Chụp ảnh với Flash-Hướng dẫn cho người mới bắt đầu
Chụp ảnh với flash có độ phức tạp gấp 3 lần so với chụp ảnh với ánh sáng
của môi trường (ambient light). Tuy nhiên, khi chúng ta đã hiểu những gì
xảy ra trong vài mili giây sau khi nhấn nút chụp hình, chúng ta sẽ không còn
thấy nó quá khó nữa và có thể chụp được những bức hình theo ý mình.
Cơ bản
Trước khi phưu lưu vào thế giới của chụp ảnh với flash, bạn cần phải có kiến
thức cơ bản về độ phơi sáng (exposure). Bài hướng dẫn này mặc định rằng
bạn đã hiểu được sự ảnh hưởng của tốc độ chụp (shutter speed) tới độ phơi
sáng và bắt dính các chuyển động (motion blur), sự ảnh hưởng của khẩu độ
tới độ phơi sáng và độ sâu trường ảnh (depth of field), sự ảnh hưởng của độ
nhạy sáng (ISO setting) tới độ phơi sáng và nhiễu (digital noise). Nếu bạn
chưa nắm vững về những kiến thức này, bạn có thể tham khảo tại đây và đây
Bài 1: Những vấn đề cần biết khi chụp ảnh với flash
Bốn vấn đề đầu tiên là những vấn đề chung, bất khể bạn sử dụng flash gắn
sẵn trên máy, flash ngoài gắn vào hotshoe hoặc ánh sáng studio (studio
strobes).
#1: Mọi tấm ảnh chụp với flash đều có 2 loại phơi sáng - một là sự phơi
sáng với ánh sáng của môi trường và một là sự phơi sáng với ánh sáng của
flash. Đây là vấn đề rất quan trọng cần phải nhớ. Hãy tưởng tượng ra trình
tự: màn trập mở ra, flash nháy sáng, màn trập đóng lại. Trong khoảng thời
gian này, cả ánh sáng của môi trường lẫn ánh sáng của flash đều đóng góp
vào quá trình ghi nhận hình ảnh. Chụp ảnh với flash yêu cầu bạn phải kiểm
soát được cả hai loại phơi sáng này
#2: Sự phơi sáng đối với ánh sáng của flash không bị ảnh hưởng bởi tốc
độ chụp (shutter speed). Toàn bộ quá trình phát sáng của flash bắt đầu và
kết thúc trong khi màn trập đang mở, vì vậy việc để màn trập mở lâu hơn
không giúp cho việc rọi sáng của flash. Sự phơi sáng đối với ánh sáng của
flash và tầm hiệu quả của flash chỉ bị ảnh hưởng bởi khẩu độ và độ nhạy
sáng chứ không phải bởi tốc độ chụp. Tuy nhiên, ánh sáng của môi trường
trong khi chụp với flash sẽ bị ảnh hưởng bởi tốc độ chụp. Vì vậy, thay đổi
tốc độ chụp là một cách để kiểm soát lượng ánh sáng từ môi trường được thu
lại trong quá trình chụp với flash.
#3: Sự rọi sáng của flash bị ảnh hưởng rõ rệt bởi khoảng cách chụp.
Điều này cũng tuân theo quy luật căn bậc 2. Giả sử chúng ta sử dụng một
lens cho tầm nhìn (field of view) là 4x6ft và khoảng cách chụp là 10ft. Cũng
lens trên sẽ cho khoảng nhìn là 4x12ft nếu khoảng cách chụp là 20ft. Khi
chúng ta nhân đôi khoảng cách chụp, diện tích ánh sáng sẽ phải bao phủ
rộng gấp 4 lần (96ft2 so với 24ft2). Để đảm bảo cho độ sáng là như nhau thì
lượng sáng cần phải cung cấp sẽ lớn gấp 4 lần. Hiện tượng này, thỉnh thoảng
được gọi là “flash falloff”, sẽ ảnh hưởng tới một hình ảnh nào đó khi chụp
nhiều đối tượng tại các khoảng cách khác nhau. Khi khoảng cách tới đối
tượng chụp tăng lến 1.4 lần (căn bậc 2 của 2), ánh sáng của flash rọi lên đối
tượng sẽ bị giảm đi một nửa. Giả sử chúng ta chụp một nhóm người xếp
hang. Người đứng đầu cách chúng ta 10ft và người đứng hàng cuối cách
chúng ta 14ft. Với nguồn sáng flash là nguồn sáng chính thì người đứng đầu
sẽ sáng hơn người đứng cuối một stop (chỗ này em chịu ko biết diễn đạt thế
nào cho thoát ý, xin lỗi các bác ).
