ạ ơ ủ ế ế ề ả Đ bài: Bình gi ng đo n th sau trong bài Ti ng hát con tàu c a Ch Lan Viên:
ớ ả ươ ấ ạ ươ ủ ớ Nh b n s ng giăng, nh đèo mây ph ... Tình yêu làm đ t l hóa quê h ng
Bài làm
ơ ớ ế ế ạ ơ ướ ổ ế Ch Lan Viên là nhà th lãng m n n i ti ng trong phong trào Th m i. N u tr c Cách
ạ ả ế m ng, tác gi ừ đã t ng vi t:
ớ ấ ả ề V i tôi t t c đ u vô nghĩa
ấ ả ổ T t c không ngoài nghĩa kh đau
ừ ượ ể ẩ ầ ạ ộ ố ọ và ông đã t ng mong có đ ổ c m t "tình c u giá l nh" đ n thân tr n tránh m i đau kh ,
ớ ủ ấ ướ ự ổ ạ ủ ơ ộ thì sau cách m ng, trong s đ i m i c a đ t n ộ c, c a nhân dân, nhà th đã làm m t cu c
ề ớ ệ ế ớ hóa thân kì di u tìm v v i nhân dân và cũng là v i chính mình. Ti ng hát con tàu chính là
ớ ấ ủ ự ổ ế ể ế ơ ơ ơ ti ng th tiêu bi u cho s đ i m i y c a th Ch Lan Viên. Bài th là khúc ca say mê
ộ ồ ủ ế ể ạ ơ ồ ạ ự r o r c và lãng m n c a m t h n th đang tìm đ n "cánh đ ng vui". Nó tiêu bi u cho
ừ ậ ừ ữ ế ạ ấ ơ ế ấ phong cách th Ch Lan Viên v a tr tình, lãng m n, v a đ m ch t tri t lý, giàu ch t trí
ệ ễ ễ ấ ấ ộ ớ ẽ ấ tu . Trong khúc hát y, hay nh t, d thu c, d nh nh t có l ơ ạ là đo n th :
ớ ả ươ ủ ... Nh b n s ớ ng giăng nh đèo mây ph
ơ ạ ẳ ươ N i nào qua lòng l i ch ng yêu th ng?
ở ỉ ơ ấ ở Khi ta ch là n i đ t
ấ ồ Khi ta đi đ t đã hóa tâm h n!
ư ề ỗ ớ ớ Anh b ng nh em nh đông v nh rét
ư ế Tình yêu ta nh cánh ki n hoa vàng.
ư ừ ế ở ế Nh xuân đ n chim r ng lông tr bi c
ấ ạ ươ Tình yêu làm đ t l hóa quê h ng...
ữ ự ủ ề ắ ắ ơ ờ Bài th ra đ i trong nh ng năm tháng mi n B c đang b t tay vào xây d ng ch nghĩa xã
ấ ướ ấ ầ ữ ườ ự ớ ộ h i. Đ t n c đang r t c n nh ng con ng ấ i đi khai phá vùng đ t m i xây d ng kinh t ế .
ệ ể ớ ứ ằ ồ Các văn ngh sĩ cũng đang t ự ượ v t mình đ đi t i "cánh đ ng vui", nh m góp s c xây
ấ ướ ồ ủ ế ậ ự d ng đ t n c. Ch Lan Viên cũng v y, ông đang cùng con tàu tâm h n c a mình tìm v ề
ấ ệ ộ ố ớ ả ầ ắ ậ ắ ớ ị ả ớ v i nhân dân, v i c nh v t Tây B c, v i cu c s ng bình d mà đ y p ch t li u và c m
ưỡ ế ấ ơ ộ ứ h ng nuôi d ng th ông. Trên con tàu trong cu c hành trình y, Ch Lan Viên đã nh ớ
ặ ạ ữ ườ ữ ả ắ ươ ữ ạ l i, g p l i nh ng con ng ậ i, nh ng c nh v t Tây B c thân th ớ ng. Ông nh nh ng con
ườ ả ườ ữ ữ ữ ạ ị ị ng i bình d , nh ng anh du kích, nh ng em liên l c, nh ng ch nuôi quân và c ng i m ế
ố ế ấ ả ơ ớ ả ầ ở ợ ấ già đ y tình nghĩa. T t c đã tr thành s i dây thiêng liêng n i k t nhà th v i m nh đ t
này:
ớ ả ươ ủ Nh b n s ớ ng giăng, nh đèo mây ph
ơ ạ ẳ ươ N i nào qua lòng l i ch ng yêu th ng?
