Dấu hiệu và nguy cơ ô nhiễm nhựa trong đất và trầm tích xung quanh bãi chôn lấp không hợp vệ sinh tại khu vực nông thôn Tây Bắc tỉnh Lâm Đồng

Việt Nam đối mặt với thách thức nghiêm trọng từ hơn 660 bãi chôn lấp rác thải, trong đó chỉ 30% đạt tiêu chuẩn kỹ thuật, dẫn đến rò rỉ nước rỉ rác và ô nhiễm môi trường đất, nước mặt, nước ngầm. Đặc biệt, sự hiện diện của chất thải nhựa, bao gồm vi nhựa, ngày càng trở thành mối lo ngại toàn cầu, gây ra những tác động tiêu cực đáng kể đến hệ sinh thái và sức khỏe con người, từ suy giảm chức năng sinh học đến nguy cơ bệnh tật nghiêm trọng. Nghiên cứu này được tiến hành nhằm định lượng và xác định các loại nhựa trong đất và trầm tích quanh các bãi chôn lấp không hợp vệ sinh tại khu vực Tây Bắc Tỉnh Lâm Đồng, từ đó đánh giá mức độ ô nhiễm và đề xuất giải pháp quản lý hiệu quả nhằm giảm thiểu rủi ro sinh thái do ô nhiễm nhựa gây ra.

Các nhà khoa học môi trường, kỹ sư quản lý chất thải rắn, các nhà hoạch định chính sách môi trường, và các cơ quan quản lý địa phương quan tâm đến vấn đề ô nhiễm nhựa, đặc biệt là vi nhựa, từ các bãi chôn lấp không hợp vệ sinh tại Việt Nam và các khu vực tương tự.

Nghiên cứu này khảo sát dấu hiệu và nguy cơ ô nhiễm nhựa trong đất và trầm tích xung quanh các bãi chôn lấp không hợp vệ sinh tại khu vực Tây Bắc Tỉnh Lâm Đồng, một vấn đề môi trường cấp bách. Sáu mẫu đất và trầm tích được thu thập từ năm điểm gần các bãi chôn lấp chính và được phân tích bằng quang phổ FTIR theo hướng dẫn của NOAA để xác định các loại nhựa gia dụng phổ biến như PE, PP, LDPE, HDPE, PVC, PET và PS. Kết quả phân tích cho thấy sự hiện diện phổ biến của các loại nhựa này trong tất cả các mẫu đất và trầm tích, chứng tỏ sự phát tán rộng rãi của chất thải nhựa từ các bãi chôn lấp vào môi trường. Đặc biệt, các mẫu đất cho thấy mức độ rủi ro sinh thái rất cao (RQ dao động từ 2,06 đến 19,89 dựa trên số lượng hạt), với 75% trường hợp ở mức rủi ro cao. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết cấp bách của các giải pháp quản lý chất thải rắn hiệu quả để giảm thiểu tác động của ô nhiễm nhựa. Ngược lại, các mẫu trầm tích thường cho thấy rủi ro không đáng kể (RQ < 0,01), có thể do nồng độ vi nhựa chưa đủ cao hoặc các yếu tố môi trường khác ảnh hưởng đến sự tích tụ. Phát hiện này cung cấp bằng chứng thực nghiệm đầu tiên về sự hiện diện của vi nhựa trong môi trường đất và trầm tích tại khu vực nghiên cứu, nhấn mạnh tầm quan trọng của đất trong việc tích tụ và lan truyền ô nhiễm. Nghiên cứu cũng khuyến nghị tiếp tục mở rộng đánh giá tác động tiềm tàng của vi nhựa đối với chuỗi thức ăn nông nghiệp và nguồn nước, từ đó góp phần vào việc xây dựng các chiến lược kiểm soát ô nhiễm toàn diện và bền vững.