm cña thêi kú ®a ra chÝnh s¸ch
®ã, môc tiªu cña chÝnh s¸ch, kÕt qu¶ ®¹t ®îc, nh÷ng vÊn ®Ò cha ®¹t ®îc”.
T×nh h×nh viÖc lµm cña ngêi lao ®éng ViÖt nam hiÖn nay, ph¬ng híng
gi¶i quyÕt viÖc lµm cña Nhµ níc, ph¬ng híng gi¶i quyÕt viÖc lµm cña
Nhµ níc trong thêi gian tíi.
§Ò tµi nghiªn cøu nµy nh»m môc ®Ých ®a ra nhËn thøc ®óng ®¾n vµ
sù vËn dông cã hiÖu qu¶ nh÷ng vÇn ®Ò nªu trªn. Tõ ®ã cã thÓ nªu lªn ®îc
c¬ së lý luËn ®Ó x©y dùng mµ h×nh chñ nghÜa x· héi ViÖt Nam. ViÖc nhËn
thøc vµ vËn dông ®óng ®¾n vÊn ®Ò nµy gióp ta gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng thùc
tr¹ng nµy ®îc lµ sù gi¶m sót to lín vÒ mÆt s¶n lîng vµ ®«i khi cßn kÐo
theo n¹n l¹m ph¸t cao. §ång thêi nã cßn gi¶i quyÕt ®îc nhiÒu vÊn ®Ò x·
héi. Bëi v× thÊt nghiÖp t¨ng sè ngêi kh«ng cã c«ng ¨n viÖc lµm nhiÒu h¬n
g¾n liÒn víi sù gia t¨ng c¸c tÖ n¹n x· héi nh: cê b¹c, trém c¾p...lµm xãi
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2
mßn nÕp sèng lµnh m¹nh, cã thÓ ph¸ vì nhiÒu mèi quan hÖ truyÒn thèng,
g©y tèn th¬ng vÒ mÆt t©m lý vµ niÒm tin cña nhiÒu ngêi.
Trong ®Ò tµi nghiªn cøu nµy, em xin tr×nh bÇy mét sè quan ®iÓm cña
b¶n th©n vÊn ®Ò thÊt nghiÖp vµ viÖc lµm cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn thêi gian
h¹n hÑp vµ tr×nh ®é cña mét sinh viªn cã h¹n, bµi tiÓu luËn nµy chØ xin dïng
l¹i ë viÖc tæng kÕt nh÷ng g× ®· ®îc häc ë trêng, c¸c ý kiÕn vµ sè liÖu kÌm
theo vÒ vÊn ®Ò nãi trªn ®· ®îc mét sè nhµ nguyªn cøu ®i s©u vµo t×m hiÓu
vµ ®îc ®¨ng t¶i trªn b¸o hoÆc t¹p chÝ. V× vËy, tiÓu luËn ®îc kÕt cÊu gåm:
1. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thÊt nghiÖp.
1.1 . Mét vµi kh¸i niÖm vÒ thÊt nghiÖp.
1.2 . Tû lÖ thÊt nghiÖp
1.3 . T¸c ®éng thÊt nghiÖp vµ viÖc lµm.
2. Thùc tr¹ng, nguyªn nh©n, gi¶i ph¸p.
2.1. Thùc tr¹ng thÊt nghiÖp ë ViÖt nam.
2.2. Nguyªn nh©n thÊt nghiÖp ë ViÖt nam.
2.3. Gi¶i ph¸p vµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm.
KÕt luËn
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
3
(1) Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thÊt nghiÖp.
1.1: Mét vµi kh¸i niÖm vÒ thÊt nghiÖp.
§Ó cã c¬ së x¸c ®Þnh thÊt nghiÖp vµ tû lÖ thÊt nghiÖp c©n ph©n biÖt
mét vµi kh¸i niÖm sau:
- Nh÷ng ngêi trong ®é tuæi lao ®éng lµ nh÷ng ngêi ë ®é tuæi cã
nghÜa lµ cã quyÒn lîi lao ®éng theo quy ®Þnh ®· ghi trong hiÕn ph¸p.
- Lùc lîng lao ®éng lµ sè ngêi trong ®é tuæi lao ®éng ®ang cã viÖc
lµm hoÆc cha cã viÖc lµm nhng ®ang t×m viÖc lµm.
- Ngêi cã viÖc lµm nhng ®ang lµm trong c¸c c¬ së kinh tÕ, v¨n ho¸
x· héi.
- Ngêi thÊt nghiÖp lµ ngêi hiÖn ®ang cha cã viÖc lµm nhng mong
muèn vµ ®ang t×m viÖc lµm.
- Ngoµi nh÷ng ngêi ®ang cã viÖc lµm vµ thÊt nghiÖp, nh÷ng ngêi
cßn l¹i trong ®é tuæi lao ®éng ®îc coi lµ nh÷ng ngêi kh«ng n»m trong lùc
lîng lao ®éng bao gåm: ngêi ®i häc, néi trî gia ®×nh, nh÷ng ngêi kh«ng
cã kh¶ n¨ng lao ®éng do ®au èm, bÖnh tËt vµ mét bé phËn kh«ng muèn t×m
viÖc lµm víi nhiÒu lý do kh¸c nhau.
