Chuyên đề nghiên cứu kinh tế tư nhân - Hình thành một quỹ đầu tư mạo hiểm ở Việt Nam

Chia sẻ: Albert Francois | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:53

Thêm vào BST

Báo xấu

1.002
lượt xem 100
download

Chuyên đề nghiên cứu kinh tế tư nhân - Hình thành một quỹ đầu tư mạo hiểm ở Việt Nam

Mô tả tài liệu

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Báo cáo này do Adam Sack và John McKenzie viết trong thời gian từ tháng 5 đến tháng 6 năm 1998, theo yêu cầu của MPDF, với mục tiêu xem xét sơ bộ tính khả thi của việc thμnh lập một Quỹ đầu tử mạo hiểm mới, độc lập, có khả năng phát triển về mặt thương mại ở Việt Nam. Một quỹ đầu tử mạo hiểm sẽ là một đối tác phù hợp, hỗ trợ sự phát triển của khu vực tư nhân Việt Nam. Việc thành lập một Quỹ đầu tử mạo hiểm là một cách để giải...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chuyên đề nghiên cứu kinh tế tư nhân - Hình thành một quỹ đầu tư mạo hiểm ở Việt Nam

Chuyªn ® Ò nghiªn cøu kinh tÕtö nh© n 4 Sè H× thµnh mét quü ® Ç tö nh u m¹o hiÓm* ë ViÖ Nam t (Nghiªn cøu s¬ bé) Adam Sack Vµ John McKenzie Th¸ng 9 n¨ m 1998 ________________ * Nguyªn b¶n trong tiÕng Anh lµ "Venture Capital Firm"
XI Môc lôc Lê gií thiÖu ......................................................................................................... VII i i tãm t¾ t .........................................................................................................IX A. C¸ c môc ®Ých nghiªn cøu ...................................................... 1 B. Vèn m¹ o hiÓ lµ g×?..................................................................... 4 m § Þ nghÜa réng .....................................................................................................4 nh § Þ nghÜa hÑp.......................................................................................................4 nh ThÞtrö ê ViÖt Nam..............................................................................................5 ng C. Vèn m¹ o hiÓ ë §«ng Nam ¸ ............................................... 5 m Tãm t¾t ..................................................................................................................5 In®«nª sia ...............................................................................................................6 Malaysia ................................................................................................................7 Th¸i Lan ................................................................................................................8 D. Cung vèn m¹ o hiÓ ë ViÖ t Nam ............................. 11 m Tãm t¾t ................................................................................................................11 LÞ sö c¸c quü ®Çu tö .........................................................................................13 ch E. Nhu cÇ u vÒvèn m¹ o hiÓ ë ViÖ t Nam ..................... 15 m Tãm t¾t ................................................................................................................15 Thùc tr¹ng c¸c c«ng ty tö nh©n ViÖt Nam hiÖn nay...............................................15 Qu¸ tr× cæ phÇn hãa c¸c doanh nghiïåp nhaâ nûúác ...........................................17 nh C¸c ®è tö î doanh nghiÖp tiÒm n¨ng.................................................................17 i ng C¸c h¹n chÕ trong viÖc ®Çu tö vµo doanh nghiÖp môc tiª u ....................................18 F. HÖ thèng ph¸ p lý vµ chÕ ®Þnh ........................................ 21 HÖ thè chÕ ®Þ ng nh................................................................................................21 HÖ thè ph¸p lý..................................................................................................21 ng G. C¬ cÊ cho c¸ c c«ng ty vèn m¹ o hiÓ ë ViÖ t u m Nam ..................................................................................................................... 21 Quü h¶i ngo¹i ......................................................................................................21 Quü néi ®Þ ..........................................................................................................22 a § iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu cña hai m« h× nh.............................................................24 H. KÕt luË vµ kiÕn nghÞ............................................................. 25 n I. C¸ c bÖ íc tiÕp theo ......................................................................29
XII B¶ng Tæ ng hî cæ phÇn tö nh©n vµ vè m¹o hiÓm (triÖu USD)..............................5 B¶ng 1: p n B¶ng 2: C¸c quü ®ang ho¹t ®éng ë ViÖt Nam .........................................................11 Sè lö î c¸c c«ng ty theo tõng lo¹i h× B¶ng 3: ng nh....................................................16 C¸c c«ng ty tö nh©n ViÖt Nam ph©n bæ theo ngµnh.................................... 16 B¶ng 4:
XIII Lêi gií i thiÖ u Khè doanh nghiÖp tö nh©n cña ViÖt Nam hiÖn ®ang r¬i vµo t× tr¹ng i nh thiÕu vè trÇm trä do bÞh¹n chÕ tiÕp cËn ví c¸c nguå vè ®Çu tö , kÓ c¶ vè cæ n ng i nn n phÇn còng nhö vè vay dµi h¹n tõ c¸c ng©n hµng. Mét hö í ®Ó gi¶i quyÕt t× n ng nh tr¹ng thiÕu vè cho c¸c c«ng ty tö nh©n lµ thiÕt lËp mét quü ®Çu tö m¹o hiÓm n ngay ë trong nö í Môc tiª u cña b¸o c¸o nµy lµ nh»m ®¸nh gi¸ s¬ bé vÒ kh¶ n¨ng c. thµnh lËp mét quü ®Çu tö m¹o hiÓm ®éc lËp vµ mang tÝ kinh doanh nhö vËy t¹i nh ViÖ t Nam. Ví sù trî gióp cña Chö ¬ng tr× ph¸t triÓn dù ¸n Mª K«ng, n¬i quy tô i nh nhiÒu nhµ tµi trîvµ do C«ng ty tµi chÝ què tÕ qu¶n lý, b¶n b¸o c¸o nµy ®· ® ö î nh c c chuÈn bÞnh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña khè tö nh©n ë ba nö í ViÖt Nam, Lµo i c vµ Campuchia. Nh÷ng kinh nghiÖm mµ Chö ¬ng tr× thu ® ö î th«ng qua c¸c dù nh c ¸n ®Çu tö tö nh©n ë ViÖt Nam ®· cho thÊy r»ng rÊt ®«ng ®¶o c¸c doanh nghiÖp tö nh©n hiÖn ®ang s½n sµng vµ cã kh¶ n¨ng tiÕp nhËn nh÷ng c«ng nghÖ vµ nh÷ng m« h× kinh doanh ®· ® ö î ¸p dông réng r· i ®Ó rå sau ®ã cã thÓ tham gia vµo thÞ nh c i trö ê chø ng kho¸n. Nh× chung nh÷ng doanh nghiÖp nµy hiÖn ®Òu lµ nh÷ng ng n doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã lî nhuËn vµ khai th¸c ® ö î lî thÕ vÒ nguå nh©n lùc i ci n då dµo ví gi¸ rÎ cña ViÖt Nam còng nhö mét sè nguå tµi nguyª n thiª n nhiª n i i n kh¸c. ViÖc tiÕp cËn ® ö î ví c¸c nguå vè ®Çu tö vµ c¸c kinh nghiÖm qu¶n lý ci nn nhê sù thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña mét quü ®Çu tö m¹o hiÓm sÏ cho phÐp c¸c doanh nghiÖp tö nh©n ®Èy nhanh nhÞ ®é ph¸t triÓn. p MÆc dï cho tí nay c¸c quü ®Çu tö m¹o hiÓm ®ang ho¹t ®éng rÊt thµnh i c«ng ë c¸c nö í kh¸c trong khu vùc song kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña chóng ë ViÖt c Nam l¹i thËt ®¸ng thÊt vä C¸c quü t¹i c¸c nö í xung quanh ho¹t ®éng chñ yÕu ng. c dùa vµo thÞ trö ê chø ng kho¸n trong nö í vµ mét thÞ trö ê nhö vËy l¹i hoµn ng c ng toµn chö a cã mÆt ë ViÖt Nam. Ngö î l¹i, c¸c quü ë ViÖt Nam ph¶i tù më réng bé c m¸y vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña m× ra nö í ngoµi ®Ó thu hót thª m c¸c nguå vè nh c nn b»ng ngo¹i tÖ m¹nh vµ v×vËy lu«n ph¶i ®è phã ví nguy c¬ ph¸ gi¸ cña ®å ViÖt i i ng Nam. H¬n n÷a bëi trong bé m¸y ho¹t ®éng cña quü, nh©n viª n ngö ê ViÖt chØ i ®¶m nhiÖm nh÷ng vÞ trÝ kh«ng quan trä nª n chÝ c¸c quü ®· tù h¹n chÕ m× ng nh nh tiÕp cËn ví m¹ng lö í ho¹t ®éng vµ c¸c kh¸ch hµng trong nö í . i i c Vµ cuè cï c¸c t¸c gi¶ ®· ®i ®Õn kÕt luËn r»ng c¸c nhu cÇu vè ë ViÖt i ng, n Nam ®· ®¹t tí mø c ®¸ng kÓ ®Ó cã thÓ thµnh lËp mét quü ®Çu tö m¹o hiÓm cña i ViÖ t Nam. Theo quy ®Þ cña LuËt § Çu tö trong nö í quü cã thÓ huy ®éng tí nh c, i 30% vè tõ mét ®Þ chÕ tµi chÝ què tÕ vµ phÇn cßn l¹i ph¶i do ®ãng gãp cña n nh nh c c¸c tæ chø c ViÖt Nam. Nghiª n cø u s¬ bé ®· chø ng tá cho kh¶ n¨ng cã thÓ biÕn ý tö ëng nµy thµnh hiÖn thùc. C¸c tæ chø c què tÕ nhö MPDF vµ IFC cã thÓ ®ãng c gãp mét phÇn quan trä th«ng qua viÖc tiÕp tôc nghiª n cø u kh¶ thi cï ví cung ng ng i cÊp nh÷ng trîgióp vÒ kü thuËt.
XIV
XV Tãm t¾ t B¸o c¸o nµy do Adam Sack vµ John McKenzie viÕt trong thê gian tõ th¸ng i 5 ®Õn th¸ng 6 n¨m 1998, theo yª u cÇu cña MPDF, ví môc tiª u xem xÐt s¬ bé tÝ i nh kh¶ thi cña viÖc thµnh lËp mét Quü ®Çu tö m¹o hiÓm mí ®éc lËp, cã kh¶ n¨ng i, ph¸t triÓn vÒ mÆt thö ¬ng m¹i ë ViÖt Nam. Mét quü ® Ç tö m¹o hiÓm sÏ lµ mét ® èi t¸c phï hîp, hç trî sù ph¸t u triÓn cña khu vùc tö nh© n ViÖ Nam. ViÖc thµnh lËp mét Quü ®Çu tö m¹o hiÓm t lµ mét c¸ch ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thiÕu vè ®Çu tö ph¸t triÓn dµi h¹n cña c¸c c«ng n ty thuéc khu vùc tö nh©n ViÖt Nam. § iÒu nµy cßn t¹o ra mét c¬ chÕ b¾c cÇu gi÷a c¸c c«ng ty tö nh©n ví thÞ trö ê chø ng kho¸n s¾p ra ®ê cña ViÖt Nam. Mét i ng i Quü ®Çu tö m¹o hiÓm ® ö î xem lµ mét ®è t¸c cã tæ chø c phï hî ví c¸c c«ng ty c i pi võa vµ nhá cña ViÖt Nam, bëi v× bª n c¹nh viÖc cung cÊp vè quü nµy thö ê cã n, ng quan hÖ chÆt chÏ ví c¸c c«ng ty nhËn vè ®Çu tö cña hä t¨ng cö ê qu¶n lý vµ i n ®Ó ng ph¸t triÓn c¸c tµi s¶n. C¸c quü ® Ç tö m¹o hiÓm ® · ho¹t ® éng nhiÒu n¨ m trªn thÞtrö êng c¸c u nö íc l¸ng giÒng. C¸c Quü ®Çu tö m¹o hiÓm ® · ho¹t ®éng trª n thÞtrö ê c¸c nö í ng c l¸ng giÒng khu vùc § «ng Nam ¸ nhö In®«nª sia, Malaysia vµ Th¸i lan. ë c¸c nö í nµy, trö í khi Quü ®Çu tö m¹o hiÓm ® ö î thµnh lËp ®· tå t¹i m«i trö ê c c c n ng thuËn lî cã tæ chø c cho c¸c doanh nghiÖp tö nh©n, cã thÞ trö ê chø ng kho¸n i ng ®ang ho¹t ®éng vµ hÖ thè ph¸p lý, chÕ ®Þ cho c¸c tæ chø c tµi chÝ phi ng©n ng nh nh hµng. C¸c thÞ trö êng chøng kho¸n ® ang t¨ ng trö ëng ® · ® em l¹i lîi nhuËn cao. Kh«ng cã c¸c sè liÖu c«ng bè vÒ sè lî nhuËn nµy. B»ng chø ng thu ® ö î cô i c, thÓ lµ tõ Th¸i Lan, ®· cho thÊy r»ng ngay trö í cuéc khñng ho¶ng tµi chÝ gÇn c nh ®©y mét sè quü ®· dµnh ®ö î nh÷ng kho¶n lî nhuËn ®Çy Ên tö î c i ng. ViÖt Nam cã Ý nguå vè chÕ ®Þ cho cæ phÇn tö nh©n vµ chØ cã mét lö î t nn nh ng nhá trong sè nµy ®ö î dï lµm vè m¹o hiÓm trong nö í Cho ®Õn nay, viÖc c ng n c. cung cÊp vè cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vÉn lµ l· nh ®Þ cña mét sè Ý ái c¸c n a t quü ®Çu tö nö í ngoµi (hiÖn t¹i lµ bè ®ö î thµnh lËp dö í h× thø c c¸c tæ chø c c n) c i nh ®Çu tö cña Mü vµ Ch©u ¢ u trong nh÷ng n¨m bï næ ®Çu thËp niª n 90. Mét n¨m ng trö í ®©y, cã 6 quü ho¹t ®éng ë ViÖt Nam, nhö ng mét quü (Lazard) ®· rót vµ mét c quü (Templeton) ®· chuyÓn thµnh quü khu vùc. Hai trong sè c¸c quü cßn l¹i (Vietnam Fund vµ Vietnam Enterprise Investments Fund-Vietnam Dragon Capital) mí chØ ®Çu tö vµo 12 c«ng ty trong nö í Sè c¸c quü cßn l¹i chØ ®Çu tö i c.
