§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
Môc lôc
Trang
Më ®Çu........................................................................................................................................................................................................................
Ch¬ng I. Thµnh lËp mÆt c¾t phôc vô c«ng t¸c tÝnh khèi lîng ®µo ®¾p ..1
I.1. Giíi thiÖu vÒ ch¬ng tr×nh AutoCAD ..........................................................................................1
I.2. Giao diÖn, menu, toolbar vµ c¸c lÖnh cña AutoCAD .............................................2
I.3. Khèi lÖnh tra cøu ...................................................................................................................................................12
I.4. C«ng t¸c ®o vÏ mÆt c¾t ®Þa h×nh .......................................................................................................17
- MÆt c¾t ngang
- MÆt c¾t ®øng
Ch¬ng II. C«ng t¸c tÝnh to¸n x¸c ®Þnh khèi lîng ®µo ®¾p......................................25
II.1. Ph¬ng ph¸p ®o diÖn tÝch .......................................................................................................................25
II.2. Ph¬ng ph¸p tÝnh khèi lîng ®µo ®¾p ..................................................................................37
Ch¬ng III. TÝnh to¸n thùc nghiÖm ....................................................................................................................42
III.1. C«ng t¸c tÝnh to¸n quy ho¹ch ®êng quèc lé 3 – khu vùc huyÖn
§«ng Anh – Hµ Néi ®o¹n tõ x· Nguyªn Khª ®Õn x· Mai L©m.
B¶n ®å th¸ng 10/2005 tû lÖ 1:1000 ......................................................................................42
III.2. C«ng t¸c tÝnh to¸n t¹i vïng má than Cäc S¸u th¸ng 10 vµ th¸ng 11
trªn tê b¶n ®å tû lÖ 1/1000 ................................................................................................................52
KÕt luËn.............................................................................................................................................................................................................67
0
Tµi liÖu tham kh¶o...........................................................................................................................................................................68
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
Ch¬ng I
thµnh lËp mÆt c¾t phôc vô c«ng t¸c
tÝnh khèi lîng ®µo ®¾p
I.1. Giíi thiÖu vÒ ch¬ng tr×nh AutoCAD
Autocad lµ ch÷ viÕt t¾t cña côm tõ tiÕng anh Computer Aided Design.
HiÖn nay thuËt ng÷ CAD ngµy cµng trë nªn phæ biÕn trong c¸c ngµnh
kü thuËt. Nã ®· t¹o ra nh÷ng ph¬ng ph¸p thiÕt kÕ míi cho c¸c kü thuËt gia,
kiÕn tróc s, kü s, c¸c nhµ chÕ t¹o c¬ khÝ, c¸c c«ng tr×nh s x©y dùng.
Trong tiÕng ViÖt cã nghÜa lµ thiÕt kÕ trªn m¸y tÝnh hay gäi lµ thiÕt kÕ
víi sù hç trî cña m¸y tÝnh.
ViÖc thiÕt kÕ trªn m¸y tÝnh gióp ta cã thÓ ®a ra nhiÒu ph¬ng ¸n trong
mét thêi gian ng¾n mµ cã thÓ thay ®æi b¶n vÏ mét c¸ch dÔ dµng vµ nhanh
chãng h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸ch lµm thñ c«ng. Ngoµi ra b»ng c¸c lÖnh truy
vÊn trùc tiÕp ta cã thÓ tra hái c¸c th«ng tin vÒ diÖn tÝch, kho¶ng c¸ch vv…
cïng nhiÒu th«ng tin kh¸c trªn b¶n thiÕt kÕ vµ ch¬ng tr×nh mét c¸ch dÔ dµng
vµ trùc quan.
HiÖn nay Autocad lµ mét phÇn mÒm thiÕt kÕ trªn m¸y tÝnh hiÖn ®îc
sö dông øng dông rÊt réng r·i trong nhiÒu ngµnh nghÒ kh¸c nhau.
- ThiÕt kÕ hÖ thèng b¶n ®å ®Þa h×nh vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng
- ThiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh thuû lîi
- ThiÕt kÕ c¸c hÖ thèng ®iÖn níc vµ chiÕu s¸ng
- ThiÕt kÕ cÇu ®êng vµ c¸c c«ng tr×nh giao th«ng
- ThiÕt kÕ c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y
………………………………….
T¹i ViÖt Nam Autocad ®· ®îc biÕt ®Õn tõ nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû
XX. TiÖn Ých cña Autocad ngµy cµng chinh phôc ®îc ®«ng ®¶o ®éi ngò c¸c
nhµ kü thuËt, kü s kiÕn tróc s thuéc nhiÒu ®¬n vÞ ngµnh nghÒ kh¸c nhau
1
trong c¶ níc.
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
Cho ®Õn nay mÆc dï c¸c øng dông ®å ho¹ phôc vô viÖc vÏ vµ thiÕt kÕ kü
thuËt ®· xuÊt hiÖn thªm nhiÒu ch¬ng tr×nh míi, cã giao diÖn hay mét sè tÝnh
n¨ng kü thuËt míi, xong xÐt toµn côc rÊt khã cã ch¬ng tr×nh nµo vît ®îc
Autocad. Ngµy nay Autocad ®· trë thµnh mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu ®èi
víi c¸c ®¬n vÞ thiÕt kÕ thi c«ng c«ng tr×nh. ViÖc vÏ vµ xuÊt b¶n b¶n vÏ tõ
Autocad ®· trë thµnh th«ng dông vµ quen thuéc ®èi víi hÇu hÕt nh÷ng bä hå
s¬ thiÕt kÕ cña ngµnh kü thuËt.
I.2. Giao diÖn, menu, tool bar vµ c¸c lÖnh cña Autocad
1. Giao diÖn cña Autocad
Sau khi khëi ®éng Autocad sÏ xuÊt hiÖn mµn h×nh lµm viÖc cña
Autocad. Toµn bé khung mµn h×nh cã thÓ chia lµm 4 vïng.
Vïng III
Vïng I
Vïng IV
Vïng II
2
H×nh 1. Mµn h×nh giao diÖn cña AutoCad 2004
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
a. Vïng I:
Lµ vïng chiÕm phÇn lín diÖn tÝch cña mµn h×nh vïng nµy còng lµ vïng
thÓ hiÖn b¶n vÏ mµ chóng ta sÏ thùc hiÖn vµ ®îc gäi lµ vïng Gtraplic (phÇn
mµn h×nh dïng cho ®å ho¹).
b. Vïng II:
ChØ dßng tr¹ng th¸i hay dßng t×nh tr¹ng – Status line. ë ®©y xuÊt hiÖn
mét sè th«ng sè vµ chøc n¨ng cña b¶n vÏ (Status Bar) c¸c Status Bar nµy võa
lµ c¸c th«ng b¸o vÒ tr¹ng th¸i hoÆc kh«ng chän võa lµ hép chän, khi bÊm
chuét vµo ®ã tr¹ng th¸i sÏ ®îc chuyÓn ngîc l¹i.
VÝ dô: ChÕ ®é b¾t ®iÓm SNAP lµ ON nÕu bÊm chuét vµ SNAP trªn dßng hiÖn
th× chÕ ®é b¾t ®iÓm lóc ®ã sÏ lµ 0FF.
c. Vïng III:
Vïng gåm c¸c menu lÖnh vµ c¸c thanh c«ng cô, mçi menu hay mçi nót
h×nh tîng trªn thanh c«ng cô t¬ng øng víi mét lÖnh cña Autocad.
d. Vïng IV:
Vïng dßng lÖnh hay dßng nh¾c, khi nhËp lÖnh tõ bµn phÝm hoÆc gäi
lÖnh tõ menu th× lóc ®ã c©u lÖnh sÏ hiÓn thÞ sau dßng Command.
VÝ dô: Command: line (L)
2. Menu vµ Tool bar cña Autocad
Trong Autocad hÇu hÕt c¸c lÖnh ®Òu cã thÓ ®îc chän th«ng qua
menu hoÆc Tool bar cña ch¬ng tr×nh. §©y lµ c¸c phÇn tö mµn h×nh cã h×nh
d¹ng tÝch cùc nã gióp ta thùc hiÖn ®îc c¸c lÖnh cña Autocad mµ kh«ng
nhÊt thiÕt cÇn ph¶i nhí tªn lÖnh. Nh÷ng thanh c«ng cô nµy rÊt h÷u hiÖu vµ tiÖn
Ých víi ngêi ®Çu tiªn lµm viÖc víi Autocad, tuy nhiªn viÖc thùc hiÖn lÖnh
th«ng qua menu hoÆc Tool bar, yªu cÇu ngêi sö dông ph¶i liªn tôc di chuyÓn
chuét ®Õn c¸c hép c«ng cô hoÆc chøc n¨ng menu Tool bar t¬ng øng.
A. Menu Bar
Trong Autocad cã 11 danh môc Menu thuéc vïng III, c¸c menu nµy
3
®îc xÕp ngay bªn dßng díi tiªu ®Ò, ®ã lµ c¸c Menu d¹ng kÐo xuèng (pull
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
down Menu) c¸c chøc n¨ng nµy sÏ xuÊt hiÖn ®Çy ®ñ khi ta kÝch chuét lªn danh
môc cña menu ®ã.
Gåm 11 danh môc Menu thuéc vïng III
TT
Minh häa
Chøc n¨ng
File Menu
Menu nµy ®¶m tr¸ch toµn bé c¸c chøc n¨ng lµm viÖc
víi File trªn ®Üa (më File, ghi File, xuÊt nhËp File...).
1
Ngoµi ra cßn ®¶m nhËn viÖc ®Þnh d¹ng trang in; khai
b¸o c¸c tham sè ®iÒu khiÓn viÖc xuÊt c¸c sè liÖu trªn
b¶n vÏ hiÖn t¹i ra giÊy hoÆc ra File...
Menu Edit
Liªn quan ®Õn c¸c chøc n¨ng chØnh söa sè liÖu d¹ng
2
tæng qu¸t: ®¸nh dÊu v¨n b¶n sao lu vµo bé nhí t¹m
thêi (Copy); d¸n (Paste) sè liÖu tõ bé nhí t¹m thêi ra
trang h×nh hiÖn t¹i...
4
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
Menu View
Liªn quan ®Õn c¸c chøc n¨ng thÓ hiÖn mµn h×nh
AutoCAD, kh«i phôc mµn h×nh (Redraw); thu phãng
3
h×nh (Zoom); ®Èy h×nh (Pan); t¹o c¸c Viewport; thÓ
hiÖn mµn h×nh díi d¹ng khèi (Shape hoÆc
Render)v.v...
Menu Insert
Sö dông ®Ó thùc hiÖn c¸c lÖnh chÌn. C¸c d¹ng sè
4
liÖu ®îc chÌn vµo cã thÓ lµ c¸c khèi (Block); c¸c file
¶nh; c¸c ®èi tîng 3D Studio; c¸c file ¶nh d¹ng
Metafile; c¸c ®èi tîng OLE v.v...
Menu Format
Sö dông ®Ó ®Þnh d¹ng cho c¸c ®èi tîng vÏ. C¸c ®èi
tîng ®Þnh d¹ng cã thÓ lµ c¸c líp (Layer); ®Þnh d¹ng
mµu s¾c (Color); KiÓu ®êng; ®é m¶nh cña ®êng;
5
kiÓu ch÷; kiÓu ghi kÝch thíc; kiÓu thÓ hiÖn ®iÓm v.v...
Ngoµi ra menu nµy cßn chøa c¸c hµm ®Þnh d¹ng sè
liÖu (Units), cho phÐp chän hoÆc chØnh kiÓu ®¬n vÞ
dµi, d¹ng thÓ hiÖn cho sè thËp ph©n, d¹ng thÓ hiÖn
®¬n vÞ ®o gãc, híng chuÈn cña gãc...
5
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
Menu Tools
Chøa c¸c hµm c«ng cô ®a môc ®Ých. Tõ ®©y thùc
hiÖn rÊt nhiÒu d¹ng c«ng viÖc kh¸c nhau nh: so¸t
chÝnh t¶ cho ®o¹n v¨n b¶n tiÕng Anh (Spelling); gäi
hép tho¹i thuéc tÝnh ®èi tîng (Properties); t¶i c¸c
6
ch¬ng tr×nh d¹ng ARX, LSP... t¹o c¸c Marco; dÞch
chuyÓn gèc täa ®é v.v... Ngoµi ra chøc n¨ng Options
tõ danh môc Menu nµy cßn cho phÐp ngêi sö dông
lùa chän rÊt nhiÒu thuéc tÝnh giao diÖn kh¸c (mµu
nÒn, chÕ ®é khëi ®éng; kÝch thíc con trá; Font ch÷
hiÓn thÞ v.v...)
Menu Draw
Lµ danh môc Menu chøa hÇu hÕt c¸c lÖnh vÏ c¬ b¶n
cña AutoCAD. Tõ c¸c lÖnh vÏ ®êng ®Õn c¸c lÖnh vÏ
mÆt, vÏ khèi; tõ c¸c lÖnh vÏ ®êng th¼ng, ®o¹n th¼ng
®Õn c¸c lÖnh vÏ phøc t¹p; tõ c¸c lÖnh lµm viÖc víi
7
®êng ®Õn c¸c lÖnh lµm viÖc víi v¨n b¶n (Text), ®Õn
c¸c lÖnh t« mµu, ®iÒn mÉu t«, t¹o khèi vµ sö dông
khèi v.v...
