Ề ƯƠ Ữ Ậ Ể Đ  C NG ÔN T P KI M TRA GI A KÌ II

Ọ Ữ NG  VĂN  10 – NĂM H C 2020­2021

( THAM KH O)Ả

Ớ Ạ Ộ Ố Ứ Ế A.  GI I H N KI N TH C VÀ M T S  KĨ NĂNG

ể Ọ

ị ậ ộ ể Ể ể ọ ạ     thu c th  phú, cáo, ngh  lu n trung đ i văn b n/đo n trích

ạ ữ ệ ngoài sách giáo khoa).

ứ ể ạ ả ạ

ạ ể ạ ủ ng th c bi u đ t, th  lo i c a văn b n/đo n trích. ả t tiêu bi u trong văn b n/đo n trích. c ph  chi ti

ạ ể ả

ề ộ ặ ắ ủ ả ạ c đ c s c v  n i dung c a văn b n/đo n trích: ch  đ , t ủ ề ư ưở , v nấ ng t

ệ ả ạ ậ ậ ủ c đ c s c v  ngh  thu t c a văn b n/ đo n trích: ữ   ậ l p lu n, ngôn ng ,

ư ể ệ ả ạ ủ th  lo i ể ạ  th  hi n trong văn b n/đo n trích.

ị ủ ả c ý nghĩa, giá tr  c a các y u t ứ  n i dung, hình th c trong văn b n.

ả ượ c nh ng bài h c ọ , thông đi pệ  t n i dung văn b n.

ữ ả  văn xuôi t ế ố ộ ừ ộ  s  ự ự trung đ iạ  (Ng  li u ữ ệ ngoài sách giáo khoa).

ể ứ ạ ả ạ

ạ c ph  chi ti ể ạ ủ ng th c bi u đ t, th  lo i c a văn b n/đo n trích. ả t tiêu bi u trong văn b n/đo n trích.

ể ả ạ

ặ ắ ề ộ ủ ả ạ c đ c s c v  n i dung c a văn b n/đo n trích: ch  đ , t ủ ề ư ưở , v nấ ng t

ệ ả ạ ậ ậ ủ c đ c s c v  ngh  thu t c a văn b n/đo n trích: ữ   ậ l p lu n, ngôn ng ,

ư ể ệ ả ạ ề ừ ... ộ ố ặ c m t s  đ c tr ng c a ủ th  lo i ể ạ  th  hi n trong văn b n/đo n trích.

ị ủ ượ ế ố ộ ả I. Đ C HI U: ( 4,0 đi m) ả    1.  Đ c hi u các   (ng  li u  ế : ậ    ­ Nh n bi t ươ ị ượ     + Xác đ nh đ ế ị     + Xác đ nh các ỉ     + Ch  ra thông tin trong văn b n/đo n trích.    ­ Thông hi uể ượ ể     + Hi u đ ị ậ ề đ  ngh  lu n... ể ượ ặ ắ ề     + Hi u đ ừ ệ ả hình  nh, bi n pháp tu t ... ộ ố ặ ể ượ     + Hi u đ c m t s  đ c tr ng c a  ậ ụ :    ­ V n d ng     + Đánh giá đ ượ     + Rút ra đ ể ọ   2. Đ c hi u văn b n ế : ậ    ­ Nh n bi t ươ ượ ị     + Xác đ nh đ ế ị     + Xác đ nh các ỉ     + Ch  ra thông tin trong văn b n/đo n trích.   ­ Thông hi uể ượ ể     + Hi u đ ị ậ ề đ  ngh  lu n... ượ ặ ắ ể     + Hi u đ ệ ả hình  nh, bi n pháp tu t ể ượ     + Hi u đ ậ ụ :    ­ V n d ng     + Đánh giá đ c ý nghĩa, giá tr  c a các y u t ứ  n i dung, hình th c trong văn b n.

ượ ữ ừ ộ ả + Rút ra đ c nh ng bài h c ọ , thông đi pệ  t n i dung văn b n.

ể ạ II.  LÀM VĂN : ( 6,0 đi m)ể ạ ầ 1. Th  lo i và yêu c u các m c đ  c n đ t

ằ ạ ề ươ Phú sông B ch Đ ng ứ ộ ầ ạ ả /đo n trích : (Tr ng Hán Siêu) a. Ngh  lu n v  văn b n

ể ượ ị ậ ị ậ

ề ờ ạ ằ . ẩ Phú sông B ch Đ ng i thi u thông tin v  th i đ i, tác gi

ị ộ ượ ố ụ

ạ ể ể ố ệ ừ ổ

ấ ề ầ c ki u bài ngh  lu n, v n đ  c n ngh  lu n. ạ ả , tác ph m  c b  c c, n i dung chính, các nhân v t c a bài phú.  c , đi n tích, đi n c  trong văn b n/đo n trích. ệ ậ ủ ả cượ  nh ngữ  giá tr  vị ề n i dung và ngh  thu t c a

ộ ầ ự ế ợ

ồ ố ẫ ệ ề ậ ủ bài phú:  ữ ự ự   ễ  s , t...

ụ ạ ậ ứ ề tác ph m ẩ Phú

ằ  đ  vi

ả ậ ả v n d ng  ỉ ủ ế ậ ụ ki n th c v    đáp  ngứ  yêu c u c a đ ươ Tr ầ ủ ề. ng Hán Siêu

t Nam. :

ể ẩ

ổ ậ ấ ớ ề ẻ ấ ệ ụ ớ ứ ữ ế ể ệ ậ ắ ị  ề

ả ọ ạ  giàu hình  nh, có gi ng đi u ệ  riêng.