XVI vµo c¸c doanh nghiÖp cã vè ®Çu tö nö í ngoµi, ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng ty liª n n c doanh. Ho¹t ® éng cña c¸c quü ë ViÖ Nam ® ang g© y thÊt väng. Kh«ng quü nµo t thu hå vè ®Çu tö thµnh c«ng cho dï cã quü ®· tå t¹i 4 n¨m hoÆc l©u h¬n, vµ khi in n tËp hî l¹i th×trong mç danh môc ®Çu tö ® · cã mét vµi dù ¸n ®Çu tö ®ang bÞthiÖt p i h¹i. Cã mét sè lý do dÉn tí t× h× nµy, ®ã lµ do c¬ cÊu vµ c¸c chiÕn lö î cô i nh nh c thÓ cña c¸c quü nµy. Kh«ng cã mét thÞ trö ê chø ng kho¸n, c¸c quü nµy bÞ h¹n ng chÕ kª nh thu hå vè ®Çu tö . M«i trö ê cña khu vùc tö nh©n kh«ng thuËn lî cho in ng i, dï m«i trö ê nµy dö ê nhö ®ang ®ö î c¶i thiÖn tõng bö í Cho ®Õn gÇn ®©y, ng ng c c. ngö ê nö í ngoµi chÝ thø c vÉn chö a ® ö î phÐp ®Çu tö [mua cæ phÇn cña] c¸c i c nh c c«ng ty trong nö í C¸c quü nµy ®ö î x©y dùng thµnh c¸c bé m¸y ®Çu tö h¶i c. c ngo¹i nh»m thu hót vè ®«la Mü. Do vËy, hä®· chÞ rñi ro lµ ®å tiÒn cña ViÖt n u ng Nam bÞ ph¸ gi¸. C¸c h¹n chÕ kh¸c ®è ví ho¹t ®éng cña c¸c quü nµy chÝ lµ ii nh kinh nghiÖm bÞ h¹n chÕ cña c¸c nhµ qu¶n lý trong ho¹t ®éng ®Çu tö vè m¹on hiÓm, vµ khi c¸c nhµ qu¶n lý lµ ngö ê nö í ngoµi th×®ã chÝ lµ nh÷ng h¹n chÕ vÒ i c nh c¸c mè quan hÖ vµ hÖ thè giao dÞ § Ò nghÞmµ b¸o c¸o nµy ®ö a ra nh»m rót i ng ch. ra kinh nghiÖm b»ng viÖc x©y dùng c¬ cÊu cho mét quü thËt cÈn thËn nh»m tr¸nh mét sè trë ng¹i mµ c¸c quü ®Çu tö hiÖn ®ang gÆp ph¶i. Trong giai ® o¹n ph¸t triÓn hiÖ nay cña khu vùc tö nh© n ViÖ Nam, n t nhu cÇ lín vÒ vèn m¹o hiÓm ® · xuÊt hiÖ . HiÖn t¹i cã kho¶ng 24.000 c«ng ty u n tö nh©n ®· ®¨ng ký, trong ®ã cã 7.000 c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ c«ng ty cæ phÇn mµ theo gi¶ thiÕt sÏ cã quy m« thu hót sù quan t©m cña mét Quü ®Çu tö m¹o hiÓm. NÕu nh÷ng môc tiª u hiÖn t¹i vÒ cæ phÇn ho¸ cña ChÝ phñ ®ö î thùc hiÖn, nh c sÏ cã thª m kho¶ng 1.500-1.700 c«ng ty ®ö î cæ phÇn ho¸ gia nhËp ®éi qu©n nµy c vµo cuè n¨m 2000. C¸c c«ng ty cña ViÖt Nam cã nh÷ng lî thÕ so s¸nh trong mét i i sè ngµnh do tÝ s½n cã cña c¸c tµi nguyª n thiª n nhiª n vµ nguå lao ®éng lµnh nh n nghÒ ví chi phÝ thÊp. Cã c¸c c«ng ty t¨ng trö ëng cao, s½n sµng tiÕp nhËn c«ng i nghÖ , c¸c m« h× kinh doanh ®· ® ö î kiÓm chø ng vµ cã tiÒm n¨ng ®ö î niª m yÕt nh c c trª n së giao dÞ chø ng kho¸n. Cô thÓ, ®iÒu nµy ®· ® ö î chø ng minh b»ng kinh ch c nghiÖm ph¸t triÓn dù ¸n cña MPDF. GÇn nhö c«ng ty tö nh©n nµo trong nö í còng c ®Òu thiÕu vè ®Çu tö vµ kh«ng cã c¬ héi tiÕp cËn vè ®Çu tö dö í h× thø c vè cæ n n i nh n phÇn hay vay ng©n hµng dµi h¹n. Theo quan ® iÓm cña mét nhµ ® Ç tö , nhu cÇ nµy ® · bÞh¹n chÕ bëi u u mét sè trë ng¹i. Trë ng¹i quan trä nhÊt lµ tÝ minh b¹ch; cho ®Õn nay vÉn ng nh chö a cã c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n què tÕ vµ c¸c quy ®Þ b¾t buéc vÒ kiÓm to¸n. Do c nh m«i trö ê thuÕ vµ m«i trö ê ®iÒu tiÕt kh¾t khe ®è ví khu vùc tö nh©n, c¸c ng ng ii c«ng ty cã xu hö í b¶o vÖ quyÒn lî cña hä ng i b»ng c¸ch gi÷ bÝmËt. Trong nh÷ng
XVII ®iÒu kiÖn nhö vËy, c¸c Quü ®Çu tö m¹o hiÓm sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n h¬n trong viÖ c ®¸nh gi¸ c¸c c«ng ty trö í khi ®Çu tö , vµ sau ®ã lµ trong viÖc gi¸m s¸t vµ c cñng cè c¸c c¸c c«ng ty nµy. ThiÕu mét m«i trö ê ph¸p lý chÝ muå còng lµ ng n i mét trë ng¹i quan trä § · cã mét quy ®Þ ph¸p lý liª n quan tí c¸c c«ng ty, ng. nh i nhö ng nã vÉn ®ang trong qu¸ tr× ph¸t triÓn, vµ phÇn lí quy ®Þ nµy vÉn chö a nh n nh ® ö î kiÓm chø ng. § iÒu nµy hoµn toµn tr¸i ngö î ví c¸c thÞtrö ê trong khu vùc, c ci ng n¬i ®· cã hÖ thè ph¸p lý vµ c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n. Cho dï ë c¸c thÞtrö ê nµy ng ng c¸c quy ®Þ ®ã vÉn thö ê xuyª n bÞbá qua mét c¸ch ngang nhiª n. nh ng Quü h¶i ngo¹i cã mét sè bÊt lîi vÒ c¬ cÊu. C¬ cÊu c¸c quü ®ang tå t¹i ®· n sö dông chö a hiÖu qu¶ l¾m ®Ó phôc vô c¸c c«ng ty tö nh©n trong nö í C¸c quü c. ph¶i chÞ rñi ro tû gi¸ hè ®o¸i. HächØ ® ö î phÐp n¾m gi÷ phÇn thiÓu sè c¸c cæ u i c