Ậ Ử Ọ
ạ ả ệ Ề ƯƠ ườ
ườ
ướ c Nga tr c cách m ng
ầ ẫ ề ầ ộ ướ ộ ả ậ ế ế ủ ế ế ứ ố c quân ch chuyên ch , đ ng đ u là Nga hoàng Ni cô lai II ộ xã h i nghiêm
ề ệ ơ ở ả ạ ế ệ ệ ệ nhi u n i, công nghi p, nông nghi p đình : ạ ậ ế l c h u, ki t qu vì chi n tranh, n n đói x y ra
ộ ố ộ ế ự ủ ả ễ kh pắ n i.ơ t đ Nga hoàng di n ra ộ ạ
ạ ướ ừ i m t cu c cách m ng ế
ạ ộ ể ơ ơ Pêt rôg rát. ị ể ừ ổ ạ ữ ở ủ ư ả s n tháng Hai năm 1917 ở ủ ổ ằ ạ t ng bãi công chính tr sang kh i nghĩa vũ trang.
là công nhân, binh lính, nông dân.
ủ ị ậ ổ t đ . ượ ể ế ế ạ t đ i bi u công nhân, nông dân và binh lính đ ờ ậ ờ ậ c thành l p ủ s n cũng thành l p Chính ph lâm th i.
ấ ư ả ộ ướ c C ng hoà ạ ủ ư ả ạ ở ộ ớ Nga là cu c cách m ng dân ch t ể s n ki u m i.
ườ ạ
ồ ạ ạ ề i 2 chính quy n song song:
ờ ư ả t đ i bi u (vô s n) s n) ả ệ ạ ấ ướ ị ế ệ ậ ổ ụ ủ c tình hình đó Lênin và Đ ng Bônsêvích đã chu n b k ho ch l ẩ ả ườ ư ố ỉ ng tháng T , ch ra m c tiêu đ i ủ ế ạ ể ừ cách m ng dân ch t ả ướ ầ ạ ự ế ạ ậ ươ s n c. Lênin đã v n ể ờ ủ ư ả s n lâm th i t đ chính ph t ụ ng l ộ ch nghĩa. ủ ư ả sang cách m ng xã h i ủ ở ạ ề ướ c tr c ti p lãnh đ o kh i
ễ ế ộ ậ ắ ầ ệ ỏ ượ ế ở ữ ị c nh ng v trí then ố ở ủ th đô ờ ị ắ ủ ư ả ệ ấ ở s n lâm th i b b t ắ ơ i.
ắ ướ ở ầ ạ ợ ớ Đ C NG ÔN T P MÔN S H C KÌ I ạ ộ ấ I. Cách m ng tháng M i Nga năm 1917 và công cu c đ u tranh b o v cách m ng ạ 1. Cách m ng tháng M i Nga 1917 ạ ướ a.Tình hình n ị V chính tr : ế ỉ + Đ u th k XX Nga v n là m t n ẩ + Nga hoàng đã đ y nhân dân Nga vào cu c chi n tranh đ qu c, gây nên h u qu kinh t tr ng.ọ ề V kinh t đ n.ố ề V xã h i: ổ ờ ố Đ i s ng c a nông dân, công nhân, các dân t c trong đ qu c Nga vô cùng c c kh . ế ậ ổ ố Phong trào ph n đ i chi n tranh đòi l ộ ớ ế > N c Nga đang ti n sát t ườ ạ b. T Cách m ng tháng Hai đ n Cách m ng tháng M i * Cách m ng dân ch t Ngày 23/2/1917 cách m ng bùng n b ng cu c bi u tình c a 9 v n n công nhân Phong trào nhanh chóng chuy n t ả ạ Lãnh đ o là Đ ng Bônsêvích ự ượ L c l ng tham gia ả K t quế ế ộ + Ch đ quân ch chuyên ch Nga hoàng b l + Xô vi + Cùng th i gian giai c p t ở + Nga tr thành n Tính ch t:ấ Cách m ng tháng Hai năm 1917 * Cách m ng tháng M i Nga 1917 Hoàn c nhả + Sau Cách m ng tháng Hai, Nga t n t ủ . Chính ph lâm th i (t ể ế ạ . Xô vi ợ ề i ích c a các giai c p khác nhau nên c c di n không th kéo dài. . Hai chính quy n đ i di n cho l ả + Tr + Tháng 4/1917, Lênin đã thông qua Đ ngả Bônsêvích b n Lu n c ạ ti p theo c a cách m ng Nga là chuy n t ạ + Đ u tháng 10/1917 không khí cách m ng bao trùm c n nghĩa vũ trang giành chính quy n.ề ở Di n bi n kh i nghĩa ộ + Đêm 24/10/1917, cu c kh i nghĩa b t đ u, các đ i C n v đ đã nhanh chóng chi m đ ch t + Đêm 25/10 quân kh i nghĩa t n công cung đi n Mùa Đông, Chính ph t ợ >Kh i nghĩa Pêt rôgrát giành th ng l ắ + Đ u năm 1918, cách m ng giành th ng l ộ c Nga r ng l n. i trên kh p n
ộ ộ ạ ạ ủ ườ
ả ế ệ ự ấ ủ ề ấ ộ ấ t
