CÂY N HÀI M I Pap.xỮ Ớ
Cribbii
Vi t Nam đ c x p vào nh ng n c có nhi u cây n hài nh t, sau đó m i t iệ ượ ế ữ ướ ề ữ ấ ớ ớ
Trung hoa, nay l i có thêm m t cây n hài m i n a. Đó là cây Paphiopedilum xạ ộ ữ ớ ữ
cribbii. Chúng ta cũng nên bi t r ng tên cây lan n u là cây nguyên gi ng s vi tế ằ ế ố ẽ ế
nghiêng và không vi t hoa. Thí d : aphiopedilum vietnamense. N u cây đã lai gi ngế ụ ế ố
nhân t o s vi t th ng và vi t hoa nh Cymbidium Nicole Valentine. Còn vi t nhạ ẽ ế ẳ ế ư ế ư
Dendrobium x delicatum t c là cây lan này đã đ c thiên nhiên ghép gi ng nhứ ượ ố ư
tr ng h p c a cây Paphiopedilum x cribbii v y.ườ ợ ủ ậ
Nh ng t i sao cây lan m c Vi t Nam l i không có tên Vi t? Câu này xin đ cácư ạ ọ ở ệ ạ ệ ể
nhà khoa h c n c ta tr l i. Đi u này làm cho nh ng ng i Vi t yêu non sông,ọ ướ ả ờ ề ữ ườ ệ
t qu c ph i ng m ngùi. N c ta thi u gì ti n sĩ, giáo s , bác h c và chuyên gia mà saoổ ố ả ậ ướ ế ế ư ọ
l i có tình tr ng đáng bu n này? Nh ng v này đâu và hi n đang làm gì mà l i đạ ạ ồ ữ ị ở ệ ạ ể
nh ng ng i ngo i qu c vào núi r ng tìm tòi hoa th m c l r i công b cho th gi iữ ườ ạ ố ừ ơ ỏ ạ ồ ố ế ớ
đ c bi t v i cái tên l ho c?ượ ế ớ ạ ắ
Nh ng thôi chúng ta hãy gác chuy n này sang m t bên và xin m i quý v xem b nư ệ ộ ờ ị ả
t ng trình c a giáo s Leonid Averyanov, đăng trên nguy t san Orchid c a H iườ ủ ư ệ ủ ộ
Hoa Lan Hoa Kỳ vào tháng 6 năm 2006 đ c l c d ch nh sau:ượ ượ ị ư
Paphiopedilum x cribbii, m t cây lan lai gi ng thiên t o gi a cây P. appletonianum vàộ ố ạ ữ
cây P. willosum đã tìm th y t i phía nam Vi t nam. Hai cây lan này th ng th y t iấ ạ ệ ườ ấ ạ
nh ng khu v c núi non trên cao đ 1500-2200 th c. C hai gi ng đ u m c nhũngữ ự ộ ướ ả ố ề ọ ở
ch m t, hoang dã có nh ng cây lá l n xanh t t quanh năm. M c d u câyỗ ẩ ướ ữ ớ ố ặ ầ
Pap.appletonianum th ng m c d i đ t còn cây P. willosum là m t gi ng phongườ ọ ở ướ ấ ộ ố
lan, m t đôi khi c hai cùng m c g n nhau trên đá hay trên cây. S khác bi t v mùaộ ả ọ ầ ở ự ệ ề
hoa n có l là m t v n đ quan tr ng trong vi c lai gi ng thiên nhiên. Thông th ngở ẽ ộ ấ ề ọ ệ ố ườ
t i mi n nam n c Vi t P. appletonianum n hoa vào mùa xuân, nh ng P. willosum nạ ề ướ ệ ở ư ở
hoa vào mùa đông. Tuy nhiên th nh tho ng cây lan này l i n hoa vào xuân và có khiỉ ả ạ ở
vào đ u h . Đó có l là nguyên nhân có s lai gi ng thiên t o gi a 2 gi ng lan m cầ ạ ẽ ự ố ạ ữ ố ọ
cùng chung m t khu v c. Vì s liên h này, vi c khám phá ra cây lan hài lai gi ngộ ự ự ệ ệ ố
không làm ai ng c nhiên, vì c hai cây lan đ u m c chung và đôi khi th y r t nhi u ạ ả ề ọ ấ ấ ề ở
vùng núi non mi n nam n c Vi t.ề ướ ệ
Cây lan lai gi ng đ c đ t tên là P. cribbii đ vinh danh ti n sĩ Phillip Cribb, m t nhàố ượ ặ ể ế ộ
th o m c h c, m t chuyên gia v hoa lan ng i Anh.ả ộ ọ ộ ề ườ
Đ a đi m tìm th y cây lan này t i Lâm Đ ng, trên cao đ 1400-1500 th c.Cây lanị ể ấ ạ ồ ộ ướ
m c d i đ t, có t 5 đ n 7 chi c lá có vân xanh rõ r t, dài t 12-18 phân ngangọ ở ướ ấ ừ ế ế ệ ừ
2.5-3.5. Dò hoa cao ch ng 20 phân và ch có m t bông n vào tháng 10 đ n tháng 12.ừ ỉ ộ ở ế
Hoa không th m, cánh hoa tròn l n m u tím, đài hoa chính m u xanh có nh ng s c nâuơ ớ ầ ầ ữ ọ
s m và túi hoa m u nâu h ng.ậ ầ ồ
Giáo s , ti n sĩ Leonid Averyanov thu c phân khoa Th o M c, vi n Khoa H c,ư ế ộ ả ộ ệ ọ
tr ng đ i h c Komarov, St Peterburg Nga sô, ông đã nhi u l n sang Vi t Namườ ạ ọ ề ầ ệ
nghiên c u v cây c và hoa lan t i kh p núi r ng B c, Trung, Nam. Trong nh ngứ ề ỏ ạ ắ ừ ắ ữ
năm v a qua, ông đã nhi u l n nói chuy n t i các h i hoa lan kh p Hoa Kỳ v nh ngừ ề ầ ệ ạ ộ ắ ề ữ
khám phá m i l c a ông t i Vi t Nam. Các bài t ng trình c a ông v i c ng s viênớ ạ ủ ạ ệ ườ ủ ớ ộ ự
ng i Vi t nh các giáo s Phan K L c, Nguy n ti n Hi p, Dz ng đ c Huy nườ ệ ư ư ế ộ ễ ế ệ ươ ứ ế
v.v… đã đ c đăng r i rác trên các báo Orchids, Orchid Digest và Orchid Advocate tượ ả ừ
nhi u năm qua.ề
Ngày 20 tháng 1 năm 2007 v a qua, ông đã đ n nói chuy n v i các h i viên c a H iừ ế ệ ớ ộ ủ ộ
Hoa Lan Vi t Nam t i Orange County, California. Trong d p này, ông đã nói v cu cệ ạ ị ề ộ
nghiên c u cây c và hoa lan t i Lai Châu và phía tây nam c a d y Hoàng liên s n vàoứ ỏ ạ ủ ẫ ơ
tháng 11 và 12 năm 2006.
4/2007
..:: http://Agriviet.Com - Xem1546::..
