TRƢỜNG ĐẠI HỌC PHẠM VĂN ĐỒNG<br />
KHOA SƢ PHẠM TỰ NHIÊN<br />
Bài giảng<br />
Môn học:<br />
<br />
PHÂN LOẠI THỰC VẬT<br />
(2 tín chỉ- dùng cho hệ Cao đẳng sư phạm chuyên ngành Sinh học)<br />
<br />
Tác giả: Ths. Trƣơng Thị Thảo<br />
Tổ<br />
: Sinh-KTNN<br />
<br />
Quảng Ngãi, 05-2014<br />
1<br />
<br />
Contents<br />
MỤC ĐÍCH MÔN HỌC .............................................................................................6<br />
Kiến thức ......................................................................................................................6<br />
Kĩ năng .........................................................................................................................6<br />
Hành vi thái độ .............................................................................................................6<br />
LỜI NÓI ĐẦU ............................................................................................................7<br />
PHẦN A. LÍ THUYẾT ...............................................................................................8<br />
(18 tiết, 17 tiết dạy-học và 1 tiết kiểm tra giữa kì)......................................................8<br />
Chƣơng 1. MỞ ĐẦU (1,5 tiết) ...................................................................................8<br />
Mục tiêu của chƣơng ....................................................................................................8<br />
1.1. Đối tƣợng và nhiệm vụ của phân loại học thực vật...............................................8<br />
1.2. Lƣợc sử Phân loại học thực vật .............................................................................9<br />
1.2.1. Thời kì phân loại nhân tạo................................................................................9<br />
1.2.2. Thời kì phân loại tự nhiên .................................................................................9<br />
1.2.3. Thời kì phân loại tiến hóa ...............................................................................10<br />
1.3. Các quy tắc phân loại .........................................................................................10<br />
1.3.1. Đơn vị phân loại và các bậc phân loại ...........................................................10<br />
1.3.2. Cách gọi tên các bậc phân loại ........................................................................10<br />
1.4. Các phƣơng pháp phân loại .................................................................................10<br />
1.5. Các nhóm thực vật chính .....................................................................................11<br />
Câu hỏi tự nghiên cứu ................................................................................................11<br />
Chƣơng 2. NHÓM NẤM (1 tiết) .............................................................................12<br />
Mục tiêu của chƣơng ..................................................................................................12<br />
Biết đƣợc 1 tính chất đặc trƣng nhất của giới Nấm về tổ chức cơ thể, 2 đặc điểm đặc<br />
trƣng về cấu tạo của tế bào Nấm. Nêu đƣợc 3 hình thức sinh sản của Nấm. Xác<br />
định đƣợc nguồn gốc xuất hiện của Nấm. Nêu đƣợc những đặc điểm của 6 lớp<br />
nấm thuộc ngành Nấm, vai trò của Nấm trong tự nhiên và con ngƣời. ................12<br />
2.1. Khái niệm: .........................................................................................................12<br />
2.2. Nấm nhày ............................................................................................................12<br />
2.3. Ngành Nấm (Mycophyta=Mycota) .....................................................................12<br />
2.3.1. Tổ chức cơ thể: ................................................................................................12<br />
2.3.2. Cấu tạo tế bào .................................................................................................14<br />
2.3.3. Sinh sản của Nấm ...........................................................................................14<br />
2.3.4. Phân loại ..........................................................................................................14<br />
2.3.5. Nguồn gốc của nấm .........................................................................................14<br />
<br />
2<br />
<br />
Câu hỏi tự nghiên cứu ................................................................................................15<br />
Chƣơng 3. THỰC VẬT BẬC THẤP (TẢO VÀ ĐỊA Y- THALLOPHYTES) (2 tiết)<br />
...................................................................................................................................16<br />
Mục tiêu của chƣơng ..................................................................................................16<br />
3.1. Nhóm Tảo (ALGAE)..........................................................................................16<br />
3.1.1. Tổ chức cơ thể .................................................................................................16<br />
3.1.2. Cấu tạo tế bào ..................................................................................................16<br />
3.1.3. Sinh sản ...........................................................................................................16<br />
3.1.4. Phân loại ..........................................................................................................17<br />
3.2. Nhóm cộng sinh: Địa y (Lichenes) ....................................................................19<br />
Câu hỏi thảo luận và báo cáo trên lớp ........................................................................20<br />
Câu hỏi tự nghiên cứu ................................................................................................20<br />
Chƣơng 4. THỰC VẬT BẬC CAO HAY THỰC VẬT CÓ THÂN (13,5 tiết) .......21<br />
Mục tiêu ......................................................................................................................21<br />
4.1. Đại cƣơng về thực vật bậc cao ...........................................................................22<br />
4.1.4. Phân loại ...........................................................................................................24<br />
4.2. Ngành Rêu (Bryophyta) ......................................................................................24<br />
4.3. Ngành Quyết trần và ngành Lá thông .................................................................27<br />
4.4. Ngành Thông đá (Lycopodiophyta) ....................................................................28<br />
4.5. Ngành Cỏ tháp bút (Equisetophyta) ....................................................................28<br />
4.6. Ngành Dƣơng xỉ (Polypodiophyta) .....................................................................28<br />
4.7. Ngành Hạt trần (Gymnospermatophyta) = Ngành Thông (Pinophyta) ..............29<br />
4.8. Ngành Hạt kín ( Angiospermatophyta) ...............................................................30<br />
4.8.1. Đặc điểm chung: .............................................................................................30<br />
4.8.2. Nguồn gốc: ......................................................................................................32<br />