phÇn cña c¸c c«ng ty trong nö í (tè ®a 30%), vµ kh«ng cã quyÒn kiÓm so¸t cao. ci V×c¸c quü nµy do ngö ê nö í ngoµi qu¶n lý, nª n c¸c nguå lùc quan trä lµ mè i c n ng i quan hÖ vµ hÖ thè giao dÞ bÞh¹n chÕ. ng ch Dö êng nhö mét quü ® Ç tö néi ® Þ l¹i cã kh¶ n¨ ng tån t¹i vµ ph¸t triÓn u a cao h¬n. Sù lùa chä ví nhiÒu kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cao h¬n vµ mét ®Ò nghÞ mµ ni nghiª n cø u gÇn ®©y ®ö a ra lµ thµnh lËp mét quü ®Çu tö néi ®Þ Quü nµy sÏ huy a. ®éng vè tõ c¸c tæ chø c cña ViÖt Nam, nhö ng quü nµy còng cã thÓ huy ®éng tè n i ®a 30% vè ban ®Çu tõ mét tæ chø c tµi chÝ què tÕ (theo quy ®Þ cña LuËt § Çu n nh c nh tö trong nö í Quü nµy sÏ kh«ng bÞh¹n chÕ vÒ quy m« ®Çu tö cæ phÇn hoÆc c¸c c). chø c vô cã liª n quan tí viÖc kiÓm so¸t c«ng ty nhËn ®Çu tö . Nã cã thÓ huy ®éng i vè vµ ®Çu tö b»ng ®å tiÒn ViÖt Nam ®Ó tr¸nh c¸c rñi ro vÒ tû gi¸ hè ®o¸i. Quü n ng i nµy cã thÓ do ®éi ngò chuyª n gia qu¶n lý ngö ê ViÖt Nam ®iÒu hµnh cã c¸c lî thÕ i i lí h¬n trong viÖc giao dÞ c¸c mè quan hÖ vµ kh¶ n¨ng gi¸m s¸t mét c¸ch hiÖu n ch, i qu¶ h¬n. § éi ngò qu¶n lý nµy cã thÓ sÏ ® ö î hç trî vÒ mÆt kü thuËt (Ý nhÊt lµ c t trong giai ®o¹n ®Çu) cña c¸c chuyª n gia qu¶n lý vè m¹o hiÓm què tÕ cã kinh n c nghiÖm (cã thÓ do mét c«ng ty trong khu vùc cö ®Õn). Quü néi ®Þ nµy còng cã a thÓ phôc vô c¸c môc tiª u cña ChÝ phñ trong viÖc huy ®éng vè vµ ph¸t triÓn nh n n¨ng lùc trong nö í c. Tuy vËy, vÉn cã mét sè vÊn ® Ò quan träng ® èi víi quü néi ® Þ . ThÞa trö ê chø ng kho¸n lµ kª nh thu hå vè ®Çu tö chñ yÕu cña vè m¹o hiÓm. CÇn ng in n ph¶i xem xÐt kh¶ n¨ng ra ®ê cña thÞtrö ê chø ng kho¸n ViÖt Nam, ch¼ng h¹n lµ i ng trong thê gian 3-4 n¨m n÷a (thê gian cÇn thiÕt ®Ó thµnh lËp mét quü, thùc hiÖn i i mét sè ®Çu tö , vµ cã ®ö î mét quü s½n sµng ho¹t ®éng), trö í khi cã thÓ thµnh lËp c c mét quü ®Çu tö lo¹i nµy. Còng cã c¸c kª nh kh¸c thay thÕ cho thÞ trö ê chø ng ng kho¸n. VÝdô nhö c¬ cÊu mét kho¶n ®Çu tö nhö mét kho¶n vè mµ sau ®ã c«ng ty n
XVIII nhËn ®Çu tö ph¶i hoµn l¹i trö í khi gi¶i ng©n toµn bé. H× thø c nµy chØ ¸p dông c nh ®è ví mét sè c«ng ty cã kh¶ n¨ng t¹o nhiÒu tiÒn mÆt trong nh÷ng n¨m ®Çu ho¹t ii ®éng. Kh«ng nª n chØ dùa hoµn toµn vµo h× thø c nµy. VÊn ®Ò thø hai lµ ë ViÖt nh Nam trö í kia chö a hÒ cã ý tö ëng vÒ viÖc thµnh lËp mét quü néi ®Þ V×hÖ thè c a. ng ph¸p lý vµ chÕ ®Þ chö a ®ö î kiÓm chø ng, nª n sù phª chuÈn chÝ thø c ®Ó thµnh nh c nh lËp mét quü néi ®Þ lµ cÇn thiÕt. ViÖc phª chuÈn sÏ ®Ò cËp tí mét sè vÊn ®Ò nh¹y a i c¶m nhö thuÕ, do vËy khã mµ tù ®éng thµnh lËp mét quü nhö vËy. VÊn ®Ò thø ba lµ chóng t«i chö a kiÓm chø ng mét c¸ch ®Çy ®ñ r»ng liÖu c¸c tæ chø c cña ViÖt Nam cã dö tiÒn ®Ó ®Çu tö hay kh«ng, liÖu hä chÊp nhËn viÖc ®Çu tö vµo quü ví cã i c¸c ®iÒu kiÖn vÒ thê h¹n ®Çu tö vµ mø c rñi ro hay kh«ng. Tuy vËy, nh÷ng cuéc i ®iÒu tra s¬ bé cho thÊy r»ng cã thÓ ®· héi ®ñ sù quan t©m vÒ vÊn ®Ò nµy. Mét quü néi ®Þ vÉn cÇn ®Õn sù hç trî cña mét tæ chø c tµi chÝ què tÕ, cung cÊp mét a nh c lö î vè h¹t giè cung cÊp hç trîkü thuËt vµ gióp kª u gä hç trîchÝ thø c. ng n ng, i nh C¸c bö íc tiÕ theo. NÕu MPDF vµ IFC quyÕt ®Þ x©y dùng ®Ò nghÞthµnh p nh lËp mét Quü ®Çu tö m¹o hiÓm néi ®Þ th×cÇn ph¶i thùc hiÖn mét nghiª n cø u kh¶ a, thi chuyª n s©u. Nghiª n cø u nµy cã thÓ bao gå nh÷ng néi dung sau: m • Kh¶o s¸t vÒ c¸c tæ chø c ®Çu tö tiÒm n¨ng cña ViÖt Nam; • Hå ©m tõ c¸c tæ chø c tµi chÝ què tÕ vÒ sù quan t©m cña hä i nh c trong viÖc tham gia; • T× kiÕm c¸c chuyª n gia qu¶n lý cao cÊp cña ViÖt Nam; m • Kh¶o s¸t nh»m ®¸nh gi¸ nhu cÇu cña c¸c c«ng ty trong nö íc; • Mét thê gian biÓu cho viÖc thµnh lËp thÞtrö ê chø ng kho¸n; i ng • § Çu vµo ph¸p lý cho viÖc x¸c ®Þ c¬ cÊu cña quü vµ qui tr× phª nh nh chuÈn cÇn thiÕt; • § iÒu tra vÒ c¸c vÊn ®Ò thuÕ ví c¸c nh©n viª n kÕ to¸n; i • Th«ng tin ph¶n hå tõ c¸c c¬ quan h÷u quan vÒ mø c ®é ñng hé (Ng©n i hµng nhµ nö í Bé Tµi chÝ Thñ tö í c, nh, ng). • Mét kÕ h¹ch kinh doanh s¬ bé.