Cã thÓ hiÓu ®©y lµ danh môc Menu chñ yÕu vµ quan
träng nhÊt cña AutoCAD.
6
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
Menu Dimension
Bao gåm c¸c lÖnh liªn quan ®Õn viÖc ghi vµ ®Þnh
d¹ng ®êng ghi kÝch thíc trªn b¶n vÏ. C¸c kÝch
thíc cã thÓ ®îc ghi theo d¹ng kÝch thíc th¼ng;
8
kÝch thíc gãc; ®êng kÝnh, b¸n kÝnh; ghi dung sai;
ghi theo kiÓu chó gi¶i v.v... C¸c d¹ng ghi kÝch thíc
cã thÓ ®îc chän lùa theo c¸c tiªu chuÈn kh¸c nhau,
cã thÓ ®îc hiÖu chØnh ®Ó phï hîp víi tiªu chuÈn
cña tõng quèc gia; tõng bé, ngµnh...
Menu Modify
Lµ danh môc Menu liªn quan ®Õn c¸c lÖnh hiÖu
chØnh ®èi tîng vÏ cña AutoCAD. Cã thÓ sö dông
9
c¸c chøc n¨ng Menu t¹i ®©y ®Ó sao chÐp c¸c ®èi
tîng vÏ; xoay ®èi tîng theo mét trôc; t¹o ra mét
nhãm ®èi tîng tõ mét ®èi tîng gèc (Array); lÊy ®èi
xøng qua mét trôc
Menu Windows
Lµ Menu cã thÓ t×m trong hÇu hÕt øng dông kh¸c
ch¹y trong m«i trêng Windows. C¸c chøc n¨ng
10
Menu ë ®©y chñ yÕu phôc vô viÖc xÕp s¾p c¸c tµi
liÖu hiÖn më theo mét quy luËt nµo ®ã nh»m ®¹t hiÖu
qu¶ hiÓn thÞ tèt h¬n.
Menu Help
Lµ Menu gäi ®Õn c¸c chøc n¨ng híng dÉn trùc
tuyÕn cña AutoCAD. C¸c híng dÉn tõ ®©y ®îc
11
tr×nh bµy tØ mØ, cô thÓ, ®Ò cËp ®Õn toµn bé c¸c néi
dung cña AutoCAD. §©y còng lµ c«ng cô rÊt quan
träng vµ h÷u Ých cho viÖc tù nghiªn cøu vµ øng dông
AutoCAD trong x©y dùng c¸c b¶n vÏ kü thuËt.
7
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
B. Toolbar
AutoCAD cã tÊt c¶ 24 thanh Toolbar. Mçi hép chän (Toolbox) l¹i liªn
quan ®Õn mét lÖnh hoÆc chøc n¨ng cô thÓ nµo ®ã cña m«i trêng CAD. §Ó gäi
Toolbar nµo ®ã cã thÓ hiÖn nh sau:
Chän Menu View – Toolbars...
sÏ xuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 2. Tõ hép tho¹i nµy nÕu muèn Toolbar nµo ®ã thùc
hiÖn th× chØ viÖc bÊm chuét lªn hép chän (bªn tr¸i) tªn cña Toolbar ®ã. Sau
khi Toolbar ®· ®îc hiÖn sÏ thÊy xuÊt hiÖn dÊu chän bªn c¹nh tªn Toolbar
®ã, nÕu muèn th«i hiÖn th× chØ viÖc bÊm l¹i vµo hép chän lµ ®îc.
ViÖc sö dông c¸c hép c«ng cô (Toolbox) tõ c¸c Toolbar ®Ó thùc hiÖn
c¸c lÖnh AutoCAD nãi chung lµ kh¸ nhanh chãng vµ tiÖn dông. C¸c hép c«ng
cô l¹i ®îc thiÕt kÕ theo d¹ng ®å häa kh¸ trùc quan, khi di chuyÓn con trá
chuét lªn phÇn mµn h×nh cña hép c«ng cô, cßn thÊy xuÊt hiÖn lêi nh¾c
(Tooltip) cho biÕt ®©y lµ hép c«ng cô g×, do vËy viÖc sö dông toolbar l¹i cµng
trë nªn trùc quan vµ tiÖn dông. Tuy vËy nÕu trªn mµn h×nh cña AutoCAD ta
cho hiÖn tÊt c¶ 24 Toolbar th× phÇn mµn h×nh sÏ trë nªn rèi, rÊt khã quan s¸t,
tèc ®é thùc hiÖn lÖnh còng sÏ bÞ chËm h¬n, do vËy ngêi ta thêng chØ cho
hiÖn nh÷ng Toolbar cÇn thiÕt nhÊt, hay ®îc sö dông nhÊt mµ th«i.
8
H×nh 2. HiÓn thÞ Toolbar theo yªu cÇu cña ngêi sö dông
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
C¸c Toolbar th«ng thêng ®îc ®Æt ë chÕ ®é thêng trùc mçi khi khëi
®éng AutoCAD lµ:
Standard:
Draw:
Modify:
Properties:
Layers:
Dimension:
9
H×nh 3
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
3. C¸c lÖnh sö dông trong Autocad
§o kho¶ng c¸ch cña ®êng, ®o¹n th¼ng
1 AligneD
VÏ cung trßn
a
2 Arc
§o diÖn tÝch vµ chu vi
aa
3 Area
Sao chÐp ®èi tîng
ar
4 Array
h, bh
§iÒn ®Çy mÉu t« cho mét vïng kÝn
5
Bhatch
§Þnh nghÜa 1 khèi tõ c¸c dßng ®· ®¸nh dÊu
6
b
Block
VÏ mét vßng trßn
7
c
Circle
Co, cp
Sao chÐp mét ®èi tîng
8
Copy
dt
HiÖn dtext trªn mµn h×nh
9 Dtext
el
VÏ h×nh ElÝp hoÆc cung ElÝp
10 Ellipse
e
Xo¸ ®èi tîng khái b¶n vÏ
11 Erase
exp
Ghi sè liÖu b¶n vÏ ra File kh¸c
12 Export
ex
Më réng ®èi tîng b¶n vÏ
13 ExtenD
14
fi
Läc ®èi tîng
Filter
g
§Æt tªn cho 1 nhãm Hg ®· ®¸nh dÊu
15 Group
h
T« mét vïng theo mÉu t« ®· chØ ®Þnh
16 Hatch
he
Sö¨ mÉu t«
17 Hatchedit
18
mp
Import
ChÌn File ¶nh vµo Autocad
19
i
ChÌn khèi vµo b¶n vÏ
Insert
la
§iÒu kiÓn líp
20 layer
Len
KÐo dµi mét ®èi tîng
21 LenThen
l
VÏ mét ®êng th¼ng
22 Line
lt
§Þnh kiÓu ®êng vÏ
23 linetype
lts
§Æt tû lÖ nÐt vÏ
24 Ltscale
me
LÖnh chia ®èi tîng theo ®é dµi ®o¹n
25 Measure
mi
LÖnh lÊy ®èi xøng
26 Mirror
ml
T¹o c¸c ®êng th¼ng song song víi nhau
27 Mline
10
TT Tªn lÖnh PhÝm t¾t T¸c dông cña lÖnh
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
LÖnh di chuyÓn mét hay nhiÒu ®èi tîng
m
28 Move
LÖnh vÏ song song
0
29 Offset
B¾t ®iÓm ®Æc biÖt cña ®èi tîng
os
30 Osnap
X¸c ®Þnh b¶n vÏ trªn mµn h×nh
31
p
Pan
LÖnh vÏ ®êng ®a tuyÕn
32
pl
Pline
XuÊt b¶n vÏ ra giÊy
33
Plot
VÏ mét ®iÓm cã täa ®é ®Þnh tríc
34
po
Point
VÏ ®a gi¸c ®Òu
35
pol
Polygon
Xem tríc trang in
36
pre
Preview
props
HiÖn hép tho¹i thuéc tÝnh ®èi tîng
37
PrOerties
cxit
38 Quit
Tho¸t khái Autocad
VÏ h×nh ch÷ nhËt
rec
39 Rectang
§æi tªn mét ®èi tîng
ren
40 Rename
Xoay ®èi tîng
ro
41 ROTATE
42
Se
LÖnh thay ®æi kÝch thíc ®èi tîng vÏ
Scale
43
Sn
BËt (t¾t) chÕ ®é b¾t ®iÓm khi di chuyÓn chuét
Snap
44
So
T¹o ra mté ®êng ®a tuyÕn ®ãng kÝn ®îc t« ®Æc
Solid
45
Sp
KiÓm tra v¨n ph¹m cho c¸c kÝ tù ®· nhËp trong b¼n vÏ
Spell
46
st
§Þnh kiÓu cho c¸c kÝ tù
Style
ta
BËt (t¾t) kÕt nèi tíi bµn sè ho¸
47 Tablet
th
§é dµy ®êng vÏ
48 Thickness
to
49 Toolbar
HiÖn (Èn) c¸c thanh c«ng cô cña Autocad
tr
LÖnh c¾t ®êng cã ®èi tîng chÆn
50 Trim
v
CÊt hoÆc ®äc l¹i phÇn hiÓn thÞ trªn mµn h×nh
51 View
w
Ghi c¸c ®èi tîng ra File
52 Wblock
xl
T¹o mét ®êng th¼ng dµi v« tËn
53 Xline
z
Thu phãng ®èi tîng vÏ
54 Z00m
11
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
I.3. Khèi lÖnh tra cøu
1. LÖnh LIST
LiÖt kª th«ng tin c¬ së d÷ liÖu cña mét hay mét nhãm ®èi tîng ®îc
lùa chän.
LÖnh List cho phÐp liÖt kª c¸c d÷ liÖu (líp, mµu s¾c, ®iÓm ®Æt...) cña
mét hay nhiÒu ®èi tîng.
Trªn thanh c«ng cô chän
Tõ Tools menu, chän Inquiry > List
Command line: list
sÏ thÊy xuÊt hiÖn c¸c th«ng tin m« t¶ ®èi tîng ®ã. VÝ dô sau khi chän ®èi
tîng lµ Block Ghe banh sÏ thÊy xuÊt hiÖn c¸c th«ng tin.
Select objects:
BLOCK REFERENCE Layer: “0”
Space: Model space
Handle = 1B3
“GhÕ bµnh”
at point, X = 38.1225 Y = 34.3266 Z = 0.0000
X scale factor 1.000
Y scale factor 1.000
rotation Angle 0
Z scale factor 1.000
2. LÖnh DBLIST
LiÖt kª th«ng tin cña tÊt c¶ c¸c ®èi tîng trªn b¶n vÏ.
Command line: dblist
3. LÖnh DIST
§o kho¶ng c¸ch vµ ®o gãc.
LÖnh dist hiÓn thÞ kho¶ng c¸ch (gãc) x¸c ®Þnh bëi hai ®iÓm trªn b¶n vÏ.
Trªn thanh c«ng cô, chän
12
Tõ Tools menu, chän Inquiry > Distance.
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
Command line: dist
Specify first point: (®iÓm thø nhÊt)
Specify second point: (®iÓm thø hai)
4. LÖnh ID
HiÓn thÞ täa ®é mét ®iÓm trªn mµn h×nh.
LÖnh id cho phÐp liÖt kª c¸c d÷ liÖu (líp, mµu s¾c, ®iÓm ®Æt...) cña mét
hay nhiÒu ®èi tîng.
Tõ Tools menu, chän Inquiry > ID Point
Command line: id
Point: (chØ ra ®iÓm cÇn x¸c ®Þnh täa ®é).
5. LÖnh AREA
§o diÖn tÝch vµ chu vi
LÖnh Area dïng ®Ó ®o diÖn tÝch mét vïng x¸c ®Þnh vµ chu vi ®êng bao
vïng ®ã. C¸c vïng cã thÓ ®o ®îc b»ng lÖnh Area bao gåm: polygon,
polyline, circle.
Trªn thanh c«ng cô, chän
Tõ Tools menu, chän Inquiry > Area
Command line: area
First point
NÕu tr¶ lêi dßng nh¾c trªn b»ng mét ®iÓm. AutoCAD sÏ yªu cÇu vµo
®iÓm kÕ tiÕp vµ lÆp l¹i cho ®Õn khi tr¶ lêi lµ Null
Sau ®ã AutoCAD sÏ hiÓn thÞ diÖn tÝch vµ chu vi t¬ng øng víi vïng
khÐp kÝn trªn c¬ së c¸c ®iÓm ®· vµo.
Object:
§o diÖn tÝch vïng giíi h¹n bëi ®èi tîng ®îc chän vµ ®é dµi cña ®èi
tîng ®ã.
13
Add:
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
Tïy chän nµy sÏ ®Æt lÖnh Area trong mode céng, cho phÐp céng diÖn
tÝch vµ chu vi t¬ng øng víi nhiÒu vïng. AutoCAD cuèi cïng sÏ hiÓn thÞ tæng
diÖn tÝch c¸c vïng ®îc chän.