ộ ố ượ ệ ủ c vai trò, ý nghĩa c a thông đi p trong ố ớ văn b nả  đ i v i cu c s ng,

ạ Đ i cáo bình Ngô ễ (Nguy n Trãi) ạ ả /đo n trích

ị ậ ượ ể

ạ i thi u thông tin v  th i đ i, tác gi .

ề ờ ạ ộ ượ ố ụ ủ ị

ệ ừ ổ ả ả ể

ị ậ ẩ Đ i cáo bình Ngô ạ ạ ị ề n i dung và ngh  thu t ạ ả ấ ề ầ ấ c ki u bài ngh  lu n, v n đ  c n ngh  lu n. ả , tác ph m  c b  c c, n i dung chính… c a văn b n/ đo n trích.  c , đi n tích, đi n c  trong văn b n/đo n trích. ệ ể ệ   t

ộ hào dân t c; s  k t h p hài hòa gi a y u t ậ  c a bài cáo: ủ   ư ưở   ng nhân  t ậ   ữ ế ố  chính lu n

ậ ộ   l p hoàn ch nh nh t th i trung đ i; th  hi n ướ ự c, t ặ ể ố cượ  nh ng giá tr  v ữ ờ ỉ ự ế ợ ệ ậ ọ ..

ị ậ ế :     ­ Nh n bi t ị      + Xác đ nh đ ệ ớ       + Gi       + Xác đ nh đ ậ      + Nh n di n t    ­ Thông hi uể : Trình bày đ ộ ầ ướ ự  hào dân t c; có s  k t h p hài hòa nhu n nhuy n gi a t tinh th n yêu n c, t ế ọ ố ữ ị ậ i văn bi n ng u đăng đ i; gi ng đi u hùng h n, tha thi ngh  lu n và tr  tình; l ậ ụ :     ­ V n d ng ữ      + V nậ  d ng nh ng kĩ năng t o l p văn b n,  ị ậ ể ế ượ ạ sông B ch Đ ng c bài văn ngh  lu n hoàn ch nh t đ ẩ ị ủ        + Nh n xét, đánh giá giá tr  c a tác ph m, vai trò c a tác gi ọ trong văn h c Vi ậ ụ    ­ V n d ng cao       + Liên h , so sánh v i các tác ph m khác đ  đánh giá, làm n i b t v n đ  ngh ậ lu nậ ;  v n d ng ki n th c lí lu n đ  có nh ng phát hi n sâu s c, m i m  v n đ ị ậ .  ngh  lu n ạ ễ       + Di n đ t sáng t o,       + Đánh giá đ ệ ạ . i xã h i hi n t ề ị ậ b. Ngh  lu n v  văn b n ế : ậ   ­ Nh n bi t ị      + Xác đ nh đ ệ ớ       + Gi       + Xác đ nh đ ậ       + Nh n di n t    ­ Thông hi uể : Trình bày đ là  b n tuyên ngôn đ c ầ nghĩa; tinh th n yêu n ữ ẽ ắ ậ và tr  tình; l p lu n ch t ch  s c bén; gi ng đi u hào hùng. ậ ụ :    ­ V n d ng

ạ ạ ậ ả v n d ng

ế ậ ụ ki n th c v   ỉ đáp  ngứ  yêu c u c a đ ữ ụ ể ế ượ t đ ị ậ c bài văn ngh  lu n hoàn ch nh

ả ẩ ủ ứ ề tác ph m ẩ Đ i cáo ầ ủ ề. ễ Nguy n Trãi trong

t Nam. :

ẩ ể

ậ ậ ệ ể ế ữ ề ắ ổ ậ ấ ề ấ

ẻ ộ ớ ứ ả

ọ ả ệ  riêng. gi ng đi u ạ  giàu hình  nh, có

ệ ượ ộ ố ố ớ văn b n ả đ i v i cu c s ng, ủ c vai trò, ý nghĩa c a thông đi p trong

ả ạ ệ ứ ự ề ề  văn   b nả /đo n   trích trong  Chuy n   ch c   phán   s   đ n   T n   Viên

ấ ể ượ c ki u bài ngh  lu n, v n đ  c n ngh  lu n.

ề ầ ả ị ậ ề ờ ạ ệ ị ậ ự ề   ẩ Chuy n ch c phán s  đ n ứ , tác ph m

ượ ố ự ệ ệ ố ệ ậ c c t truy n, các s  vi c tiêu bi u ể , h  th ng nhân v t, ngôi k ể... trong

ị ạ ả

ệ ừ ổ ể ố ể ạ ả c , đi n tích, đi n c  trong văn b n/đo n trích.

ủ ệ ị ề n i dung và ngh  thu t

ạ ộ ấ ữ ươ ộ ả ủ ử ả ậ  c a văn b n/đo n trích:  ự , dũng c m c a nhân v t Ngô T  Văn trong cu c đ u tranh

cượ  nh ng giá tr  v  ti t ế c ề ậ ự ẳ

ệ ề ế ệ ấ ả ặ ư c a ủ truy n truy n kì...

