M ĐUỞ Ầ
Theo quy đnh c a B Giáo d c và Đào t o, vi c b i d ng th ngị ủ ộ ụ ạ ệ ồ ưỡ ườ
xuyên cho giáo viên, cán b qu n lí Giáo d c là vi c làm di n ra hàng năm và cóộ ả ụ ệ ễ
n i dung ch ng trình c th . ộ ươ ụ ể Ch ng trình b i d ng th ng xuyên ươ ồ ưỡ ườ cho giáo
viên trung h c c s là căn c c a vi c qu n lý, ch đo, t ch c, biên so n tàiọ ơ ở ứ ủ ệ ả ỉ ạ ổ ứ ạ
li u ph c v công tác b i d ng, t b i d ng nh m nâng cao năng l c chuyênệ ụ ụ ồ ưỡ ự ồ ưỡ ằ ự
môn, nghi p v c a giáo viên trung h c c s , nâng cao m c đ đáp ng c aệ ụ ủ ọ ơ ở ứ ộ ứ ủ
giáo viên trung h c c s v i yêu c u phát tri n giáo d c trung h c c s và yêuọ ơ ở ớ ầ ể ụ ọ ơ ở
c u c a chu n ngh nghi p giáo viên trung h c c s .ầ ủ ẩ ề ệ ọ ơ ở Trong Ch ng trìnhươ
B I D NG TH NG XUYÊN GIÁO VIÊN TRUNG H C C SỒ ƯỠ ƯỜ Ọ Ơ Ở (Ban hành
kèm theo Thông t s 31/2011/TT- BGDĐTư ố , ngày 08 tháng 8 năm 2011 c a Bủ ộ
tr ng B Giáo d c và Đào t o)ưở ộ ụ ạ , B Giáo d c và Đào t o quy đnh rõ các n iộ ụ ạ ị ộ
dung v ềkh i ki n th c b t bu cố ế ứ ắ ộ và kh i ki n th c t ch n ố ế ứ ự ọ mà m i giáoỗ
viên c n đc b i d ng và t b i d ng trong m i năm h c. Trong ầ ượ ồ ưỡ ự ồ ưỡ ỗ ọ kh iố
ki n th c b t bu cế ứ ắ ộ có hai n i dung:ộ
- N i dung b i d ng đáp ng yêu c u th c hi n nhi m v năm h c c pộ ồ ưỡ ứ ầ ự ệ ệ ụ ọ ấ
trung h c c s áp d ng trong c n c (sau đây g i là n i dung b i d ng 1):ọ ơ ở ụ ả ướ ọ ộ ồ ưỡ
B Giáo d c và Đào t o quy đnh c th theo t ng năm h c các n i dung b iộ ụ ạ ị ụ ể ừ ọ ộ ồ
d ng v đng l i, chính sách phát tri n giáo d c trung h c c s , ch ngưỡ ề ườ ố ể ụ ọ ơ ở ươ
trình, sách giáo khoa, ki n th c các môn h c, ho t đng giáo d c thu c ch ngế ứ ọ ạ ộ ụ ộ ươ
trình giáo d c trung h c c s .ụ ọ ơ ở
- N i dung b i d ng đáp ng yêu c u th c hi n nhi m v phát tri nộ ồ ưỡ ứ ầ ự ệ ệ ụ ể
giáo d c trung h c c s theo t ng th i k c a m i đa ph ng (sau đây g i làụ ọ ơ ở ừ ờ ỳ ủ ỗ ị ươ ọ
n i dung b i d ng 2): S giáo d c và đào t o quy đnh c th theo t ng nămộ ồ ưỡ ở ụ ạ ị ụ ể ừ
h c các n i dung b i d ng v phát tri n giáo d c trung h c c s c a đaọ ộ ồ ưỡ ề ể ụ ọ ơ ở ủ ị
ph ng, th c hi n ch ng trình, sách giáo khoa, ki n th c giáo d c đa ph ng;ươ ự ệ ươ ế ứ ụ ị ươ
ph i h p v i các d án (n u có) qui đnh n i dung b i d ng theo k ho ch c aố ợ ớ ự ế ị ộ ồ ưỡ ế ạ ủ
các d án.ự
Năm h c 2013-2014ọ, nh m đáp ng nhu c u đi m i ph ng pháp d y h cằ ứ ầ ổ ớ ươ ạ ọ
th c hi n nhi m v phát tri n giáo d c THCS theo t ng th i kì c a đa ph ng,ự ệ ệ ụ ể ụ ừ ờ ủ ị ươ
S GD và ĐT Qu ng Bình đã ti n hành l a ch n và biên so n ch ng trình b iở ả ế ự ọ ạ ươ ồ
d ng th ng xuyên (n i dungưỡ ườ ộ b i d ng 2ồ ưỡ ) v i hai chuyên đ: ớ ề PH NGƯƠ
PHÁP D Y H C CÁC TI T ÔN T P CH NG Ạ Ọ Ế Ậ ƯƠ trong ch ng trình Toánươ
1
THCS và NG D NG CÔNG NGH THÔNG TIN TRONG D Y H CỨ Ụ Ệ Ạ Ọ
MÔN TOÁN.