Subtract:
Tïy chän nµy ®Æt lÖnh Area trong mode trõ, ngîc l¹i víi mode céng.
6. LÖnh Zoom
Thu phãng h×nh vÏ trªn b¶n vÏ
LÖnh Zoom cho phÐp phãng to hay thu nhá h×nh vÏ ®ang hiÓn thÞ trªn
mµn h×nh nhng kÝch thíc thùc cña chóng vÉn ®îc gi÷ nguyªn.
Tõ View menu, chän Zoom.
Command line: zoom
All / Center / Dynamic / Extents / Previous / Scale(X/XP) / Window /
Realtime
Thu phãng b¶n vÏ trªn mµn h×nh th«ng qua biÓu tîng: NhÊn phÝm Esc
®Ó kÕt thóc lÖnh.
All:
Tïy chän nµy cho phÐp xem trªn mµn h×nh toµn bé h×nh vÏ (giíi h¹n
®îc ®Æt bëi lÖnh Limits).
NÕu h×nh vÏ vît qu¸ giíi h¹n h×nh vÏ, mµn h×nh sÏ hiÓn thÞ toµn bé
h×nh vÏ nµy.
Center
Tïy chän nµy cho phÐp x¸c ®Þnh mét cöa sæ cã t©m vµ chiÒu gi¶m ®é
lín cña cöa sæ cÇn zoom. Muèn hiÓn thÞ vïng ®· ®îc chän lªn mµn h×nh cÇn
ph¶i nhÊn phÝm Enter. NÕu chän cöa sæ hiÓn thÞ bªn trong khung mµu ®á sÏ
t¨ng tèc ®é zoom.
Dynamic
HiÓn thÞ mét mµn h×nh ®Æc biÖt gåm mét sè phÇn:
- Mét khung ch÷ nhËt mµu tr¾ng (hay ®en) bao toµn bé phÇn ®· vÏ
14
(extents).
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
- Mét khung ch÷ nhËt mµu xanh (hay tÝm) chØ vïng mµn h×nh tríc ®ã.
- Bèn dÊu gèc vu«ng mµu ®á chØ vïng mµn h×nh ta cã thÓ zoom víi tèc
®é cao. ¤ quan s¸t ®îc ®Þnh d¹ng ban ®Çu b»ng víi khung ch÷ nhËt mµu
xanh mµ ta cã thÓ di chuyÓn « nµy b»ng thiÕt bÞ chØ ®iÓm ®Ó chän vïng mµn
h×nh cÇn hiÓn thÞ. DÊu X chØ t©m cña « quan s¸t ®ã, cã thÓ rêi dÊu X tíi vÞ trÝ
cÇn thiÕt råi nh¸y chuét. Khi ®ã dÊu sÏ ®îc thay thÕ b»ng mòi tªn chØ vµo
c¹nh ph¶i cho phÐp t¨ng hay gi¶m.
Extents
HiÓn thÞ phÇn ®· vÏ võa khÝt mµn h×nh.
Previous
Tïy chän nµy cho phÐp phôc håi l¹i mµn h×nh tríc ®ã, AutoCAD lu
®îc 10 mµn h×nh tríc ®ã, do ®ã cã thÓ zoom previous l¹i 10 lÇn liªn tiÕp.
Scale
Tû lÖ tham chiÕm ®Õn toµn c¶nh: lµ tû lÖ thu phãng h×nh vÏ so víi kÝch
thíc thùc cña chóng khi ®îc ®Þnh nghÜa b»ng lÖnh Limits. Tû lÖ b»ng 1 sÏ
hiÓn thÞ lªn mµn h×nh toµn bé h×nh vÏ (toµn c¶nh) ®îc giíi h¹n b»ng lÖnh
Limits. Tû lÖ lín h¬n 1 lµ phãng to cßn thu nhá h¬n 1 lµ thu nhá h×nh vÏ.
- Tû lÖ tham chiÕu c¶nh mµn h×nh hiÖn hµnh: lµ tû lÖ thu phãng h×nh vÏ
®ang hiÓn thÞ trªn mµn h×nh. Khi dïng tû lÖ nµy ph¶i thªm X sau hÖ sè tû lÖ.
- Cã thÓ vµo hÖ sè tû lÖ theo sau lµ XP ®Ó tham chiÕu ®Õn kh«ng gian
ph¼ng (paper-space).
Window
HiÓn thÞ trªn mµn h×nh phÇn h×nh vÏ ®îc x¸c ®Þnh b»ng mét cöa sæ ch÷
nhËt.
7. LÖnh PAN
Xª dÞch b¶n vÏ trªn mµn h×nh.
LÖnh Pan cho phÐp xª dÞch h×nh vÏ trªn mµn h×nh ®Ó cã thÓ xem ®îc
tÊt c¶ c¸c phÇn kh¸c nhau cña h×nh vÏ mµ kh«ng thay ®æi kÝch thíc hiÖn
hµnh.
15
Trªn thanh c«ng cô, chän
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
Tõ View menu, chän Pan > Realtime.
Command line: Pan
Dispiscement: (vµo ®é dêi hay ®iÓm gèc)
Second point: (hay vµo ®iÓm thø hai)
NÕu vµo ®é dêi vµ cho nh¾c nhë thø hai th× c¶nh trªn mµn h×nh sÏ
trît theo ®é dêi ®a vµo. NÕu x¸c ®Þnh ®iÓm gèc vµ ®iÓm thø hai, c¶nh sÏ
trît theo ®é dêi tõ ®iÓm gèc tíi ®iÓm thø hai.
8. LÖnh VIEW
Cho phÐp ®Æt tªn, lu tr÷, xãa, gäi mét c¶nh mµn h×nh.
Tõ View menu, chän Named Views
Command line: View.
H×nh 4
NÕu muèn ®Þnh nghÜa phÇn diÖn tÝch thÓ hiÖn trªn mµn h×nh th× b¹n nhÊt
nót New... Khi ®ã b¹n sÏ nhËn tiÕp mét hép tho¹i New View.
16
H×nh 5
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
T¹i « View Name b¹n cã thÓ cho tªn cña phÇn diÖn tÝch thÓ hiÖn trªn
mµn h×nh. NÕu b¹n muèn nã thÓ hiÖn trªn mµn h×nh th× nhÊn vµo nót Current
Display.
NÕu muèn x¸c ®Þnh ranh giíi theo chÕ ®é cöa sæ b¹n nhÊn vµo nót
Define Window. Sau ®ã b¹n cã thÓ nhÊn nót ®Ó dïng thiÕt bÞ chuét trá trùc
tiÕp phÇn diÖn tÝch thÓ hiÖn.
NÕu muèn biÕt th«ng tin vÒ phÇn diÖn tÝch thÓ hiÖn trªn mµn h×nh, b¹n
chØ cÇn chän tªn cöa sæ thÓ hiÖn råi nhÊn nót Details... B¹n sÏ nhËn ®îc mét
khung cöa sæ víi c¸c th«ng tin sau:
H×nh 6
I.4. C«ng t¸c ®o vÏ mÆt c¾t ®Þa h×nh
I.4.1. Kh¸i niÖm
MÆt c¾t ®Þa h×nh lµ h×nh biÓu diÔn h×nh d¸ng cao thÊp cña mÆt ®Êt tù
nhiªn ch¹y däc theo mét tuyÕn nµo ®ã.
- §Ó phôc vô cho viÖc thiÕt kÕ, thi c«ng c¸c c«ng tr×nh d¹ng tuyÕn nh
giao th«ng, thuû lîi, ®Þa chÊt vµ tÝnh khèi lîng ®µo ®¾p vv… cÇn ph¶i hiÓn
thÞ ®Þa h×nh trªn mÆt ph¼ng ®øng, ®ã lµ mÆt c¾t däc vµ mÆt c¾t ngang cña
tuyÕn.
Qu¸ tr×nh ®o vÏ mÆt c¾t däc ®Þa h×nh ®îc tiÕn hµnh theo c¸c bíc sau
- X¸c ®Þnh tuyÕn ®o.
17
- §ãng cäc däc tuyÕn ®o.
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
- §o chiÒu dµi vµ ®é cao gi÷a c¸c cäc.
- §o vÏ b×nh ®å hai bªn tuyÕn.
- TÝnh to¸n vµ vÏ mÆt c¾t ®Þa h×nh.
§Ó cã ®êng tuyÕn trªn thùc ®Þa ta bè trÝ mét hÖ thèng cäc. Trªn suèt
däc tuyÕn, ta ph¶i ®o vµ c¾m c¸c cäc gäi lµ “Cäc km”hay cäc “100 m” cßn gäi
lµ cäc chÝnh vµ c¸c cäc phô.
- §Æt m¸y kinh vÜ t¹i ®iÓm ®Çu C0-0 ng¾m vÒ sµo tiªu c¾m ë ®Ønh gãc ngoÆt B ®Ó ®Þnh híng ta dïng thíc thÐp hoÆc m¸y toµn ®¹c ®o kho¶ng c¸ch
ngang cña tõng ®o¹n 100m víi ®é chÝnh x¸c 1:1000 , 1:2000, råi cè ®Þnh b»ng
cäc. NÕu ®é dèc V> 20 ta ph¶i c¶i chÝnh c¹nh nghiªng D vÒ c¹nh ngang S vµ
cäc “100m” thø nhÊt ký hiÖu lµ C0-1 nghÜa lµ 0Km + 100m vµ cäc thø 2 lµ C0-2, vv…, ®Çu tiªn ta ®¸nh dÊu C1-0 vµ tiÕp theo lµ C1-1, C1-2,……C1-9
T¹i c¸c ®iÓm cã ®Þa h×nh ®Þa vËt thay ®æi ta ph¶i ®ãng thªm c¸c cäc gäi
lµ “cäc phô” ®o kho¶ng c¸ch ®Õn cäc chÝnh víi ®é chÝnh x¸c 1dm vµ ®ång
thêi ghi sè liÖu cho c¸c cäc phô.
VÝ dô: C1-1 + 20 cã nghÜa lµ cäc phô nµy c¸ch ®iÓm xuÊt ph¸t lµ 1120m
ë nh÷ng ®Ønh gãc ngoÆt cña tuyÕn ta ®ãng nh÷ng cäc ch¾c h¬n nh èng
thÐp, cäc bª t«ng ta kh«ng tÝnh chiÒu dµi c«ng tr×nh theo híng tiÕp tuyÕn mµ
ta tÝnh theo ®êng cong.
M
A
C
VÝ dô: Ta tÝnh theo híng AMC
H×nh 7
Nhng ph¶i ghi sè liÖu kho¶ng c¸ch tõ nã ®Õn “cäc 100m” nh ghi ë c¸c cäc
18
phô vµ ®o gãc ngoÆt cña tuyÕn víi ®é chÝnh x¸c 0,5’.
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
S«ng
100m
A
B
C0-1
C0-0
C0-2
M
C
H×nh 8
1. §o b×nh ®å d¶i hÑp däc tuyÕn
Tuú theo yªu cÇu ®é réng, hÑp cña c«ng tr×nh mµ ta thµnh lËp h×nh ®å
vÒ hai phÝa cña tuyÕn, tû lÖ cña b¶n ®å tuú thuéc theo yªu cÇu chi tiÕt cña
c«ng tr×nh mµ trªn b×nh ®å ph¶i vÏ ®Çy ®ñ c¸c ®Þa vËt theo ®óng tû lÖ. NÕu
trêng hîp gÆp ph¶i lµ ®Þa vËt dµi th× ta ph¶i thÓ hiÖn chÝnh x¸c gãc hîp bëi
chíng ng¹i vËt vµ trôc chÝnh cña c«ng tr×nh.
- Thêng ®Ó lËp b×nh ®å ta ¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau
a. Ph¬ng ph¸p toµn ®¹c kinh vÜ
b. Ph¬ng ph¸p toµn ®¹c ®iÖn tö
c. Ph¬ng ph¸p sö dông ¶nh hµng kh«ng
C¸c kÕt qu¶ ®o ph¶i ®îc ghi mét c¸ch rÊt tû mû lªn mÆt c¾t ®Ó c«ng
t¸c sö dông trong thi c«ng ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt
19
2. §o ®é cao ®Çu cäc
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
T
C0-2
+ 65
+ 40
a
S
C0-1
+ 61
+ 32
C0-0
H×nh 9
§Ó ®o ®é cao c¸c ®Çu cäc chÝnh ta dïng ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc
tõ gi÷a.
§o ®é cao cäc phô ta dïng ®o cao phÝa tríc
NÕu c«ng tr×nh sö dông hÖ ®é cao nhµ níc th× ta ph¶i tiÕn hµnh ®o nèi
H
110,160
)m(
00C
H
390,160
)m(
10C
)cm(189,160
H 32
20
®Ó dÉn ®é cao nhµ níc vÒ cäc ®Çu tiªn C0-0 VÝ dô: C¸c sè liÖu ®o theo h×nh 9
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
B¶ng sè liÖu ®o mÆt c¾t däc.
