Công việc của lương tri

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

79
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bấy lâu nay trên văn đàn, người ta kêu nhiều về lý luận phê bình văn nghệ, cho rằng lý luận phê bình yếu kém, không theo kịp sự phát triển của cuộc sống, chưa làm trọn chức năng thúc đẩy sáng tác và hướng dẫn dư luận bạn đọc, văn hóa tranh luận bị xuống cấp ở một vài cây bút.v.v… và .v.v… Soi vào nghệ thuật nhiếp ảnh, không đến mức như vậy, nhưng cũng có đôi điều cần bàn và cần làm sáng tỏ. Nhiếp ảnh là một nghệ thuật non trẻ, cho nên công tác lý...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Công việc của lương tri

Công việc của lương tri Bấy lâu nay trên văn đàn, người ta kêu nhiều về lý luận phê bình văn nghệ, cho rằng lý luận phê bình yếu kém, không theo kịp sự phát triển của cuộc sống, chưa làm trọn chức năng thúc đẩy sáng tác và hướng dẫn dư luận bạn đọc, văn hóa tranh luận bị xuống cấp ở một vài cây bút.v.v… và .v.v… Soi vào nghệ thuật nhiếp ảnh, không đến mức như vậy, nhưng cũng có đôi điều cần bàn và cần làm sáng tỏ. Nhiếp ảnh là một nghệ thuật non trẻ, cho nên công tác lý luận phê bình nhiếp ảnh càng non trẻ hơn. Ở nước ta khái niệm lý luận phê bình nhiếp ảnh mới được người ta quan tâm tới trong khoảng vài chục năm gần đây. Phần lớn những người viết về lĩnh vực này là các nhà báo, một số người quản lý công tác ảnh báo chí và ảnh nghệ thuật, và một số nhà nhiếp ảnh. Đến nay chưa có ai là người chuyên làm công tác lý luận phê bình và sống bằng lý luận phê bình nhiếp ảnh. Nhìn vào các trường Đại học, mới chỉ có phân khoa ảnh báo chí (Học viện Báo chí Tuyên truyền, Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh), Khoa Nhiếp ảnh của Trường Đại học Sân khấu và Điện ảnh Hà Nội vừa được thành lập năm 2005 chưa có hệ thống giáo trình nhiếp ảnh
hoàn chỉnh. Vậy là “lò” đào tạo lý luận phê bình nhiếp ảnh ở ta chưa có. Tuy nhiên do yêu cầu của thực tế, những ai đã tham gia công việc này, dù là tay trái, nhưng cũng không bỏ cuộc, phải chăng sự hấp dẫn của nhiếp ảnh đã níu kéo họ lại? Nhiều người cho rằng lý luận phê bình là công việc mang tính khoa học và nghệ thuật. Đúng vậy, nhưng tôi muốn thêm: nó còn là công việc của lương tri. Nó đòi hỏi người làm công tác này phải có trình độ uyên thâm về lĩnh vực mình nghiên cứu, đồng thời phải tiếp cận với những kiến thức hiện đại, và luôn luôn phải trân trọng những trăn trở sáng tạo của tác giả. Với nhiếp ảnh cũng vậy, người làm công tác này cũng phải biết lịch sử nhiếp ảnh thế giới, các trường phái nhiếp ảnh, các loại hình nhiếp nảh đã từng phát sinh, phát triển ra sao và phải biết nỗi vất vả và quá trình sáng tạo của người nghệ sĩ nữa. Đặc biệt ngày nay khi công nghệ nhiếp ảnh đang chuyển mạnh sang chu trình “số hóa”, thế giới thực và thế giới ảo trong ảnh đang chạy đua chinh phục người xem. Nhiếp ảnh nghệ thuật Việt Nam không thể chỉ bó tròn trong hình thức ảnh chụp trực tiếp; mà phải thừa nhận cả loại ảnh kỹ xảo, kỹ thuật (có người gọi là ảnh thử nghiệm, ảnh họa ảnh ý tưởng.v.v…). Thực ra đến nay nó không còn là thử nghiệm nữa, mà nó đã lan tràn trên mạng internet khắp thế giới và trong nhiều cuộc triển lãm ảnh của hàng trăm quốc
gia. Thế kỷ XXI là thế kỷ của tin học - nhiếp ảnh là một trong những ngành ứng dụng tin học mạnh mẽ và có hiệu quả. Nghệ thuật thị giác của nhiếp ảnh đã bước sang trang mới. Các nhà quản lý nghệ thuật, các nhà lý luận phê bình nhiếp ảnh nếu không trang bị cho mình kiến thức mới, không bắt nhịp được với tốc độ ánh sáng trong đời sống ngày nay, thì chắc chắn sẽ bị tụt hậu. Và khi đó ta cứ lấy cái luận điểm đã có của thế kỷ trước mà phán xét nghệ thuật hôm nay, thiết nghĩ không tránh khỏi sự “đôi co” đáng tiếc. Tuy nhiên, ta đều hiểu nghệ thuật do con người làm ra nhằm thỏa mãn một điều gì đó cho con người, mà nhu cầu của con người cần thỏa mãn thì đa dạng và đa chiều. Đó có thể là sự bất công cần lên án, có thể là nỗi buồn cần xoa dịu, có thể là niềm đau cần cảm thông, có thể là hạnh phúc cần chia sẻ, có thể là ước vọng cần khát khao.v.v… với sự đa dạng của cuộc sống, của tư duy của tình cảm con người, nếu nhiếp ảnh diễn tả được bằng cả phương pháp ghi thực trực tiếp và phương pháp tái tạo gián tiếp thì chẳng có nguyên cớ gì mà ta phải hạn chế. Lý luận phê bình chẳng những phải bám sát đời sống xã hội, mà còn phải bám sát sự phát triển của nghề nghiệp. Nó phải hiểu nghề, hiểu đời và có lương tâm với nghề, với đời. Ta gọi đó là lương tri nghề nghiệp. Người làm công tác lý luận phê bình là người tri âm với tác giả và công chúng qua nhịp cầu tác phẩm. Nhớ lại Hoài – Thanh với Thi
nhân Việt Nam và bạn đọc nhiều thế hệ, ta thấy ông là lương tri của thơ mới là tri âm của các nhà thơ và của những người yêu thơ. Mong rằng sẽ có một Hoài Thanh phê bình của nghệ thuật nhiếp ảnh ngày nay.