ạ ơ ủ ế ế ề ả Đ bài: Bình gi ng đo n th sau trong bài Ti ng hát con tàu c a Ch Lan Viên:
ớ ả ươ ủ ớ ồ ấ Nh b n s ng giăng, nh đèo mây ph … Khi ta đi đ t đã hóa tâm h n
ướ ẫ H ng d n
ứ ẩ ắ ờ ơ ờ ươ ự ộ ờ ề Bài th ra đ i trong th i kì mi n B c đang náo n c, kh n tr ớ ng xây d ng cu c đ i m i
ữ ầ ậ ườ ủ ơ vào nh ng năm đ u th p niên 1960. Khúc hát lên đ ng c a bài th mang không khí xã
ứ ấ ộ h i say mê, hào h ng y.
ơ ằ ủ ề ơ ế ề ươ ấ ướ ờ Bài th n m trong đ tài chung c a th ca vi t v quê h ng đ t n c th i kì này.
ỉ ệ ữ ề ế ơ ồ ả Nh ng k ni m v nhân dân nghĩa tình trong kháng chi n đã kh i dòng cho ngu n c m
ấ ướ ả ấ ượ ể ệ xúc tuôn trào: tình đ t n ộ c, tình nhân dân. N i dung tình c m y đ ắ c th hi n sâu s c
ơ ạ qua đo n th :
ớ ả ươ ủ Nh b n s ớ ng giăng, nh đèo mây ph
ơ ạ ẳ ươ N i nào qua lòng l i ch ng yêu th ng
ở ỉ ơ ấ ở Khi ta ch là n i đ t
ấ ồ Khi ta đi đ t đã hóa tâm h n.
ố ớ ỗ ạ ả ớ ườ ở ữ ổ ơ ướ ế ổ ơ ế Theo m ch c m xúc, ti p n i v i n i nh ng nh ng kh th tr c đ n kh th này i
ớ ả ớ ỗ ươ ắ là n i nh c nh, nh quê h ng Tây B c.
ả ả ơ ươ ệ ệ Hình nh b n làng hi n ra m màng trong s ng khói hoài ni m.
ớ ả ươ Nh b n s ủ ớ ng giăng, nh đèo mây ph ,
ườ ắ ườ ườ ắ ớ Ng i Tây B c th ng làm nhà chon von trên s ộ ề n núi nên s m chi u giăng m c m t
ươ ườ ợ ả ứ ả màn s ng, còn đ ng đèo lên cao vút chìm trong mây. Hai hình nh g i t b c tranh
ư ơ ả ẹ ậ ờ ơ ộ hùng vĩ nh ng th m ng, m màng, êm ư ả , nh nhàng, có chút h o ch p ch n trong cõi
ệ ừ ộ ấ ạ ắ ớ ộ ơ ơ m ng. Đi p t nh trong m t câu th cho th y tâm tr ng nhà th đang đ m chìm trong
ỉ ệ ữ ươ ệ ẹ ắ ỗ ớ nh ng k ni m ân tình và quê h ẽ ng Tây B c hi n lên đ p đ trong n i nh càng b c l ộ ộ
ủ ơ ặ tình yêu sâu n ng c a nhà th .
ơ ố ữ ẻ ẹ ơ ấ ả C nh th y trong th T H u có v đ p riêng:
ề ư ắ ầ ươ Trăng lên đ u núi n ng chi u l ng n ng
ớ ừ ươ ả Nh t ng b n khói cùng s ng
ơ ươ ấ ế ườ ộ ỉ ệ ỗ ơ ẹ N i quê h ng y có bi t bao con ng i nghĩa tình, m i n i là m t k ni m đ p mà b ướ c
ả ừ ề ế ố chân tác gi đã t ng đi qua su t chi u dài kháng chi n.
ệ ạ ả ủ ả ồ Theo dòng hoài ni m tâm t ư ướ h ng ra ngo i c nh, r i trong kho ng cách c a không gian
ờ ả ạ ể ệ ẫ ậ ằ th i gian tác gi quay l i soi vào lòng mình, suy ng m, ki m nghi m và nh n ra r ng:
ơ ạ ẳ ươ N i nào qua lòng l i ch ng yêu th ng
ơ ừ ự ỏ ẻ ồ ư ừ ự ầ ẳ ố ị Câu th v a t ả h i lòng, v a nh mu n tâm s , chia s r i ng m kh ng đ nh. Tình c m
ườ ượ ử ờ ượ ọ ớ ấ ướ v i đ t n c con ng ắ i Tây B c đã đ c th thách qua th i gian, đã đ ỗ c l c qua n i
ự ắ ư ế ẫ ả ả ơ ớ nh nên câu th có s l ng k t tình c m nh ng v n giàu c m xúc.
ủ ả ụ ể ẫ ấ ừ ữ ả ỉ T tình c m c th , nh ng suy ng m y và đang trên đ nh cao trào c a c m xúc, ý th ơ
nâng lên thành khái quát.