Sè ®äc trªn mia Chªnh cao §é cao §é cao Sã Sè cäc cäc tr¹m Sau Tríc Cäc fô L m¸y Hm hTB
161,679 160,110 6254 C0-0
1569
4685
1 6672 +100 160,390 C0-1
1290 182 280
4782 279
+32 4490 160,189
Sau ®ã ®Æt mia ë c¸c cäc chÝnh C0-0 vµ C0-1 vµ theo chØ gi÷a lÊy sè däc
hai mÆt ®ã vµ ®en trªn mia (thêng ®äc mÆt ®á tríc) theo tr×nh tù S-T-T-S.
TÝnh chªnh cao trung b×nh theo sè ®äc 2 mÆt:
- Theo mÆt ®á
H®á = (6254 – 6072) = 182 (mm)
- Theo mÆt ®en
H®en = (1569 – 1290) = 279 (mm)
182(
279
)mm(280
NÕu chªnh b»ng sè cña cÆp mia K = 100 th×
)100 2
H
110,160
,0
280
390,160
)m(
HTB =
10C
§é cao ®iÓm chÝnh C0-1 lµ
NÕu mia 1 mÆt th× ta ph¶i thay ®æi chiÒu cao m¸y i.
Sau khi kiÓm tra kÕt qu¶ ®o c¸c ®iÓm chÝnh ®¹t yªu cÇu, ta sö dông mia
H
S
ë c¸c ®iÓm phô (C0-0 + 32), (C0-0 + 61),….. vµ chØ ®äc mÆt ®en. VÝ dô: T¹i ®iÓm (C0-0 + 32) ®äc ®îc a = 1490. §é cao m¸y lµ ®é cao cña cäc sau céng víi sè ®äc mÆt ®en (S) cña mia dùng t¹i cäc ®ã.
00C
- VÝ dô: Tr¹m ®Çu tiªn: Hm =
Trong ®ã: Hm = 160,110 m + 1,569 m = 161,679 (m)
21
§é cao c¸c cäc phô ®îc tÝnh theo ®é cao m¸y.
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
H+32 = Hm – a = 161,189 (m)
§Ó kiÓm tra trªn tuyÕn cäc chÝnh ph¶i tiÕn hµnh ®o 2 chiÒu (®o ®i vµ ®o
Km1
vÒ) sai sè khÐp ®é cao ph¶i ®¶m b¶o víi tiªu chuÈn thñy chuÈn kü thuËt.
h ≤ 50
I.4.2. §o mÆt c¾t ngang ®Þa h×nh
1. Môc ®Ých:
Khi thiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh cÇn biÕt râ nh÷ng thay ®æi cña ®Þa h×nh theo
híng ngang, v× vËy cÇn ph¶i vÏ mÆt c¾t ngang t¹i c¸c cäc chÝnh, cäc phô vµ ë
nh÷ng ®iÓm cã ®Þa h×nh thay ®æi nhiÒu theo híng ngang. Dùa vµo mÆt c¾t
ngang vµ däc, ta sÏ tÝnh ®îc khèi lîng ®µo ®¾p khi thi c«ng.
2. C«ng t¸c ®o ng¾m
MÆt c¾t ngang ®îc bè trÝ vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña c«ng tr×nh, cã
®é réng tuú thuéc vµo yªu cÇu kü thuËt cña c«ng tr×nh. Trªn tuyÕn c¾t ngang
®ãng c¸c cäc t¹m thêi vÒ hai phÝa (P) vµ tr¸i (T) ë nh÷ng ®iÓm ®Þa h×nh thay
®æi. Dïng thíc thÐp ®o kho¶ng c¸ch tõ cäc chÝnh C ®Õn c¸c cäc P vµ T. Sau
®ã ta dïng m¸y thuû chuÈn ®o chªnh cao cña cäc chÝnh C ®Ó tÝnh ®é cao thùc
tÕ gi÷a c¸c cäc.
- §èi víi tõng trêng hîp ®é dèc qu¸ lín th× ta cã thÓ dïng m¸y kinh vÜ
®Ó x¸c ®Þnh kho¶ng c¸ch vµ chªnh cao (theo ph¬ng ph¸p ®o cao lîng gi¸c)
22
vµ m¸y kinh vÜ lóc nµy ®îc ®Æt t¹i ®iÓm chÝnh C.
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
T+50
T+34
T+10
P+6
P+27
P+50
M¸y thñy chuÈn
H×nh 10
I.4.3 Lµm b¶n vÏ ph¸c th¶o
§ång thêi víi viÖc bè trÝ hÖ thèng cäc trªn mÆt c¾t däc , mÆt c¾t ngang
vµ ®o vÏ d¶i däc tuyÕn ë trªn ta ph¶i vÏ ph¸c th¶o vµo trong sæ ®ãng b»ng giÊy
kÎ « li víi tû lÖ 1:100 – 1:200
VÏ b¶n ph¸c th¶o gåm
Trôc cña tuyÕn theo chiÒu tõ díi lªn trªn ®ã ghi cäc chÝnh, cäc phô,
chç c¾t c«ng tr×nh kh¸c, n¬i cã ®é dèc thay ®æi, ®Ønh gãc ngoÆt cña tuyÕn
t¬ng øng víi sang tr¸i hay sang ph¶i nhng yªu cÇu tuyÕn ph¶i ®îc vÏ
th¼ng. Ngoµi ra ta cßn ph¶i vÏ tÊt c¶ c¸c sè liÖu ®o vÏ d¶i däc theo tuyÕn nÕu
cã.
I.4.4. C«ng t¸c tÝnh to¸n
Trong c«ng t¸c tÝnh to¸n thµnh lËp b¶n vÏ mÆt c¾t, tÝnh to¸n sè liÖu ®o
®îc lµ mét yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu.
Néi dung tÝnh to¸n gåm cã
1. TÝnh to¸n kiÓm tra sæ ®o cao däc tuyÕn
2. TÝnh to¸n b×nh sai kÕt qu¶ ®o cao trªn c¸c ®iÓm liªn hÖ däc tuyÕn, sai
23
sè khÐp ®é cao ph¶i ®¶m b¶o tiªu chuÈn kü thuËt
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
Kml
fh ≤ 50
3. T¹i mçi tr¹m, sau khi tÝnh ®îc ®é cao cña c¸c ®iÓm liªn hÖ th× tÝnh
®é cao cña trôc ng¾m cña m¸y ë t¹i tr¹m ®ã, tõ ®é cao trôc ng¾m t¹i tr¹m tÝnh
®é cao cña c¸c ®iÓm trung gian cßn l¹i.
* Tr×nh bµy b¶n vÏ mÆt c¾t.
A. VÏ mÆt c¾t däc
MÆt c¾t däc ®Þa h×nh ®îc hiÓn thÞ trªn giÊy kÎ (mm) trôc ®øng hiÓn thÞ
®é cao H, trôc ngang lµ kho¶ng c¸ch ngang S. Th«ng thêng chän tû lÖ ®øng
gÊp 10 lÇn tû lÖ dµi.
B. VÏ mÆt c¾t ngang
Th«ng thêng mÆt c¾t ngang ®îc vÏ riªng tõng tê víi tªn gäi cña cäc
chÝnh.
VÝ dô: C1-0 vµ cã tû lÖ dµi vµ tû lÖ ®øng b»ng nhau, phÝa trªn lµ mÆt thiÕt kÕ ®îc ghi b»ng mùc ®á ®¸nh dÊu tiÕp theo lµ l mÆt c¾t thùc ®o ®îc ghi
b»ng mùc ®en.
PhÝa díi cã hai hµng «, hµng ®Çu ta ghi ®é cao vµ kho¶ng c¸ch thiÕt
24
kÕ, hµng « díi lµ ®é cao vµ kho¶ng c¸ch cña mÆt c¾t ngang thùc tÕ.
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
Ch¬ng II
c«ng t¸c tÝnh to¸n x¸c ®Þnh
khèi lîng ®µo ®¾p
II.1. Ph¬ng ph¸p tÝnh diÖn tÝch
A. C¸c ph¬ng ph¸p ®o diÖn tÝch trªn b¶n ®å ®Þa h×nh (B§§H)
Khi cÇn x¸c ®Þnh diÖn tÝch cña mét h×nh khÐp kÝn cã h×nh d¹ng bÊt kú
trªn b¶n ®å ®Þa h×nh, tuú theo yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c vµ yªu cÇu c«ng viÖc
mµ ta cã thÓ sö dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p ®o diÖn tÝch sau:
I. Ph¬ng ph¸p chia thµnh c¸c h×nh c¬ b¶n
II. Ph¬ng ph¸p gi¶i tÝch (tÝnh theo to¹ ®é c¸c ®Ønh)
III. Ph¬ng ph¸p dïng líi « vu«ng
IV. Ph¬ng ph¸p dïng m¸y ®o diÖn tÝch
V. Ph¬ng ph¸p sö dông phÇn mÒm Autocad
HiÖn nay vëi sù trî gióp cña m¸y tÝnh vµ phÇn mÒn Autocad vµ
ph¬ng ph¸p gi¶i tÝch ®îc ¸p dông rÊt phæ biÕn hiÖn nay ®Æc biÖt ph¬ng
ph¸p sö dông phÇn mÒm Autocad ®îc dïng phæ biÕn h¬n c¶.
I. Ph¬ng ph¸p chia thµnh c¸c h×nh c¬ b¶n
Muèn ®o diÖn tÝch cña mét vïng ®îc giíi h¹n bëi c¸c ®êng gÊp khóc,
ta chia nhá nã thµnh c¸c h×nh c¬ b¶n vµ ¸p dông c«ng thøc to¸n häc tÝnh ®îc
diÖn tÝch cña tõng h×nh ®îc chia. Cuèi cïng ta céng tÊt c¶ diÖn tÝch cña tõng
h×nh nhá ta sÏ ®îc diÖn tÝch mµ h×nh chóng ta cÇn tÝnh .
VÝ dô: Cã mét miÒn kÝn nh h×nh vÏ
25
Yªu cÇu: DiÖn tÝch cña miÒn kÝn nµy.
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
g
f
h
i
e
a
b
d
c
H×nh 11
Tõ ®iÓm A ta kÎ c¸c ®êng th¼ng ab, ac, ad, ac, df, ag, ab, vµ ai t¹o
chóng thµnh h×nh c¬ b¶n lµ c¸c tam gi¸c.
Gåm: abc
acd
adc
acf
afg
agh
ahi
Tõ c¸c ®Ønh cña tam gi¸c ta h¹ ®îc c¸c ®êng vu«ng gãc.