ạ ậ ữ ệ ề ế

ị ậ ỉ ụ ể ế ượ t đ

ầ ủ ề. ả ủ ễ ẩ ữ  Nguy n D  trong văn

:

ể ẩ

ổ ậ ấ ề ấ ớ ứ ệ ụ ữ ể ệ ậ ậ ị  ắ , đ cộ

ả ọ gi ng đi u

ệ  riêng.  ệ ộ ố ượ ạ  giàu hình  nh, có ủ c vai trò, ý nghĩa c a thông đi p trong ố ớ văn b nả  đ i v i cu c s ng,

ộ + V nậ  d ng nh ng kĩ năng t o l p văn b n,  bình Ngô đ  vi ị ủ ậ      + Nh n xét, đánh giá giá tr  c a tác ph m, vai trò c a tác gi ọ văn h c Vi ậ ụ   ­ V n d ng cao ị  ệ        + Liên h , so sánh v i các tác ph m khác đ  đánh giá, làm n i b t v n đ  ngh ớ   ọ ụ lu nậ ; v n d ng ki n th c lí lu n văn h c đ  phát hi n nh ng v n đ  sâu s c/m i m /đ c đáo trong văn b n.  ạ ễ      + Di n đ t sáng t o,      + Đánh giá đ ệ ạ . xã h i hi n t i ậ ị c.  Ngh   lu n   v ữ ễ (Nguy n D ). ế : ậ t    ­ Nh n bi ị      + Xác đ nh đ ớ ệ      + Gi i thi u thông tin v  th i đ i, tác gi T n Viên .      + Xác đ nh đ văn b n/đo n trích. ậ     + Nh n di n t    ­ Thông hi uể :      + Trình bày đ ợ ng tr c      + Ng i ca khí ố ố ớ ế ự v i th  l c gian tà; đ  cao l i s ng ngay th ng, chính tr c... ố ờ      + C t truy n li kì, b t ng ; chi ti t kì  o đ c tr ng  ậ ụ :    ­ V n d ng ứ ề ể ạ ả      + V nậ  d ng nh ng kĩ năng t o l p văn b n, ki n th c v  th  lo i truy n truy n kì và ẩ tác ph m đ  vi c bài văn ngh  lu n hoàn ch nh theo yêu c u c a đ ị ủ ậ     + Nh n xét, đánh giá giá tr  c a tác ph m, vai trò c a tác gi ệ ọ t Nam. h c Vi    ­ V nậ  d ng cao ụ ề      + Liên h , so sánh v i các tác ph m khác đ  đánh giá, làm n i b t v n đ  ngh lu nậ ; v n d ng ki n th c lí lu n văn h c đ  phát hi n nh ng v n đ  sâu s c ọ ế đáo trong văn b n. ả ạ ễ     + Di n đ t sáng t o,     + Đánh giá đ ệ ạ   i. xã h i hi n t

ộ ả

Ằ ƯƠ ơ ả ủ 2. N i dung c  b n c a văn b n Ạ a. PHÚ SÔNG B CH Đ NG ­ TR

ộ ế ọ ấ ấ ủ

NG HÁN SIÊU ừ ượ ố ầ ậ ả  (?­1354) ầ

ể ạ : Phú c  thổ ể

ầ ầ ề ệ ươ ờ : Khi v

ạ ứ ể ủ ố ề i ả   ể ng tri u nhà Tr n đang có bi u hi n suy thoái, c n ph i ệ ạ i quá kh  anh hùng đ  c ng c  ni m tin trong hi n t

ả ủ ng nhân v t

ớ ồ ậ  khách (phân thân c a tác gi ):  ườ

ố ể ứ ạ ị

ả ủ khách đ ệ ấ t) ạ ướ sóng kình, th t tha ằ :  th  m ng, hùng vĩ, hoành tráng ( );

ạ ướ ng, t

ư ấ ị ậ ươ ng, h  c u)

Trùng H ng nh

ệ ầ ọ t huy t, t ế ự

ố ấ ạ ế ủ ự ệ ọ ắ

ị ẳ ả  K  theo trình t ắ ờ ể ẫ ế

ờ ị

ườ ẳ ể i

ị ứ ị ả ế ầ ị ắ t lí sâu s c

ấ ề ế ổ ị : Mang ý nghĩa t ng k t, có giá tr  nh  m t tuyên ngôn v  chân lí B t nghĩa

ư ộ ổ ư

ủ hai v  thánh quân

ợ ự ợ ủ ằ ạ : H c v n uyên thâm. T ng tham gia các cu c chi n đ u c a quân   * Tác gi dân nhà Tr n ch ng quân Mông­Nguyên. Đ c các vua Tr n tin c y và nhân dân kính tr ngọ   * Tác ph m ẩ ­ Th  lo i ả ­ Hoàn c nh ra đ i nhìn l ộ * N i dung  ượ ­ Hình t ấ ớ ư ế ủ ệ ạ i có tâm h n khoáng đ t, hoài bão l n lao, tha  th  c a con ng + Xu t hi n v i t   ấ ướ ế ớ ố   ủ ớ ươ c, v i quá kh  hào hùng c a dân t c. Tráng chí b n ng đ t n t v i quê h thi ữ   ấ ợ ượ ươ c g i lên qua 2 lo i đ a danh (l y trong đi n c  TQ và nh ng ng c a  ph ị đ a danh đ t Vi ơ ộ +  C nh sông B ch Đ ng ẽ san sát, đìu hiu) hoang vu, đìu hiu, l nh l o ( ế ồ ự ả + C m xúc  hào; bu n ti c, ng m ngùi : vui s ượ (nhân dân đ a ph ­ Hình t ng các bô lão  + Thái độ: Nhi ế t tình, hi u khách, tôn kính ồ ưở : Vi c ệ Ngô chúa phá Ho ng Thao ằ + H i t ng ư ắ ị thánh b t Ô Mã ế + L i kờ ể: Chi n tích  ự ượ ậ ng    . ta và đ ch t p trung l c l ượ ấ đ ố ) c thua….ch ng đ i   . căng th ng, gay c n ( ả ế ắ ế ẻ   . k t qu : ta chi n th ng, k  thù th t b i th m h i  → ể ệ ộ ớ ự ễ  di n bi n c a s  ki n v i thái đ , gi ng đi u đ y nhi ử ụ ọ hào. L i k  ng n g n, cô đ ng, súc tích, s  d ng câu dài ng n khác nhau… ắ ậ ề + Suy ng m, bình lu n v  chi n th ng ề ) ơ ắ n i hi m, nhân tài, tr i chi u   . nguyên nhân ta th ng, đ ch thua ( ủ   . kh ng đ nh v  trí, vai trò c a con ng  → Đó là c m h ng mang giá tr  nhân văn và có t m tri + L i caờ thì tiêu vong, có nhân nghĩa thì l u danh thiên c ậ ủ  khách ­ L i ca + bình lu n c a ị + Ca ng i s  anh minh c a  ế + Ca ng i chi n tích c a quân dân ta trên sông B ch Đ ng