ườ ơ ơ ộ ỗ ự ư ồ ơ ỗ ớ ớ Th ng tr c trong tâm h n nhà th là n i nh , m t n i nh không "ch i v i" nh Quang
ớ ấ ụ ể ả ậ ẹ ộ ỗ ệ ậ ắ ậ Dũng mà nó là m t n i nh r t c th . C nh v t Tây B c hi n lên th t đ p, th t hùng vĩ.
ữ ữ ọ ườ ữ ơ Nh ng ng n núi, nh ng s n đèo, nh ng áng mây, t ấ ả ề ấ ự t c đ u r t t nhiên đi vào th ông,
ẹ ế ệ ớ ộ ỳ ườ ồ ớ ế ớ ủ ả ấ ỗ ố s ng đ ng và đ p đ n di u k . Nh con ng i r i nh đ n m nh đ t, n i nh c a nhà
ừ ỏ ế ớ ừ ế ế ổ ể ắ ở ơ th đi t cái nh đ n cái l n, t chi ti ớ ấ t đ n t ng th . Ông nh đ t Tây B c b i vì đó là
ữ ườ ắ ẫ ủ ả ậ ố ơ n i nh ng con ng i nhân nghĩa th y chung đang s ng. Và kia, c nh v t Tây B c v n còn
ẫ ẩ ệ ấ ươ ươ ở ẽ đó, v n n hi n th p thoáng trong s ng khói mây ngàn. S ng khói đây, có l cũng
ươ ủ ỗ ấ ủ ươ ư ế chính là s ệ ng khói c a hoài ni m, c a n i v n v ng l u luy n trong lòng nhà th v ơ ề
ế ắ ộ ủ m t Tây B c ân tình th y chung. Vì th cho nên:
ơ ạ ẳ ươ N i nào qua lòng l i ch ng yêu th ng?
ộ ự ự ủ ả ơ ườ ấ ả ắ ị Câu th là m t s th c c a tình c m con ng ấ ư i tuy r t gi n d nh ng sâu s c mà th m
ộ ự ậ ượ ự ậ ư ơ ừ ứ thìa. Câu th nh là minh ch ng cho s th t, m t s th t đ c rút ra t ự ả chính s tr i
ủ ư ệ ả ắ ấ ơ ọ ợ ơ ớ nghi m th m thía c a nhà th . Hai câu th v i đôi ba hình nh, tuy ng n g n nh ng g i
ự ể ụ ể ơ ế ế ề ể ậ ậ ắ th t nhi u, th t sâu s c, là cái gì đó c th , là đi m t a đ nhà th vi t ti p hai câu th ơ
ệ tuy t bút:
ở ỉ ơ ấ ở Khi ta ch là n i đ t
ấ ồ Khi ta đi, đ t đã hóa tâm h n
ừ ụ ể ỗ ự ắ ớ ơ Rõ ràng t nghĩa th c, nghĩa c th , n i nh Tây B c, nhà th đã nâng lên thành nghĩa
ượ khái quát t ư ng tr ng.
ế ấ ơ ơ ở ớ ỉ ệ ặ ồ Đ t là n i ta đ n và cũng là n i ta v i bao k ni m bu n vui, bao nghĩa tình sâu n ng.
ứ ữ ữ ế ệ ấ ậ ơ ộ ữ ộ Đ t là n i ch ng ki n và ghi nh n toàn b nh ng hành đ ng nh ng công vi c, nh ng
ộ ộ ờ ủ ề ồ ỗ ộ ườ ả ni m vui, n i bu n, và có khi là toàn b cu c đ i c a m t con ng ấ i. M nh đ t cũng nh ư
ườ ư ế ấ ố ồ ộ ườ "con ng i", cũng sinh ra, cũng s ng r i cũng ch t nh ng đ t là m t "con ng i câm". Nó
ự ố ỉ ắ ư ể ắ ỉ ỉ ờ ch nhìn, ch n m b t, ch phát sinh ra s s ng nh ng nó không th nói thành l i. Có l ẽ
ộ ố ậ ươ ả ằ ấ ườ chính vì v y mà trong cu c s ng b n ch i h ng ngày, m y ng i chúng ta nghĩ t ớ ấ i đ t
ị ỏ ư ả ấ ố ớ ồ ộ và tình yêu v i m nh đ t mình s ng cũng b b qua. Nh ng r i, m t ngày ta đi xa, ta tr ở
ườ ủ ẽ ấ ấ ấ ộ ọ thành ng i c a m t vùng đ t khác thì ta s th y đ t hóa thành ng c thành vàng. Nó tr ở
ộ ả ấ ấ ọ ở ượ ọ nên cao quý và đáng trân tr ng, b i vì toàn b m nh đ t y đ ở ỉ ệ c bao b c b i k ni m.
