Nghiên cứu đánh giá xu thế biến đổi mưa cực đoan tại khu vực phía đông bắc tỉnh Cà Mau

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu đang diễn ra mạnh mẽ, các hiện tượng thời tiết cực đoan, đặc biệt là mưa cực đoan, ngày càng gia tăng tần suất và cường độ, gây ra những hậu quả nghiêm trọng về kinh tế và xã hội. Khu vực ven biển như phía Đông Bắc tỉnh Cà Mau, vốn dễ bị tổn thương, đã và đang chịu ảnh hưởng nặng nề từ các trận mưa lớn, điển hình là sự kiện ngập lụt diện rộng năm 2022. Việc đánh giá xu thế biến đổi của mưa cực đoan là một yêu cầu cấp thiết để xây dựng các kế hoạch quản lý tài nguyên nước hiệu quả và chiến lược phòng chống thiên tai. Nghiên cứu này đặt mục tiêu phân tích các xu thế biến đổi này, cung cấp cơ sở khoa học quan trọng cho công tác ứng phó với biến đổi khí hậu tại địa phương.

Các nhà khoa học khí tượng thủy văn, các nhà hoạch định chính sách môi trường, quản lý tài nguyên nước, cán bộ phòng chống thiên tai và các tổ chức phát triển cộng đồng tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và Việt Nam.

Nghiên cứu này đã tiến hành đánh giá xu thế biến đổi mưa cực đoan tại phía Đông Bắc tỉnh Cà Mau, sử dụng dữ liệu lượng mưa ngày trong 44 năm (1980-2023) từ trạm Bạc Liêu. Các phương pháp hồi quy tuyến tính, kiểm định phi tham số Mann-Kendall và phương pháp độ dốc Sen đã được áp dụng để phân tích các xu thế. Kết quả cho thấy lượng mưa cực đoan, bao gồm mưa to (50-100 mm/ngày) và mưa rất to (≥100 mm/ngày), có xu thế tăng theo thời gian dựa trên hồi quy tuyến tính, với tốc độ tăng lần lượt là 3,5642 mm/năm và 1,1198 mm/năm. Trong khi đó, kiểm định Mann-Kendall cũng chỉ ra xu thế tăng cho cả mưa to và mưa rất to, nhưng thường không đạt mức ý nghĩa thống kê. Phương pháp Sen cho thấy mưa to có xu thế tăng với tốc độ 2,687 mm/năm, nhưng không ghi nhận sự thay đổi rõ rệt đối với mưa rất to và số ngày mưa. Đặc biệt, mưa lớn và mưa to tập trung chủ yếu từ tháng 5 đến tháng 9, trong khi mưa rất to đạt cực đại vào tháng 11. Các phát hiện này là cơ sở khoa học quan trọng, góp phần vào việc hoạch định các chính sách thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển kinh tế bền vững cho khu vực, đồng thời mở ra hướng nghiên cứu tiếp theo về các phương pháp phi tuyến.