1 A. C¸ c môc ®Ých nghiªn cøu B¸o c¸o nµy ®¸nh gi¸ s¬ bé vÒ tiÒm n¨ng cña mét Quü ®Çu tö m¹o hiÓm mí cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn vÒ mÆt thö ¬ng m¹i ë ViÖt Nam. i, Trong nh÷ng n¨m ®Çu ho¹t ®éng, MPDF ®· t× ra vµ hç trîmét sè c«ng ty m tö nh©n qu¶n lý tè cã tiÒm n¨ng t¨ng trö ëng cao cña ViÖt Nam. Tuy vËy, trong t hÇu hÕt c¸c trö ê hî c¸c trë ng¹i chÝ ®è ví sù ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty ng p, nh i i nµy lµ hä kh«ng cã c¬ héi tiÕp cËn c¸c nguå vè vµ tÝ dông dµi h¹n. C¸c nguå nn n n vè dµi h¹n cña c¸c ng©n hµng ViÖt Nam bÞh¹n chÕ; chö a cã c¸c tæ chø c tµi chÝ n nh phi ng©n hµng; vµ c¸c quü ®Çu tö h¶i ngo¹i bÞ h¹n chÕ trong viÖc mua cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty trong nö í vµ hä còng ®· hoµn toµn tr¸nh h× thø c ®Çu tö nµy. c nh HiÖn nay, thÞtrö ê chø ng kho¸n cña ViÖt Nam ®ang s¾p b¾t ®Çu qu¸ tr× ng nh ho¹t ®éng (mä ngö ê hy vä r»ng thÞ trö ê sÏ ® ö î më ra trong 1 n¨m n÷a), i i ng ng c thê gian nµy dö ê nhö lµ phï hî ®Ó xem xÐt viÖc thµnh lËp mét Quü ®Çu tö i ng p m¹o hiÓm nh»m vµo c¸c c«ng ty tö nh©n trong nö í Vè m¹o hiÓm lµ mét c¸ch c. n gi¶i quyÕt cã tiÒm n¨ng ®¸p ø ng c¸c yª u cÇu cña khu vùc tö nh©n thiÕu vè vµ ®ãi n ®Çu tö cña ViÖt Nam. Bª n c¹nh viÖc cung cÊp vè ®Çu tö cæ phÇn c¸c quü ®Çu tö n m¹o hiÓm cã liª n quan mét c¸ch cô thÓ tí giai ®o¹n ph¸t triÓn ban ®Çu cña mét i doanh nghiÖp. C¸c phö ¬ng ph¸p vµ môc tiª u ®¸nh gi¸ ®Çu tö ® è ví c¸c doanh ii nghiÖ p võa vµ nhá cña c¸c chuyª n gia qu¶n lý vè m¹o hiÓm phï hî h¬n c¸c n p phö ¬ng ph¸p vµ môc tiª u cña c¸c ng©n hµng. C¸c Quü ®Çu tö m¹o hiÓm thö ê lµ ng c¸c nhµ ®Çu tö tÝ cùc, phè hî chÆt chÏ ví héi ®å qu¶n trÞ cña c¸c c«ng ty ch ip i ng nh»m ph¸t triÓn n¨ng lùc vµ ph¸t triÓn tµi s¶n. Häcòng hç trî c¸c c«ng ty nhËn vè ®Çu tö chuÈn bÞniª m yÕt trª n thÞtrö ê chø ng kho¸n ®Ò huy ®éng vè nhiÒu n ng n h¬n n÷a. ViÖc thµnh lËp mét Quü ®Çu tö m¹o hiÓm kh«ng chØ phï hî ví môc tiª u pi huy ®éng vè ®Çu tö më réng c¸c c«ng ty tö nh©n, mµ cßn t¹o ra mè liª n hÖ cÇn n i thiÕt gi÷a c¸c c«ng ty nµy ví thÞtrö ê chø ng kho¸n. i ng B¸o c¸o nµy ®Ò cËp tí c¸c ®iÒu kiÖn tiª n quyÕt cña viÖc thµnh lËp mét Quü i ®Çu tö m¹o hiÓm ë ViÖt Nam. B¸o c¸o xem xÐt kinh nghiÖm c¸c nö í trong khu c vùc, ®¸nh gi¸ t× h× cung vè m¹o hiÓm ë ViÖt Nam vµ nhu cÇu tiÒm n¨ng vÒ nh nh n vè m¹o hiÓm cña c¸c c«ng ty tö nh©n trong nö í nghiª n cø u hÖ thè ph¸p lý n c, ng vµ chÕ ®Þ ®è ví c¸c Quü ®Çu tö m¹o hiÓm. B¸o c¸o nµy kÕt thóc b»ng mét sè nh i i kÕt qu¶ vµ c¸c kiÕn nghÞ ® ö a ra c¸c bö í tiÕp theo trong trö ê hî MPDF vµ , c ng p IFC, hoÆc c¸c tæ chø c kh¸c thÊy ®ö î gi¸ trÞ cña viÖc tiÕp tôc thùc hiÖn ý tö ëng c nµy.
2
4 B. Vèn m¹ o hiÓ lµ g×? m Cã hai ®Þ nghÜa vÒ vè m¹o hiÓm ® ö î sö dông réng r· i, ®Þ nghÜa réng nh n c nh vµ ®Þ nghÜa hÑp. nh § Þ nghÜ réng nh a Vè m¹o hiÓm lµ nguå tµi chÝ cung cÊp cho c¸c c«ng ty tö nh©n dö í n n nh i h× thø c vè cæ phÇn hoÆc c¸c kho¶n ®Çu tö gÇn giè nhö vè cæ phÇn cã thê nh n ng n i h¹n trª n trung b× (3-5 n¨m). Sè cæ phÇn dµnh ®ö î trong c¸c c«ng ty nhËn vè nh c n ®Çu tö cã thÓ lµ thiÓu sèÝ ái hoÆc lª n ®Õn ®a sè Môc tiª u ®Çu tö lµ t× kiÕm ®ö î t . m c kho¶n thu nhËp vè cao h¬n mø c trung b× Kho¶n thu nµy trë thµnh hiÖn thùc n nh. sau khi kho¶n ®Çu tö ® ö î b¸n cho mét nhµ kinh doanh chø ng kho¸n hoÆc, nhö c hiÖn t ö î phæ biÕn h¬n ë c¸c nö í ch©u ¸ lµ b¸n cho c«ng chóng. Bª n c¹nh viÖc ng c cung cÊp vè c¸c chuyª n gia qu¶n lý vè m¹o hiÓm cßn tö vÊn, ë cÊp chiÕn lö î n, n c, hö í dÉn c¸c c«ng ty nhËn vè ®Çu tö bö í sang giai ®o¹n t¨ng trö ëng tiÕp theo ng n c vµ chuÈn bÞs½n sµng ®Ó c«ng ty ®ö î chuyÓn giao cho c¸c cæ ®«ng kh¸c. Nh÷ng c tö vÊn nµy lµ mét ®Æc ®iÓm quan trä vµ ®Æc thï cña vè m¹o hiÓm. § Æc biÖt, ng n c¸c nhµ ®Çu tö cã mét vÞtrÝtrong héi ®å qu¶n trÞcña c«ng ty nhËn vè ®Çu tö . ng n Tõ vÞ trÝ nµy vµ c¸c kinh nghiÖm thu ®ö î tõ c¸c c«ng ty kh¸c, c¸c chuyª n gia c qu¶n lý vè m¹o hiÓm cã thÓ t¸c ®éng tí sù ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty nhËn vè n i n ®Çu tö . C¸c c«ng ty qu¶n lý vè m¹o hiÓm kh¸c nhau ®Æt ra c¸c trä t©m kh¸c n ng nhau vÒ mø c ®é tham gia. Mø c ®é tham gia cã thÓ lµ tè thiÓu, thö ê g¾n liÒn ví i ng i mét sè cæ phÇn nhá, hoÆc tham gia c«ng viÖc thö ê nhËt, nhö ®ãng vai trß Chñ ng tÞ héi ®å qu¶n trÞ thö ê g¾n liÒn ví viÖc n¾m gi÷ ®a sè cæ phÇn. ThuËt ng÷ ch ng , ng i vè m¹o hiÓm trong ®Þ nghÜa nµy cã thÓ ® ö î sö dông cï nghÜa ví thuËt ng÷ n nh c ng i vè cæ phÇn tö nh©n. n § Þ nghÜ hÑ nh ap PhÇn thu hÑp cña ®Þ nghÜa réng x¸c ®Þ vè m¹o hiÓm lµ c¸c kho¶n ®Çu nh nh n tö vè cæ phÇn tö nh©n trung h¹n vµo c¸c c«ng ty nhËn vè chö a trö ëng thµnh. n n Nãi c¸ch kh¸c, c«ng ty ®ö î ®Çu tö ®ang trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr× ph¸t c nh triÓn s¶n phÈm, ph¸t triÓn n¨ng lùc s¶n xuÊt hoÆc cung cÊp dÞ vô. V×c¸c c«ng ty ch ®ang trong giai ®o¹n nµy cã xu hö í cã lÞ sö ph¸t triÒn ng¾n h¬n vµ quy m« ng ch nhá h¬n so ví ®a sè c¸c kho¶n ®Çu tö nª u trong ®Þ nghÜa réng, nª n rñi ro cã xu i nh hö í cao h¬n. Vµ do vËy, c¸c chuyª n gia qu¶n lý vè m¹o hiÓm sÏ t× kiÕm c¸c ng n m kho¶n thu nhËp vè tiÒm n¨ng cao h¬n. n Sù kh¸c biÖt gi÷a hai ®Þ nghÜa nµy lµ mø c ®é trö ëng thµnh cña c¸c c«ng ty nh
5 nhËn vè ®Çu tö . Kh«ng cã quy t¾c râ rµng nµo (ch»ng h¹n mét mø c doanh sè Ên n ®Þ ®Ó ph©n biÖt hai lo¹i c«ng ty nµy. Thay vµo ®ã, ®Þ nghÜa hÑp ®ö î xem lµ nh) nh c ®óng ë mét ®Çu d¶i thê gian ®¸o h¹n cña mét kho¶n ®Çu tö cæ phÇn tö nh©n. ë i c¸c thÞtrö ê cæ phÇn tö nh©n ®· ho¹t ®éng tè nhö Mü vµ Anh, ngö ê cung cÊp ng t i vè cã xu hö í tËp trung vµo ®Çu hoÆc cuè d¶i thê gian ®¸o h¹n. Tuy vËy, vÉn n ng i i cã mét sè ngö ê cung cÊp vè s½n sµng ®Çu tö tr¶i dµi trong d¶i nµy. V× c¸c môc i n tiª u th¶o luËn trong b¸o c¸o nµy, thuËt ng÷ “vè m¹o hiÓm” sÏ ®Ò cËp tí ®Þ n i nh nghÜa hÑp vµ “cæ phÇn tö nh©n” sÏ ®Ò cËp tí c¸c kho¶n ®Çu tö cæ phÇn tö nh©n i ngoµi c¸c kho¶n ®Çu tö “vè m¹o hiÓm”. n ThÞtrö êng ViÖ Nam t B¸o c¸o nµy sÏ dùa vµo c¶ hai ®Þ nghÜa vÒ vè m¹o hiÓm trong khi xem nh n xÐt thÞtrö ê ViÖt Nam. C¸c kho¶n ®Çu tö vµo c¸c c«ng ty tö nh©n trong nö í vµ ng c c¸c c«ng ty mí thµnh lËp ®ö î xem lµ c¸c kho¶n ®Çu tö vè m¹o hiÓm. C¸c i c n kho¶n ®Çu tö vµo c¸c c«ng ty ®· cæ phÇn ho¸, c¸c c«ng ty thµnh viª n cña c¸c DNNN hoÆc c¸c c«ng ty liª n doanh ví c¸c ®è t¸c nö í ngoµi ®ö î xem lµ c¸c i i c c kho¶n ®Çu tö cæ phÇn tö nh©n. Nhö sÏ ® ö î xem xÐt trong phÇn sau cña b¸o c¸o c nµy, gÇn ®©y c¸c quü ®ang ho¹t ®éng ë ViÖt Nam ®· thùc hiÖn c¶ c¸c kho¶n ®Çu cæ phÇn tö nh©n vµ c¸c kho¶n ®Çu tö vè m¹o hiÓm. C¸c quü nµy ®ö î xem lµ c¸c n c quü ®Çu tö h¶i ngo¹i. GÇn ®©y ®· xuÊt hiÖn mét dù kiÕn r»ng, theo c¸c kÕt qu¶ cña nghiª n cø u nµy, bÊt cø c«ng ty mí nµo ®ö î thµnh lËp trong thê gian hî lý sÏ i c i p tËp trung vµo c¸c kho¶n ®Çu tö vè m¹o hiÓm (theo nghÜa hÑp vÒ vè m¹o hiÓm). n n
5 C. Vèn m¹ o hiÓ ë §«ng Nam ¸ m Tãm t¾t C¸c kinh nghiÖm cña c¸c thÞ trö ê cæ phÇn tö nh©n vµ vè m¹o hiÓm ë ng n In®«nª sia, Malaysia vµ Th¸i Lan ®· ® ö î xem xÐt ®Ó x¸c ®Þ liÖu cã mét kinh c nh nghiÖm t ö ¬ng tù sÏ ® ö î rót ra ë ViÖt Nam hay kh«ng. C¸c cuéc ®iÖn tho¹i pháng c vÊn c¸c nhµ qu¶n lý quü, c¸c chuyª n gia huy ®éng vè vµ c¸c nhµ ®Çu tö ® · ® ö î n c tiÕn hµnh. Nh÷ng cuéc pháng vÊn nµy ®· ® ö î bæ xung b»ng c¸c sè liÖu do T¹p c chÝvèn m¹o hiÓ ch©u ¸ cung cÊp. m B¶ng 1: Tæng hîp cæ phÇ tö nh© n vµ vèn m¹o hiÓm (triÖ USD) n u 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 In®«nª sia 76 57 99 225 245 289 298 Malaysia 75 147 160 194 437 448 448 Th¸i lan 64 90 98 117 165 201 201 Nguå Hö í dÉ n vÒ vè m¹o hiÓm ë ch©u ¸- xuÊt b¶n n¨m 1998. n: ng n C¸c thÞ trö ê ë mç nö í ®· ho¹t ®éng Ý nhÊt c¸ch ®©y 8 n¨m trö í Ví ng i c t c. i ngo¹i lÖ trö ê hî In®«nesia trong n¨m 1992, lö î vè huy ®éng cña c¸c quü ng p ng n trª n thÞtrö ê trong c¸c n¨m ®Òu ®· t¨ng trö ëng (xem b¶ng 1). Chóng t«i ®· ® ö î ng c xem xÐt c¸c thÞtrö ê nµy mét c¸ch riª ng biÖt theo c¸c phÇn sau, tõ nh÷ng quan ng s¸t nµy ®· lµm næ i lª n mét sè ®Æc ®iÓm chung vµ sau ®©y sÏ th¶o luËn c¸c ®Æc ®iÓm nµy. ⇒ ë c¸c nö í thÞ trö ê chø ng kho¸n ®· tå t¹i trö í khi cã sù t¨ng c, ng n c trö ëng cña ngµnh vè m¹o hiÓm. n ⇒ ThÞ trö ê chø ng kho¸n ®· lµ mét c¸ch ®Ó thu hå ®¹i ®a sè c¸c kho¶n ng i ®Çu tö . ⇒ C¸c sè liÖu ®¸ng tin cËy vÒ ho¹t ®éng cña c¸c quü kh«ng tå t¹i. n ⇒ Khu vùc tö nh©n cña mç nö í ®· ® ö î khuyÕn khÝ trong nhiÒu n¨m vµ i c c ch ho¹t ®éng trong mét m«i trö ê chÕ ®Þ æ n ®Þ ng nh nh. ⇒ Mét hÖ thè ph¸p lý vµ chÕ ®Þ cho c¸c tæ chø c tµi chÝ phi ng©n ng nh nh