ề ự t ầ ủ ệ ụ ứ ộ ậ ế ề ậ ự ầ ướ c thành l p do Lênin đ ng đ u. Nhi m v hàng đ u c a chính c cũ, xây d ng b máy nhà n ớ c m i ế ắ ệ
ộ ặ ẳ ề ủ ộ ẳ ề ự ề ự ế quy t . ồ ề ệ ố ố ậ ế ộ ồ ệ ủ qu c dân t ể i cao đ ạ ấ ư ả s n, thành l p H i đ ng kinh t ệ ậ ố ữ ề ự ư ộ ệ ợ ạ ợ i l ể ệ ớ ữ ộ ẳ ệ ế ủ ế xã h i ch nghĩa. ế ề t đã đem l ề ở ấ ư ủ ớ ế i ích cho nhân dân lao đ ng, th hi n tính u ố ậ khác h n và đ i l p v i nh ng ướ châu Âu. s n c khác ả i ích và b o v l ề ủ ư ả ở ướ n t ti n b c a m t chính quy n m i, chính quy n c a dân, do dân, vì dân, c Nga cũng nh các n
ả ế t ộ ủ ề ệ ả
ướ ố ự ượ ế ớ ả ạ ng ph n cách m ng trong n ở ộ c m cu c c đ qu c c u k t v i các l c l ằ ự ệ ố ấ ướ ế ế c Nga Xô vi t. ệ ả ề ế ẻ ầ t non tr , đ u 1919 Lê Nin đã th c hi n chính ể ố ộ ờ ộ ệ ướ t n ặ ế
ể ộ n nề công nghi pệ
ộ
ộ ạ
ồ ủ ả ủ ướ ế ế ứ c, t o nên s c m nh t ng ề ệ ố ổ ự ủ ấ ướ ạ ẻ c đ qu c, b o v chính quy n non tr .
ố i đa ngu n c a c i nhân l c c a đ t n ả ộ ấ ườ ạ ử Cách m ng tháng M i Nga :
ớ ướ ố ị c Nga ệ ệ ậ ổ ố ườ ở i ậ ủ ấ ở ị ộ ứ ắ ộ c và s ph n c a hàng tri u con ng c Nga: giai c p công nhân, nhân dân lao đ ng và các dân t c ườ Nga. ộ ự ế ộ ớ ọ i phóng kh i m i áp b c bóc l ấ ướ ử ướ ộ t. Ng ế ề i lao đ ng lên n m chính quy n, xây d ng ch đ m i ch
ị ế ớ ệ ề ạ i. i. ệ i nhi u bài h c kinh nghi m cho cách m ng th gi ự ề ể ủ ố ế ả ộ ế ớ i cho s phát tri n c a phong trào c ng s n và công nhân qu c t , phong ọ ậ ợ ề ướ ả Tính ch t: Cách m ng tháng M i mang tính ch t c a cu c cách m ng xã h i ch nghĩa II. Các cu c đ u tranh xây d ng và b o v chính quy n Xô vi ế 1. Xây d ng chính quy n Xô vi ế ượ ề t đ Đêm 25/10/1917 chính quy n Xô vi ướ ộ t là đ p tan b máy nhà n quy n Xô vi ề ủ Chính sách c a chính quy n Xô vi t: ắ ệ ấ ộ + thông qua:”S c l nh hòa bình” và “S c l nh ru ng đ t ấ + Xoá bỏ đ ng c p, và đ c quy n c a giáo h i. ề ữ + Th c hi n nam n bình quy n, các dân t c có quy n bình đ ng và quy n t ể ả + Thành l p H ng quân đ b o v chính quy n cách m ng. + Qu c h u hóa các nhà máy xí nghi p c a giai c p t ộ xây d ng n n kinh t Ý nghĩa: Chính quy n Xô vi vi chính quy n cũ c a giai c p phong ki n, t ề 2. B o v chính quy n Xô vi ử ị Hoàn c nh l ch s : + Cu i năm 1918 quân đ i 14 n ấ t n công nh m tiêu di + Đ ch ng thù trong gi c ngoài, b o v chính quy n Xô vi ả sách “C ng s n th i chi n”. ủ ộ N i dung c a chính sách: ướ c ki m soát toàn b + Nhà n ngươ th c th a c a nông dân ư ừ ủ ự + Tr ng thu l ứ ế ộ ưỡ + Thi hành ch đ c ng b c lao đ ng. ộ ộ ổ ệ + Ban hành l nh t ng đ ng viên trong quân đ i Tác d ngụ : Chính sách đã đ ng viên t ẩ ợ h p, đ n cu i năm 1920 Nga đ y lùi cu c t n công c a các n III. Ý nghĩa l ch s V i n đã làm thay đ i hoàn toàn v n m nh đ t n ộ ỉ ớ M t k nguyên m i đã m ra cho l ch s n ả ượ ỏ c gi đ ộ ủ ộ đ xã h i ch nghĩa, ế ớ ớ i V i th gi ổ ụ Làm thay đ i c c di n chính tr th gi ể ạ ổ C vũ và đ l ệ ữ ạ T o ra nh ng đi u ki n thu n l ộ ở nhi u n i phóng dân t c trào gi c.
