Đ C NG GIÁO D C H CỀ ƯƠ Ụ Ọ
Câu 1: Đi t ng, nhi m v và các khái ni m c b n c a GDH.ố ượ ệ ụ ệ ơ ả ủ
a. Đi t ng : Qúa trình giáo d c ( QTGD)ố ượ ụ
Kn: QTGD là qtr hình thành nhân cách c a con ng theo m c đích c a xã h i đc ủ ụ ủ ộ
ti n hành có t ch c, có k ho ch nh m t o đk cho ng đc GD chi m lĩnh đc ế ổ ứ ế ạ ằ ạ ế
nh ng kinh nghi m xã h i đ đt đc các m c đích GD đã đ ra.ữ ệ ộ ể ạ ụ ề
b. Nhi m vệ ụ
Gi i thích ngu n g c phát sinh, ptr và b n ch t c a htg GD, phân bi t các m i ả ồ ố ả ấ ủ ệ ố
quan h có tính quy lu t và tính ng u nhiên. Tìm ra các quy lu t chi ph i qtr GD ệ ậ ẫ ậ ố
đ t ch c chúng đt hi u qu t i u.ể ổ ứ ạ ệ ả ố ư
Nghiên c u d báo t ng lai g n và t ng lai xa c a GD, nghiên c u xu th ptr ứ ự ươ ầ ươ ủ ứ ế
và m c tiêu chi n l c c a GD trong m i gđ ptr c a xã h i đ xây d ng ch ngụ ế ượ ủ ỗ ủ ộ ể ự ươ
trình GD và đào t o.ạ
Nghiên c u xây d ng các lí thuy t GD m i, hoàn thi n mô hình GD, DH phân ứ ự ế ớ ệ
tích kinh nghi m GD, tìm ra con đng ng n nh t và các ph ng ti n đ áp ệ ườ ắ ấ ươ ệ ể
d ng chúng vào th c ti n GD.ụ ự ễ
Nghiên c u tìm tòi các pp và ph ng ti n GD m i nh m nâng cao hi u qu GD ứ ươ ệ ớ ằ ệ ả
trên c s các thành t u KHCN.ơ ở ự
Ngoài ra, có các nhi m v khác nh kích thích tính tích c u h c t p hs, ệ ụ ư ự ọ ậ ở
nguyên nhân c a vi c kém nh n th c, các y u t ch n ngh nghi p c a hs, ủ ệ ậ ứ ế ố ọ ề ệ ủ
tiêu chu n gv…ẩ
c. Các khái ni m c b nệ ơ ả
GD(theo nghĩa r ng) là quá trình tác đng có m c đích, có t ch c, có k ho ch, ộ ộ ụ ổ ứ ế ạ
có n i dung và b ng pp KH c a nhà GD t i ng đc GD trong các c quan GD, ộ ằ ủ ớ ơ
nh m hình thành nhân cách cho h . Ch c năng tr i là ptr nhân cách toàn di n ằ ọ ứ ộ ệ ở
ng hs bao g m c năng l c và ph m ch t.ồ ả ự ẩ ấ
GD(theo nghĩa h p) là qtr hình thành cho ng đc GD lí t ng, đng c , tình c m, ẹ ưở ộ ơ ả
ni m tin, nhg nét tính cách c a nhân cách, nhg hành vi thói quen c s đúng đn ề ủ ư ử ắ
trong xã h i thông qua vi c t ch c cho h các hđ giao l u. Ch c năng: hình ộ ệ ổ ứ ọ ư ứ
thành cho hs nhg ph m ch t đo đc.ẩ ấ ạ ứ
DH là qtr tác đng qua l i gi a ng d y và ng h c nh m giúp cho ng h c lĩnh h i ộ ạ ữ ạ ọ ằ ọ ộ
nhg tri th c KH, kĩ năng hđ nh n th c và th c ti n, ptr các năng l c hđ sang t o, ứ ậ ứ ự ễ ự ạ
