http://www.facebook.com/DethiNEU
M C L CỤ Ụ
Trang
Tr l i:ả ờ
Câu 5. S n xu t hàng hóa là gì? Nó ra đi và phát tri n nh th nào?Nó có uả ấ ờ ể ư ế ư
vi t gì so v i kinh t t nhiên?ệ ớ ế ự
Trong l ch s phát tri n c a n n s n xu t xã h i, có hai hình th c s n xu t rõ r t là:ị ử ể ủ ề ả ấ ộ ứ ả ấ ệ
s n xu t t c p t túc và s n xu t hàng hóa.ả ấ ự ấ ự ả ấ
S n xu t t c p, t túc là s n xu t s n ph m đ th a mãn nhu c u c a ng i s nả ấ ự ấ ự ả ấ ả ẩ ể ỏ ầ ủ ườ ả
xu t trong n i b đn v kinh t . Còn s n xu t hàng hóa là s n xu t ra s n ph m đấ ộ ộ ơ ị ế ả ấ ả ấ ả ẩ ể
bán, các quan h kinh t gi a nh ng ng i s n xu t bi u hi n qua vi c mua bán s nệ ế ữ ữ ườ ả ấ ể ệ ệ ả
ph m c a nhau trên th tr ng.ẩ ủ ị ườ
S n xu t hàng hóa đã ra đi trong hai đi u ki n l ch s : ả ấ ờ ề ệ ị ử
+ Có s phân công lao đng xã h i:ự ộ ộ
Phân công lao đng xã h i là k t qu c a s phát tri n l c l ng s n xu t, bi u hi nộ ộ ế ả ủ ự ể ự ượ ả ấ ể ệ
s chuyên môn hóa s n xu t. Do phân công lao đng xã h i, m i ng i ho c m iở ự ả ấ ộ ộ ỗ ườ ặ ỗ
nhóm ng i ch s n xu t m t ho c m t s s n ph m nh t đnh. M i ng i (ho cườ ỉ ả ấ ộ ặ ộ ố ả ẩ ấ ị ỗ ườ ặ
m i nhóm ng i) đu th a s n ph m do mình s n xu t ra nh ng l i thi u các lo iỗ ườ ề ừ ả ẩ ả ấ ư ạ ế ạ
s n ph m khác. Do đó, vi c trao đi s n ph m tr thành t t y u và có l i đi v iả ẩ ệ ổ ả ẩ ở ấ ế ợ ố ớ
m i ng i s n xu t.ọ ườ ả ấ
+ Có ch đ t h u. Đi u đó làm cho nh ng ng i s n xu t đc l p v i nhau; hế ộ ư ữ ề ữ ườ ả ấ ộ ậ ớ ọ
s n xu t d a trên c s t li u s n xu t c a h và s n ph m lao đng thu c quy nả ấ ự ơ ở ư ệ ả ấ ủ ọ ả ẩ ộ ộ ề
chi ph i c a h . ố ủ ọ
Ch đ t h u làm cho nh ng ng i s n xu t đc l p v i nhau, còn phân công laoế ộ ư ữ ữ ườ ả ấ ộ ậ ớ
đng xã h i l i làm cho h ph thu c vào nhau.ộ ộ ạ ọ ụ ộ
S n xu t hàng hóa ra đi chính là đ gi i quy t mâu thu n này.so v i s n xu t tả ấ ờ ể ả ế ẫ ớ ả ấ ự
c p t túc, s n xu t hàng hóa có nhi u u vi t đc bi t:ấ ự ả ấ ề ư ệ ặ ệ
- Thúc đy s phát tri n m nh m c a l c l ng s n xu t, ng d ng ti n b kẩ ự ể ạ ẽ ủ ự ượ ả ấ ứ ụ ế ộ ỹ
thu t, h p lý hóa s n xu t, ti t ki m, tăng năng su t lao đng.ậ ợ ả ấ ế ệ ấ ộ
1
http://www.facebook.com/DethiNEU
- Làm cho s n xu t g n li n v i tiêu dùng, s n ph m th ng xuyên đc c i ti nả ấ ắ ề ớ ả ẩ ườ ượ ả ế
ch t l ng, hình th c phù h p v i nhu c u, th hi u ng i tiêu dùng.ấ ượ ứ ợ ớ ầ ị ế ườ
- Thúc đy nhanh chóng quá trình xã h i hóa s n xu t, tích t và t p trung s n xu t,ẩ ộ ả ấ ụ ậ ả ấ
m r ng s giao l u th tr ng trong n c và qu c t .ở ộ ự ư ị ườ ướ ố ế
- Là c s thúc đy quá trình dân ch hóa, bình đng, ti n b xã h i, phá v tính b oơ ở ẩ ủ ẳ ế ộ ộ ỡ ả
th , trì tr , ph ng h i c a kinh t t nhiên, t c p t túc v.v.. ủ ệ ườ ộ ủ ế ự ự ấ ự
Tuy nhiên, s n xu t hàng hóa có m t trái c a nó nh vi c làm phân hóa ng i s nả ấ ặ ủ ư ệ ườ ả
xu t thành giàu nghèo và nhi u hi n t ng tiêu c c nh làm hàng gi , l a l c ấ ề ệ ượ ự ư ả ừ ọ
Câu 6. Hàng hóa là gì? Phân tích các thu c tính c a hàng hóa và l ng giá tr c aộ ủ ượ ị ủ
hàng hóa?