ổ ơ ự ố ữ ế ả ấ ắ ơ ố M nh đ t Tây B c, n i ta s ng nh ng ngày gian kh , n i cái ch t và s s ng không có
ớ ọ ơ ẽ ế ranh gi ớ ạ i l i càng đáng nh đáng trân tr ng h n. Có l ơ ứ chính vì th mà hai câu th ch a
ầ ả ươ chan, tràn đ y tình c m yêu th ng.
ở ấ ơ ấ ở ỉ Khi ta , đ t ch là n i đ t
ấ ồ Khi ta đi, đ t đã hóa tâm h n
ả ở ư ư ấ ồ ẽ ườ ụ ố Qu đúng là khi ta thì đ t ch a hóa tâm h n. Nh ng l nào v n rau, b i chu i, căn
ế ọ ạ ể ế ồ nhà, ti ng chim... không đ ng l i chút gì trong tâm h n ta, không đáng đ ta bi n nó thành
ể ấ ủ ứ ề ậ ồ ồ ộ ả ộ tâm h n? Quá trình đ đ t thành h n là c m t quá trình v n đ ng c a ti m th c. Khi k ỉ
ủ ể ự ố ứ ệ ể ậ ắ ni m l ng sâu vào kí c, khi khách th hòa nh p vào ch th , khi s s ng bên ngoài đ ượ c
ượ ủ ấ ỗ ườ ầ ủ ẽ ở ộ soi bóng, đ ờ ố c in d u vào đ i s ng c a m i ng ộ i thì nó s tr thành m t ph n c a cu c
ả ộ ờ ậ ấ ả ộ ồ ờ ẽ đ i, s thành m t m ng tâm h n theo ta trong c cu c đ i. Lúc chúng ta nh n ra đ t "hóa
ả ự ế ấ ồ ế ấ tâm h n'' cũng chính là lúc chúng ta xa đ t. Qu th c, Ch Lan Viên đã r t tinh t và tài
ậ ượ ứ ạ ậ ộ ệ ấ ạ tình khi nh n ra đ c quá trình v n đ ng ph c t p mà mãnh li t y, l ơ i càng tài tình h n
ư ượ ơ ở ủ ơ ở ồ khi ông đ a đ c nó vào th , làm cho nó tr thành linh h n c a bài th , tr ộ thành m t
ế ủ ế ấ ộ ơ tri t lý. Đó cũng là nét đ c đáo, nét r t riêng c a th Ch Lan Viên.
ườ ế ữ ơ ề Có nhi u ng i không bi ữ t vô tình hay h u ý đã thay ch "dã" trong câu th : "Khi ta đi,
ữ ỗ ả ự ộ ả ữ ồ ỗ ợ ấ đ t đã hóa tâm h n" thành ch "b ng". Qu th c ch "b ng" g i cho ta m t c m giác
ẻ ộ ư ứ ậ ạ ơ ệ m nh h n nh ng sao nó có v b t phát và t c thì làm v y. Ca dao Vi t Nam có câu:
ầ ượ C m l c thì nh t ớ ớ ươ i g ng
ằ ầ ườ ớ C m khăn nh áo, n m gi ớ ng nh nhau
ả ươ ượ ả ộ ồ ớ ớ Ph i có g ng, l c, khăn, áo r i m i nh nhau. Đó là c m t quá trình thay đ i t ổ ừ ừ t
ộ ườ ứ ư ế ồ ộ ủ trong tâm lý c a m t con ng ộ i ch đâu có b t phát. Là m t "kĩ s tâm h n", Ch Lan
ắ ượ ợ ế ậ ấ ữ ậ ắ Viên đã n m ch c đ ả ộ ọ c quy lu t y vì v y ông đã ch n ch "đã". "Đã" g i đ n c m t
ủ ỉ ấ ầ ầ ấ ầ ầ ầ ắ ồ quá trình, nó d n d n, sâu l ng, th th , th m d n th m d n cô đúc d n thành tâm h n đ ể
ữ ỗ ắ ơ ữ ậ ấ ồ ồ r i khi đi xa, thì ta nh n ra "đ t đã hóa tâm h n". Ch "đã" đ t h n ch "b ng" chính là ở
ả ự ọ ừ ệ ậ ỗ ữ ủ ế ở ch đó. Qu th c, ngh thu t ch n t ng c a Ch Lan Viên đã tr ầ ậ thành b c th y,
ừ ừ ể ổ ừ ữ ữ ộ ỉ không câu nào th a, không t nào th a, dù ch là m t ch , không ch nào có th đ i ch ỗ
ữ ư ữ ả ự ể cho nhau và cũng nh không ch nào có th thay cho ch "đã" trong câu trên. Qu th c
ế Ch Lan Viên đã:
ả ữ ớ ắ ổ ... tr ch v i giá c t c
ư ế ấ Nh khai thác ch t hi m (radium)
ả ấ ộ ự ấ L y m t gam ph i m t hàng năm lao l c
ữ ả ấ ặ ấ ấ ộ ừ L y m t ch ph i m t hàng t n qu ng ngôn t
(Malakôpxki)
ẽ ậ ộ ủ ệ ế ả ộ ơ Đó có l ộ nào không ph i là m t phong cách, m t ngh thu t đ c đáo c a th Ch Lan
Viên.
