Đ án kinh t chính ế
tr
L I M Đ U
Nh m i ng i đã bi t, kinh t th tr ng m t ki u t ch c kinhư ườ ế ế ườ
t ph n ánh trình đ phát tri n cao c a văn minh nhân lo i. T tr c đ nế ướ ế
nay t n t i phát tri n ch y u các n c ch nghĩa t b n, nhân ế ướ ư
t quy t đ nh s t n t i phá ế t tri n c a ch nghĩa t b n. Ch nghĩa t ư ư
b n đã bi t l i d ng t i đa u th c a kinh t th tr ng đ ph c v cho ế ư ế ế ườ
m c tiêu phát tri n ti m năng kinh doanh, tìm ki m l i nhu n, m t cách ế
khách quan nó thúc đ y l c l ng s n xu t c a xã h i phát tri n m nh m . ượ
Ngày nay, kinh t th tr ng t b n ch nghĩa đã đ t t i giai đo n phátế ườ ư
tri n khá cao và ph n th nh trong các n c t b n phát tri n. ướ ư
T đ i h i IV c a Đ ng ( năm 1986 ) đ t n c ta th c hi n đ ng ướ ườ
l i đ i m i ,chuy n t c ch t p trung quan liêu bao c p sang c ch th ơ ế ơ ế
tr ng s qu n c a nhà n c theo đ nh h ng h i ch nghĩa. Đườ ướ ướ
đ t đ c m c tiêu đã đ ra trong đi u ki n kinh t th tr ng h n 10 năm ượ ế ườ ơ
qua, đ t n c đã v t qua bao khó khăn, th thách giành đ c nhi u thành ướ ượ ượ
t u trên các lĩnh v c c a đ i s ng h i, trong đó có lĩnh v c kinh t . Tuy ế
nhiên trong các Văn ki n c a Đ ng t i đ i h i l n th VII,VIII đã đ c p
đ n 4 nguy c thách th c đ i v i s nghi p cách m ng h i ch nghĩa ế ơ
n c ta, trong đó “ch ch h ng xã h i ch nghĩa” có th coi là nguy c l nướ ướ ơ
nh t. v y kh năng đ nh h ng h i ch nghĩa n n kinh t th tr ng ướ ế ườ
n c ta tr thành hi n th c hay không tr c h t ph thu c vào vai tròướ ướ ế
lãnh đ o kinh t c a Đ ng nhà n c nhân t quy t đ nh nh t b o ế ướ ế
đ m đ nh h ng xã h i ch nghĩa c a n n kinh t th tr ng cũng nh toàn ướ ế ườ ư
b s nghi p phát tri n c a đ t n c. ướ
Ngày nay trong n n kinh t th tr ng hi n đ i, v i s phát tri n ế ườ ư
nhanh chóng c a khoa h c - công ngh , n u không s can thi p c a nhà ế
n c thì không th gi i quy t đ c nhi u v n đ kinh t l n t m cướ ế ượ ế
qu c gia, qu c t . th k t h p hài hoà gi a s v n hành c a c ch th ế ế ế ơ ế
tr ng v i s đi u ti t c a nhà n c c n thi t gi i pháp mang l iườ ế ướ ế
thành công trên con đ ng phát tri n. Trong m i quan h đó, nhà n c giườ ướ
vai trò đ nh h ng t o “hành lang pháp môi tr ng đ u t đ các ướ ươ ư
ch th có th có th phát huy tính năng đ ng, sáng t o c a mình.
Nh n th c đ c t m quan tr ng v vai trò c a nhà n c trong n n ượ ướ
kinh t th tr ng nên em đã ch n đ tài “ế ườ Vai trò c a nhà n c trong n n ướ
kinh t th tr ng n c taế ườ ướ ’’. m t sinh viên năm th 2 nên t m hi u
bi t, nh n th c lu n c a em còn nhi u h n ch . B i v y em r tế ế
mong đ c s giúp đ c a th y đ bài vi t c a em đ c hoàn ch nh h n.ượ ế ượ ơ
Em xin c m n th y giáo TS Đ c H nh đã giúp đ em hoàn ơ
thành bài vi t này.ế
1
Đ án kinh t chính ế
tr
PH N I
NH NG LÝ LU N V
N N KINH T TH TR NG ƯỜ
2
Đ án kinh t chính ế
tr
A . KINH T TH TR NG ƯỜ
I. NH NG LÝ LU N V N N KINH T TH TR NG ƯỜ
1. Khái ni m và đ c đi m
KTTT là n n kinh t hàng hoá ế phát tri n trình đ cao, là m t hình th c t
ch c s n xu t h i hi u qu nh t phù h p v i trình đ phát tri n c a
h i hi n nay. Các đ c đi m chính c a KTTT:
-Các ch th kinh t tính t ch cao. M i ch th kinh t m t ế ế
thành ph n c a n n kinh t quan h đ c l p v i nhau, m i ch th t ế
quy t đ nh l y ho t đ ng c a mình.ế
-Tính phong phú c a hàng hóa. Do các ch th kinh t đ u t quy t ế ế
đ nh l y ho t đ ng c a mình nên b t c hàng hoá nào nhu c u thì s
ng i s n xu t. nhu c u c a con ng i thì cùng phong phú, đi uườ ườ
này t o nên s phong phú c a hàng hoá trong n n KTTT .