1. Hàng hóa là m t v t ph m c a lao đng có th th a mãn nhu c u nào đó c a conộ ậ ẩ ủ ộ ể ỏ ầ ủ
ng i và đi vào tiêu dùng thông qua trao đi (mua - bán).ườ ổ
2. Hàng hóa có hai thu c tính: giá tr s d ng và giá tr .ộ ị ử ụ ị
a) Giá tr s d ngị ử ụ
-Giá tr s d ng c a v t ph m là công d ng c a nó, có th th aị ử ụ ủ ậ ẩ ụ ủ ể ỏ
mãn nhu c u nào đó c a con ng i nh g o đ ăn, v i đ mayầ ủ ườ ư ạ ể ả ể
m c, nhà đ ...ặ ể ở
-Giá tr s d ng c a v t ph m do thu c tính t nhiên c a v tị ử ụ ủ ậ ẩ ộ ự ủ ậ
ph m quy đnh. giá tr s d ng là m t ph m trù vĩnh vi n.ẩ ị ị ử ụ ộ ạ ễ
-Trong kinh t hàng hóa, giá tr s d ng là v t mang giá tr traoế ị ử ụ ậ ị
đi.ổ
b) Giá trị
-giá tr hàng hóa là lao đng xã h i c a ng i s n xu t hàng hóaị ộ ộ ủ ườ ả ấ
k t tinh trong hàng hóa đó ế
- giá tr là c s c a giá tr trao đi; còn giá tr trao đi làị ơ ở ủ ị ổ ị ổ
hình th c bi u hi n c a giá tr .ứ ể ệ ủ ị
- Giá tr ph n nh m i quan h xã h i gi a nh ng ng i s n xu tị ả ả ố ệ ộ ữ ữ ườ ả ấ
hàng hóa. Do đó, giá tr là m t ph m trù l ch s , ch t n t i trongị ộ ạ ị ử ỉ ồ ạ
kinh t hàng hóa.ế
3. L ng giá tr c a hàng hóa.ượ ị ủ
-N u giá tr là lao đng xã h i c a nh ng ng i s n xu t hàng ế ị ộ ộ ủ ữ ườ ả ấ
hóa k t tinh trong hàng hóa thì l ng giá tr chính là l ng lao ế ượ ị ượ
đng xã h i hao phí đ s n xu t ra hàng hóa.ộ ộ ể ả ấ
2
http://www.facebook.com/DethiNEU
-Trong s n xu t hàng hóa, hao phí lao đng cá bi t t o thành giáả ấ ộ ệ ạ
tr cá bi t c a hàng hóa. Trên th tr ng, không th d a vào giá trị ệ ủ ị ườ ể ự ị
cá bi t đ trao đi mà ph i d a vào giá tr xã h i c a hàng hóa.ệ ể ổ ả ự ị ộ ủ
Giá tr xã h i c a hàng hóa đc tính b ng th i gian lao đng xãị ộ ủ ượ ằ ờ ộ
h i c n thi t (t t y u) đ s n xu t m t lo i hàng hóa nào đó. Đóộ ầ ế ấ ế ể ả ấ ộ ạ
là
th i gian c n thi t đ s n xu t hàng hóa trong đi u ki n s n xu tờ ầ ế ể ả ấ ề ệ ả ấ
trung bình c a xã h i v i trình đ k thu t trung bình, trình đủ ộ ớ ộ ỹ ậ ộ
thành th o trung bình, c ng đ lao đng trung bìnhạ ườ ộ ộ
-Giá tr hàng hóa thay đi ph thu c vào năng su t lao đng.ị ổ ụ ộ ấ ộ
giá tr c a hàng hóa bi n đi t l ngh ch v i năng su t lao đng.ị ủ ế ổ ỷ ệ ị ớ ấ ộ
Câu 7. Ti n t xu t hi n nh th nào trong l ch s phát tri nề ệ ấ ệ ư ế ị ử ể
c a s nủ ả