ơ ư ộ ệ ộ ế ề ậ ả Hai câu th nh m t phát đi n, m t tri t lý v quy lu t tình c m mà không khô khan, giáo
ấ ượ ừ ự ủ ế ộ ừ ự ố ả hu n vì nó đ c rút ra t s rung đ ng c a trái tim, k t tinh t ủ s s ng, tình c m c a
ả ẽ ế ườ ọ ơ ọ ơ chính tác gi . Có l chính vì th mà ng i đ c yêu th ông, thích đ c th ông.
ơ ế ấ ạ ự ề ề ạ ẫ M ch th ti p theo là s suy ng m v tình yêu và mi n đ t l .
ư ề ỗ ớ ớ Anh b ng nh em nh đông v nh rét
...
ấ ạ ươ Tình yêu làm đ t l hóa quê h ng
ắ ự ỡ ủ ự ố ơ ấ ư ạ ố ơ B n câu th l p lánh màu s c r c r , xôn xao c a s s ng. Tâm tr ng nhà th nh rung
ơ ồ ế ớ ầ ắ ự ố ơ ỗ ộ đ ng m h trong th gi ớ ế i đ y p tình yêu và căng tràn nh a s ng. Nhà th b ng nh đ n
ớ ế ủ ề ậ ươ ạ em, nh đ n tình yêu th y chung đ m đà. Trên con tàu tìm v quê h ng l ớ ế i nh đ n
ườ ạ ươ ẹ ư ủ ế ơ ng i yêu, lãng m n quá, t ư ọ i đ p quá. Nh ng đúng nh m i bài th khác c a Ch Lan
ậ ủ ư ệ ạ ơ ờ Viên, nh phong cách ngh thu t c a th ông, trong cái lãng m n bao gi ộ cũng có m t
ế ớ ỗ ữ ớ ơ tri ắ t lý sâu s c. Nói t ớ ạ i n i nh trong tình yêu lãng m n gi a anh và em, nhà th ví v i
ậ ấ ữ ủ ư ề ầ ờ ớ ớ ế nh ng quy lu t đ t tr i "đông v nh rét", v i cái g n gũi c a tình yêu "nh cánh ki n
ẻ ẹ ủ ở ế ư ừ ế ỗ ự ậ hoa vàng" và v đ p c a tình yêu thì nh "xuân đ n chim r ng lông tr bi c". M i s v t
ệ ượ ỉ ồ ạ ượ ệ ớ ự ậ ố hi n t ng ch t n t i và sinh thành đ c trong m i quan h v i s v t và hi n t ệ ượ ng
ộ ố ế ấ ậ ộ khác. Tình yêu cũng v y. Nó sinh ra trong cu c s ng, trong lao đ ng chi n đ u và trong c ả
ặ ằ ự ố ự ố ữ ặ ộ nh ng cu c g p m t h ng ngày. Có tình yêu là có s s ng và có s s ng là có tình yêu,
ự ậ ố ậ ư ạ ắ ặ ớ chúng khăng khít và g n ch t nh mùa đông v i giá l nh. Dùng hai s v t đ i l p nhau:
ả ự ự ố ế ấ ấ ạ tình yêu và giá l nh, mùa đông và s s ng, qu th c Ch Lan Viên đã r t tài tình, r t tinh
ệ ấ ấ ộ ơ ồ ế t . Nhà th đã so sánh r t đúng và r t trúng. Và r i ông reo lên khi phát hi n ra m t quy
ậ ữ ủ ữ ủ ộ ố ộ lu t n a c a tình yêu, m t chân lí n a c a cu c s ng:
ấ ạ ươ Tình yêu làm đ t l hóa quê h ng
ườ ậ ấ ườ ậ ơ ổ ụ Các c ta th ng nói "Đ t lành chim đ u", con ng i cũng v y luôn tìm n i yên n thanh
ư ơ ự ố ể ố ơ bình đ sinh s ng, làm ăn. Và hình nh n i đâu có tình yêu n i đó có s s ng. Tình yêu là
