1
©2006 Nguyen Thi Hong Vinh
CHƯ Ơ NG 2
CÁN CÂN THANH TOÁN
QUỐ C TẾ
THE BALANCE OF PAYMENT
©Nguyen Thi Hong Vinh
Mụ c tiêu
Tìm hiể u các khái niệ m liên quan đế n
cán cân thanh toán
Tìm hiể u cấ u trúc cán cân thanh toán
Tiế p cậ n cách phân tích và đánh giá
tình trạ ng cán cân thanh toán
Phân tích ả nh hư ở ng củ a các yế u tố
đế n cán cân thanh toán
©Nguyen Thi Hong Vinh
NỘ I DUNG CHÍNH
2.1 Khái niệ m,đặ c điể m và nguyên tắ c
hạ ch toán BOP
2.2 Cấ u trúc củ a BOP
2.3 Thặ ng dư và thâm hụ t BOP
2.4 Các yế u tố ả nh hư ở ng đế n BOP
2
Nguyen Thi Hong Vinh
3.1 Khái niệ m,đặ c điể m và
nguyên tắ c hạ ch toán BOP
©Nguyen Thi Hong Vinh
Khái niệ m
Cán cân thanh toán là gì?
Cán cân thanh toán (Balance of Payment)
củ a mộ t quố c gia là mộ t bả n báo cáo
thố ng kê tổ ng hợ p có hệ thố ng, ghi chép
tấ t cả các giao dị ch kinh tế giữ a ngư ờ i cư
trú và ngư ờ i không cư trú trong mộ t thờ i
kỳ nhấ t đị nh, thư ờ ng là mộ t năm.
©Nguyen Thi Hong Vinh
Khái niệ m
Các giao dị ch kinh tế là các giao dị ch về :
-Xuấ t nhậ p khẩ u hàng hóa và dị ch vụ ;
-Thu nhậ p củ a ngư ờ i lao độ ng, thu nhậ p từ hoạ t
độ ng đầ u tư trự c tiế p và đầ u tư gián tiế p;
-Chuyể n giao vãng lai mộ t chiề u;
-Chuyể n giao vố n mộ t chiề u;
-Chuyể n giao vố n vào trong nư ớ c và chuyể n
vố n ra nư ớ c ngoài trong lĩnh vự c đầ u tư trự c
tiế p, đầ u tư vào các giấ y tờ có giá;
3
©Nguyen Thi Hong Vinh
Khái niệ m
Ngư ờ i cư trú bao gồ m các tổ chứ c hoặ c cá
nhân trong nư ớ c
Ngoài ra, ngư ờ i cư trú còn bao gồ m:
-Văn phòng đạ i diệ n ở nư ớ c ngoài củ a các tổ
chứ c trong nư ớ c;
-Công dân trong nư ớ c cư trú ở nư ớ c ngoài dư ớ i
12 tháng;
-Công dân trong nư ớ c đi du lị ch, họ c tậ p, chữ a
bệ nh và thăm viế ng nư ớ c ngoài không kể thờ i
hạ n
-Ngư ờ i nư ớ c ngoài cư trú ở VN từ 12 tháng trở
lên
(Theo quy đị nh điề u 3 Nghị đị nh 164/1999/NĐ
CP về quả n lý Cán cân thanh toán quố c tế củ a
VN)
©Nguyen Thi Hong Vinh
Khái niệ m
Ngư ờ i không cư trú bao gồ m các tổ chứ c hay
cá nhân ở nư ớ c ngoài
Ngoài ra, ngư ờ i không cư trú còn bao gồ m:
-Văn phòng đạ i diệ n củ a các tổ chứ c nư ớ c
ngoài ở trong nư ớ c
-Công dân trong nư ớ c cư trú ở nư ớ c ngoài trên
12 tháng
-Công dân nư ớ c ngoài đi du lị ch, họ c tậ p, chữ a
bệ nh và thăm viế ng trong nư ớ c không kể thờ i
hạ n
-Ngư ờ i nư ớ c ngoài cư trú ở trong nư ớ c dư ớ i