ị ố

ặ ệ ữ ấ ỉ ở đ t hi m ệ   t, ể  mà quan tr ngọ ẳ ắ  quy t đ nh. Ta th ng gi c không ch

ố ế ố ệ t là y u t ở

ị ậ ể

ặ ữ ế ấ do, không b  gò bó vào niêm lu t, k t h p gi a t  c m xúc phong phú, đa d ng ữ ự  ế ợ ẽ   ạ . K t c u ch t ch ,

ng,…

ố ậ ệ ề ự ườ ể ệ i và v n m nh qu c gia, dân ự ộ ộ ả ươ ạ i di n đ t khoa tr ề  hào, ni m tin vào con ng

Ễ Ạ

ộ ễ ế ớ

ị ị ả ữ ử ộ ấ ế ộ :ả   Nguy n Trãi là m t anh hùng dân t c, danh nhân văn hoá th  gi i, là   ế   ố ả i ph i ch u nh ng oan khiên th m kh c nh t trong l ch s  ch  đ  phong ki n

ợ ẹ

ộ ế ế ể ổ ễ ế ố ế

ế ể , vi

ượ ườ ố

ể ể ệ ể

c xem là   Trung Qu c, th ọ ế ấ ậ ắ ẽ ạ ạ

ặ ề ộ

ph i đanh thép, lí lu n s c bén, k t c u ch t ch , m ch l c. ầ ạ ổ ậ  có b  c c 4 ph n: nêu lu n đ  chính nghĩa, v ch rõ t ắ ố ụ ạ ủ ấ ộ

i quá trình chinh ph t gian kh  và t ệ ẳ ế ở ị

ộ ủ ậ ễ

ề ầ ả ạ ủ ế ầ v ch rõ t

ậ ề

ố ở yên dân

ế ệ    Vi c nhân nghĩa c t  ừ ạ c lo tr  b o

ệ ố ẹ ườ ớ ườ ữ ỉ ứ ủ   i, ch  đ c c a t đ p gi a ng i v i ng

ườ ử

→ i quân t ễ ừ ữ ạ tiêu tr  nh ng tham tàn b o ng ừ ạ ượ   c,

ươ ướ ề ớ   ắ ng dân, g n li n v i yêu n c, th

ế

ụ ể c ặ ẻ ẩ ậ ồ ị + Hai câu cu i: Kh ng đ nh chân lí: Trong m i quan h  gi a đ a linh và nhân ki ế ị nhân ki ứ ơ đ c cao h n là b i nhân tài có  ậ : S  d ng th  phú t ử ụ ệ * Ngh  thu t ự ả  tình, có kh  năng b c l s  và tr ễ ố ủ th  pháp liên ngâm, l * Ý nghĩa: Th  hi n ni m t t cộ b. Đ I CÁO BÌNH NGÔ ­ NGUY N TRÃI *  Tác gi ườ ng VN * Tác ph mẩ ế   ặ ờ ả t ­ Hoàn c nh ra đ i: Sau khi d p xong gi c Minh, Lê L i giao cho Nguy n Trãi vi ậ   ạ Đ i cáo bình Ngô  đ  t ng k t cu c kháng chi n và tuyên b  k t thúc chi n tranh, l p ạ i hòa bình.  l ượ ạ ổ ­ Đ i cáo bình Ngô áng thiên c  hùng văn  đ t theo th  cáo ­ th  văn   ị ậ ừ ờ ổ ở ộ   c vua chúa dùng đ  trình bày m t ng đ  th i c   ngh  lu n có t ầ   ạ ệ ự ủ ươ ch  tr ng, s  nghi p, mang ý nghĩa tr ng đ i. Cáo là th  văn hùng bi n nên yêu c u ả ờ ẽ i l l ạ ẻ ­ Đ i cáo bình Ngô   i ác k  thù, ố ế   ở ể ạ k  l t th ng c a cu c kh i nghĩa, tuyên b  k t ự ầ  ph n m t c a tác thúc chi n tranh và kh ng đ nh s  nghi p chính nghĩa. Trong đó,    ẩ ể  ơ ở ề ậ ề ề ph m,   Nguy n Trãi đã nêu lu n đ  chính nghĩa làm c  s , ti n đ  v  lí lu n đ ặ ộ ở ể tri n khai các ph n ti p theo (  ph n hai tác gi   i ác c a gi c Minh xâm ượ l c). ộ * N i dung  Đo n 1ạ   :   Lu n đ  chính nghĩa     ư ưở ng nhân nghĩa:          ­ T  t ạ ướ            Quân đi u ph t tr ố + Nho giáo: nhân nghĩa là m i quan h  t ễ  (nhân, nghĩa, l ng , trí, tín)  yên dân tr  b o + Nguy n Trãi: nhân nghĩa là  ệ ộ ố ủ ả b o v  cu c s ng yên bình c a nhân dân → ả ệ  đã c  th  hóa khái ni m nhân nghĩa:    Tác gi ượ . Th  hi n s  m i m  và ti n b ể ệ ự ớ ố ộ ch ng xâm l → ậ ọ ố ẽ  L p lu n ch t ch , rõ ràng, đ i chu n và gi ng văn hùng h n