Ự Ộ ụ ế (1921 1925)
Bài 10. LIÊN XÔ XÂY D NG CH NGHĨA XÃ H I (1921 1941) I. Chính sách kinh t 1. Chính sách kinh t Ủ ộ ế ớ m i và công cu c khôi ph c kinh t ế ớ m i
ị ử ố ị ề ạ ở ạ ố ị ị ổ ả ế ự ượ ọ qu c dân b tàn phá nghiêm tr ng. ồ ạ ng ph n cách m ng điên cu ng ch ng phá gây b o lo n ơ ề ờ ợ ộ ề ế ấ ế khi n nhân dân b t bình. , ướ ệ ự ế ớ ề ướ m i (NEP) do Lênin đ x ng.
ộ ằ ệ ươ ế ế ộ ư ế ươ ự ng th c th a ừ b ng thu thu l ự ng th c
ữ ướ c Nga. ậ ả ạ ươ i, ngân hàng, ngo i th ng
ợ ẩ ị
ể ừ ề ự ế ướ ộ ề ề ế n n kinh t do nhà n c đ c quy n sang n n kinh t ấ ủ ề ầ
ế ể ế ệ ố qu c dân chuy n bi n rõ r t, giúp nhân dân Xô vi ế ượ t v t qua khó khăn, hoàn thành khôi ụ ế . ộ ố ướ ọ ố ớ ự ủ ủ ộ ộ ả * Hoàn c nh l ch s ế Sau 7 năm chi n tranh liên miên, n n kinh t Tình hình chính tr không n đ nh: Các l c l nhi u n i. ả ế Chính sách c ng s n th i chi n không còn phù h p, đã kìm hãm n n kinh t ả ủ ế t lâm vào kh ng ho ng. > N c Nga Xô vi ế ị ả Tháng 3/1921, Đ ng Bônsêvích quy t đ nh th c hi n Chính sách Kinh t * N i dung Nông nghi p: thay th ch đ tr ng thu l Công nghi p:ệ ướ ậ ặ ệ ụ + Nhà n c t p trung khôi ph c công nghi p n ng. ự ư ỏ ướ ệ + T nhân xây d ng nh ng xí nghi p nh d i 20 công nhân. ế ướ ầ ư + Khuy n khích n vào n c ngoài đ u t ướ ắ ệ ế ủ ố + Nhà n c n m các ngành kinh t ch ch t: công nghi p, giao thông v n t ươ ề ệ ệ ng nghi p, ti n t Th : ươ ượ ự do buôn bán ng nhân đ + Th c t ữ ổ ạ ở ạ + M l i các ch , đ y m nh trao đ i gi a thành th và nông thôn ồ + Năm 1924, Liên Xô phát hành đ ng Rúp ế ớ m i là chuy n t > Th c ch t c a chính sách kinh t ể ướ hàng hóa nhi u thành ph n do nhà n c ki m soát * Ý nghĩa ẩ Thúc đ y kinh t ph c kinh t Là bài h c đ i v i công cu c xây d ng c a m t s n c xã h i ch nghĩa.