xu t và trao đi hàng hóa? B n ch t và ch c năng c a ti nấ ổ ả ấ ứ ủ ề
t ?ệ
1. L ch s ra đi c a ti n t và b n ch t c a nó.ị ử ờ ủ ề ệ ả ấ ủ
Ti n t xu t hi n là k t qu c a quá trình phát tri n c a s nề ệ ấ ệ ế ả ủ ể ủ ả
xu t và trao đi hàng hóa, và cũng là k t qu c a quá trình phátấ ổ ế ả ủ
tri n các hình thái giá tr c a hàng hóa.ể ị ủ
Hình thái giá tr đu tiên là hình thái gi n đn hay ng u nhiên. ị ầ ả ơ ẫ
Ng i s n xu t làm ra s n ph m dùng không h t (nh lúc đcườ ả ấ ả ẩ ế ư ượ
mùa ch ng h n), th a ng u nhiên, đem trao đi và ng u nhiênẳ ạ ừ ẫ ổ ẫ
g p m t lo i hàng hóa nào đó; vi c trao đi di n ra theo m t t lặ ộ ạ ệ ổ ễ ộ ỷ ệ
cũng ng u nhiên và gi n đn: hàng đi l y hàng.ẫ ả ơ ổ ấ
hình thái này, hàng hóa th nh t (aHA) bi u hi n giá tr c aỞ ứ ấ ể ệ ị ủ
nó hàng hóa th hai (bHB), còn hàng hóa th hai đóng vai trò làở ứ ứ
v t ngang giá.ậ
Khi phân công lao đng xã h i phát tri n đn m c đ nào đó,ộ ộ ể ế ứ ộ
3
http://www.facebook.com/DethiNEU
ch ng lo i hàng hóa trao đi trên th tr ng nhi u h n, thì m tủ ạ ổ ị ườ ề ơ ộ
hàng
hóa có th g p và trao đi v i nhi u hàng hóa khác.ế ặ ổ ớ ề
Đó là hình thái giá tr m r ng.ị ở ộ
Khi phân công lao đng xã h i phát tri n h n n a, làm cho s nộ ộ ể ơ ữ ả
xu t hàng hóa cũng phát tri n, trao đi hàng hóa tr nên th ng ấ ể ổ ở ườ
xuyên và ph bi n h n. Đ cho s trao đi đc thu n l i, ng iổ ế ơ ể ự ổ ượ ậ ợ ườ
ta
ch n m t hàng hóa nào đó làm v t ngang giá chung. ọ ộ ậ
Đó là hình thái chung c a giá tr . V t ngang giá chung có thủ ị ậ ể
trao đi tr c ti p v i m t hàng hóa b t k . Nó tr thành môi gi i, ổ ự ế ớ ộ ấ ỳ ở ớ
thành ph ng ti n đ trao đi. Khi s n xu t và trao đi hàng hóaươ ệ ể ổ ả ấ ổ
phát tri n h n, th tr ng đc m r ng, ng i ta ch n b c vàể ơ ị ườ ượ ở ộ ườ ọ ạ
vàng làm v t ngang giá chung là thu n l i h n c . Lúc đó, hìnhậ ậ ợ ơ ả
th c ti n c a giá tr ra đi.ứ ề ủ ị ờ
Khi b c và vàng cùng đc dùng làm ch c năng ti n t thì chạ ượ ứ ề ệ ế
đ ti n t g i là ch đ song kim. Khi ch còn vàng đc chi m vaiộ ề ệ ọ ế ộ ỉ ộ ế
trò ti n t thì ch đ ti n t đc g i là ch đ b n v vàng.ề ệ ế ộ ề ệ ượ ọ ế ộ ả ị
Khi ti n t xu t hi n, th gi i hàng hóa phân ra hai c c: m tề ệ ấ ệ ế ớ ự ộ
phía, là các hàng hóa thông th ng; m t phía là hàng hóa đóng vaiườ ộ