ạ ệ ủ ề ủ t i đ c l p, có ch  quy n c a Đ i Vi

ướ

ờ ề

ỉ ệ ộ ậ ề ấ ướ   c, c đ c l p. Quan ni m hoàn ch nh v  đ t n ề ầ ộ  ý th c v  s c m nh dân t c ộ ướ  đi u ki n thành m t n

ị ế

ị ọ ế ư ầ ự ẳ  hào, kh ng đ nh t ộ ậ ủ    cách đ c l p c a t kê, gi ng văn đ y t

ắ ả ậ ậ ế ẽ

ộ ứ ử ẻ

ệ ặ ấ ạ ướ ủ ế ướ t (t ng nhà T ng) tiêu vong (th t b i d

ườ

ươ ứ ậ ừ ề ề ậ ố ẫ    ti n đ  lí lu n d n

ế ụ ằ ự ể

→ ạ ạ ặ âm m u thôn tính t ừ

ư ướ ướ p n c ta

ươ ộ ữ ừ ơ c c a gi c Minh: nhân ­ th a c   ấ ự ư ờ nhân nghĩa nh ng th c ch t là c ộ i ác tày tr i:

ng cai tr  thâm đ c và gây ra nh ng t ộ ạ ủ ả

ề ả ề ề ấ ả ố

ườ ủ ạ

t s  s ng con ng ố

ỉ ườ ườ ộ

ố ờ t: n p thu  khóa ­ phu phen ­ dâng n p c a c i quý ử ) ộ tan tác c  ngh  canh c i t s n xu t: ngh  s n xu t truy n th ng c a dân t c ( ố ng s ng ọ ử ỏ ố   N ng dân đen trên ng n l a hung tàn/vùi con đ  xu ng ộ i lao đ ng) i dân vô t i, ng ặ ủ ộ i ác dã man c a gi c  cáo t ạ (dân đen, con đ : ch  ng ng v a c  th  v a khái quát, t

ế ộ

ế ộ i  ử ạ ướ ả

ể ử ạ ể ề c Đông H i không r a s ch mùi  T i ác chúng gây ra quá nhi u, quá man r  không th  xóa, không t ờ    r a s ch. L i

ợ ụ ứ ế ộ

ủ ặ ầ ả ộ khi xem gi c là b y dã thú không ph i là con ng ườ   i:

ứ ằ

ỡ ấ ể ư ầ ườ ủ ấ ậ ộ ờ ề ự ồ ạ ộ ậ ­ Chân lí khách quan v  s  t n t ệ ạ t   c: Đ i Vi   + Tên n ổ núi sông, b  cõi đã chia ờ ự ươ   + C ng v c lãnh th :  ụ ậ B c ­ Nam cũng khác     + Phong t c t p quán:  ế ố ề ờ   + N n văn hi n lâu đ i: truy n th ng văn hóa và nhân tài  ạ Tri u, Đinh, Lí, Tr n bao đ i gây n n đ c l p ộ ậ ệ   + Các tri u đ i:  ứ ề ứ ự ự   + S  t → ộ ụ ề ệ  H i t ộ ị ẳ kh ng đ nh v  th  dân t c → ệ  Cách vi t sóng đôi, li dân t c taộ ấ   ế ầ ­ Ph n sau: k t lu n theo lu t nhân qu : chính nghĩa s  chi n th ng, nhân nghĩa nh t ị đ nh tiêu vong.  ờ   ự ấ ạ ủ ừ ị ẫ  l ch s  v  vang c a dân t c và s  th t b i c a quân gi c bao đ i   + D n ch ng t ấ ạ ố ư   i tay nay: L u Cung th t b i, Tri u Ti ệ ủ t) c a Lí Th ng Ki ị ắ ố ị ế ươ ướ t t i.    + Toa Đô, Ô Mã (t ng nhà Nguyên) b  b t s ng, b  gi ả ử ụ ậ ạ ng th c l p lu n: nhân ­ qu : s  d ng l ­ Ph i quy n p: đi t ồ ứ ứ ế đ n k t c c b ng ch ng c  hùng h n, xác th c, đi n hình. ủ ẻ ộ ạ  Đo n 2: V ch rõ t i ác c a k  thù ư ượ ủ ầ ­ V ch tr n âm m u xâm l ả ố ọ ng c    d i gi lâu, b n chúng gi ị ủ ươ ­ Ch  tr ế ộ + Bóc l ệ ả ủ ấ + Di ệ ự ố ườ + Tiêu di i ­ h y ho i môi tr ủ ướ + Kh ng b  tàn sát dã man:  ướ ầ ỏ i h m tai v d → ừ ụ ể ừ ượ  Hai hình t ặ ủ ổ i ác c a gi c ­ T ng k t t ộ ơ Đ c ác thay, trúc Nam S n không ghi h t t ơ ẩ Nh  b n tha,y n → ộ ứ văn gan ru t, đanh thép, ch ng c  thuy t ph c  ả ­ Thái đ  căm thù c a tác gi ệ th ng há mi ng, đ a nhe răng máu m  b y no nê ch a chán  i ác c a chúng tr i không th  dung tha, th n và ng ­ Lên án t i không ch p nh n