Ữ Ộ Ế ƯỚ Ư Ả GI A HAI CU C CHI N TRANH TH GI C T B N Ế Ớ I
ớ ướ ệ ố ậ ự ế ớ th gi t l p tr t t ế ớ ứ ấ ế ộ ở i th nh t k t thúc, các n ơ ch c H i ngh hòa bình Vécxai (19191920) ướ b n đã t ệ ướ i. ớ ượ ở ơ ườ i m i đ c VecxaiOasinht n ổ ứ c phân chia quy n l ệ ượ c kí ị ề ợ Vécxai và Oasinht n, th ng
ế ớ ế ậ ớ ượ ươ c thi ng quan l c l ng ướ ậ ự ậ ị ắ ặ ữ ờ ắ ướ ư ả c t ữ ế ẫ ả ự ượ t l p, ph n ánh t ề ượ ậ ả ướ ế c nhi u ộ ộ ệ ặ ố ớ t là các dân t c thu c ữ b n th ng tr n cũng n y sinh nh ng b t đ ng do mâu ờ ấ ồ ỉ ạ ờ i m i đ c h t là Anh, Pháp, Mĩ, Nh t B n, giành đ ướ ạ ậ c b i tr n, đ c bi ậ ả ướ ư ả c t b n trong th i gian này ch là t m th i
ớ ộ ớ ự ủ ậ ướ c thành l p v i s tham gia c a 44 n c thành viên.
ượ ả ủ ỏ ằ ộ ủ ậ ố i m i, H i Qu c liên đ 1923 1933 và h u qu c a nó
ị ng nhanh v ư , nh ng c t ậ ả ạ b n n đ nh v chính tr và tăng tr ế ừ ề ạ ẫ ượ BÀI 11. TÌNH HÌNH CÁC N (19181939) ế ậ 1. Thi i m i theo h th ng hòa ế ướ ư ả Chi n tranh th gi c t ế ơ và Oasinht n (19211922) đã kí k t hòa c và các hi p ế ậ ộ ậ ự ế ớ t l p thông qua các văn ki n đ th gi M t tr t t c thi ơ ệ ố ượ ọ c g i là h th ng VécxaiOasinht n. đ ơ ớ ệ ố ộ ậ ự th gi V i h th ng VécxaiOasinht n, m t tr t t ướ ư ả ữ ớ c t b n. Các n m i gi a các n c th ng tr n, tr ế ề ợ ề i v kinh t và xác l p s áp đ t, nô d ch đ i v i các n quy n l ồ ộ ụ ị đ a và ph thu c. Đ ng th i, ngay gi a các n ệ ề ợ ề thu n v quy n l i. Chính vì th , quan h hòa bình gi a các n và m ng manh. ậ ự ế ớ th gi Nh m duy trì tr t t ế ả 3. Cu c kh ng ho ng kinh t * Nguyên nhân ữ Trong nh ng năm 1924 1929 các n ợ ấ ồ ạ do s n xu t t, ch y đua theo l ướ ư ả ổ ị ế i nhu n d n đ n tình tr ng hàng hóa ưở th a, cung v ề kinh t ế ầ t quá xa c u
ủ ộ ộ ả ủ ủ ổ ở b n ch nghĩa. Cu c kh ng ướ ư ả c t Mĩ, sau đó lan ra các n ọ ấ ầ
ặ ẩ ế ề ề ườ ệ các n ướ ư ả c t b n, đ y hàng trăm tri u ng i (công nhân, nông dân
ề ế Tàn phá n ng n n n kinh t ạ ấ ổ ộ ấ ữ ụ ể ễ ị ắ ả ướ ộ b t n đ nh. Nh ng cu c đ u tranh, bi u tình di n ra liên t c kh p c n c, lôi kéo ệ
ấ ư ả ầ ề ở ế ự ả s n c m quy n ướ ư ả c t các n b n đã l a ph i xem
ộ
ế ộ ộ ế ứ ả ộ xã h i m t cách ôn hòa ị ớ ế ậ t l p hình th c th ng tr m i ch đ đ c tài phát xít ự ứ ệ ữ ố ứ ạ ộ ườ ộ ậ ả ế ạ ộ ố ố ậ b n ngày càng ph c t p.S hình thành hai kh i đ qu c đ i l p: m t bên ơ ệ t đã báo hi u nguy c ế ộ ộ Tháng 10/1929, cu c kh ng ho ng bùng n ả ầ ho ng kéo dài g n 4 năm, tr m tr ng nh t là năm 1932 ả ậ * H u qu ề : V kinh t ọ ổ và gia đình h ) vào tình tr ng đói kh . ị V chính tr xã h i: ườ hàng tri u ng ệ ề V quan h qu c t ườ ạ i con đ xét l ướ +Các n ướ + Các n ố ế > Quan h gi a các c là Mĩ, Anh, Pháp và m t bên là Đ c, Italia, Nh t B n và cu c ch y đua vũ trang ráo ri ủ c a m t cu c chi n tranh th gi i tham gia. ể ứ ố ế Đ c u vãn tình th , giai c p t : ể ủ ng phát tri n c a mình ế c Mĩ, Anh, Pháp: ti n hành c i cách kinh t ậ ả c Đ c, Italia, Nh t B n: thi ố ư ả ng qu c t ứ ớ ế ớ i m i.