4.8.3. Các vấn đề về tiến hóa ....................................................................................32<br />
4.8.4. Phân loại và hệ thống sinh: .............................................................................37<br />
4.9. Lớp Hai lá mầm ...................................................................................................38<br />
4.9.3. Phân lớp Sau sau (Hamamelididae) ................................................................39<br />
4.9.4. Phân lớp Cẩm chƣớng (Caryophyliidae) ........................................................39<br />
4.9.5. Phân lớp Sổ (Dilleniidae) ................................................................................39<br />
4.9.6. Phân lớp Hoa hồng (Rosidae) .........................................................................40<br />
4.10. Phân lớp Một Lá mầm ......................................................................................40<br />
Câu hỏi thảo luận và báo cáo kết quả trên lớp ...........................................................41<br />
<br />
3<br />
<br />
9)<br />
<br />
Tìm những tính chất phân biệt giữa hai họ Xƣơng rồng và Cẩm chƣớng của<br />
<br />
bộ Cẩm chƣớng, phân lớp Cẩm chƣớng. ..................................................................41<br />
Câu hỏi và bài tập tự nghiên cứu ................................................................................46<br />
Chƣơng 5. ĐẠI CƢƠNG VỀ HỆ THỰC VẬT VIỆT NAM (1 tiết) ........................52<br />
5.1. Những điều kiện tự nhiên và lịch sử của hệ thực vật Việt Nam ...................52<br />
5.2. Đặc điểm hệ thực vật Việt Nam .......................................................................53<br />
5.3. Phân chia các khu hệ thực vật ở Việt Nam .....................................................54<br />
PHẦN B. THỰC HÀNH (24 tiết) .............................................................................55<br />
Bài 1. NGÀNH NẤM (MYCOPHYTA) (2 tiết) ..........................................................55<br />
1.1. Mục tiêu .............................................................................................................55<br />
1.2. Nội dung .............................................................................................................55<br />
1.3. Chuẩn bị .............................................................................................................55<br />
1.4. Tiến hành quan sát: ............................................................................................56<br />
1.5. Câu hỏi và bài tập ...............................................................................................56<br />
1.6. Báo cáo kết quả ..................................................................................................56<br />
1.7. Tƣờng trình.........................................................................................................57<br />
Bài 2. NHÓM TẢO (ALGAE) (2 tiết) ........................................................................58<br />
2.1. Mục tiêu .............................................................................................................58<br />
2.2. Nội dung .............................................................................................................58<br />
2.3. Chuẩn bị .............................................................................................................58<br />
2.4. Tiến hành quan sát .............................................................................................59<br />
2.5. Câu hỏi và bài tập ...............................................................................................60<br />
2.6. Báo cáo kết quả ..................................................................................................60<br />
2.7. Tƣờng trình.........................................................................................................60<br />
Bài 3. NGÀNH RÊU-THÔNG ĐÁ-CỎ THÁP BÚT (2 tiết) ......................................61<br />
3.1. Mục tiêu. ............................................................................................................61<br />
3.2. Nội dung .............................................................................................................61<br />
3.3. Chuẩn bị .............................................................................................................61<br />
3.4. Tiến hành quan sát .............................................................................................62<br />
3.5. Câu hỏi và bài tập ...............................................................................................63<br />
3.6. Báo cáo kết quả ..................................................................................................63<br />
3.7. Tƣờng trình.........................................................................................................63<br />
Bài 4. QUYẾT (tiếp) VÀ HẠT TRẦN (2 tiết) .............................................................64<br />
4.1. Mục tiêu. ............................................................................................................64<br />
4.2. Nội dung .............................................................................................................64<br />
<br />
4<br />
<br />
4.3. Chuẩn bị .............................................................................................................64<br />
4.4. Tiến hành quan sát .............................................................................................64<br />
4.5. Câu hỏi và bài tập ...............................................................................................65<br />
4.6. Báo cáo kết quả ..................................................................................................65<br />
4.7. Tƣờng trình.........................................................................................................65<br />
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG KHI THỰC HÀNH THỰC VẬT HẠT KÍN .............66<br />
Bài 5. CÁC HỌ NGỌC LAN, NA, LONG NÃO, SEN (2 tiết) ...................................69<br />
5.7. Tƣờng trình.........................................................................................................71<br />
Bài 6. CÁC HỌ CẨM CHƯỚNG, RAU RĂM, DÂU TẰM, DẺ, PHI LAO (2 tiết) ...72<br />
6.7. Tƣờng trình.........................................................................................................74<br />
Bài 7. CÁC HỌ BẦU BÍ, BÔNG, THẦU DẦU, CẢI (2 TIẾT) ..................................75<br />
7.7. Tƣờng trình.........................................................................................................77<br />
Bài 8. CÁC HỌ HỒNG, ĐẬU, SIM, CAM, HOA TÁN (2 TIẾT) ..............................78<br />
Bài 9. CÁC HỌ TRÚC ĐÀO, KHOAI LANG, CÀ, HOA MÔI, CÚC (2 tiết)............81<br />
Bài 10. CÁC HỌ HÀNH, LAY ƠN, CHUỐI, CHUỐI HOA (2 tiết) ..........................84<br />
Bài 11. CÁC HỌ CÓI, LÚA, CAU, RÁY (2 tiết) .......................................................86<br />
Bài 12. ĐI THAM QUAN NGOÀI TRỜI (2 tiết) ......................................................89<br />
Tài liệu tham khảo………………………………………………………………….91<br />
<br />
5<br />
<br />