trò ti n t . Nh v y, ti n t là m t lo i hàng hóa đc bi t, dùng ề ệ ư ậ ề ệ ộ ạ ặ ệ
làm v t ngang giá chung cho t t c các hàng hóa, là s th hi nậ ấ ả ự ể ệ
chung c a giá tr và lao đng xã h i, nó bi u hi n quan h s nủ ị ộ ộ ể ệ ệ ả
xu t gi a nh ng ng i s n xu t hàng hóa do quá trình phát tri nấ ữ ữ ườ ả ấ ể
lâu dài c a s n xu t và trao đi hàng hóa t o ra. Đó là ngu n g củ ả ấ ổ ạ ồ ố
và b n ch t c a ti n t .ả ấ ủ ề ệ
2. Ch c năng c a ti n t .ứ ủ ề ệ
Ti n t có năm ch c năng: ề ệ ứ
a) Th c đo giá trướ ị
4
http://www.facebook.com/DethiNEU
Ti n t làm đc th c đo giá tr vì b n thân nó cũng là m tề ệ ượ ướ ị ả ộ
hàng hóa, cũng có giá tr nh các hàng hóa khác. Đ làm đcị ư ể ượ
th c đo giá tr , m i qu c gia có m t đn v ti n t nh t đnh.ướ ị ỗ ố ộ ơ ị ề ệ ấ ị
Giá tr c a m i hàng hóa đc bi u hi n b ng m t s ti n nh tị ủ ỗ ượ ể ệ ằ ộ ố ề ấ
đnh, đó là giá c c a hàng hóa. ị ả ủ
Giá tr là c s c a giá c , nh ng do quan h cung c u, giá c cóị ơ ở ủ ả ư ệ ầ ả
th lên xu ng xung quanh giá tr . Tuy v y, xét trong ph m vi toànể ố ị ậ ạ
xã h i trong th i gian nh t đnh thì t ng s giá c b ng t ng s giáộ ờ ấ ị ổ ố ả ằ ổ ố
tr c a hàng hóa.ị ủ
b) Ph ng ti n l u thôngươ ệ ư
Làm ph ng ti n l u thông, ti n t đóng vai trò môi gi i, trungươ ệ ư ề ệ ớ
gian trong trao đi hàng hóa và d i hình th c ti n m t. Nó v nổ ướ ứ ề ặ ậ
đng theo công th c H-T-H (H = hàng; T = ti n).ộ ứ ề
S l ng ti n này đc xác đnh b ng quy lu t l u thông ti n tố ượ ề ượ ị ằ ậ ư ề ệ
nh sau: ư
c) Ph ng ti n c t trươ ệ ấ ữ
Khi làm ch c năng này, ti n t rút kh i l u thông và đi vàoứ ề ệ ỏ ư
"kho" c t tr . Ti n c t tr ph i có đ giá tr . Ng i ta th ng c tấ ữ ề ấ ữ ả ủ ị ườ ườ ấ
tr vàng và b c.ữ ạ
d) Ph ng ti n thanh toánươ ệ
Kinh t hàng hóa phát tri n đn m t trình đ nào đó s sinh raế ể ế ộ ộ ẽ
vi c mua bán ch u. Khi đó, ti n có ch c năng làm ph ng ti nệ ị ề ứ ươ ệ
thanh toán: tr ti n mua ch u, tr n ...ả ề ị ả ợ
Ch c năng này càng phát tri n, càng làm tăng thêm s phứ ể ự ụ
thu c l n nhau gi a nh ng ng i s n xu t và trao đi hàng hóa.ộ ẫ ữ ữ ườ ả ấ ổ
e) Ti n t th gi iề ệ ế ớ
Khi trao đi hàng hóa v t kh i biên gi i m t qu c gia, quan hổ ượ ỏ ớ ộ ố ệ
buôn bán gi a các n c hình thành, thì ti n t làm ch c năng ti nữ ướ ề ệ ứ ề
t th gi i.ệếớ
5