S
. ha
1 2
¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch cña tam gi¸c ta cã
Víi a: ChiÒu dµi c¹nh ch©n ®êng vu«ng gãc
26
h: ChiÒu cao ®êng vu«ng gãc
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
g
f
5
h
6
4
7
i
e
a
3
1
2
b
d
c
H×nh 12
+ Tam gi¸c thø nhÊt
1 2
S1 = a1. h1
+ Tam gi¸c thø 2
1 2
S2 = a2. h2
+ Tam gi¸c thø 3
1 2
S3 = a3. h3
+ Tam gi¸c thø 4
1 2
S4 = a4. h4
+ Tam gi¸c thø 5
1 2
S5 = a5. h5
+ Tam gi¸c thø 6
1 2
S6 = a6. h6
+ Tam gi¸c thø 7
1 2
27
S7 = a7. h7
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
VËy tæng diÖn tÝch cña miÒn lµ
7 i 1
S = Si = ( S1 + S2 + S3 + S4+ S5+ S6+ S7)
1 2
= (a1h1 + a2h2 + a3h3 + a4h4 + a5h5 + a6h6 + a7h7 )
VÝ dô:
a4 = 13 h4 = 12
a1 = 12 h1 = 7 a5 = 15 h5 = 13 a2 = 13 h2 = 7,5 a6 = 16 h6 = 12 a3 = 15 h3 = 11 a7 = 19 h7 = 9,5
Ta cã diÖn tÝch cña c¸c tam gi¸c sÏ lµ:
S4 = 78 (m2 ) S5 = 97,5 (m2 ) S6 = 96 (m2 ) S7 = 90,25 (m2 )
S1 = 42 (m2 ) S2 = 48,75 (m2 ) S3 = 82,5 (m2 )
DiÖn tÝch cña miÒn cÇn tÝnh lµ:
S = ( S1 + S2 + S3 + S4+ S5+ S6+ S7) = 535 (m2 )
II. Ph¬ng ph¸p gi¶i tÝch (tÝnh theo to¹ ®é c¸c ®Ønh)
Theo h×nh vÏ nÕu biÕt to¹ ®é vu«ng gãc cña c¸c ®Ønh 1, 2, 3, 4, ta x¸c
®Þnh ®îc diÖn tÝch cña c¸c h×nh nèi c¸c ®Ønh ®ã (H×nh 13)
'
Ta cã:
S ' 1,3,3,2,1
S ' ' 13,3,4,1
S1,2,3,4 =
'
'
'
S
S ' 1,3,3,2,1
S ' 2,2,1,1
' 3,3,2,2
'
Víi
S ' 2,2,1,1
1 (x1 + x2)(y2 - y1) = 2
1 (x1 + x2)y1,2 2
'
S
Mµ: =
' 3,3,2,2
1 (x2 + x3)(y3 - y2) = 2
1 (x2 + x3)y2,3 2
'
'
S
=
S ' 1,3,3,4,1 '
S ' 4,4,1,1
' 4,3,3,4
28
Víi = +
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
'
S ' 4,4,1,1
1 (x1 + x4)(y4 – y1) = 2
1 (x1 + x4)y1,4 2
'
S
=
' 4,3,3,4
1 (x3 + x4)(y3 – y4) = 2
1 (x3 + x4)y4,3 2
=
VËy ta cã:
1 (x1 + x2)y1,2 + (x2 + x3)y2,3 - (x1 + x4)y1,4 -(x3 + x4)y3,4 2
=
1 x1((y2 – y4) + x2((y3 – y1) + x3((y4 - y2) + x4((y1 – y3) 2
x
2
x2
1
x1
4
3
x4 x3
1'
2'
3'
o
y
y1
4' y4
y2
y3
S1,2,3,4 =
H×nh 13
C«ng thøc tæng qu¸t
1 1 12 i
29
S = xi (yi+1 – yy-1)
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
VÝ dô:
X1 = 7 Y1 = 2 X2 = 9 Y2 = 9
X3 = 4,5 Y3 = 11.5 X4 = 5,5 Y4 = 5
'
y1,2 = 7 ; y2,3 = 2,5 ; y1,4 = 3 ; y3,4 = 8,5
S ' 1,3,3,2,1
S ' ' 13,3,4,1
'
'
'
S
S1,2,3,4 =
S ' 1,3,3,2,1
S ' 2,2,1,1
' 3,3,2,2
2
'
(56
m
)
S ' 2,2,1,1
'
S
' 3,3,2,2
'
'
S
= 16,875 (m2)
S ' 3,3,4,1,1
S ' 4,4,1,1
' 3,3,4,4
'
S ' 4,4,1,1
'
'
S
= 18,78 (m2)
3,3,4,4
= 32,5 (m2)
DiÖn tÝch cña miÒn lµ:
S1,2,3,4 = 86,625 (m2)
III. Ph¬ng ph¸p dïng líi « vu«ng
Ta lÊy mét líi « vu«ng nh (H×nh 14) in b¶n líi « vu«ng lªn tÊm
phim nhùa cã c¹nh 1 hoÆc 2mm. Ta tiÕn hµnh ®Æt líi nµy lªn tÊm h×nh cÇn x¸c
®Þnh diÖn tÝch råi ®Õm sè « vu«ng ch½n, lÎ cña « vu«ng ta íc lîng vµ céng
30
chóng l¹i xem ®îc bao nhiªu « vu«ng ch½n.
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
Lu ý: Sè « vu«ng lÎ lµ sè « vu«ng bÞ ®êng biªn cña h×nh cÇn tÝnh ®i qua
nh÷ng « vu«ng ®ã vµ chia nã thµnh 2 nöa ®ã lµ nöa trong vµ nöa ngoµi. Sau ®ã
ta ®em nh©n víi tû lÖ b¶n ®å, ®îc diÖn tÝch cña h×nh cÇn tÝnh.
1 M
1 1000
ld
VÝ dô: Ta cã tê b¶n ®å tû lÖ:
- Sè « vu«ng ®Õm ®îc lµ 512 «
- Sè « vu«ng lÎ ®Õm ®îc lµ 107 «
H×nh 14
¦íc lîng trong 107 « lÎ ®ã ®îc 54 « vu«ng ch½n
VËy tæng sè « vu«ng ch½n lµ:
X = 512 + 54 = 566 ( « vu«ng ch½n)
1 M
1 1000
ld
Víi:
31
VËy diÖn tÝch cÇn t×m sÏ lµ:
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
S = Ml® . X = 566 . 10000 = 5.566.000 (m2)
IV. Ph¬ng ph¸p dïng m¸y ®o diÖn tÝch
§Ó ®o diÖn tÝch cña mét h×nh cã ®êng biªn cong bÊt kú nµo ®ã, ta
dïng mét dông cô, ®ã lµ m¸y ®o diÖn tÝch. Tuy nhiªn hiÖn nay trong thùc tÕ
rÊt Ýt sö dông ph¬ng ph¸p nµy v× nh÷ng nhîc ®iÓm cña m¸y nh:
- Kinh phÝ dïng ®Ó mua m¸y lín
- Sö dông phøc t¹p
- §é chÝnh x¸c kh«ng æn ®Þnh
V. Ph¬ng ph¸p sö dông ch¬ng tr×nh phÇn mÒm AutoCAD
Khi ®o diÖn tÝch cña miÒn khÐp kÝn nµo ®ã trªn b¶n ®å ®Çu tiªn ta ph¶i
lu b¶n ®å vµo trong m¸y tÝnh råi më nã trªn Autocad. C¨n cø vµo b¶n ®å sè
liÖu ®o, tÝnh to¸n ta sÏ vÏ ®îc mÆt c¾t, tuú theo yªu cÇu c«ng viÖc.
Bíc ®Çu sö dông ta bËt vµo phÝm F3 trªn mµn h×nh sÏ hiÖn b¶ng OSNAP SETTINGS tuú theo yªu cÇu c«ng viÖc ta chän nh÷ng chÕ ®é b¾t ®iÓm
kh¸c nhau. Th«ng thêng sö dông ®Ó vÏ mét mÆt c¾t ta chän End point,
Intersection, perpendicular hoÆc còng cã thÓ dïng phÝm Ctrl + Chuét ph¶i (cp)
®Ó chän chÕ ®é b¾t ®iÓm cña tõng lÇn dïng mét. Sau ®ã ta chØ chuét vµo Tools
Inquiry Area. VËy ®· chän xong ch¬ng tr×nh ®o diÖn tÝch.
C«ng viÖc thùc tÕ lµ b¾t ®iÓm vµo t¹i nh÷ng chç giao nhau cña c¸c
®êng ®Ó t¹o thµnh vïng khÐp kÝn cÇn tÝnh sau ®ã ng¾t lÖnh b»ng chuét ph¶i
(cp). KÕt qu¶ ®o diÖn tÝch xuÊt hiÖn t¹i vïng dßng lÖnh Command cña mµn
h×nh mµ nh×n vµo ®ã ta sÏ ®äc ®îc diÖn tÝch cña nh÷ng vïng cÇn tÝnh.
32
VÝ dô: Cã h×nh vÏ mµn h×nh m¸y tÝnh
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
H×nh 15
H×nh muèn tÝnh diÖn tÝch lµ S1 vµ S2 Qu¸ tr×nh ®o diÖn tÝch: Ta b¾t ®iÓm vµo A, B, C, D vµ D, E, F, G, H, I,
K råi ng¾t chuét ta sÏ tÝnh ®îc S1 vµ S2 . Trong ®ã S = S1 + S2
B. C¸c ph¬ng ph¸p ®o kho¶ng c¸ch trªn b¶n ®å ®Þa h×nh
I. Ph¬ng ph¸p thíc tû lÖ th¼ng
II. Ph¬ng ph¸p thíc tû lÖ xiªn
III. Ph¬ng ph¸p sö dông lÖnh ALIGNED trªn Autocad
Ngµy nay víi sù øng dông rÊt réng r·i cña ch¬ng tr×nh phÇn mÒm vÏ
kü thuËt Autocad vµ xuÊt hiÖn rÊt nhiÒu c¸c lo¹i m¸y tÝnh s¸ch tay nhá gän
thuËn lîi cho viÖc sö dông ë mäi lóc, mäi n¬i nã ®¹t ®é chÝnh x¸c rÊt cao cña
ngµnh tr¾c ®Þa nãi chung vµ øng dông vµo viÖc tÝnh khèi lîng ®µo ®¾p nãi
riªng, ph¬ng ph¸p ®o kho¶ng c¸ch trªn b¶n ®å ®Þa h×nh hiÖn nay ®îc dïng
lµ lÖnh ALIGNED trªn ch¬ng tr×nh Autocad, v× c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn
mét c¸ch dÔ dµng. HiÖn nay ph¬ng ph¸p nµy ®îc dïng réng r·i vµ phæ biÕn
33
nhÊt.
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
I. Ph¬ng ph¸p tû lÖ th¼ng
CÊu t¹o: Ta kÎ hai ®êng th¼ng song song víi gi·n c¸ch nhá nhÊt trªn thíc
gi÷a hai v¹ch ®¸nh dÊu trªn thíc lµ 2 (mm)
H×nh 16
Tõ ®Çu ®iÓm C, ta ®Æt c¸c ®o¹n c¬ b¶n c¸c ®iÓm c¬ b¶n cã chiÒu dµi
®îc chän sao cho thÝch hîp víi chiÒu dµi ch½n trªn thùc ®Þa.
VÝ dô: Víi b¶n ®å tû lÖ 1:5000 ta chän a = 2cm t¬ng ®¬ng víi chiÒu dµi
ngang trªn thùc ®Þa lµ:
S = a. Mb® = 0.2. 5000 = 100 (m)
Trªn ®o¹n a ®Çu tiªn, ta chia 10 kho¶ng ®Òu nhau gi¸ trÞ mçi kho¶ng
chia lµ t = 0,1 a
* C¸ch sö dông: Gi¶ sö dïng Compa ®o trªn b¶n ®å mét ®o¹n AB ta so
nã lªn trªn thíc tû lÖ sao cho ®Çu A trïng víi v¹ch ch½n ghi trªn thíc.
VÝ dô: 56 (m) (tõ 0 B) ta sÏ ®îc chiÒu dµi t¬ng øng trªn thùc ®Þa lµ
456 (m). §é chÝnh x¸c ®äc sè trªn thíc tû lÖ th¼ng lµ 0,1t t¬ng ®¬ng ®¹t
®Õn 0,01a.
II. Ph¬ng ph¸p thíc tû lÖ xiªn
Ph¬ng ph¸p nµy dïng ®Ó n©ng cao ®é chÝnh x¸c khi ®o
34
CÊu t¹o: Gåm ®o¹n tû lÖ c¬ b¶n a, c¸c « vu«ng cã kÝch thíc a a
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
H×nh 17
Theo chiÒu däc vµ chiÒu ngang cña « vu«ng ®Çu trªn, ta chia a thµnh 10
kho¶ng ®Òu nhau, sau ®ã ta kÎ c¸c ®êng n»m ngang vµ ®êng xiªn (nh h×nh
vÏ). Víi viÖc sö dông thíc tû lÖ xiªn th× viÖc íc ®äc chiÒu dµi cña ®o¹n AB
chÝnh x¸c ®Õn 0,001a.
Chøng minh:
Tõ 0EF ta cã EF = t = 0,1a
Theo ®Þnh lý talÐt, ta cã EF = t = 0,1a
NÕu ®iÓm B n»m gi÷a ®o¹n xiªn 0E th× ®o¹n nhá BA’ néi suy ®îc
0,1EF = 0,1t = 0,1a
* C¸ch sö dông thíc tû lÖ xiªn:
Ta dïng compa ®o trªn b¶n ®å ®o¹n AB, ta cho ®Çu A trïng víi v¹ch
ch½n cßn ®Çu B cã thÓ r¬i trªn biªn nµo ®ã,
VÝ dô: Theo chiÒu ngang ®iÓm B øng víi m¹ch sè 5 ta cã
St 50 (m) t = 10 (m).
Theo chiÒu dµi ®äc B n»m ë kho¶ng hµng thø 4 vµ thø 5 ta íc ®äc
®îc 0,2 nghÜa lµ øng vèi sè mÐt b»ng 4,20 (m).
35
VËy tæng chiÒu dµi trªn thùc ®Þa ®o ®îc sÏ lµ 254,2 (m)
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
III. Ph¬ng ph¸p sö dông lÖnh ALIGNED trªn Autocad
ViÖc sö dông ch¬ng tr×nh Autocad ®îc thùc hiÖn rÊt nhanh chãng
mµ vÉn ®¹t ®îc ®é chÝnh x¸c rÊt cao, cã thÓ nãi cao nhÊt trong c¸c ph¬ng
ph¸p ®ang sö dông hiÖn nay.
Khi muèn ®o kho¶ng c¸ch cña mét ®o¹n A1B1, C1D1, B1C1, D1E1 , nµo
®ã ta chØ bËt ch¬ng tr×nh phÇn mÒm vÏ kü thuËt Autocad råi ta vµo Demen
2
7 , 0
1
0
2
sion Aligned, sau ®ã ta vµo chÕ ®é b¾t ®iÓm ®Ó chän vµ ®¸nh dÊu chóng
H×nh 18
BËt F3 chän Endpoint, Inter section, perpendicular hoÆc Ctrl + chuét
ph¶i (cp) ®Ó chän chÕ ®é b¾t ®iÓm xong ta tiÕn hµnh ®o kho¶ng c¸ch.