ở ỉ ơ ấ ở Khi ta ch là n i đ t
ấ ồ Khi ta đi đ t đã hóa tâm h n
ở ề ườ ấ ở ủ ị Khi ta ấ ấ mi n đ t y bình th ả ng, là m nh đ t vô v , bên ngoài vùng tri giác c a con
ườ ồ ấ ư ư ẹ ả ấ ấ ồ ng i nh ng khi đi xa đ t hóa ra đ p nh tâm h n. M nh đ t tâm h n y lúc nào cũng
ỉ ệ ứ ữ ậ ồ ố ọ ơ thao th c mãi trong h n ta, làm s ng d y vô vàn nh ng k ni m ng t ngào. Ý th cũng có
ư ở ề ớ ể ể ặ ớ ấ ấ ắ ả ồ ố ề th hi u: khi đi xa tâm h n ta nh g i v v i ch n cũ, g n ch t v i m nh đ t y, nhi u
ứ ậ ả ị ươ ư ề ả ố khi nó th c d y bao nhiêu hình nh bình d thân th ấ ng nh mu n kéo ta v . M nh đ t
ế ủ ứ ư ể ầ ầ ố ồ ờ ỗ ườ ừ t ng s ng trong quá kh nh ph n h n, ph n đ i không th thi u c a m i ng i. Nó tr ở
ươ ờ ố ứ ủ ả ộ thành quê h ng th hai. Đó là m t chân lí c a đ i s ng tình c m mà ai cũng có th t ể ự
ể ệ ki m nghi m.
ế ả ộ ụ ừ ủ ệ ế ừ ả ệ Tri t lí này không ph i h i t t ánh sáng c a trí tu mà k t tinh t c m xúc mãnh li t và
ộ ạ ủ ệ ả ắ ồ ượ ừ ự ả ệ sâu l ng c a tâm h n – m t d ng c m xúc trí tu và đ c rút ra t ấ s tr i nghi m th m
ộ ờ ủ ế ơ ố ư ố ữ thía c a chính cu c đ i nhà th . Đúng nh T H u nói: “Đ t cháy trái tim đ n cùng nó tr ở
ể ệ ệ ề ệ ậ ạ ậ ả ộ thành trí tu ”. Đi u này th hi n m t quy lu t tâm lý sáng t o ngh thu t: khi c m xúc
ệ ả ưở ớ ươ ắ ổ ườ mãnh li t thì n y sinh ý t ng sâu s c, ph quát. Vì quá nh th ng con ng ấ i và đ t
ầ ượ ả ố ừ ả ườ ườ ườ mình s ng, c m xúc dâng lên l n l t qua t ng hình nh: ng i anh, ng i em, ng i m ẹ
ự ế ế ằ ả ỉ ồ ả r i c nh b n làng, đ n đ nh cao trao Ch Lan Viên khám phá chân lý b ng tr c giác v ề
ệ ữ ố ườ ấ ở ệ ượ ệ ồ m i quan h gi a con ng i và đ t . Hi n t ng này cũng đã di n ra trong tâm h n H ồ
Dz nh:ế
ứ ẹ ư ừ ế Em c h n nh ng em đ ng đ n nhé!
ể ạ ắ ồ Đ lòng bu n tôi d o kh p sân,
ố ụ ầ Nhó trên tay, thu c lá cháy l i d n…
ẽ ớ ớ ế Tôi nói kh : G m, làm sao nh th ?
ứ ẹ ư ừ ế Em c h n nh ng em đ ng đ n nhé!
ơ Em tôi i! Tình có nghĩa gì đâu?
ổ ơ ầ ư ế ế N u là không l u luy n bu i s đ u?
ư ắ ụ ở Thu ân ái mang manh nh n ng l a.
ầ ữ ướ ậ ỏ ừ Hoa b m ng p ng ng c cây l n n a,
ế ẽ ẹ ươ H n ngày mai mùa đ n s vui t i,
ớ ẹ ớ ỉ Ch ngày mai m i đ p, ngày mai m i thôi!
ứ ẹ ư ừ ế Em c h n nh ng em đ ng đ n nhé!
ư ẽ ấ ố ẹ Tôi s trách – c nhiên! – nh ng r t nh
ế ắ ề N u trót đi, em hãy g ng quay v
ẹ ấ ề Tình m t vui khi đã v n câu th
ỉ ẹ ữ ờ ở L i ch đ p nh ng khi còn dang d .
ừ ậ (Ng p ng ng)
ế ượ ừ ả ự ề Chính vì tri t lí đ c rút ra t c m xúc nên nó không khô khan mà t ả nhiên, truy n c m.
ẫ ủ ứ ấ ơ ế ế ệ ả ơ S c h p d n c a th Ch Lan Viên là c m xúc mà giàu trí tu . Hai câu th tri t lí này hay
ấ ủ ờ ố ơ ườ ư ộ ệ ấ nh t c a bài th và nó có đ i s ng riêng, th ng xu t hi n riêng nh m t danh ngôn.
ẹ ọ ế ắ ợ ớ ư ệ ưở ơ Gi ng th nh , da di t, sâu l ng phù h p v i tâm t đang hoài ni m, t ạ ớ ng nh . M ch
ự ậ ộ ơ ừ ế ả ưở ế ồ ế th là s v n đ ng đi t tình c m đ n suy t ng r i đúc k t thành chân lý, tri ậ t lu n.
ạ ợ ơ ươ ắ ươ ẹ ị ớ ắ ồ Đo n th ca ng i quê h ng Tây B c t ơ i đ p đã g n bó máu th t v i tâm h n nhà th .
ươ ồ ắ ắ ồ Tình yêu quê h ơ ng Tây B c đã b i đ p và làm phong phú thêm tâm h n nhà th .
ệ ế ả ạ ổ ơ ơ Đo n th làm n i rõ phong cách th Ch Lan Viên: trí tu mà giàu c m xúc, chân lý đ ượ c
ể ượ ơ ố ắ ấ ầ ạ ộ ơ phát bi u qua hình t ẳ ng th s ng đ ng, l p lánh s c màu. Đo n th góp ph n kh ng
ứ ố ự ủ ệ ậ ơ ị đ nh s thành công ngh thu t và s c s ng c a bài th .