M c tiêu c a đt b i d ng th ng xuyên l n này th nh t là giúp giáoụ ủ ợ ồ ưỡ ườ ầ ứ ấ
viên c ng c , b sung ki n th c v Ph ng pháp d y h c các ti t ôn t pủ ố ổ ế ứ ề ươ ạ ọ ế ậ
ch ng, t đó các t chuyên môn trong các tr ng h c, các c m chuyên mônươ ừ ổ ườ ọ ụ
c a Phòng Giáo d c th o lu n, th ng nh t cách d y t i u các ti t ôn t pủ ụ ả ậ ố ấ ạ ố ư ế ậ
ch ng c th trong ch ng trình Toán THCS nh m năng cao ch t l ng d yươ ụ ể ươ ằ ấ ượ ạ
h c các bài ôn t p ch ng nói riêng và nâng cao ch t l ng d y h c môn Toánọ ậ ươ ấ ượ ạ ọ
nói chung. Th hai là giúp giáo viên có đc k năng khai thác, s d ng m t sứ ượ ỹ ử ụ ộ ố
ph n m m tin h c trong vi c nghiên c u bài d y, thi t k bài gi ng đi n t , bàiầ ề ọ ệ ứ ạ ế ế ả ệ ử
gi ng Elerning nh m nâng cao ch t l ng các ti t d y có ng d ng công nghả ằ ấ ượ ế ạ ứ ụ ệ
thông tin.
Hình th c t ch c và th i l ng th c hi n ch ng trình b i d ng theoứ ổ ứ ờ ượ ự ệ ươ ồ ưỡ
h ng d n c a S Giáo d c và Đào t o trong Công văn s 1459/ SGDDT-ướ ẫ ủ ở ụ ạ ố
GDCN-TX, ngày 22/7/2013.
2
Chuyên đ Iề
PH NG PHÁPƯƠ D Y H C CÁC TI T ÔN T P CH NGẠ Ọ Ế Ậ ƯƠ
I. C S LÍ LU N Ơ Ở Ậ
1. Các ki u bài lên l p trong d y h c môn Toánể ớ ạ ọ
Căn c vào ch c năng n i b t m i bài, ng i ta phân bi t nh ng ki uứ ứ ổ ậ ở ỗ ườ ệ ữ ể
bài h c khác nhau: bài n i dung m i, bài ôn t p, bài luy n t p, bài th c hành.ọ ộ ớ ậ ệ ậ ự
Trong ch ng trình Toán THCS, ki u bài ôn t p có th là bài ôn t p ch ng,ươ ể ậ ể ậ ươ
ôn t p h c kì, ôn t p cu i năm. ậ ọ ậ ố
1.1.Ki u bài n i dung m iể ộ ớ
Ki u bài này có h t nhân là khâu: “làm vi c v i n i dung m i” đc tể ạ ệ ớ ộ ớ ượ ổ
h p m t cách linh ho t v i m t s trong các khâu c b n khác c a quá trìnhợ ộ ạ ớ ộ ố ơ ả ủ
d y h c. Thông th ng, các khâu c a m t bài n i dung m i là: ạ ọ ườ ủ ộ ộ ớ
-Đm b o trình đ xu t phátả ả ộ ấ (ph c h i tri th c, k năng, k x o đ h c bàiụ ồ ứ ỉ ỉ ả ể ọ
m i), ớ
-H ng đích và g i đng cướ ợ ộ ơ (làm cho h c sinh có ý th c v m c tiêu c nọ ứ ề ụ ầ
đt và t o đc đng l c bên trong thúc đy b n thân h c sinh ho t đngạ ạ ượ ộ ự ẩ ả ọ ạ ộ
đ đt m c tiêu), ể ạ ụ
-Làm vi c v i n i dung m i (t ch c, đi u khi n ho t đng h c t p c aệ ớ ộ ớ ổ ứ ề ể ạ ộ ọ ậ ủ
h c sinh đ h ki n t o tri th c, rèn luy n kĩ năng và đt đc các m cọ ể ọ ế ạ ứ ệ ạ ượ ụ
tiêu khác c a bài h c, ủ ọ
-C ng c (làm cho nh ng tri th c, kĩ năng, kĩ x o tr thành v ng ch c, nủ ố ữ ứ ả ở ữ ắ ổ
đnh trong h c sinh), ị ọ
-Ki m tra (nh m thu th p thông tin v trình đ, k t qu h c t p c a h cể ằ ậ ề ộ ế ả ọ ậ ủ ọ
sinh nh ng th i đi m nh t đnh), ở ữ ờ ể ấ ị
-H ng d n công vi c nhà (g m ra bài t p v nhà, h ng d n cácướ ẫ ệ ở ồ ậ ề ướ ẫ