VÝ dô: Muèn ®o kho¶ng c¸ch cña ®o¹n A1B1 ta lµm nh sau
Chän ®iÓm cÇn b¾t d¸nh dÊu lµ A1 vµ nèi tiÕp theo lµ B1 sau ®ã ta ng¾t lÖnh b»ng chuét tr¸i, ta sÏ ®îc kho¶ng c¸ch cña ®o¹n A1B1, ®äc ®îc sè ®o ngay trªn mµn h×nh cña m¸y vi tÝnh.
VÝ dô: A1B1 = 36,5401
C. X¸c ®Þnh ®é cao cña mét ®iÓm bÊt kú
Muèn x¸c ®Þnh ®é cao cña mét ®iÓm bÊt kú trªn b¶n ®å ®Þa h×nh ta
dïng ph¬ng ph¸p dùa vµo c¸c ®êng b×nh ®é cã ®é cao ch½n ®Ó néi suy
VÝ dô: Ta cã ®iÓm A n»m kho¶ng gi÷a hai ®êng b×nh ®é I vµ II cã kho¶ng
cao ®Òu:
36
E = HII – HI
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
H×nh 19
Ta x¸c ®Þnh ®îc ®é cao tuyÖt ®èi cña ®iÓm A lµ HA Coi ®Þa h×nh xung quanh ®iÓm A lµ dèc ®Òu qua A kÎ mét ®êng th¼ng
t¬ng ®èi vu«ng gãc víi hai ®êng b×nh ®é t¹i hai ®iÓm 1 vµ 2 råi dïng thíc
®o chiÒu dµi ®o¹n S1 vµ S2
H
§é cao ®iÓm A x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:
II
S.E
S.E 1 )S 2
S( 1
2 )S 2
S( 1
HA = HI +
Trong vÝ dô ta cã: HI = 5(m), HII = 10(m) vµ E = 5(m)
S1 = 3,3(m); S2 = 7,2(m)
10
)m(50,6
H A
)3,3x5(5 )2,73,3(
)]2,7x5[( )2,73,3(
VËy ®é cao cña ®iÓm A sÏ lµ:
II.2 Ph¬ng ph¸p tÝnh khèi lîng ®µo ®¾p
Mét trong nh÷ng c«ng t¸c quan träng cña tr¾c ®Þa lµ c«ng t¸c tÝnh khèi
lîng ®µo ®¾p, ®Êt bãc vµ kho¸ng s¶n tõ mÆt c¾t ®Þa h×nh t¹i c¸c c«ng tr×nh
nh khai th¸c má, c«ng tr×nh giao th«ng thñy lîi v.v... trong khai th¸c hoÆc
trong tiÕn hµnh kiÕn thiÕt c¬ b¶n ph¶i ®îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng t¸c tr¾c ®Þa. Sè
liÖu thèng kª lµ c¸c ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn nh m¸y xóc, « t«, xe goßng
v.v... chØ dïng ®Ó tÝnh khèi lîng khai th¸c ë má. Môc ®Ých cña c«ng t¸c tÝnh
khèi lîng lµ kiÓm tra viÖc hoµn thµnh kÕ ho¹ch xóc bèc ®Êt ®¸ vµ kho¸ng
37
s¶n. Sè liÖu tÝnh khèi lîng lµ c¬ së tÝnh to¸n tr¶ l¬ng cho kü s vµ c«ng
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
nh©n. C¬ së tÝnh khèi lîng lµ c¸c b×nh ®å, b¶n ®å ®îc thµnh lËp ë tû lÖ lín
nh 1/200; 1/500; 1/1000...
Theo c¸c sè liÖu ®o vÏ chi tiÕt trªn c¸c tÇng cña c«ng trêng thi c«ng
vµo ®Çu vµ cuèi thêi kú thèng kª.
HiÖn nay c«ng t¸c tÝnh khèi lîng ®µo ®¾p, ®Êt bãc vµ kho¸ng s¶n ®îc
¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau, tïy theo ®Þa h×nh cña tõng khu vùc
khai th¸c.
1. Ph¬ng ph¸p mÆt c¾t ngang.
2. Ph¬ng ph¸p mÆt c¾t ®øng song song.
3. Ph¬ng ph¸p mÆt c¾t ®øng kh«ng song song.
I. Ph¬ng ph¸p mÆt c¾t ngang
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông ®Ó tÝnh khèi lîng ®èi víi c¸c tÇng cã
h×nh d¹ng phøc t¹p, trªn tÇng cã nhiÒu lo¹i m¸y mãc kh¸c nhau ®ang lµm
viÖc. Sau khi ®o vÏ chi tiÕt, biÓu diÔn trªn b×nh ®å, mÐp tÇng sau khi ®· xóc,
tiÕn hµnh ®o diÖn tÝch mÆt b»ng trong giíi h¹n ®· xóc råi nh©n víi chiÒu cao
trung b×nh cña tÇng ta ®îc khèi lîng ®µo ®¾p ®Êt, ®Êt bãc vµ kho¸ng s¶n
®îc tÝnh theo c«ng thøc:
V = Stb.htb
Trong ®ã:
diÖn tÝch trung b×nh cña tÇng
chiÒu cao trung b×nh cña tÇng Stb: htb:
DiÖn tÝch ®îc x¸c ®Þnh hai lÇn b»ng ph¬ng ph¸p ®o diÖn tÝch nh
b»ng ph¬ng ph¸p h×nh häc hoÆc b»ng ph¬ng ph¸p sö dông phÇn mÒm
AutoCad.
Gi¸ trÞ chiÒu cao tÇng trung b×nh (htb) ®îc tÝnh trung b×nh tõ c¸c gi¸ trÞ
chiÒu cao tÇng trong toµn bé diÖn tÝch cÇn tÝnh.
II. Ph¬ng ph¸p mÆt c¾t ®øng song song
§îc sö dông trong trêng hîp mÐp cña tÇng cã d¹ng th¼ng, c¸c kÕt
qu¶ ®o vÏ chi tiÕt ë ®Çu vµ cuèi thêi kú thèng kª ®îc ®a lªn b×nh ®å, x©y
38
dùng c¸c mÆt c¾t song song víi nhau vµ vu«ng gãc víi mÐp cña tÇng.
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
Thêng kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c mÆt c¾t lµ b»ng nhau vµ b»ng d, tïy theo
thùc tÕ ta sÏ lÊy ®îc d. Trong thùc tÕ t¹i c¸c c«ng tr×nh ®µo ®¾p, xóc bèc vµ
kho¸ng s¶n thêng lÊy d = 10, ...., 50 (m).
Tõ c¸c mÆt c¾t 1-1; 2-2; 3-3; v.v... trªn b×nh ®å vµ c¸c sè liÖu ®o ®îc
nh kho¶ng c¸ch, diÖn tÝch, kÕt hîp víi ph¬ng ph¸p h×nh häc, ta tÝnh ®îc
2
3
4
1
d
d
d
2
3
4
1
khèi lîng ®µo ®¾p.
H×nh 20
S
S 1
2
d.
V 1
2
S
S
2
3
d.
V 2
2
§Êt bãc vµ kho¸ng s¶n
S
n
1n
d.
V n
S 2
............................
39
Tæng khèi lîng ®· thùc hiÖn lµ:
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
S 1
1n
S
S
[dV
...
i
2
3
]S n
S 2
n 1i
Vtæng =
Trong ®ã:
diÖn tÝch c¸c mÆt c¾t
S1, S2, ... , Sn: d: kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c l¸t c¾t
Khi tÝnh khèi lîng ®µo ®¾p, ®Êt bãc vµ kho¸ng s¶n, nÕu tû sè diÖn tÝch
2 3
cña hai mÆt c¾t kÕ cËn lín qu¸ th× khèi lîng gi÷a hai mÆt c¾t ®ã tÝnh theo
V
]S.S
S[( 1
)S 2
2
1
1 3
c«ng thøc:
III. Ph¬ng ph¸p mÆt c¾t ®øng kh«ng song song
Ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tÝnh khèi lîng cho c¸c tÇng ®µo ®¾p, ®Êt
bãc vµ kho¸ng s¶n cã d¹ng ®êng cong.
Trªn b×nh ®å cña tÇng, ta dùng c¸c mÆt c¾t 1-1; 2-2; 3-3; v.v... kh«ng
song song víi nhau. Ta dùng chóng thµnh c¸c mÆt c¾t ®øng råi lÊy sè liÖu ®o
®îc vÏ thµnh mÆt c¾t, dùa vµo ph¬ng ph¸p h×nh häc vµ phÇn mÒm AutoCad
40
ta tÝnh ®îc diÖn tÝch cña c¸c mÆt c¾t lµ S1, S2, S3, v.v...
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
1
2
3
4
d2
d3
d 1
H×nh 21
Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c mÆt c¾t, ta lÊy lµ ®êng trung b×nh cña h×nh
thang.
S
S 1
2
V 1
d. 1
2
S
2
S 3
d.
V 2
2
2
S
2
S 3
d.
3
V 3
2
ThÓ tÝch cña khèi sÏ lµ:
S
n
1n
d.
V n
n
S 2
............................
n
S(
S(
S
...
Tæng thÓ tÝch cÇn tÝnh sÏ lµ:
S[( 1
d).S 2 1
2
d).S 3
2
]d). n
n
1n
V i
1 2
1i
41
Vtæng =
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
Ch¬ng III
TÝnh to¸n thùc nghiÖm
III.1. C«ng t¸c quy ho¹ch khu vùc ®êng quèc lé 3 – huyÖn §«ng Anh –
Hµ Néi th¸ng 10/2005 tû lÖ 1:1000
C¸c sè liÖu ®o kho¶ng c¸ch, ®é cao ®îc ®o trªn tê b¶n ®å tû lÖ 1:1000
t¹i khu vùc má cÇn khai th¸c ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c tÝnh khèi lîng ®µo ®¾p.
Trªn tê b¶n ®å tû lÖ 1:1000 trªn ta cã 10 mÆt c¾t víi kho¶ng c¸ch gi÷a
c¸c mÆt lµ d = 50 (m).
A. TiÕn hµnh ®o
1. §é cao:
Trªn tê b¶n ®å ®· cã c¸c ®iÓm ®é cao. ChÝnh v× vËy ta sÏ lÊy c¸c ®iÓm
®é cao ®îc dãng xuèng vu«ng gãc víi c¸c l¸t c¾t lµm ®é cao ®Ó c¨n cø vµo
sè liÖu ®ã ®Ó vÏ mÆt c¾t.
2. §o kho¶ng c¸ch trªn AutoCAD
Trªn mÆt c¾t ta sÏ x¸c ®Þnh trôc tim cña c«ng tr×nh.
T¹i 10 l¸t c¾t trªn tê b¶n ®å, trªn AutoCAD ta vµo chÕ ®é b¾t ®iÓm råi
chän Midpoint (chÕ ®é b¾t ®iÓm vµo trung ®iÓm cña ®o¹n th¼ng). Ta b¾t vµo
l¸t c¾t 1 råi kÐo qua ®Õn mÆt c¾t 2, 3... 10, sÏ x¸c ®Þnh ®îc trôc tim. Trªn
mµn h×nh AutoCAD ta vµo:
Demension Aligned ®· chän xong chÕ ®é ®o kho¶ng c¸ch. Tõ l¸t c¾t
thø nhÊt, nh×n vµo trôc tim, nÕu trôc tim l¸t c¾t 1 t¹i ®©u ta sÏ ®o kho¶ng c¸ch
theo 2 nöa trªn vµ díi. §ång thêi lÊy giao cña trôc tim vµ l¸t c¾t 1 lµm gãc
42
®o.
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
6,51
4,54
Trôc tim
5,14
6,40
H×nh 22
: lµ c¸c ®iÓm ®é cao
VÝ dô:
Kho¶ng c¸ch tõ gèc ®Õn ®iÓm ®é cao 4,54 lµ l1 = 24,05 Kho¶ng c¸ch tõ gèc ®Õn ®iÓm ®é cao 5,14 lµ l1 = 4,64
C¸c sè liÖu ®o ®îc ghi cÈn thËn, chÝnh x¸c vµ ghi riªng tõng ®êng,
tõng nöa ®o, ®Ó phôc vô c«ng t¸c tÝnh khèi lîng tèt nhÊt, chÝnh x¸c nhÊt.
B. TiÕn hµnh vÏ mÆt c¾t trªn AutoCAD
Command: Line (L)
C¨n cø vµ sö dông c¸c sè liÖu ®o trªn, ta sÏ dùng ®îc O, S, H vµ c¸c mÆt c¾t
trªn AutoCAD.
Khi c«ng t¸c vÏ mÆt c¾t ®· xong, ta tiÕn hµnh ®¸nh sè ghi c¸c ®iÓm ®é
cao vµ O, S, H.
43
Tõ mµn h×nh cña AutoCAD, ta vµo:
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
Format Text Style ®Ó chän ph«ng ch÷, chiÒu cao ch÷, ®é réng vµ gãc
nghiªng cña ch÷.
B¶n vÏ nµy ta chän:
Format Text Style:
Font Name: Vntime H
Font Style: Regular
Height: 3,5
Width Factor: 1
Oblique Angle: 0
Xong chän Apply Close.
44
TiÕp theo vµo Draw Text Single Line Text, vËy ®· chän xong.