ậ ả ườ ứ t u t h n, đ ng trên l p tr

ườ ng nhân b n, trên ề Gi ng văn đanh thép, th ng thi ờ ố ố i. L i t

ế ấ ậ ư ả  cáo nh  b n tuyên ngôn nhân quy n. ẫ ử ụ ộ ậ

ề ủ ủ ậ Bi n pháp so sánh, câu văn bi n ng u sóng đôi cân x ng, cách nêu ề ệ   ấ   ừ ự ự ị  ng  th  hi n tính ch t ố c, v n, đã   ộ ồ   ề ủ  đã làm n i b t chân lí v  ch  quy n c a dân t c đ ng

ờ ả ề ủ s  th c l ch s  k t h p v i cách s  d ng t ể ờ ề ớ ờ ủ ề ố ổ ậ ), tác gi  hào v  ch  quy n đó.

ậ ầ ề ề ể ể ề ư ề

ầ ế c t m vóc t

ầ ế ư ả ủ ầ ậ ủ t văn chính lu n c a m t b c th y.

Ễ ể ệ ượ ầ ộ ậ Ữ

ấ (?­?) ả . Làm . Xu t thân: Gia đình khoa b ng

ẩ ề Ệ ả ư

ế ằ ữ ạ ụ  ­  m t ộ thiên c  kìổ  bút vi t b ng ch  Hán,

ộ ớ ệ ạ ; quê quán: huy n Yên Dũng, đ t L ng Giang ; tính tình:

th y s  tà gian thì không th  ch u đ ấ ạ ể ị ượ   c

ệ tên tu i: So n ấ ự ề ọ ổ

ộ i nói)

→ ướ ư ủ ệ ầ c vi c h ng yêu tác quái c a tên hung th n ả    can đ m,

ộ ạ ướ ẽ ầ ấ ọ

→ ụ ộ ộ   ờ (tôn tr ng th n linh, tin vào hành đ ng ờ ẻ    m c đích:

→ ừ ạ ẵ ụ ữ ự ề ươ ả ệ ng nhi m v  gi gìn công lí ả  đ m đ

ướ ờ ọ ủ ồ i đe d a c a h n ma t ặ m c kặ ệ, ữ c nh ng l ng gi c (

ưở ướ  nhiên )

ẳ ) NS là k  ngay th ng ả ộ ẻ ặ ầ ạ Ngô So n là m t k  sĩ ngay

ươ ườ ể ị n uế c ng c i, không ch u nhún nh ng đ  tâu trình Diêm V ng ( i l

→ ọ ề ố quy n s ng c a con ng ệ * Ngh  thu t:   ử ế ợ ứ ẫ ữ ể ệ d n ch ng t ừ ướ ộ t  tr khách quan, hi n nhiên, v n có, lâu đ i c a n n đ c l p dân t c ( ờ chia, bao đ i, đ i nào ự ể ệ th i th  hi n ni m t ầ * Ý nghĩa: Ph n đ u có ý nghĩa nh  ti n đ  v  lí lu n đ  tri n khai ph n ti p có ý   ư  ứ ộ ậ ầ nghĩa nh  b n tuyên ngôn đ c l p l n th  hai đã ph n nào th  hi n đ ưở ễ ng c a Nguy n Trãi và tài năng vi t Ự Ề Ứ Ả c. CHUY N CH C PHÁN S  Đ N T N VIÊN ­ NGUY N D ả ố ế ỉ : S ng vào kho ng th  k  XVI * Tác gi ậ quan, nh ng không lâu thì v  lui  n d t * Tác ph mẩ ể ạ : Truy n kì (SGK) ề ­ Th  lo i  ừ Truy n kì m n l c ấ ứ  Rút ra t ề ­ Xu t x : ế ỉ ử ầ ờ ệ ồ g m 20 truy n, ra đ i vào n a đ u th  k  XVI ậ ử * N i dung: Nhân v t Ngô T  Văn ổ i thi u:   ­ Gi ả ả nóng n y, kh ng khái,  → ố ươ ng pháp truy n th ng trong văn h c c  Theo ph ộ ờ  ­ Tính cách (hành đ ng, thái đ , l ự ươ  + C ng tr c, yêu chính nghĩa ậ ứ ố ề    . đ t đ n vì t c gi n tr ế ệ ẽ ạ m nh m , quy t li t ố t m g i s ch s , kh n tr i  ắ    . tr c khi đ t  ạ ấ chính nghĩa, l y lòng trong s ch, thái đ  chân thành mong tr i s  chia)  tr  h i cho dân ứ ậ   . s n sàng nh n ch c phán s  đ n T n Viên  ườ   ả + Dũng c m, kiên c ng ề ợ   . không run s , đi m nhiên tr ự ấ ẫ ứ ồ v n c  ng i ng t ng ng t ạ ướ ọ ỉ ạ c b n qu  D  Xoa (kêu to    . gan d  tr ọ ạ ạ i và v ch m t tên hung th n h  Thôi, kh ng khái    . cãi l th ngẳ ờ ẽ ứ    . dùng l không tin xin đem t ỏ ư ấ …)  gi y