12 tháng
©Nguyen Thi Hong Vinh
Khái niệ m
Ở Việ t Nam:
-Ngân hàng Nhà nư ớ c Việ t Nam là
cơ quan chị u trách nhiệ m chủ trì, lậ p,
theo dõi và phân tích cán cân thanh
toán
-Đồ ng tiề n hạ ch toán là USD
4
©Nguyen Thi Hong Vinh
Ý nghĩa BOP
–Trạ ng thái BOP ả nh hư ở ng trự c
tiế p lên tỷ giá hố i đoái, là công
cụ quan trọ ng phát tín hiệ u về
tình trạ ng củ a nề n kinh tế , về
các vấ n đề kinh tế vĩ mô
–BOP có ý nghĩa đặ c biệ t quan
trọ ng đố i vớ i
Chính phủ
Doanh nghiệ p
©Nguyen Thi Hong Vinh
Đặ c điể m BOP
Ghi chép các luồ ng chu chuyể n hàng hóa,
dị ch vụ hay tài sả n
Ghi chép các thay đổ i về TS Nợ và TS Có
giữ a Ngư ờ i cư trú và Ngư ờ i không cư trú
Giố ng b/c về nguồ n vố n và sử dụ ng vố n
củ a doanh nghiệ p, cán cân thanh toán cho
biế t, trong mộ t thờ i kỳ nhấ t đị nh, mộ t quố c
gia có các nguồ n tiề n từ đâu và sử dụ ng
nguồ n tiề n đó như thế nào
Minh hoạ
©Nguyen Thi Hong Vinh
Nguyên tắ c hạ ch toán BOP
Nguyên tắ c bút toán kép: mộ t bút
toán ghi nợ bao giờ cũng có mộ t bút
toán ghi có tư ơ ng ứ ng và ngư ợ c lạ i;
Các giao dị ch đư ợ c ghi nợ là các giao
dị ch làm phát sinh cầ u ngoạ i tệ
Các giao dị ch đư ợ c ghi có là các giao
dị ch làm phát sinh cung ngoạ i tệ
5
©Nguyen Thi Hong Vinh
BOP – bút toán kép
-Chuyể n trả thu nhậ p
-Cấ p việ n trợ , chuyể n tiề n đi
-Tiế p nhậ n thu nhậ p
-Tiế p nhậ n việ n trợ , chuyể n tiề n
về
-Giả m tài sả n trong nư ớ c củ a
ngư ờ i không cư trú
-Tăng tài sả n ở nư ớ c ngoài củ a
ngư ờ i cư trú
-Tăng tài sả n trong nư ớ c củ a
ngư ờ i không cư trú
-Giả m tài sả n ở nư ớ c ngoài củ a
ngư ờ i cư trú
-Chuyể n giao vố n, tài sả n-Tiế p nhậ n vố n, tài sả n
-Nhậ p khẩ u hàng hóa
-Nhậ p khẩ u dị ch vụ
-Xuấ t khẩ u hàng hóa
-Xuấ t khẩ u dị ch vụ
Ghi NợGhi Có
Lư u ý: - “trong nư ớ c” / “nư ớ c ngoài” căn cứ theo quố c gia củ a ngư ờ i cư trú
©Nguyen Thi Hong Vinh
Ví dụ
Hãy hạ ch toán các nghiệ p vụ vào BOP củ a Việ t
Nam
1. Nhà XK gạ o VN 1triệ u tấ n gạ o trị giá 2triệ u
USD sang Mỹ . Tiề n đư ợ c chuyể n vào TK
Vietcombank mở tạ i Mỹ
2. VN NK 10triệ u JPY máy móc từ Nhậ t. Tiề n
đư ợ c chuyể n trả từ TK ACB mở tạ i Nhậ t.
3. Dự án FDI vào VN củ a Singapore trị giá 10tr
USD trong đó 5triệ u là máy móc, 2triệ u là tiề n
chuyên viên, 3 triệ u chuyể n vào TK củ a STB ở
Singapore
Nguyen Thi Hong Vinh
3.2 Cấ u trúc củ a BOP