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
§êng I:
§é cao 5,48 6,78 6,76 4,63 (+) P Kho¶ng c¸ch 6,65 7,35 11,10 32,16 L=57,26
§é cao 5,48 4,75 4,70 4,66 (+) T Kho¶ng c¸ch 29,43 4,06 58,13 18,05 L=109,67
(-)P Kh«ng
§é cao 4,70 4,51 (-) T Kho¶ng c¸ch 69,25 39,64 L=108,89
§êng II:
(+)P Kh«ng
§é cao 5,28 4,67 4,79 (+) T Kho¶ng c¸ch 7,94 24,81 31,91 L=64,66
(-)P Kh«ng
45
(-)T Kh«ng
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
§êng III:
§é cao 7,30 4,71 (+) P Kho¶ng c¸ch 24,49 4,36 L=73,85
§é cao 4,74 4,80 (+) T Kho¶ng c¸ch 32,60 98,20 L=130,8
(-)P Kh«ng
§é cao 4,87 (-) T Kho¶ng c¸ch 17,60 L=17,60
§êng IV:
§é cao 7,50 6,45 6,32 4,70 4,20 (+) P Kho¶ng c¸ch 11,99 16,98 0,18 4,96 60,36 L=94,47
§é cao 7,41 4,83 (+) T Kho¶ng c¸ch 23,44 10,71 L=34,15
§é cao 5,16 5,09 (-) P Kho¶ng c¸ch 100,54 27,49 L=128,03
46
§é cao 4,92 (-) T Kho¶ng c¸ch 47,51 L=47,51
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
§êng V:
§é cao 4,00 (+) P Kho¶ng c¸ch 99,36 L=99,36
§é cao 7,74 3,75 (+) T Kho¶ng c¸ch 10,50 122,91 L=133,41
§é cao 5,32 5,29 (-) P Kho¶ng c¸ch 64,14 57,97 L=122,11
Kh«ng (-)T
§êng VI:
§é cao 5,66 (+) P Kho¶ng c¸ch 25,76 L=25,76
§é cao 4,07 3,85 7,91 (+) T Kho¶ng c¸ch 23,68 66,77 L=98,90 8,45
5,37 §é cao 4,99 (-) P 4,61 Kho¶ng c¸ch 66,67 L=71,28
47
5,30 §é cao 4,55 (-) T 4,40 Kho¶ng c¸ch 35,24 L=39,64
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
§êng VII:
§é cao 8,28 4,20 4,26 (+) P Kho¶ng c¸ch 6,30 55,17 50,51 L=111,98
§é cao 4,23 4,16 (+) T Kho¶ng c¸ch 125,89 18,53 L=144,42
Kh«ng (-) P
§é cao 4,66 (-) T Kho¶ng c¸ch 26,39 L=26,39
§êng VIII:
§é cao 8,53 4,58 (+) P Kho¶ng c¸ch 15,43 127,22 L=142,65
§é cao 8,50 5,30 5,41 5,29 5,36 5,63 (+) T Kho¶ng c¸ch 4,79 23,68 3,27 25,06 32,61 13,62 L=103,03
§é cao 5,83 (-) P Kho¶ng c¸ch 70,14 L=70,14
48
§é cao 5,82 5,92 5,82 5,62 (-) T Kho¶ng c¸ch 5,81 33,71 43,00 79,42 L=161,94
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
§é cao
8,66 8,65 8,41 5,50 5,44 5,37 5,40 5,28 5,32
(+) P
Kho¶ng c¸ch 2,35 11,01 0,71 9,23 7,46 21,11 28,34 29,28 25,49 L=134,98
§êng IX:
§é cao 8,74 5,70 5,53 5,32 (+) T Kho¶ng c¸ch 2,74 20,33 6,24 1,50 L=30,81
§é cao 5,67 5,95 5,95 (-) P Kho¶ng c¸ch 7,68 128,54 33,89 L=170,11
§é cao 5,45 5,49 5,69 5,70 5,75 5,67 5,79 5,88 (-) T Kho¶ng c¸ch 10,40 0,11 30,34 2,97 1,42 3,58 35,88 25,67 L=110,01
§êng X:
§é cao 8,19 (+) P Kho¶ng c¸ch 0,36 L=0,36
§é cao 8,25 8,25 5,33 4,88 4,82 (+) T Kho¶ng c¸ch 0,67 11,28 10,18 80,02 42,83 L=144,98
§é cao 5,03 5,38 5,38 5,61 (-) P Kho¶ng c¸ch 10,69 39,77 22,67 31,26 L=104,39
49
§é cao 5,51 (-) T Kho¶ng c¸ch 135,17 L=135,17
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
tÝnh diÖn tÝch
+ MÆt c¾t 1:
S1 = 39,2579
+ MÆt c¾t 2:
Kh«ng
+ MÆt c¾t 3:
Kh«ng
+ MÆt c¾t 4:
S1 = 0,9215 S2= 3,0369
+ MÆt c¾t 5:
Kh«ng
+ MÆt c¾t 6:
S1 = 32,0558
+ MÆt c¾t 7:
Kh«ng
+ MÆt c¾t 8:
S1 = 0,4916 S2= 71,6858
+ MÆt c¾t 9:
S1 = 0,9268 S2= 14,1800 S3 = 0,0346 S4= 0,0039 S5 = 2,6476
+ MÆt c¾t 10:
50
Kh«ng
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
tÝnh khèi lîng ®µo ®¾p ®Êt
(Tõ tr¸i qua ph¶i; d = 50m)
,39
d.
50x
,981
4475
3 )m(
V 1
'S 1 2
2579 2
1. §êng I:
,0
9215
,3
0369
2
d.
50x
3 )m(96,98
V 4
'S'S 1 2
2
2. §êng II: V2 = 0 3. §êng III: V3 = 0 4. §êng IV:
,32
d.
50x
395,801
3 )m(
V 6
'S 1 2
0558 2
5. §êng V: V5 = 0 6. §êng VI:
,0
4916
,71
6828
2
d.
50x
1804
3 )m(36,
V 8
'S'S 1 2
2
7. §êng VII: V7 = 0 8. §êng VIII:
1
2
4
5
d.
V 9
'S'S'S'S'S 3 2
,0
9268
,14
1800
,0
,0
0039
,2
6476
50x
,444
8225
3 )m(
0346 2
9. §êng IX:
V
V...
VVVV 3
1
2
i
10
n 1i
,981
4475
96,98
395,801
1804
36,
,444
8225
00
0
4130
982,
3 )m(
51
10.§êng X: V10 = 10 Tæng khèi lîng ®µo ®¾p ®Êt lµ:
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
III.2. C«ng t¸c tÝnh to¸n t¹i vïng má than Cäc S¸u th¸ng 10 vµ th¸ng 11
trªn tê b¶n ®å tû lÖ 1:1000
Víi 2 tê b¶n ®å th¸ng 10 vµ th¸ng 11 cã c¸c ®êng Taly nèi c¸c ®iÓm
®é cao cña má than Cäc S¸u.
A. TiÕn hµnh ®o
1. §o kho¶ng c¸ch
T¬ng tù ta x¸c ®Þnh ®îc trôc tim cña c«ng tr×nh.
Vµo Demension Aligned. Ta ®o kho¶ng c¸ch L hai bªn cña l¸t c¾t.
§Çu tiªn ta ®o l¸t c¾t 1 bªn ph¶i tÝnh tõ trôc tim. Tõ ®Çu trôc tim lµm
gèc, kho¶ng c¸ch L lµ ®o¹n mµ l¸t c¾t 1 ®Õn ®iÓm c¾t cña ®êng Taly víi l¸t
c¾t 1, råi chiÒu dµi L tiÕp theo sÏ lµ kho¶ng c¸ch mµ l¸t c¾t 1 c¾t 2 ®êng Taly
-76.80
-52.63
-54.71
-54.80
-70.80
-54.59
l1
L1
A
B
F
E
C D
G
-51.30
l’1
-66.80
-54.96
tiÕp theo... T¬ng tù bªn tr¸i vµ c¸c l¸t c¾t tiÕp ta còng lµm t¬ng tù.
H×nh 23
2. §é cao
§Ó tÝnh ®é cao cña c¸c ®iÓm A, B, C, D, E, F vµ G ta ph¶i tÝnh chªnh
52
cao h.
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
§êng Taly thø nhÊt mµ l¸t c¾t 1 ®i qua: VÝ dô:
Ta cã:
hA = -54.59 – (-54.96) = 0.37
hB = -51.30 – (-54.80) = 3.50
Víi:
.30
4817
.24
5569
L 1
.8
9815
'l 1 l 1
L
.19
9168
2
.23
6522
2
.10
4507
2
'l l
Ta tÝnh ®îc ®é cao cña ®iÓm A vµ B
Dùa theo quan hÖ:
13.0
h.
H 1
A
H 1 h
A
l 1 'l 1
l 1 'l 1
H
55.1
h.
2
B
l 2 'l
l 2 'l
H 2 h
B
2
2
VËy ®é cao cña ®iÓm A vµ B lµ:
HA = -54.96 + H1 = -54.96 + 0.13 = -54.83 HB = -54.80 + H2 = -54.80 + 1.55 = -53.25
T¬ng tù víi c¸c ®iÓm C, D, E, F vµ G, bªn tr¸i vµ c¸c mÆt c¾t kh¸c.
Lu ý: c¸c sè liÖu ph¶i ®îc ghi cÈn thËn vµ chÝnh x¸c ®Ó dÔ sö dông.
B. C«ng t¸c vÏ mÆt c¾t trªn AutoCAD
53
T¬ng tù III.1.B.