Trong tấm hình dưới đây, mỗi chiếc cố sáng hơn chiếc đứng sau một stop và
tối hơn chiếc đứng trước 1 stop. Chiếc cốc đầu tiên sẽ sáng hơn chiếc cốc
cuối cùng 16 lần. Những con số về khoảng cách trên tương tự như f/stop đối
với khẩu độ.
#4: Ánh sáng môi trường và ánh sáng từ flash được máy ảnh đo một
cách riêng biệt. Trong chế độ Av, Tv hoặc P, độ phơi sáng theo ánh sáng
môi trường có thể được thực hiện bằng cách điều chỉnh tốc độ, khẩu độ hoặc
cả hai yếu tố. Trên thực tế, flash được bật cũng không có ảnh hưởng gì đối
với độ phơi sáng theo ánh sáng môi trường (ngoại trừ khi sử dụng chế độ P,
máy ảnh ko sử dụng tốc độ chụp chậm hơn 1/60 khi sử dụng flash). Hệ
thống đo sáng của máy ảnh không thể ước đoán được bao nhiêu ánh sáng thu
được từ đèn flash, vì thế nó không thể dùng ánh sáng này để thiết lập tốc độ,
khẩu độ.
Vấn đề số 5 liên quan tới các hình thức sử dụng đo sáng flash (flash
metering) tự động, bao gồm “auto thyristor” flash, TTL, E-TTL hoặc E-TTL
II.
#5: Đối với đo sáng flash tự động, ánh sáng chiếu từ flash được đo sau
khi nút chụp ảnh (shutter button) được bấm và lượng ánh sáng phát ra
từ flash được điều chỉnh tương ứng. Có một vài khác biệt kỹ thuật giữa
các hình thức đo sáng flash nhưng tất cả các hình thức này đều hoạt động
độc lập với viêc đo sáng đối với ánh sáng môi trường bằng cách điều chỉnh
lượng ánh sáng phát ra từ flash chứ không phải thay đổi các thông số phơi
sáng của máy ảnh.
#6: Mọi máy ảnh SLR với màn trập cơ học (mechanical shutter) thường
có một tốc độ chụp tối đa để đồng bộ hóa với flash (maximum flash sync
shutter speed) (1/200 hoặc 1/250 đối với các máy Canon DSLR hiện nay).
Tại tốc độ chụp chậm, màn đầu tiên (first curtain) được mở, flash phát sáng,
và sau một khoảng thời gian nhất định, màn thứ hai (second curtain) đươc
đóng lại sau màn thứ nhất. Tại tốc độ chụp nhanh hơn flash sync, màn thứ 2
bắt đầu được đóng lại trước khi màn thứ nhất được mở toàn bộ. Màn thứ hai
đóng lại sau màn thứ nhất và hai màn này chạy song song với nhau theo dọc
khung hình, chỉ phơi sáng chỉ phần hình ảnh nằm giữa hai màn vào thời
điểm đó. Flash phát sáng trong suốt quá trình này sẽ rọi sáng chỉ một phần
của hình ảnh.
Để hiểu rõ hơn phần này, các bác có thể tham khảo bài viết này
#7: (Chỉ áp dụng cho các máy ảnh số hiện đại). Nếu chúng ta thiết lập tốc
độ chụp nhanh hơn flash sync hoặc sử dụng chế độ Av với khẩu độ yêu
cầu phải có tốc độ chụp nhanh hơn flash sync để đạt được độ phơi sáng
đúng, máy ảnh sẽ tự động chuyển tốc độ chụp về tốc độ flash sync khi
tấm ảnh được chụp nếu flash built-in hoặc flash gắn ngoài được bật. Thường
thì kết quả là dư sáng trừ khi chúng ta thiết lập “safety shift” trong custom
function. Khi ảnh bị dư sáng khi sử dụng flash ngoài trời, có thể là do
nguyên nhân trên. Ảnh chụp thường không bị dư sáng do sánh sáng từ flash
mà thường bị dư sáng do ánh sáng môi trường bởi vì tốc độ chụp quá thấp.
Nếu chúng ta sử dụng flash để bù sáng trong điều kiện trời sáng, cần phải
giảm khẩu độ hoặc giảm ISO để tốc độ chụp thấp hơn tốc độ flash sync.
Hết bài 1, em sẽ post tiếp bài 2 trong ít giờ nữa
Bài 2: Tại sao chúng ta lại cần flash rời cho máy ảnh?
Rất nhiều máy ảnh, bao gồm cả một số máy DSLR ảnh khá đắt tiền, có flash
tích hợp sẵn cũng như là có khe để gắn flash ngoài. Người mới bắt đầu
thường hỏi tại sao họ nên mua một chiếc flash ngoài để gắn vào đó, bài học
này sẽ trả lời cho câu hỏi đó.
Lý do 1: Hiện tượng mắt đỏ (redeye)