ấ ượ

ỏ ả c tàn ác ổ ầ ướ ạ ệ c Vi t ấ   ẽ ứ t: b n lĩnh, m nh m , c ng c i, dám đ u

ộ ẻ ­ m t k  sĩ n ấ i cái ác, cái x u đ  b o v  công lí và chính nghĩa

ẽ ặ ị

ệ ệ ẫ ẫ ấ t gây s  chú ý, h p d n

ề ộ ệ

ự ụ

sinh đ ng, h p d n ư ẫ ự ề ẫ ế ố ự  kì  o, nh ng v n mang nh ng nét hi n th c ứ ệ ữ ề ả ườ ữ ệ    đ  cao nh ng ng ự   i trung th c, ộ   ầ + Giàu tinh th n dân t c ớ ể ệ ừ ế ự t tr  th  l c xâm l i cùng đ  di   . đ u tranh t ụ ồ ỏ ỗ  n i oan và ph c h i danh v  cho Th  th n n   . làm sáng t  → Ngô T  Văn  ệ ướ ử c Vi ể ả ệ ạ ố tranh ch ng l ậ ệ * Ngh  thu t ế ấ ự ố ­ Xây d ng c t truy n giàu k ch tính, k t c u ch t ch ắ ự ế ­ D n d t câu chuy n khéo léo, nhi u chi ti ấ ả ể ­ Cách k  chuy n và miêu t ả ề ­ S  d ng nhi u y u t * Ý nghĩa:  Chuy n ch c phán s    đ n T n Viên

ề ầ ẳ ộ ờ ồ ị

ẳ ủ ngay th ng, giàu tinh th n dân t c; đ ng th i kh ng đ nh ni m tin vào công lí, chính nghĩa c a nhân dân ta

Ề Ạ B. Đ  MINH HO

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ MINH HỌA

ĐỀ KIỂM TRA GIỮA KÌ II NĂM HỌC 2020 - 2021 Môn: Ngữ văn, lớp 10 Thời gian làm bài: 90 phút, không tính thời gian phát đề

ố ọ

H  và tên h c sinh ..................................................., Mã s  h c sinh ......................

Ể I. Đ C HI U (4,0 đi m)

ạ Đ c đo n trích:

ử ư

ở ẩ

ư

Ph m T  H  quê

ộ ạ

ươ

ề   ạ i tu n s ng hào m i không  a ki m   ng răn T  H  v  cái tính hay kiêu

ừ ấ

C m Gi ng, là m t ng ạ ử thúc. Theo h c nhà x  sĩ D ng Tr m; Tr m th ườ ố ứ ử căng. T  đ y chàng c  s c s a đ i, tr  nên ng

ườ ườ ứ i có đ c tính t

ử ư ề t.

ươ

ề ả

ử ư

ế

Khi D ng Tr m ch t, các h c trò đ u t n đi c , duy T  H  làm l u  ư

ọ ở ề ộ

ờ ồ

ọ ở

ầ ầ

ề ở ả ể    m  đ ỗ ờ   ự ch u ch c, sau ba năm r i m i tr  v . Năm 40 tu i, T  H   đi thi v n ch a  đ , đ i Tr n, sang du h c

ử ư  kinh, ng  trong m t nhà dân bên b  h  Tây.

ươ

nhà tr  đi ra, trong đám s

ế ạ

ấ ạ

ộ ỗ ườ

ữ ầ ọ

ộ ng mù th y có m t đám nh ng tán i có m t c  xe n m h t châu, k  theo h u cũng i ng i trong xe, chính th y h c mình

ổ M t bu i sáng,  ọ ệ ạ ữ ạ ươ

vàng ki u ng c bay lên trên không; k  l ử ư ấ r t ch ng ch c. T  H  kh  dòm tr m xem thì ng là D ng Tr m.

(…)

ươ

D ng Tr m nói:

­ Ta th ầ

ự ớ ế ứ

ụ ầ

ưở ố ữ ề  s ng không có m t đi u thi n nào đáng khen, ch  có hay gi  đi u tín ữ ễ ấ ơ ặ ề ạ ố  có ch , h  th y r i vãi li n nh t mà đ t đi. ứ ử ồ ự ạ ở ử  c a T  Đ ng. t tâu xin cho làm ch c tr c l i  ươ ờ ạ ặ i, đó cũng là i g p nhà ng

ề ấ ờ th c v i th y b n, quý tr ng nh ng gi y t ố Đ c Đ  quân đây ngài khen là có b ng t Hôm qua ta h u lính giá ngài lên ch u Thiên cung, tình c  l vì th y trò mình có cái m i duyên.

(…)

ử ư ừ

T  H  m ng mà r ng:

ế

ế

ế

ế

­ N u th  thì ti n trình c a con cùng đ t th  nào ch c th y bi

t rõ?

ươ

ư ­ C  nh  văn ch

ườ

ấ ụ

ườ

ư

ế

ế

ế

ờ ự ạ i có tính trung h u thành th c; có đi u lúc thi u th i th l ớ v i ng (…) Cho nên x a nay ng

ươ ị   ng đ i này không ai bì k p, hu ng anh ạ   ế ng l y văn tài mà kiêu ng o ể   i khác, cho nên tr i ph i b t đ  mu n đ  ph i chùn nh t cái n t ngông ngáo đi. ướ t tr

ờ ả ế ứ ạ c h t xét đ n đ c h nh là vì th .

ệ ủ ng tài ngh  c a anh, đ ề ộ ả ắ ỗ ờ ấ ề ẻ ườ i ta bàn v  k  sĩ, t

ử ư

ơ

(Trích Chuy n ệ Ph m T  H  lên ch i Thiên Tào

, Truy n kì m n l c

ữ ạ ụ , Nguy n D ,

NXB Trẻ, 2016, tr. 142 ­145)

Th cự  hi n các yêu c u sau:

ươ

ượ ử ụ

ng th c bi u đ t chính đ

c s  d ng trong đo n trích.