trên c s đó hình thành th gi i quan và các ph m ch t nhân cách c a ng h c ơ ở ế ớ ẩ ấ ủ ọ
theo m c đích GD. Ch c năng: truy n đt v tri th c giúp hs có đc năng l c, khụ ứ ề ạ ề ứ ự ả
năng t duy sang t o.ư ạ
Câu 2: Các tính ch t c a GDấ ủ
a) Tính ph bi n và vĩnh h ng c a GDổ ế ằ ủ
Tính ph bi n nghĩa là GD có m t m i n i, m i lúc, m i th i đi, m i thi t ổ ế ặ ở ọ ơ ọ ọ ờ ạ ọ ế
ch xã h i khác nhau.ế ộ
Tính vĩnh h ng nghĩa là GD t n t i và ptr cùng v i xã h i loài ng, GD xu t hi n ằ ồ ạ ớ ộ ấ ệ
cùng v i s xu t hi n c a xã h i và m t đi cùng v i s m t đi khi xã h i k còn ớ ụ ấ ệ ủ ộ ấ ớ ự ấ ộ
t n t i.ồ ạ
GD có tính ph bi n và vĩnh h ng vì GD g n bó ch t ch v i s ptr c a xã h i ổ ế ằ ắ ặ ẽ ớ ự ủ ộ
và ptr cá nhân.
Đi v i xã h i: xã h i loài ng có th duy trì, t n t i và ptr ngày càng cao thì c n ph iố ớ ộ ộ ể ồ ạ ầ ả
có QTGD. Nhg kinh nghi m, v n hi u bi t c a th h trc c n ph i đc truy n l i cho ệ ố ể ế ủ ế ệ ầ ả ề ạ
th h sau đ ng d ng vào qtr lđ, c i t o th gi i khách quan đt hi u qu cao. ế ệ ể ứ ụ ả ạ ế ớ ạ ệ ả
Nh ng kinh nghi m và v n hi u bi t đó l i đc tích lu và làm phong phú thêm đ ữ ệ ố ể ế ạ ỹ ể
truy n l i cho th h sau, nh v y mà xã h i loài ng, n n văn minh nhân lo i ti n b kề ạ ế ệ ờ ậ ộ ề ạ ế ộ
ng ng.ừ
Đi v i cá nhân: GD là pt đ ptr cá nhân” nhân h c b t tri đo”, m t ng mà k có GD ố ớ ể ọ ấ ạ ộ
thì k th tr thành con ng theo đúng nghĩa c a t đó. Nh có GD mà cá nhân có th ptr ể ở ủ ừ ờ ể
nhân cách và tr thành ch th trong các hđ. Nh có GD mà ti m năng c a con ng đc ở ủ ể ờ ề ủ
kh i d y, b c l và ptr toàn di n.ơ ậ ộ ộ ệ
b) Tính quy đnh c a GD đi v i xã h i ị ủ ố ớ ộ
GD là m t hiên tg c a xã h i, n y sinh t nhu c u c a xã h i, t n t i và ptr cùng ộ ủ ộ ả ừ ầ ủ ộ ồ ạ
v i xã h i loài ng nên có m i quan h m t thi t v i xã h i và ch u s quy đnh c a ớ ộ ố ệ ậ ế ớ ộ ị ự ị ủ
xã h i.ộ
Trình đ sx, tính ch t quan h sx, c u trúc xã h i, h t t ng, KH kĩ thu t, văn ộ ấ ệ ấ ộ ệ ư ưở ậ
hoá, phong t c t p quán…c a m t xã h i, trong m i gđ nh t đnh s quy đnh tính ụ ậ ủ ộ ộ ỗ ấ ị ẽ ị
ch t, m c đích, m c tiêu, ph ng th c,pp pt GD c a xã h i đó. Nói cách khác GD đc ấ ụ ụ ươ ứ ủ ộ
t ch c phù h p v i xã h i và đáp ng yêu c u ptr c a xã h i.ổ ứ ợ ớ ộ ứ ầ ủ ộ
Vd: GD th i th c dân phong ki n khác v i GD sau khi Cách n ng tháng 8 thành ờ ự ế ớ ạ