nhi m v khác nh : h c lí thuy t, th c hành, chu n b bài m i).ệ ụ ư ọ ế ự ẩ ị ớ
1.2 Ki u bài luy n t pể ệ ậ
Ki u bài này th ng đc t ch c theo các khâu nh :ể ườ ượ ổ ứ ư
-Ki m tra đánh giáể ( ki m tra ki n th c c b n c a ti t tr c, ch a m t sể ế ứ ơ ả ủ ế ướ ữ ộ ố
bài t p đã cho v nhà d i nhi u hình th c khác nhau)ậ ề ướ ề ứ
3
-Luy n t pệ ậ (l a ch n m t s bài t p tiêu bi u, ho c chùm bài t p có liênự ọ ộ ố ậ ể ặ ậ
quan đ ch a, không nh t thi t gi i chi ti t t t c các bài mà có bài có thể ữ ấ ế ả ế ấ ả ể
gi i v n t t) ảắắ
-H ng d n công vi c nhàướ ẫ ệ ở (g m ra bài t p v nhà, h ng d n bài t pồ ậ ề ướ ẫ ậ
khó, ôn lí thuy t, chu n b bài m i).ế ẩ ị ớ
1.3 Ki u bài th c hànhể ự
Ki u bài th c hànhể ự th ng đc t ch c theo các khâu:ườ ượ ổ ứ
-Đm b o trình đ xu t phátả ả ộ ấ (ph c h i tri th c đ làm c s cho vi c v nụ ồ ứ ể ơ ở ệ ậ
d ng vào trong th c t đo đc, gi i thích c s cho vi c tính toán sau khiụ ự ế ạ ả ơ ở ệ
đo đc) ạ
-H ng d n h c sinh ti n hành đo đc, tính toán. (giáo viên h ng d nướ ẫ ọ ế ạ ướ ẫ
cách s d ng d ng c , cách đt d ng c và cách đo, giáo viên có th làmử ụ ụ ụ ặ ụ ụ ể
m u cho h c sinh)ẫ ọ
-H c sinh ti n hành đo đc ( theo t ho c nhóm tùy theo s l ng m i l pọ ế ạ ổ ặ ố ượ ỗ ớ
và s l ng d ng c )ố ượ ụ ụ
-H c sinh vi t báo cáo th c hành (theo m u giáo viên đã h ng d n)ọ ế ự ẫ ướ ẫ
-H ng d n công vi c nhàướ ẫ ệ ở (ôn lí thuy t, chu n b bài m i).ế ẩ ị ớ
1.4 Ki u bài ôn t pể ậ
Ki u bài này có th bao g m các khâu c b n sau (không ph i ti t ôn t pể ể ồ ơ ả ả ế ậ
nào cũng ph i bao g m các khâu nh th )ả ồ ư ế
-H th ng hóa (h th ng hóa các ki n th c c b n, tr ng tâm c a ch ng)ệ ố ệ ố ế ứ ơ ả ọ ủ ươ
-Luy n t p (rèn luy n kĩ năng gi i các bài t p v n d ng các ki n th c đãệ ậ ệ ả ậ ậ ụ ế ứ
h c c a ch ng, h th ng, phân lo i và t ng h p các ph ng pháp gi iọ ủ ươ ệ ố ạ ổ ợ ươ ả
bài t p cho h c sinh)ậ ọ
- H ng d n công vi c nhàướ ẫ ệ ở (g m h ng d n h c sinh ôn l i lí thuy t, raồ ướ ẫ ọ ạ ế
bài t p v nhà, h ng d n bài t p khó, chu n b bài ki m tra - n u sauậ ề ướ ẫ ậ ẩ ị ể ế
ti t ôn có bài ki m tra).ế ể
2. Vai trò, ý nghĩa c a ti t ôn t p ch ngủ ế ậ ươ
Ti t ôn t p ch ng thu c ki u bài ôn t p, là ti t h c h t s c quan tr ngế ậ ươ ộ ể ậ ế ọ ế ứ ọ
b i trong nh ng ti t h c này h c sinh đc h th ng toàn b nh ng ki nở ữ ế ọ ọ ượ ệ ố ộ ữ ế
th c c b n, tr ng tâm c a c ch ng và bi t v n d ng các ki n th c đó vàoứ ơ ả ọ ủ ả ươ ế ậ ụ ế ứ
các bài t p đ v hình, tính toán, ch ng minh, ng d ng trong th c ti n, đcậ ể ẽ ứ ứ ụ ự ễ ặ
4
bi t là các bài t p v n d ng ki n th c t ng h p c a ch ng, cũng trong ti tệ ậ ậ ụ ế ứ ổ ợ ủ ươ ế
