Côn trùng hại Ca cao,
cách phòng trị
Cây Ca cao (Theobroma cacao) thích hợp trồng ở Việt Nam. Theo dự án phát
triển ca cao của Bộ Nông Nghiệp & PTNT diện tích trồng ca cao là 20.000 ha
vào năm 2010 và tăng lên 100.000 ha vào năm 2020, gồm 4 khu vực tiềm
năng là duyên hải Trung bộ, Tây Nguyên, Đông Nam bộ và Trung Nam bộ.
Cây ca cao đáp ứng cho 3 chương trình lớn của quốc gia là phủ xanh đồi
trọc, xóa đói giảm nghèo cho vùng sâu, vùng xa và đa dạng hóa hệ thống cây
trồng. Ca cao có thể trồng xen canh với dừa, quế, điều, nhãn, sầu riêng, cà
phê …ở những vườn nhỏ hoặc chuyên canh ở nông trại. Tuy nhiên, là cây
trồng mới, người trồng ca cao cần phải có những kiến thức về phòng trừ sâu,
bệnh, cỏ dại để bảo vệ năng suất, bảo đảm được thu nhập khi trồng ca cao.
1. Mọt đục cành (Xyleborus morstatti)
a. Hình thái
- Mọt trưởng thành là bọ cánh cứng nhỏ, dài khoảng 2 mm, màu nâu đen.
Trên lưng và cánh cứng có nhiều lông ngắn thưa thớt và nhiều hàng chấm
lõm.
- Sâu non màu trắng sữa, không có chân, mình mập, đầu màu nâu nhạt, đẫy
sức dài 3 mm.
b. Triệu chứng gây hại
- Mọt đục vào cành ca cao, lỗ đục tròn, miệng lỗ quay xuống dưới, đẻ trứng
trong lổ đục.
- Sâu non đục thành đường ống dọc theo cành làm lá vàng héo, cành kéo chết
khô.
c. Biện pháp phòng trừ
- Chặt bỏ các cây dại xung quanh vườn ca cao để giảm bớt ký chủ của mọt
đục cành.
- Cắt bỏ các cành khô và cành có lá héo để diệt sâu non.
- Phun thuốc ướt đều cây khi có nhiều mọt trưởng thành phát sinh:
+ Mospilan 3EC: 10 – 15 ml/bình 8 lít; Mospilan 20SP: 2,5 g/bình 16 lít
+ Oncol 20EC; Sumithion 50EC: 30 – 40 ml/bình 8 lít
+ Nurelle D 25/2.5EC: 30 ml/bình 8 lít
2. Bọ nâu (Adoretus sp.)
a. Hình thái
- Bọ trưởng thành là loài cánh cứng, hình bầu dục, màu nâu sẫm, có nhiều
lông nhỏ, chân rất phát triển, có tính giả chết, gặp động buông mình rớt xuống
đất.
- Sâu non màu trắng ngà, thân có nhiều lông nhỏ rải rác, uốn cong hình chữ
C, đẫy sức dài 12 – 13 mm.
b. Triệu chứng gây hại
- Bọ trưởng thành ban đêm cắn phá lá cây. Bọ ăn lá tạo thành những lỗ khuyết
làm giảm diện tích quang hợp, bị hại nặng lá chỉ còn gân lá.
- Sâu non sống trong đất, ăn xác thực vật và rễ cây.
c. Biện pháp phòng trừ
- Dọn sạch cỏ dại trong vườn và quanh bờ.
- Dùng vợt bắt bọ trưởng thành vào chập tối.
- Phun thuốc (các thuốc như mọt đục cành) vào buổi chiếu ướt đều tán lá.
3. Sâu hồng ( Zeuzera coffeae)
a. Hình thái
- Bướm tương đối lớn, cánh màu trắng xám, có nhiều chấm nhỏ màu xanh đen
óng ánh, thân có nhiều lông trắng.
- Sâu non đẫy sức dài 40 mm màu đỏ vàng hoặc đỏ tươi, đầu màu đen.
b. Triệu chứng gây hại
- Bướm đẻ trứng ở các kẽ nứt của vỏ cây, thân cành cây.
- Sâu non đục thành một đường vòng dưới vỏ cây, sau đó đục lên phía trên
ngọn thân và các cành tạo thành đường hầm rồi đùn phân và mạt cưa rơi
xuống đất.
- Cành bị sâu đục thường héo và dễ gãy, sâu tiếp tục sống trong cành khô và
hóa nhộng trong cành.
c. Biện pháp phòng trừ
- Cắt bỏ đem đốt các cành bị sâu để diệt sâu non, nhộng.
- Phun thuốc vào nơi sâu thích đục lỗ (đầu cành non, chồi non) hoặc bơm
thuốc vào lỗ đục:
+ Fastac 5EC; Cyper 5EC; Sumi Alpha 5EC: 10 ml/bình 8 lít
+ Oncol 20EC; Nurelle D 25/2.5EC; Hopsan 75ND; Ofunack 40EC;
Sumithion 50EC: 25 – 30 ml/bình 8 lít.
4. Bọ xít muỗi (Helopeltis sp.)
a. Hình thái
- Bọ trưởng thành giống con muỗi lớn, màu xanh, con cái dài 4 – 5 mm, con
đực nhỏ hơn.
- Bọ tuổi nhỏ màu vàng nhạt.