B¶ng thèng kª díi ®©y gióp ta h×nh dung
D©n sè
Trong ®é tuæi lao ®éng Lùc lîng lao ®éng Cã viÖc
Ngoµi lùc lîng lao ®éng (èm ®au,
néi trî, kh«ng muèn t×m viÖc)
ThÊt nghiÖp
Ngoµi ®é tuæi lao ®éng
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
4
Nh÷ng kh¸i niÖm trªn cã tÝnh quy íc thèng kª va cã thÓ kh¸c nhau
gi÷a c¸c quèc gia.
Do t×nh h×nh kinh tÕ vµ ®Æc ®iÓm tuæi thÊt nghiÖp cã sù kh¸c nhau
gi÷a c¸c níc nªn viÖc x¸c ®Þnh nh÷ng tiªu thøc lµm c¬ së x©y dùng nh÷ng
kh¸i niÖm trªn thËt kh«ng ®Ó dÇy vµ cÇn tiÕp tôc ®îc th¶o luËn (thÊt nghiÖp
thËt sù thÊt nghiÖp v« h×nh, b¸n thÊt nghiÖp vµ thu nhËp...)
1.2: Tû lÖ thÊt nghiÖp:
Tû lÖ thÊt nghiÖp lµ mét chØ tiªu ph¶n ¸nh kh¸i qu¸t t×nh tr¹ng thÊt
nghiÖp cña mét quèc gia. Còng v× thÕ cßn cã nh÷ng quan niÖm kh¸c nhau vÒ
néi dung vµ ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n ®Ó nã cã kh¶ n¨ng biÓu hiÖn ®ïng vµ ®Çy
®ñ ®Æc ®iÓm nhiÒu vÎ cña t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp thùc tÕ, ®Æc biÖt lµ c¸c níc
®ang ph¸t triÓn.
Bíc vµo n¨m 1991. ViÖt Nam cã d©n sè lµ 66 triÖu ngêi, trong ®ã
cã 34 triÖu ngêi ®ang ë tuæi lao ®éng. N¨m 2001 d©n sè lµ 80 triÖu ngêi
vµ sè ngêi ë ®é tuæi lao ®éng lµ 45 - 46 triÖu ngêi. Nguån nh©n lùc dåi
dµo ý thøc lao ®éng cÇn cï, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o n¾m b¾t nhanh nh÷ng tri
thøc vµ c«ng nghÖ míi. H¬n 16 triÖu ngêi Ýt nhÊt ®· tèt nghiÖp c¸c trêng
phæ th«ng trung häc hay trung häc dËy nghÒ lµ nguån nh©n lùc quan träng
nhÊt cho sù ph¸t triÓn ë ViÖt Nam vµ tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc
tÕ.
D©n sè ®«ng t¹o nªn thÞ trêng néi ®Þa réng lín, mét yÕu tè hÕt sù
quan träng ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Tuy nhiªn, do t×nh tr¹ng
kÐm ph¸t triÓn vµ cã nhiÒu chÕ ®é ®èi víi nguån lùc kh¸c, viÖc d©n sè ph¸t
triÓn nhanh chãng l¹i lµ mét g¸nh nÆng g©y khã kh¨n cho viÖc c¶i thiÖn c¬
héi t×m hiÓu viÖc lµm vµ ®iÒu kiÖn sèng.
Theo con sè thèng kª chÝnh thøc. ViÖt nam cã kho¶ng 1,7 triÖu ngêi
thÊt nghiÖp trong ®ã cã rÊt nhiÒu cd©n ë c¸c thµnh phè vµ chñ yÕu lµ ë ®é
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
5
tuæi thanh niªn. H¬n n÷a, cßn cã t×nh tr¹nh thiÕu viÖc lµm nghiªm träng vµ
phæ biÕn ë n«ng th«n vµo thêi kú nhµn rçi vµ khu vùc kinh tÕ nhµ níc trong
qu¸ tr×nh c¶i tæ hÖ thèng kinh tÕ x· héi, íc tÝnh trong thËp kû tíi mçi n¨m
sÏ cã h¬n 1 triÖu ngêi bíc vµo ®é tuæi lao ®éng vµ tû lÖ t¨ng cña lùc lîng
lao ®éng sÏ cao h¬n so víi tû lÖ t¨ng d©n sè. Mét vµi n¨m trë l¹i ®©y, lùc
lîng lao ®éng ®· t¨ng 3,43 - 3,5% mçi n¨m so víi møc t¨ng d©n sè lµ 2,2 -
2,4%.
B¶ng sè ngêi TN theo ®é tuæi
(§¬n vÞ: ngêi)
Tuæi Sè lîng Tû lÖ sè víi
tæng sè N%
Tû lÖ so víi dè ngêi
cïng ®é tuæi%
Sè lîng
Tû lÖ so víi
tæng sè TN%
Tû lÖ so víi sè
ngêi tuæi%
TS 1350035
100,0 4,17 661664 100,0 9,1
16-19 652261 48,3 12,43 283460 12,8 25,5
20-24 376951 27,9 6,74 198037 29,9 16,4
25-29 167640 12,4 3,06 94386 14,3 7,5
30-39 114655 8,5 1,47 64595 9,8 3,3
40-49 27432 2,0 0,66 15467 2,3 1,5
50-hÕt 11093 0,8 0,35 5719 0,9 0,8
TL§
Nguån: PTS NguyÔn Quan HiÓn: ThÞ trêng lao ®éng. Thùc tr¹ng vµ
gi¶i ph¸p. Nhµ xuÊt b¶n thèng kª, Hµ Néi 1996, trang 67.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.