công. Th i th c dân pk, Pháp th c hi n ch đ ngu dân, các trg h c dành cho ờ ự ự ệ ế ộ ọ
t ng l p t s n thì Pháp cho d y ti ng Pháp, văn hoá Pháp đ đng hoá văn hoá ầ ớ ư ả ạ ế ể ồ
c a n c thu c đa v i m u qu c. trái l i, khi cm tháng 8 thành công, GD đc ủ ướ ộ ị ớ ẫ ố ạ
chú tr ng v i m c tiêu hàng đu là xoá n n mù ch cho nhân dân, các l p h c ọ ớ ụ ầ ạ ữ ớ ọ
bình dân h c v đc m ra, m i ng dân đu đc đn l p h c ch qu c ng , kh c ọ ụ ở ọ ề ế ớ ọ ữ ố ữ ắ
ph c h qu c a chính sách ngu dân.ụ ệ ả ủ
c) Tính l ch s c a GDị ử ủ
GD là m t hi n t ng xã h i, ch u s quy đnh c a xã h i nên có tính l ch s cộ ệ ượ ộ ị ự ị ủ ộ ị ử ụ
th . Tính l ch s c a GD th hi n ch :ể ị ử ủ ể ệ ở ỗ
GD ph n ánh s ptr c a xã h iả ự ủ ộ
M i gđ l ch s nh t đnh có m t n n GD khác nhau. Trong m i qu c gia thì ỗ ị ư ấ ị ộ ề ỗ ố
nhg gđ khác nhau s có n n GD khác nhau.ở ẽ ề
Tính l ch s th hi n rõ vi c thay đi m c đích, n i dung, cách th c t ị ử ể ệ ở ệ ổ ụ ộ ứ ổ
ch c GD qua m i gđ l ch s .ứ ỗ ị ử
d) Tính giai c p c a GDấ ủ
Trong xã h i có giai c p thì GD mang tính giai c p đc th hi n trong các ộ ấ ấ ể ệ
chính sách GD chính th ng đc xây d ng trên c s c a giai c p c m ố ự ở ở ủ ấ ầ
quy n, nó kh ng đnh GD k đng ngoài chính sách và quan đi m c a nhà ề ẳ ị ứ ể ủ
n c, đi u này đc toàn xã h i ch p nh n.ướ ề ộ ấ ậ
Trong xã h i có giai c p đi kháng, GD là đc quy n, đc l i c a giai ộ ấ ố ặ ề ặ ợ ủ
c p th ng tr . Trong xã h i k có giai c p đi kháng, GD h ng t i s ấ ố ị ộ ấ ố ướ ớ ự
công b ng.ằ
GD nhi u khi đc xem nh vũ khí c a vi c đu tranh giai c pề ư ủ ệ ấ ấ
e) Tính nhân văn, đi chúng, dân t c và qu c tạ ộ ố ế
Tính nhân văn
Là m t n n GD l y con ng làm g c, tôn tr ng nhg ph m giá c a con ộ ề ấ ố ọ ẩ ủ
ng.
Là n n GD h ng vào duy trì và ptr các giá tr chung c a nhân lo i quaề ướ ị ủ ạ
các th i kì, đng th i phát hi n và b i d ng năng l c, ph m ch t cao ờ ồ ờ ệ ồ ưỡ ự ẩ ấ
đp c a con ng.ẹ ủ
Tính đi chúng th hi n chạ ể ệ ở ỗ
Cung c p c h i GD đng đu cho m i t ng l p trong xã h i, h ng t i ấ ơ ộ ồ ề ọ ầ ớ ộ ướ ớ
nhg đi tg đc bi t. Ngày nay GD đc ti n hành 1 cách th ng xuyên liên ố ặ ệ ế ườ
t c trong su t cu c đi.ụ ố ộ ờ
GD đã và đang h ng t i s đa d ng v văn hoá, tôn tr ng s khác bi t ướ ớ ự ạ ề ọ ự ệ
văn hoá.