-C nh tranh t t y u trong KTTT .Hàng hoá nào nhu c u l n thí ế
s nhi u ng i s n xu t. Khi quá nhi u ng i cùng s n xu t m t ườ ườ
m t hàng thì s c nh tranh là t t y u. ế
-KTTT m t h th ng kinh t m , trong đó có s giao l u r ng rãi ế ư
không ch trong th tr ng m t n c màgi a các th tr ng v i nhau. ườ ướ ườ
-Giá c hình thành ngay trên th tr ng. Không m t ch th kinh t ườ ế
nào quy t đ nh đ c giá c . Giá c a m t m t hàng đ c quy t đ nh b iế ượ ượ ế
cung và c u c a th tr ng. ườ
N n KTTTth t ho t đ ng đ c là nh vào s đi u ti t c a c ượ ế ơ
ch th tr ng. Đó các quy lu t kinh t khách quan nh quy lu t giá tr ,ế ườ ế ư
quy lu t cung c u, l u thông ti n t , c nh tranh…tác đ ng, ph i h p ho t ư
đ ng c a toàn b th tr ng thành m t h th ng th ng nh t. ườ
2. u và nh c đi m c a n n kinh t th tr ng Ư ượ ế ườ
a. u đi mƯ
Kinh t th tr ng thúc đ y l c l ng s n xu t phát tri n t o ra sế ườ ượ
c nh tranh g t gao gi a các nhà s n xu t. Ng i ti ườ êu dùng đ c tho mãnượ
nhu c u cũng nh đáp ng đ c đ y đ m i ch ng lo i hàng hoá d ch ư ượ
v .
Phân công lao đ ng ngày càng h i hoá cao. M r ng quan h
nhi u lo i th tr ng t th tr ng đ a ph ng, th tr ng dân t c khu ườ ườ ươ ườ
v c, thi tr ng qu c t . ườ ế
T o xu th liên doanh, liên k t đ y m nh giao l u kinh t , các n c ế ế ư ế ướ
đang phát tri n c h i đ c ti p xúc đ c chuy n giao công ngh s n ơ ượ ế ượ
3
Đ án kinh t chính ế
tr
xu t, công ngh qu n t các n c phát tri n đ thúc đ y công cu c xây ướ
d ng và phát tri n kinh t n c mình ế ướ
Kinh t th tr ng góp ph n thúc đ y giao l u gi a các n c d iế ườ ư ướ ướ
s th hi n qua cac s n ph m d ch v mang b n s c riêng c a t ng dân
t c, t ng đ a ph ng, t ng qu c gia. ươ
b. Nh c đi mượ
Kinh t th tr ng phát tri n t o đi u ki n thu n l i cho các thànhế ườ
ph n kinh t phát tri n, lúc đó vai trò c a kinh t nhà n c b gi m sút ế ế ướ
ch u s c ép m nh m t các thành ph n kinh t khác. ư ế
Trong n n kinh t th tr ng s c nh tr nh g t gao giã các nhà ế ườ
s n xu t, các nhà phân ph i d n đ n th t nghi p tăng cao ho t đ ng phúc ế
l i xã h i b gi m sút.
N n kinh t th tr ng do các nhà s n xu t hàng hoá d ch v ch y ế ườ
theo l i nhu n gây ra h u qu v môi tr ng sinh thái làm gi m t c đ ườ
tăng tr ng b n v ng c a qu c gia.ưở
M t trái c a n n kinh t th tr ng đem l i các t n n h i m i ế ườ
n y sinh cang ngày càng gia tăng.