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
§êng I:
Th¸ng 11
§é cao (m) -44,70 -47,27 -44,36 -45,41 -53,30 -69,67 -69,57 -62,93 -55,39 (+) Kho¶ng c¸ch 0,71 1,71 5,50 18,93 23,44 16,92 5,49 19,01 28,89 L=120,60
§é cao (m) -44,67 -34,19 -22,13 -27,26 -26,11 -13,25 -12,55 (-) Kho¶ng c¸ch 35,52 14,00 19,35 10,64 23,98 15,09 13,77 L=132,35
Th¸ng 10
§é cao (m) -54,83 -53,30 -69,67 -69,57 -62,93 -55,39 (+) Kho¶ng c¸ch 30,58 19,71 16,92 5,49 19,01 28,89 L=120,60
54
§é cao (m) -54,23 -48,95 -47,32 -45,09 -44,98 -28,86 -26,11 -13,25 -12,55 (-) Kho¶ng c¸ch 1,37 9,35 20,13 1,84 22,14 20,75 27,91 15,09 13,77 L=132,33
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
§êng II:
Th¸ng 11
§é cao (m) -54,48 -44,97 -48,26 -47,81 -47,15 -54,47 -54,79 -73,08 -72,17 -69,30 -57,20 (+) Kho¶ng c¸ch 1,82 9,59 2,47 18,92 0,86 17,57 0,55 19,49 4,91 8,37 41,95 L=126,50
§é cao (m) -45,67 -45,83 -33,64 -32,72 -28,11 -26,59 -12,73 -11,54 (-) Kho¶ng c¸ch 4,61 28,82 17,76 19,60 6,56 27,67 13,40 18,77 L=137,19
Th¸ng 10
§é cao (m) -54,66 -59,31 -54,79 -73,08 -72,17 -69,30 -57,20 (+) Kho¶ng c¸ch 24,55 11,58 15,53 19,49 4,91 8,37 41,95 L=126,50
55
§é cao (m) -53,67 -47,95 -47,04 -46,15 -45,77 -29,79 -26,59 -12,73 -11,54 (-) Kho¶ng c¸ch 5,63 11,77 14,09 0,78 21,39 21,46 29,91 13,40 18,77 L=137,20
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
§êng III:
Th¸ng 11
§é cao (m) -53,75 -45,71 -47,99 -51,37 -56,28 -75,95 -74,59 -71,81 -59,07 (+) Kho¶ng c¸ch 1,24 8,30 20,33 6,93 14,59 21,43 4,96 6,63 45,19 L=129,60
§é cao (m) -47,47 -46,75 -34,08 -32,70 -29,60 -29,05 -28,57 -26,97 -17,41 -11,82 -10,49 (-) Kho¶ng c¸ch 7,88 28,12 18,94 17,81 4,33 13,69 0,55 15,93 11,22 7,81 15,94 L=142,22
Th¸ng 10
§é cao (m) -54,68 -61,20 -60,09 -75,95 -74,59 -71,81 -59,07 (+) Kho¶ng c¸ch 14,40 13,34 31,41 13,67 4,96 6,63 45,19 L=129,60
56
§é cao (m) -53,17 -47,96 -46,33 -30,70 -32,85 -27,42 -26,97 -17,41 -11,82 -10,49 (-) Kho¶ng c¸ch 12,83 11,68 30,06 21,91 14,23 0,61 15,93 11,22 7,81 15,94 L=142,22
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
§êng IV:
Th¸ng 11
§é cao (m) -53,04 -47,32 -48,02 -58,86 -57,92 -57,67 -73,47 -61,62 (+) Kho¶ng c¸ch 0,62 6,77 5,86 18,70 12,57 7,22 36,38 42,54 L=130,66
§é cao (m) -47,19 -47,28 -32,46 -32,71 -31,22 -30,34 -27,87 -27,63 -19,28 -10,65 -9,91 (-) Kho¶ng c¸ch 10,24 29,47 18,01 16,07 2,22 14,84 2,44 15,31 9,85 11,16 14,18 L=143,79
Th¸ng 10
§é cao (m) -53,63 -62,65 -60,92 -73,47 -61,62 (+) Kho¶ng c¸ch 1,85 16,63 40,66 28,98 42,54 L=130,66
57
§é cao (m) -52,65 -47,73 -46,73 -31,61 -30,34 -27,87 -27,63 -19,28 -10,65 -9,91 (-) Kho¶ng c¸ch 19,52 11,70 23,57 22,33 13,73 2,44 15,31 9,85 11,16 14,18 L=143,79
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
§êng V:
Th¸ng 11
§é cao (m) -59,11 59,24 -75,03 64,22 (+) Kho¶ng c¸ch 42,19 8,22 42,46 39,70 L=132,57
§é cao (m) -52,68 -47,90 -47,85 -33,04 -31,63 -28,79 -28,28 -19,49 9,37 8,67 (-) Kho¶ng c¸ch 2,59 10,10 30,00 18,08 29,93 3,47 16,61 8,52 13,36 13,91 L=146,57
Th¸ng 10
§é cao (m) -62,92 -61,82 -75,03 -64,22 (+) Kho¶ng c¸ch 4,97 52,32 35,58 39,70 L=125,57
58
§é cao (m) -51,90 -52,15 -47,51 -47,14 -32,52 -31,63 -28,35 -28,28 19,49 -9,37 -8,67 (-) Kho¶ng c¸ch 9,34 17,02 11,30 17,31 22,70 13,05 3,45 16,61 8,52 13,36 13,91 L=146,57
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
§êng VI:
Th¸ng 10
§é cao (m) -53,88 -62,04 -62,18 -61,32 -75,73 -66,75 (+) Kho¶ng c¸ch 19,47 15,38 1,08 11,43 47,51 39,96
§é cao (m) -52,63 -48,65 -48,29 -33,81 -32,89 -28,79 -28,13 -18,76 -8,79 -7,41 (-) Kho¶ng c¸ch 9,82 6,17 25,67 22,10 26,87 4,43 18,57 8,32 13,73 10,58
Th¸ng 11
§é cao (m) -62,95 -75,73 -66,75 (+) Kho¶ng c¸ch 50,21 44,66 39,96
59
§é cao (m) -62,99 -52,25 -51,18 -48,00 -47,49 -33,11 -32,90 -28,79 -28,13 -18,76 -8,79 -7,41 (-) Kho¶ng c¸ch 6,76 10,83 16,99 7,72 16,48 20,87 10,98 4,43 18,57 8,32 13,73 10,58
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
§êng VII:
Th¸ng 10
§é cao (m) -53,08 -67,15 -63,15 -98,13 -98,13 -76,42 -69,25 (+) Kho¶ng c¸ch 7,55 19,88 17,58 15,24 3,77 33,12 37,75
§é cao (m) -52,14 -49,44 -48,66 -34,35 -34,11 -28,61 -28,75 -18,59 (-) Kho¶ng c¸ch 16,31 3,47 18,72 27,50 24,65 5,60 18,47 9,32
Th¸ng 11
§é cao (m) -63,58 -64,52 -63,60 -67,01 -98,13 -98,13 -76,42 -69,29 (+) Kho¶ng c¸ch 9,92 4,03 16,63 14,34 15,33 3,77 33,12 37,75
60
§é cao (m) -62,58 -51,92 -51,17 -48,49 -47,25 -33,64 -34,15 -28,61 -28,75 -18,59 (-) Kho¶ng c¸ch 15,38 10,46 16,97 4,08 16,96 17,91 8,89 5,60 18,47 9,32
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
§êng IX:
Th¸ng 10
§é cao (m) -59,12 -68,59 -67,29 -99,12 -100,11 -90,70 -91,21 -80,74 -72,92 (+) Kho¶ng c¸ch 0,21 17,20 22,91 22,06 8,12 13,13 3,90 16,44 35,71
§é cao (m) -58,16 -51,21 -48,67 -35,00 -35,36 -28,18 -27,41 -17,35 (-) Kho¶ng c¸ch 6,73 9,56 33,50 18,91 23,34 6,90 18,81 10,16
Th¸ng 11
§é cao (m) -66,42 -65,62 -67,29 -99,12 -100,11 -90,70 -91,21 -80,74 -72,92 (+) Kho¶ng c¸ch 2,42 17,50 20,40 22,06 8,12 13,13 3,90 16,44 35,71
61
§é cao (m) -61,98 -61,86 -49,45 -48,04 -35,00 -35,36 -28,18 -27,41 -17,35 (-) Kho¶ng c¸ch 9,96 12,97 18,58 26,77 15,50 8,26 6,90 18,81 10,16
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
§êng X:
Th¸ng 10
§é cao (m) -69,58 -68,97 -99,80 -100,14 -93,76 -89,98 -82,98 -74,06 (+) Kho¶ng c¸ch 15,73 22,19 29,05 7,98 8,46 7,30 14,73 35,31
§é cao (m) -58,95 -58,18 -50,46 -47,96 -35,68 -35,93 -27,88 -26,54 -14,97 -9,12 -8,71 (-) Kho¶ng c¸ch 2,49 7,65 11,88 31,46 15,78 23,90 7,46 18,75 11,39 7,99 3,56
Th¸ng 11
§é cao (m) -66,98 -66,32 -68,97 -99,80 -100,14 -93,76 -89,98 -82,98 -74,06 (+) Kho¶ng c¸ch 0,19 15,54 22,19 29,05 7,98 8,45 7,30 14,73 35,31
62
§é cao (m) -61,69 -61,84 -50,20 -47,96 -35,34 -35,93 -27,88 -26,54 -14,97 -9,12 -8,71 (-) Kho¶ng c¸ch 12,80 12,72 15,13 29,44 14,42 8,65 7,46 18,75 11,39 7,99 3,56
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
tÝnh diÖn tÝch
(TÝnh tõ tr¸i sang)
- §êng I:
S1 = 783,5358; S2 = 1,0729; S3 = 16,1640
- §êng II:
S1 = 313,4421; S2 = 0,1561; S3 = 0,1196; S4 = 389,4593
- §êng III:
S2 = 815,5070; S3 = 0,8761; S4 = 0,0824;
S1 = 28,6201; S5 = 9,1598
- §êng IV:
S1 = 701,5731
- §êng V:
S3 = 0,1255; S4 = 204,6192
S1 = 597,4157; S5 = 0,7634; S2 = 2,1501; S6 = 3,6542
- §êng VI:
S2 = 0,0146; S3 = 112,5443; S4 = 17,1775;
S1 = 502,3776; S5 = 0,0224
- §êng VII:
S2 = 28,0542; S3 = 713,1750; S4 = 2,5145;
S1 = 35,8908; S5 = 1,5213
- §êng VIII:
S2 = 43,3770; S3 = 649,3088; S4 = 2,0746;
S1 = 3,3062; S5 = 0,1340
- §êng IX:
S2 = 556,1464; S3 = 649,3088; S4 = 2,0746;
S1 = 42,8091; S5 = 0,1340
- §êng X:
63
S1 = 44,6596; S2 = 540,6678; S3 = 2,3013;
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
2
V
d.
- Khèi lîng ®µo ®¾p ®Êt ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
'S'S 1 2
(víi d = 10m)
Víi:
V: thÓ tÝch t¬ng ®¬ng v¬i khèi lîng ®µo ®¾p
S = d: kho¶ng c¸ch S gi÷a hai mÆt c¾t
lµ diÖn tÝch cña 2 miÒn kÝn S’1, S’2:
1
3
d.
V 1
'S'S'S 2 2
,1
,783
5385
,16
1640
10x
8007 754, 2
0729 2 = 4003,877 (m3)
* §êng sè I:
1
3
4
d.
V 2
'S'S'S'S 2 2
,313
4421
,0
1561
,0
1196
,389
4593
10x
2
7031 771, 2
* §êng sè II:
= 3513,8855 (m3)
1
2
4
5
d.
V 3
'S'S'S'S'S 3 2
,28
6201
,815
5073
,0
0824
,9
1598
10x
,0 8761 2
* §êng sè III:
= 4271,2285 (m3)
10x
3507 , 8655
3 )m(
V 4
,701 5731 2
64
* §êng sè IV:
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
1
4
2
5
6
d.
V 5
'S'S'S'S'S'S 3 2
,597
4157
,2
1501
,0
1255
,204
6192
,0
7634
,3
6542
10x
2
* §êng sè V:
= 4043,6405 (m3)
1
2
4
5
d.
V 6
'S'S'S'S'S 3 2
,502
3776
,0
0146
,11
1775
,0
0224
10x
,112 5443 2
* §êng sè VI:
= 3130,682 (m3)
1
4
2
5
d.
V 7
'S'S'S'S'S 3 2
,35
8908
,28
0542
1750
,2
5145
,1
5213
10x
,713 2
* §êng sè VII:
= 3905,779 (m3)
1
4
2
5
d.
V 8
'S'S'S'S'S 3 2
,3
3062
,43
3770
,2
0746
,0
1340
10x
,649 3088 2
* §êng sè VIII:
= 3491,003 (m3)
1
3
4
d.
V 9
'S'S'S'S 2 2
,42
8091
,556
,0
9242
,0
0362
10x
1464 2
* §êng sè IX:
65
= 2999,5795 (m3)
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
1
3
V
d.
10
'S'S'S 2 2
,44
6596
,2
3010
10x
,540 6678 2 = 2938,1435 (m3)
* §êng sè X:
V
iV
n 1i
VËy tæng khèi lîng ®µo ®¾p ®Êt sÏ lµ:
V = V1 + V2 + V3 + V4 + V5 + V6 + V7 + V8 + V9 + V10 = 4003,877 + 3515,8855 + 4271,2285 + 3507,8655
+ 4043,6405 + 3130,682 + 3905,779 + 2999,5795
+ 2938,1435 + 3491,003
= 35807,682 (m3)
Tæng khèi lîng ®µo ®¾p t¹i má cäc 6 sÏ lµ:
66
V = 35807,682 (m3)
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
KÕt luËn
Sau thêi gian 4 th¸ng t×m hiÓu vµ thu thËp c¸c tµi liÖu liªn quan ®Ó hoµn
thµnh ®å ¸n tèt nghiÖp “øng dông phÇn mÒm AutoCAD vÏ mÆt c¾t phôc vô
c«ng t¸c tÝnh khèi lîng ®µo ®¾p” t«i rót ra ®îc mét sè kÕt luËn sau:
- §Ó c«ng t¸c ®o vÏ mÆt c¾t vµ tÝnh khèi lîng ®µo ®¾p tèt nhÊt ta ph¶i
sö dông c¸c tê b¶n ®å ®Þa h×nh ë tû lÖ lín nh 1:200; 1:500; 1:1000...
- Ph¬ng ph¸p tÝnh khèi lîng ®µo ®¾p dùa vµo mÆt c¾t lµ mét c«ng t¸c
hÕt søc quan träng trong viÖc tÝnh to¸n khèi lîng khai th¸c, ®µo ®¾p ®Ó tr¶
l¬ng cho c«ng nh©n, kü s vµo cuèi th¸ng.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o TS. §inh C«ng Hßa cïng c¸c thÇy
c« trong khoa Tr¾c ®Þa vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®· tËn t×nh gióp ®ì t«i ®Ó t«i
hoµn thµnh ®å ¸n ®óng tiÕn ®é.
Hµ Néi, ngµy 23 th¸ng 02 n¨m 2006
Sinh viªn thùc hiÖn
67
Lª TiÕn Dòng
SV: Ph¬ng ThÕ C«ng
Líp: C§T§ – K47
§å ¸n tèt nghiÖp
Bé m«n: Tr¾c ®Þa phæ th«ng
Tµi liÖu tham kh¶o
1. Gi¸o tr×nh: Tr¾c ®Þa c¬ së tËp 1, tËp 2 cña c¸c thÇy:
- §inh C«ng Hßa
- NguyÔn Träng San
- §µo Quang HiÕu
2. Gi¸o tr×nh: Tr¾c ®Þa má cña c¸c thÇy:
- NguyÔn §×nh BÐ
- Vâ ChÝ Mü
- NguyÔn Xu©n Thôy
3. Gi¸o tr×nh: §o ®¹c cña thÇy Ph¹m V¨n Chuyªn.
4. Gi¸o tr×nh: VÏ kü thuËt vµ AutoCAD cña thÇy TrÇn NhÊt Dòng.
5. Gi¸o tr×nh: M« h×nh sè ®é cao trong nghiªn cøu tµi nguyªn vµ m«i
trêng cña thÇy Ph¹m Väng Thµnh.
6. Gi¸o tr×nh: Tin häc øng dông chuyªn ngµnh Tr¾c ®Þa má – C«ng
68
tr×nh cña thÇy Ph¹m C«ng Kh¶i.