Bức tường Planck
Bức tường Planck (đặt theo tên nhà vật lý Max Planck) chỉ khoảng thời gian
của lịch sử vũ trụ trong đó vũ trụ có độ tuổi bằng thời gian Planck, tức là
khoảng giây. Trước thời gian này là khoảng thời gian được gọi là kỷ
nguyên Planck, là khoảng thời gian trong đó tất cả các định luật vật lý cổ điển
hiện tại như các định luật của vật lý lượng tử gặp phải giới hạn và cần thiết
phải có một mô tả ở cấp vi mô về lực hấp dẫn (ta gọi một thuyết như vậy là lý
thuyết hấp dẫn lượng tử), mà đến nay vẫn còn là điều bí ẩn. Những hiểu biết
của chúng ta do vậy vướng phải một "bức tường" trừu tượng. Các độ đo vật
lý như áp suất, nhiệt độ cao đến mức mà không-thời gian có vẻ như đạt đến
một độ cong (curvature) vô hạn, mà ta còn gọi là một điểm kỳ dị trong thuyết
tương đối rộng[1]. Kích thước của vũ trụ tại thời điểm này có độ lớn bằng độ
dài Planck, ký hiệu , và có giá trị xấp xỉ , là độ dài vật lý
nhỏ nhất có nghĩa trong các lý thuyết vật lý hiện tại. Nó thể hiện một độ dài
tự nhiên theo đó có thể xuất hiện một lý thuyết hấp dẫn lượng tử nào đó.
Thời gian và không gian mà chúng ta hay quy ước trở thành các khái niệm rõ
ràng là phức tạp hơn nhiều "bên ngoài" bức tường Planck, tức là trong suốt
kỷ nguyên Planck. Những nghiên cứu gần đây trong ngành lý thuyết dây và
trong ngành lý thuyết hấp dẫn lượng tử vòng cũng đều cho rằng thời gian và
không gian có lẽ không phải là những khái niệm nguyên thủy mà xuất phát từ
một thực tế lý thuyết phức tạp hơn thế. Chẳng hạn như một khi đạt dến kích
thước Planck, thời gian và không gian sẽ không liên tục nữa mà dần dần có
tính chất rời rạc và không liên tục.