Tính dân t c: nó ph n ánh nhg đc đi m và l i ích dân t c, b n s c dân ộ ả ặ ể ợ ộ ả ắ
t cộ
Tính qu c t : GD giúp con ng hoà nh p vào th gi i thu n l i h n. Có ố ế ậ ế ớ ậ ợ ơ
nhi u giá tri đc GD cho c nhân lo i.ề ả ạ
KL: trong xã h i loài ng có nh ng htg s m t đi nhg Gd t n t i vĩnh h ng cùng v i s ộ ữ ẽ ấ ồ ạ ằ ớ ự
t n t i và ptr c a loài ng. GD ch u s quy đnh c a xã h i nh ng cũng tác đng tr l i ồ ạ ủ ị ự ị ủ ộ ư ộ ở ạ
xã h i, vì th c n ph i u tiên s ptr c a GD trong m i hoàn c nh, coi GD là qu c ộ ế ầ ả ư ự ủ ọ ả ố
sách hang đu.ầ
N n GD Vi t Nam là n n GD XHCN có tính ch t nhân dân, dân t c, KH, hi n đi ề ệ ề ấ ộ ệ ạ
l y ch nghĩa Mác lê nin và t t ng HCM làm n n t ng.ấ ủ ư ưở ề ả
Câu 3: Ch c năng xã h i c a GDứ ộ ủ
a. Ch c năng kinh t -sxứ ế
Xã h i mu n t n t i ph i t o ra con ng có kh năng lđ-sxộ ố ồ ạ ả ạ ả
GD góp ph n đc l c hi u qu trong vi c đào t o l c l ng lđ m i, ti nầ ắ ự ệ ả ệ ạ ự ượ ớ ế
b ph c v cho ph ng th c sx c a xã h i. GD giúp cho con ng có ki n ộ ụ ụ ươ ứ ủ ộ ế
th c, kĩ năng, kĩ x o v m t lĩnh v c lđ phù h p, t o ra m t năng su t lđ ứ ả ề ộ ự ợ ạ ộ ấ
cao, tr c ti p thúc đy sx, kinh t ptr.ự ế ẩ ế
Trong n n kinh t tri th c, vai trò c a GD càng đc đ cao do yêu c u đi ề ế ứ ủ ề ầ ố
v i ng nhân l c r t cao: trình đ h c v n cao, có ki n th c sâu s c, tay ớ ự ấ ộ ọ ấ ế ứ ắ
ngh v ng vàng, cao h n là có tính năng đng, sang t o, linh ho t đ ề ữ ơ ộ ạ ạ ể
thích nghi, đáp ng nhg yêu c u c a ti n trình ptr xã h i.ứ ầ ủ ế ộ
M i quan h gi a kinh t và GD: Kinh t ptr d đn tăng c ng các ố ệ ữ ế ế ẫ ế ườ
kho n tích lu , trên c s đó thúc đy GD ptr. GD thúc đy s ptr kinh tả ỹ ơ ở ẩ ẩ ự ế
b ng cách t o ra ng nhân l c có giá tr , lành ngh trong lđ sx.ằ ạ ự ị ề
KLSP: Tăng c ng đu t cho GD. Đi m i nd,pp GD. B i d ng, nâng caoườ ầ ư ổ ớ ồ ưỡ
trình đ gv. Trang b c s v t ch t hi n đi vào nhà trg. Tang c ng h p ộ ị ơ ở ậ ấ ệ ạ ườ ợ
tác qu c t trong GD. Đi m i công tác qu n lí GD.ố ế ổ ớ ả
b. Ch c năng chính tr -t t ngứ ị ư ưở
GD là công c c a ch đ xã h i. m i qu c gia trên th gi i đu có m t ụ ủ ế ộ ộ ỗ ố ế ớ ề ộ
ch đ chính tr c a mình, giai c p hay chính đng c m quy n nhà nc đó ế ộ ị ủ ấ ả ầ ề