6 hµng ®· tå t¹i trö í khi cã sù ra ®ê cña c¸c Quü ®Çu tö m¹o hiÓm; n c i trong mét sè trö ê hî ®· cã thª m c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝ vµ miÔn ng p, ch thuÕ ®ö î ¸p dông. c ⇒ C¸c quy ®Þ vÒ ph¸p lý vµ kÕ to¸n ng¾n h¬n nhiÒu so ví c¸c th«ng lÖ nh i tè nhÊt cña què tÕ, ®iÒu nµy dö ê nhö kh«ng g©y trë ng¹i cho c¸c t c ng chuyª n gia qu¶n lý vè m¹o hiÓm. Mµ c¸c chuyª n gia qu¶n lý vè m¹o n n hiÓm l¹i chñ yÕu dùa vµo thÈm ®Þ chi tiÕt trö í khi ®Çu tö , ®Æc biÖt lµ nh c dùa vµo tËp hî c¸c th«ng tin tham kh¶o vÒ c¸c chñ së h÷u vµ ngö ê qu¶n p i lý th«ng qua c¸c quan hÖ vµ trao ®æ i c¸ nh©n. ⇒ Mä ngö ê nhËn thÊy r»ng nh× chung c¸c nhµ qu¶n lý cña c¸c c«ng ty tö i i n nh©n ®· miÔn cö ì chia xÎ quyÒn kiÓm so¸t hoÆc th«ng tin ví c¸c nhµ ng i ®Çu tö bª n ngoµi. Tuy vËy, khi hä®· cã kinh nghiÖm n ö í ngoµi hoÆc c ® ö î ®µo t¹o ë c¸c trö ê kinh doanh ë nö í ngoµi th× mè quan hÖ nµy c ng c i trë thµnh dÔ dµng h¬n. In® «nªsia ThÞtrö êng. TÊt c¶ c¸c thµnh viª n tham gia thÞ trö ê nµy ®ö î HiÖp héi ng c Vè m¹o hiÓm In®«nª sia xem nhö c¸c c«ng ty vè m¹o hiÓm. Ngµnh nµy b¾t ®Çu n n vµo n¨m 1991 vµ ®Õn cuè n¨m 1996 ®· cã 46 c«ng ty vè m¹o hiÓm ®¨ng ký ví i n i Bé Tµi chÝ Mét sè quü khu vùc cã trô së t¹i Singapore vµ Hå C«ng còng cã nh. ng thÓ ®Çu tö ë In®«nª sia. § a sè c¸c c«ng ty trong nö í lµ c«ng ty nhá vµ ®ö î sù tµi c c trîcña ChÝ phñ. Theo mét b× luËn viª n, 24 c«ng ty khu vùc lµ c¸c c«ng ty mµ nh nh viÖ c ph©n bæ ®Çu tö ® ö î chÝ trÞho¸ mét c¸ch m¹nh mÏ. Theo dù tÝ cã chö a c nh nh, ®Çy 10 quü néi ®Þ ho¹t ®éng theo c¸c nguyª n t¾c què tÕ. a c M«i trö êng chÕ ®Þ . C¸c chÕ ®Þ ®iÒu chØnh c¸c c«ng ty vè m¹o hiÓm ®· nh nh n ® ö î ban hµnh vµo th¸ng 12 n¨m 1988, nhö lµ mét bé phËn cña hÖ thè c¸c quy c ng ®Þ ®iÒu chØnh c¸c tæ chø c tµi chÝ phi ng©n hµng. C¸c quy ®Þ nµy ®· ® ö î nh nh nh c söa ®æ i vµo n¨m 1994 nh»m khuyÕn khÝ h¬n n÷a së h÷u cña nö í ngoµi (®ö î ch c c phÐp t¨ng tõ 85% lª n 100%) vµ thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng b»ng c¸ch xo¸ bá c¸c quy ®Þ vÒ quy m« vµ ph¹m vi ®Çu tö . C¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝ vÒ thuÕ còng ®ö î nh ch c ® ö a ra cho c¸c c«ng ty vè m¹o hiÓm trong nö í § è ví nhiÒu ngµnh, c¸c kho¶n n c. ii thu nhËp vè tõ viÖc b¸n c¸c c«ng ty nhËn vè ®Çu tö vµ cæ tø c tõ c¸c c«ng ty n n nhËn vè ®Çu tö ® ö î miÔn thuÕ. n c M«i trö êng ph¸p lý vµ kÕ to¸n. § · tå t¹i mét m«i trö ê ph¸p lý v÷ng n ng ch¾c. Nhö ng theo ý kiÕn cña mét sè thµnh viª n tham gia thÞ trö ê th× c¸c v¨n ng,
7 b¶n “cã thÓ ®· ® ö î so¹n th¶o mét c¸ch chi tiÕt nhö ng kh«ng cã kh¶ n¨ng thùc c thi”. C¸c chuÈn mùc kÕ to¸n lµ hî lý, nhö ng viÖc ¸p dông vµ gi¸m s¸t kh«ng ®Çy p ®ñ. Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝ gÇn ®©y ®· lµm béc lé nhiÒu vô viÖc ghi sæ s¸ch nh vµ b¸o c¸o rÊt kÐm chÊt lö îng. Nhu cÇ u vÒ vè m¹o hiÓm. Tõ n¨m 1991 ®Õn n¨m 1996, c¸c doanh nh©n n cµng ngµy cµng nh× nhËn vè m¹o hiÓm chØ lµ mét nguå vè kh¸c cã c¸c ®iÒu n n nn kiÖn sö dông ®¸nh gi¸ chiÕu theo thÞtrö ê cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu. C¸c nhµ qu¶n ng lý kh«ng muè chia sÎ th«ng tin vµ nhö ê quyÒn kiÓm so¸t. n ng Thu hå vèn ®Ç u tö . § a sè c¸c kho¶n ®Çu tö ® ö î thu hå th«ng qua thÞ i c i trö ê chø ng kho¸n. N¨m 1988, c¸c ®iÒu kiÖn niª m yÕt trª n së giao dÞ chø ng ng ch kho¸n Jakarta ®· ® ö î ®¬n gi¶n ho¸ vµ mét thÞ trö ê phi tËp trung (OTC) ®· c ng ® ö î thµnh lËp. ThÞtrö ê ®å hµnh nµy ®· ® ö î c¬ cÊu l¹i vµo n¨m 1996 nh»m c ng ng c thóc ®Èy viÖc ph¸t hµnh chø ng kho¸n cña c¸c c«ng ty võa vµ nhá. ThÞtrö ê th«n ng tÝ vµ s¸p nhËp (M&A) kh«ng cã tÝ thanh kho¶n. nh nh Malaysia ThÞtrö êng. MÆc dï chÝ thø c ra ®ê vµo n¨m 1984, cho ®Õn 1989 vÉn cã Ý nh i t thµnh viª n tham gia thÞ trö ê Vµo cuè n¨m 1996, ®· cã 22 c«ng ty ®Çu tö cæ ng. i phÇn tö nh©n vµ c«ng ty vè m¹o hiÓm ®Æt ë Malaysia. C¸c quü khu vùc nhö c¸c n quü ë H«ng C«ng vµ Singapore còng ®· ®Çu tö ë Malaysia. Mét thµnh viª n tham gia b× luËn r»ng chØ cã kho¶ng 5 c«ng ty cã c¬ së ë Malaysia thùc sù ho¹t ®éng. nh Ngµnh nµy ®· ® ö î khëi ®Çu b»ng lö î vè ban ®Çu ChÝ phñ vµo n¨m 1991, c ng n nh khi 115 triÖu ringgÝ ® ö î ph©n bæ cho viÖc t¹o nguå vè m¹o hiÓm cã liª n quan t c nn tí khu vùc c«ng nghÖ. Thª m vµo ®ã, ChÝ phñ ®· thµnh lËp mét c«ng ty ®Ó i nh chuyª n cung cÊp vè m¹o hiÓm cho c¸c doanh nh©n tiÒm n¨ng ngö ê M· Lai. n i ChÝ phñ tiÕp tôc cÊp vè cho mét sè c«ng ty vè m¹o hiÓm. nh n n M«i trö êng chÕ ®Þ . M«i trö ê chÕ ®Þ ®ö î xem lµ æ n ®Þ vµ thuËn lî nh ng nh c nh i. C¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝ thuÕ ®· ® ö î ¸p dông cho c¸c c«ng ty vè m¹o hiÓm ch c n trõ trö ê hî thuÕ ®¸nh vµo c¸c kho¶n thu nhËp vè vµ cæ tø c ph¸t sinh tõ c¸c ng p n c«ng ty nhËn vè ®Çu tö trong mét sè trö ê hî nhÊt ®Þ Mét sè kho¶n chi phÝ n ng p nh. ph¸t sinh cña c¸c c«ng ty vè m¹o hiÓm còng ®ö î gi¶m thuÕ. n c M«i trö êng ph¸p lý vµ kÕ to¸n. HÖ thè ph¸p lý vµ chÕ ®é kÕ to¸n chö a ng chÝ muå C¸c hî ®å ph¸p lý chö a ® ö î coi lµ c¬ së cña viÖc cö ì chÕ thùc n i. p ng c ng hiÖn c¸c tháa thuËn. V×lý do ®ã, c¸c ®iÒu kho¶n hî ®å Ý khi ®ö î kiÓm chø ng p ng t c t¹i tßa ¸n. Tö ¬ng tù nhö vËy, c¸c th«ng lÖ kiÓm to¸n thö ê kh«ng ®ö î thùc hiÖn ng c
8 nghiª m ngÆt. Mét thµnh viª n ®· ® ö a ra mét vÝdô vÒ trö ê hî mét gi¸m ®è ®· ng p c ph©n bæ lî nhuËn thu ®ö î tõ mét c«ng ty con nhËn vè m¹o hiÓm sang mét c«ng i c n ty con kh¸c trong cï mét hÖ thè kinh doanh b»ng c¸ch sö dông c¬ chÕ gi¸ ng ng chuyÓn giao. Do nh÷ng khã kh¨n trong viÖc kiÓm so¸t sau ®Çu tö , c¸c chuyª n gia qu¶n lý vè m¹o hiÓm chñ yÕu dö ¹ vµo thÈm ®Þ chi tiÕt, ®Æc biÖt lµ dùa vµo tËp n nh hî c¸c th«ng tin tham kh¶o vÒ mét doanh nh©n tiÒm n¨ng th«ng qua c¸c quan hÖ p vµ trao ®æ i c¸ nh©n. Nhu cÇ u vÒ vèn m¹o hiÓ . Nhu cÇu vÒ vè ® ö î xem lµ cao. Trö í kia, m n c c nhiÒu c«ng ty nhËn vè ®Çu tö thuéc c¸c hÖ thè kinh doanh do mét gia ®× n ng nh kiÓm so¸t, trong c¸c hÖ thè nµy ®· cã sù ph©n chia quyÒn kiÓm so¸t mét c¸ch ng miÔn cö ì Do vËy, dï cã nhu cÇu vÒ vè nhö ng chö a ph¶i lµ ®iÒu kiÖn ®ñ ®Ó cã ng. n ® ö î nguå vè m¹o hiÓm nhö thö ê thÊy. Mét thµnh viª n tham gia ®· b× luËn c nn ng nh r»ng c¸c gi¸m ®è c«ng ty ngµy cµng trë thµnh chuyª n nghiÖp. Nh÷ng s¸ng lËp c viª n cña c¸c tæ chø c kinh doanh sÏ nghØ hö u vµ sè lö î lí ngö ê Malaysia ®ö î ng n i c ®µo t¹o ë nö í ngoµi quay vÒ nö í ®iÒu hµnh c¸c c«ng ty ®ang t¨ng lª n. Do vËy, c c sù ph¸t triÓn trong tö ¬ng lai cña ngµnh nµy sÏ lµm t¨ng cö ê mè quan hÖ gi÷a ng i vè m¹o hiÓm ví c¸c gi¸m ®è cña c¸c c«ng ty nhËn vè ® ö î ®µo t¹o tõ c¸c n i c n c trö ê kinh doanh nµy. ng Thu hå vèn ®Ç u tö . Së giao dÞ chø ng kho¸n Kuala Lumpur ®· ra ®ê sí i ch im h¬n nhiÒu n¨m so ví thÞtrö ê cæ phÇn tö nh©n vµ thÞtrö ê vè m¹o hiÓm. § a i ng ng n sè c¸c kho¶n ®Çu tö ® ö î thu hå th«ng qua thÞ trö ê chø ng kho¸n. Vµ sau ®ã c i ng kh«ng l©u mét thÞtrö ê phi tËp trung (OTC) ®· ra ®ê ví c¸c ®iÒu kiÖn niª m yÕt ng ii kÐm phÇn nghiª m ngÆt h¬n. Th¸i Lan ThÞtrö êng. ThÞ trö ê b¾t ®Çu ho¹t ®éng vµo n¨m 1987 ví viÖc thµnh lËp ng i cña mét c«ng ty cã nguå vè trong nö í Vµo cuè n¨m 1996, ®· cã 10 c«ng ty. nn c. i Mét sè c¸c quü khu vùc ë Hå C«ng vµ Singapore cã thÓ ®Çu tö ë Th¸i Lan. ng Kh«ng giè nhö In®«nª sia vµ Malaysia, c¸c quü khu vùc nµy ®· vµ ®ang ho¹t ng ®éng ë Th¸i Lan. Mét thµnh viª n cho r»ng cã Ý nhÊt 20 quü ®ang ho¹t ®éng trª n t thÞtrö ê nµy. ng M«i trö êng chÕ ®Þ . M«i trö ê chÕ ®Þ ®ö î xem lµ æ n ®Þ vµ thuËn lî nh ng nh c nh i. Kh«ng cã c¸c biÖn ph¸p ö u ®· i ®Æc biÖt vÒ thuÕ dµnh cho c¸c c«ng ty vè m¹o n hiÓm, nhö ng trong mét sè ngµnh nhÊt ®Þ mµ c¸c c«ng ty nµy ®Çu tö ® · cã mét nh sè c¸c ö u ®· i vÒ thuÕ.