ấ ả ạ ườ ộ ố ắ ở cái gì đó r t cao c , nó nhân đ o hóa con ng i, làm cho cu c s ng tr nên g n bó thân
ươ th ng:
ấ ạ ươ Tình yêu làm đ t l hóa quê h ng
ư ộ ư ệ ề ả ậ ậ ả ắ ọ ơ ị Câu th nh m t m nh đ ng n g n mà cô đúc, th t gi n d nh ng cũng th t cao c . Ý
ữ ứ ủ ẹ ơ ủ nghĩa c a câu th không bó h p trong tình yêu nam n , l a đôi mà đó chính là tình yêu c a
ườ ớ ườ ươ ở ế con ng i v i con ng i, con ng ườ ớ ấ ướ i v i đ t n c, quê h ng, ắ đâu th m thi t tình
ườ ở ươ ẽ ủ ng i thì đó là quê h ng. Đó có l ơ chính là ý nghĩa sâu xa c a câu th .
ự ế ợ ổ ơ ị ữ ấ ữ ầ ế Rõ ràng kh th là s k t h p hài hòa nhu n nh gi a ch t tr ổ tình bay b ng và tri t lý
ắ sâu s c, thâm thúy.
ế ế ủ ế ậ ố Cũng là tri ư t lý, nh ng tri t lý c a Ch Lan Viên không gi ng Huy C n, cũng không
ố ữ ữ ế ệ ấ ạ ấ ộ ố ế gi ng T H u. Ch Lan Viên có m t nét gì đó r t riêng, r t hi n đ i. Nh ng tri ủ t lí c a
ữ ớ ỉ ế ủ ư ọ ỏ ộ ông không quá cao siêu r ng l n, nó ch là nh ng tri t lý nh nh ng quan tr ng c a tâm
ườ ấ ễ ấ ầ ấ ố ườ ơ ồ h n con ng i, nó r t s ng, r t g n gũi và r t d đi vào lòng ng ế i. Và vì th , th ông ai
ể ọ ượ ượ ượ ể ể ư cũng có th đ c đ c, ngâm nga cũng đ ẩ c, bình ph m cũng đ c. Nh ng đ hi u sâu,
ự ế ợ ể ả ậ ữ ưở ả hi u kĩ thì th t khó khăn. S k t h p c m xúc tr tình và suy t ng, nâng cao c m xúc
ữ ế ủ ế ạ ả ơ ơ thành nh ng suy nghĩ tri t lí là thành công c a đo n th này. Hình nh trong th Ch Lan
ườ ớ ạ ộ ữ ạ ở ưở Viên th ng m i l , đ c đáo, t o nên b i nh ng liên t ng so sánh thông minh, tài hoa
ế ạ ế ạ ủ ế ấ ạ ơ sáng t o đó là th m nh c a ngòi bút Ch Lan Viên. Phát huy th m nh y, nhà th đã
ặ ắ ừ ầ ữ ữ ả ơ ế k t lên hàng chùm nh ng câu th , nh ng hình nh đ c s c v a g n gũi dung d , l ị ạ ừ i v a
ự ắ ả ừ ạ ả ơ sâu l ng cao c . Cái tài trong năng l c dùng t ấ ủ , sáng t o hình nh c a nhà th không l n
ạ ơ ố ớ ấ ướ ố ớ ườ ạ át mà l ủ i càng tôn lên cái tình c a nhà th đ i v i đ t n c, đ i v i .con ng i t o nên
ộ ấ ượ ạ ẩ ầ ộ ộ m t n t ấ ả ng th m mĩ đ c đáo đ y cá tính. T t c thành công đó đã t o nên m t phong
ậ ộ ừ ệ ấ ữ ừ ệ ắ ấ ưở cách ngh thu t đ c đáo nh t, v a tr tình sâu l ng v a giàu ch t trí tu suy t ng
ế phong cách Ch Lan Viên.
