
CH NG VIII: HORMONEƯƠ
8.1. Khái ni m chung:ệ
Hormon là nh ng ch t hoá h c đ c ti t ra t nh ng ữ ấ ọ ượ ế ừ ữ
c quan đ c bi t g i là tuy n n i ti t. Nh ng tuy n này ơ ặ ệ ọ ế ộ ế ữ ế
khác tuy n ngo i ti t là không có ng d n ra ngoài, các d ch ế ạ ế ố ẫ ị
ti t c a tuy n n i ti t đ c đ a th ng vào máu và tu n ế ủ ế ộ ế ượ ư ẳ ầ
hoàn đ n các mô. L ng hormon đ c s n xu t v i l ng ế ượ ượ ả ấ ớ ượ
t ng đ i nh , nh ng nó là ch t có tác đ ng r t m nh đ n ươ ố ỏ ư ấ ộ ấ ạ ế
sinh lý c a c th , đ n ho t đ ng c a các mô, đi u hoà ủ ơ ể ế ạ ộ ủ ề
nhi u quá trình chuy n hoá trong c th .ề ể ơ ể
Ho t đ ng c a các tuy n n i ti t đạ ộ ủ ế ộ ế c kiượ m soát b i ể ở
h th n kinh trung ng đ c bi t là v não.ệ ầ ươ ặ ệ ỏ

V m t c u t o, d a vào thành ph n ề ặ ấ ạ ự ầ
hoá h c ta chia hormon ra hai nhóm l n:ọ ớ
Nhóm 1: Hormon có b n ch t là ả ấ protein hay
d n xu t protein.ẫ ấ
Nhóm 2: Hormon có c u t o là ấ ạ steroit.

Hormon có c u t o steroit:ấ ạ
Thu c nhóm này g m có:ộ ồ
- Hormon – v th ng th n (Adrenal cortex)ỏ ượ ậ
- Hormon sinh d cụ
Hormon có b n ch t protein hay d n xu t protein:ả ấ ẫ ấ
Thu c nhóm này g m có:ộ ồ
- Hormon tuy n yênế
- Hormon tuy n giáp tr ngế ạ
- Hormon tuy n c n giáp tr ngế ậ ạ
- Hormon tuy n t yế ụ
- Hormon tuy n th ng th n (t y th ng th n)ế ượ ậ ủ ượ ậ

8.2.1. Hormon tuy n ế
yên (Hypophyse,
Hypophysis):
Tuy n yên ti t ra ế ế
các hormon có b n ả
ch t là protein M = ấ
1.000 – 50.000.
Tuy n yên g m ế ồ
3 thùy: tr c, gi a, ướ ữ
sau.
Tuy n yên là ế
tuy n liên h chính ế ệ
gi a h th ng n i ữ ệ ố ộ
ti t và th n kinh ế ầ
trung ng.ươ

8.2.1.1. Hormon ti n yên:ề
a) Somatotropin (STH):
Hormon tuy n ti n yên có tác d ng kích thích s ế ề ụ ự
phát tri n c a c th , đ c bi t c a x ng và c . Là ể ủ ơ ể ặ ệ ủ ươ ơ
m t protein có M = t 20.000 – 48.000 tùy theo loài. Ví ộ ừ
d c u M = 48.000, bò M = 45.000, ng i và kh M = ụ ở ừ ườ ỉ
21.000. N u c t b tuy n yên súc v t non s ng ng ế ắ ỏ ế ậ ẽ ừ
phát tri n hoàn toàn, n u tiêm STH thì s phát tri n ể ế ự ể
l i tr l i bình th ng, nh ng n u tiêm quá nhi u s ạ ở ạ ườ ư ế ề ẽ
làm c th phát tri n b t bình th ng – to l n quá ơ ể ể ấ ườ ớ
m c “Ch ng kh ng l !”.ứ ứ ổ ồ