s d ng GD nh m t công c m nh m l i hai nh t đ khai sang nh n ử ụ ư ộ ụ ạ ẽ ợ ấ ể ậ
th c, b i d ng tình c m, c ng c ni m tin, kích thích hđ c a các l c lg ứ ồ ưỡ ả ủ ố ề ủ ự
xã h i th c hi n ch tr ng, đg l i, chính sách… nh m duy trì c ng c ộ ự ệ ủ ươ ố ằ ủ ố
ch đ chính tr đó.ế ộ ị
Thông qua GD nhg t t ng xã h i đc th m đn t ng con ng, GD hình ư ưở ộ ấ ế ừ
thành con ng th gi i quan, GD ý th c, hành vi phù h p v i chu n m cở ế ớ ứ ợ ớ ẩ ự
đo đc, xã h i.ạ ứ ộ
KLSP: Ng gv n m v ng quan đi m đg l i c a nhà nc. Giúp hs hi u, tin ắ ữ ể ố ủ ể
t ng và th c hi n theo đng l i chính sách c a giai c p n m chính ưở ự ệ ườ ố ủ ấ ắ
quy n.ề
c. Ch c năng văn hoá xã h iứ ộ
GD là m t b ph n c a văn hoá-xã h i. GD có ch c năng truy n th các ộ ộ ậ ủ ộ ứ ề ụ
giá tr văn hoá- xã h i t th h trc cho th h sau. T t c các giá tr văn ị ọ ừ ế ệ ế ệ ấ ả ị
hoá c a nhân lo i, c a dân t c, c a c ng đng thông qua GD (gđ nhà trg, ủ ạ ủ ộ ủ ộ ồ
xã h i) đ tr thành h th ng giá tr c a t ng con ng.ộ ể ỏ ệ ố ị ủ ừ
GD là con đg c b n đ gi gìn và ptr văn hoá, đ kh i t t h u.ơ ả ể ữ ể ỏ ụ ậ
GD gi vai trò quan tr ng là xây d ng m t trình đ văn hoá cho toàn xã ữ ọ ự ộ ộ
h i b ng cách ph c p GD ph thông v i trình đ ngày càng cao cho th ộ ằ ổ ậ ổ ớ ộ ế
h tr và m i ng dân trong xã h i.ệ ẻ ọ ộ
Góp ph n xây d ng đi s ng văn hoá c ng đng, ptr các giá tr văn hoá ầ ự ờ ố ộ ồ ị
t t đp, đu tranh ngăn ng a xoá b nh ng t t ng, hành vi tiêu c c ố ẹ ấ ừ ỏ ữ ư ưở ự
nh h ng t i t t c nhg hành đng c n thi t, h u ích trong đs xã h i ả ưở ớ ấ ả ộ ầ ế ữ ộ
nh : xoá b các phong t c t p quán l c h u, mê tín d đoan, các t n n ư ỏ ụ ậ ạ ậ ị ệ ạ
xã h i….ộ
GD là công c đ nâng cao dân trí, đào t o ng nhân l c, b i d ng nhân ụ ể ạ ự ồ ưỡ
tài.
KLSP: Đa d ng hoá các lo i hình và pp đào t o trong h th ng GD qu c dân ạ ạ ạ ệ ố ố
nh m t o c h i chon g dân đc đi h c và h c su t đi. S d ng s c m nh ằ ạ ơ ộ ọ ọ ố ờ ử ụ ứ ạ
c a các ph ng ti n thông tin đi chúng.ủ ươ ệ ạ
M i quan h gi a các ch c năng xã h i c a GDố ệ ữ ứ ộ ủ
Quan h m t thi t và bi n ch ng v i nhauệ ậ ế ệ ứ ớ
Ch c năng kinh t sx là quan tr ng nh t trong đk nc ta đang th c hi n CNH-ứ ế ọ ấ ự ệ
HĐH ngày nay.