h c ôn t p này h c sinh đc h th ng các d ng bài t p c a ch ng vàọ ậ ọ ượ ệ ố ạ ậ ủ ươ
ph ng pháp gi i, qua đó giúp các em hình thành và phát tri n các thao tác c aươ ả ể ủ
t duy nh phân tích, t ng h p, so sánh, khái quát hóa, tr u t ng hóa, c thư ư ổ ợ ừ ượ ụ ể
hóa, các ph m ch t c a trí tu nh tính linh ho t, tính đc l p, sáng t o,… vàẩ ấ ủ ệ ư ạ ộ ậ ạ
rèn luy n các k năng th c hành nh tính toán, v hình, v đ th ,... ệ ỹ ự ư ẽ ẽ ồ ị
3. N i dung c a m t ti t ôn t p ch ngộ ủ ộ ế ậ ươ
N i dung c a m t ti t ôn t p ch ng th ng là:ộ ủ ộ ế ậ ươ ườ
- Thông qua phát v n và s d ng các b ng t ng k t, các s đ ho cấ ử ụ ả ổ ế ơ ồ ặ
thông qua các bài t p mà h th ng l i các ki n th c c b n đã h c, có thậ ệ ố ạ ế ứ ơ ả ọ ể
b sung thêm ki n th c m i tùy theo t ng ch ng.ổ ế ứ ớ ừ ươ
- Thông qua luy n t p mà giúp h c sinh n m v ng ki n th c và rènệ ậ ọ ắ ữ ế ứ
luy n các k năng c n thi t.ệ ỹ ầ ế
- H th ng cho h c sinh các ph ng pháp gi i m t s d ng toán.ệ ố ọ ươ ả ộ ố ạ
4. Th c tr ng ự ạ
Trong th c t , khi d y h c các ti t ôn t p ch ng giáo viên th ng g pự ế ạ ọ ế ậ ươ ườ ặ
nhi u khó khăn v v n đ th i gian cũng nh vi c h th ng lý thuy t, hề ề ấ ề ờ ư ệ ệ ố ế ệ
th ng các d ng bài t p và ph ng pháp gi i, do đó nhi u giáo viên ch a t tinố ạ ậ ươ ả ề ư ự
đ th c hi n các ti t ôn t p, đc bi t là trong đăng ký thao gi ng hay khi cóể ự ệ ế ậ ặ ệ ả
chuyên môn d gi . V phía h c sinh, vi c chu n b nhà cho m t ti t ônự ờ ề ọ ệ ẩ ị ở ộ ế
t p ch ng c a các em ch a đc đu t đúng m c ch ng h n nh : ch a trậ ươ ủ ư ượ ầ ư ứ ẳ ạ ư ư ả
l i h th ng câu h i ôn t p ch ng, ch a nghiên c u tìm hi u các b ng, sờ ệ ố ỏ ậ ươ ư ứ ể ả ơ
đ h th ng ki n th c ho c đ có đc đn nh ng ch a ôn l i các ki n th cồ ệ ố ế ứ ặ ẵ ọ ế ư ư ạ ế ứ
đã quên nên vi c tr l i các câu h i m t cách qua loa, ch a nghiên c u kĩ cácệ ả ờ ỏ ộ ư ứ
b ng, s đ h th ng ki n th c nên ch a hình dung t ng th n i dungả ơ ồ ệ ố ế ứ ư ổ ể ộ
ch ng đã h c,… ươ ọ
5. Ph ng pháp chung đ d y m t ti t ôn t p ch ngươ ể ạ ộ ế ậ ươ
T th c tr ng nêu trên, đ t ch c d y h c m t ti t ôn t p ch ng hi uừ ự ạ ể ổ ứ ạ ọ ộ ế ậ ươ ệ
qu giáo viên c n có s chu n b chu đáo v ph ng ti n, ki n th c, cáchả ầ ự ẩ ị ề ươ ệ ế ứ
th c t ch c d y h c trên l p m t cách chu đáo và th c hi n các khâu c b nứ ổ ứ ạ ọ ớ ộ ự ệ ơ ả
c a ki u bài ôn t p m t cách phù h p tùy theo đc tr ng m i ch ng đ ônủ ể ậ ộ ợ ặ ư ỗ ươ ể
t p lí thuy t và bài t p c a ch ng đó. ậ ế ậ ủ ươ
5.1 Quan đi m c truy nể ổ ề
Theo quan đi m này thì th ng các ti t ôn t p ch ng đc d y theo ki u:ể ườ ế ậ ươ ượ ạ ể
5