N kinh t th tr ng v i b n ch t c a l i nh n t i đa thì vi c ế ườ
c n đ nh h ng cho các thành ph n kinh t là r t quan tr ng, n u không s ướ ế ế
nguy c đi ch ch h ng h i ch nghĩa đ i l p v i b n ch t c a nhàơ ướ
n c ta.ướ
II. C CH TH TR NGƠ ƯỜ
1. Khái ni m
Trong n n kinh t th tr ng có m t lo t nh ng quy lu t kinh t v n ế ườ ế
c a nh quy lu t giá tr , quy lu t cung c u, quy lu t c nh ư
tranh,v.v…Các quy lu t đó đ u bi u hi n s ho t đ ng c a mình thông qua
giá c th tr ng. Nh s v n đ ng giá c th tr ng di n ra m t s ườ ườ
thích ng m t các t phát gi a kh i l ng c c u c a s n xu t ( t ng ượ ơ
cung ) v i kh i l ng c c u c a s n xu t (t ng cung ), t c s ho t ượ ơ
đ ng c a các quy lu t đó đã đi u ti t n n s n xu t xã h i. ế
V y: c ch th tr ng c ch t đi u ti t c a n kinh t thơ ế ườ ơ ế ế ế
tr ng do s tác đ ng c a các quy lu t v n c a nó. Nói m t cách cườ
th h n, c ch th tr ng h th ng h u c c a s thích ng l n nhau, ơ ơ ế ư ơ
t đI u ti t l n nhau c a các y u t giá c , cung c u, c nh tranh …tr c ế ế
ti p phát huy tác d ng trên th tr ng đ đi u ti t n n kinh t th tr ng.ế ườ ế ế ườ
4
Đ án kinh t chính ế
tr
C ch th tr ng là m t b máy tinh vi đ ph i h p m t cách khôngơ ế ườ
t giác ho t đ ng c a ng i tiêu dùng v i các nhà s n xu t. C ch th ườ ơ ế
tr ng t phát sinh phát tri n cùng v i s phát tri n c a kinh t thườ ế
tr ng phát sinh và phát tri n cùng v i s phát tri n c a kinh t th tr ng,ườ ế ườ
đâu s n xu t trao đ i hàng hoá thì đó th tr ng do đó coá ườ
c ch th tr ng ho t đ ng.ơ ế ườ
2. u đi m và khuy t t t c a c ch th tr ng Ư ế ơ ế ườ
a. u đi m c a c ch th tr ngƯ ơ ế ườ
C ch th tr ng nh ng u đi m tác d ng không cơ ế ườ ư ơ
ch nào hoàn toàn thay th đ c.ế ế ượ
Th nh t , c ch th tr ng kích thích ho t đ ng c a ch th kinh tơ ế ườ ế
t o đi u ki n thu n l i cho ho t đ ng t do c a h . Do đó làm cho n n
kinh t phát tri n năng đ ng, có hi u qu .ế
Th hai,s tác đ ng c a c ch th tr ng s đ a đ n s thích ng ơ ế ườ ư ế
t phát giã kh i l ng c c u c a s n su t ( t ng cung )v i kh i l ng ượ ơ ượ
c c u nhu c u c a h i ( t ng c u ). Nh đó ta th tho mãn t tơ
nhu c u tiêu dùng cá nhân v hàng v n s n ph m khác nhau. Nhi m v này
n u đ Nhà n c làm s ph i th c hiên m t s công vi c r t l n, khiế ướ
không th c hi n đ c đòi h i chi phí cao trong quá trình ra các quy t ượ ế
đ nh.
Th ba, c ch th tr ng kích thích đ i m i kĩ thu t, h p lý hoá s nơ ế ườ
xu t. S c ép c a c nh tranh bu c nh ng ng i s n xu t ph i gi m chi phí ườ
s n xu t cá bi t đ n m c t i thi u b ng cách áp d ng nh ng ph ng pháp ế ươ
s n xu t t t nh t nh không ng ng đ i m i k thu t công ngh s n xu t, ư
đ i m i s n ph m, đ i m i t ch c s n xu t qu n kinh doanh, nâng
cao hi u qu .
Th t ư, c ch th tr ng th hi n phân ph i các ngu n l c kinh tơ ế ườ ế
m t cách t i u. Trong n n kinh t th tr ng, vi c l u đ ng, di chuy n, ư ế ườ ư
phân ph i các y u t s n xu t, v n đ u tuân theo nguyên t c c a thi ế
tr ng; chúng s chuy n đ n n i đ c s d ng v i hi u qu cao nh t, doườ ế ơ ượ
đó các ngu n l kinh t đ c phân b m t cách t i u. ế ượ ư
Th năm, s đi u ti t c a c a c ch th tr ng m m d o h n s ế ơ ế ườ ơ
đi u ch nh c a c quan nhà n c kh năng thích nghi cao h n tr c, ơ ướ ơ ướ
nh ng đi u ki n kinh t bi n đ i, làm thích ng k p th i gi a s n xu t ế ế
h i v i nhu c u xã h i.
5