Câu 1. Ch  ra ph

ươ

ươ

ệ ờ

ng tài ngh  đ i này

i th y D ng Tr m, vì sao Ph m T  H

ườ ư

ầ ế

ử ư

ạ ổ

Câu 2. Theo ng không ai bì k pị  nh ng đ n năm 40 tu i, T  H  đi thi v n ch a đ

ử ư văn ch ư ỗ?

ượ

ế

c Đ c Đ  quân khen là có b ng t

ố   t

ành đ ng ộ ứ

Câu 3. Nh ng h và tâu xin cho làm ch c tr c l

ươ ạ ế nào khi n D ng Tr m đ ử ồ ?  c a T  Đ ng

ự ạ ở ử i

ươ

t ế Khi D ng Tr m ch t, các h c trò đ u t n đi c , duy T  H ọ ự

ề ả ấ

ả ử ư

ế ớ

ở ề cho th y Ph m T  H  là ng

ử ư   ườ   i

Câu 4. Theo Anh/Ch , cị hi ti làm l u  ư ế nh  th  nào

ề ở ả ể  m  đ  ch u ch c, sau ba năm r i m i tr  v ?

ậ ủ

ế

ả ượ ử ụ

t kì  o đ

c s  d ng trong đo n trích.

ệ Câu 5. Anh/Ch  hãy nêu hi u qu  ngh  thu t c a chi ti

ượ

ừ ờ ủ

ườ

ạ ở

ọ c bài h c gì t

i c a ng

l

ươ i th y D ng Tr m

ạ    cu i đo n

Câu 6. Anh/Ch  rút ra đ trích?

II. LÀM VĂN (6,0 đi m)ể

ẻ ẹ ủ

ườ

Phân tích v  đ p c a ng

i anh hùng Lê L i trong trích

đo n sau

:

Ta đây:

ơ ấ Núi Lam S n d y nghĩa,

ươ

Ch n hoang dã n

ng mình.

ộ ờ

Ng m thù l n há đ i tr i chung.

ặ ướ

Căm gi c n

c th  không cùng s ng.

ườ

Đau lòng nh c óc, ch c đà m i m y năm tr i;

ậ ằ

ế

N m m t n m gai, há ph i m t hai s m t

i.

ượ

Quên ăn vì gi n, sách l

c thao suy xét đã tinh;

ướ ế

ẽ ư

ế ắ

ẫ Ng m tr

c đ n nay, l

h ng ph  đ n đo càng kĩ.

ơ

ị Nh ng tr n tr c trong c n m ng m ,

ộ ỗ ồ ồ

Ch  băn khoăn m t n i đ  h i.

Ng  văn 10

(Trích Đ i cáo bình Ngô

ễ , Nguy n Trãi,

ậ , T p 2,

NXB Giáo d cụ  Vi

t Nam

, 2020, tr. 18)

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­H T ­­Ế

­­­­­­­­­­­­­­­

H

Ẫ NGƯỚ  D N CH M

Ấ Đ  KI M TRA

Nội dung

Điểm

Phầ n

Câ u

I

ĐỌC HIỂU

4,0

1

Phương thức biểu đạt chính: tự sự.

0,5

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh trả lời như Đáp án: 0,5 điểm.

- Học sinh trả lời không đúng phương thức biểu đạt chính: không cho điểm.

2

0,5

Theo người thầy Dương Trạm, Phạm Tử Hư văn chương tài nghệ đời này không ai bì kịp nhưng đến năm 40 tuổi, Tử Hư đi thi vẫn chưa đỗ là vì lúc thiếu thời thường lấy văn tài mà kiêu ngạo với người khác, cho nên trời phải bắt đỗ muộn để phải chùn nhụt cái nết ngông ngáo đi.

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh trả lời như Đáp án hoặc vì trời muốn phạt Tử Hư cái tính ngông ngáo thưở thiếu thời: 0,5 điểm.

- Học sinh trả lời không đúng: không cho điểm.

3

0,5

Những hành động khiến Dương Trạm được Đức Đế quân khen là có bụng tốt và tâu xin cho làm chức trực lại ở cửa Tử Đồng: giữ điều tín thực với thầy bạn, quý trọng những giấy tờ có chữ, hễ thấy rơi vãi liền nhặt mà đốt đi.

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh trả lời như Đáp án: 0,5 điểm.

- Học sinh chỉ nêu được một hành động: 0,25 điểm

- Học sinh trả lời không đúng: không cho điểm.

4

0,75

Chi tiết Khi Dương Trạm chết, các học trò đều tản đi cả, duy Tử Hư làm lều ở mả để chầu chực, sau ba năm rồi mới trở về cho thấy Phạm Tử Hư là người sống có tình có nghĩa, biết tôn sư trọng đạo.

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh trả lời như Đáp án hoặc diễn đạt tương đương: 0,75 điểm.

- Học sinh trả lời không đúng: không cho điểm.

5

0,75

Chi tiết kì ảo được sử dụng trong đoạn trích: Phạm Tử Hư gặp lại người thầy Dương Trạm của mình sau khi người thầy đã mất.

Hiệu quả nghệ thuật của chi tiết kì ảo được sử dụng trong đoạn trích: tạo ra tính hấp dẫn cho đoạn trích.

Hướng dẫn chấm:

Học sinh chỉ ra được chi tiết kì ảo trong đoạn trích: 0,25

Học sinh nêu được hiệu quả nghệ thuật của chi tiết kì ảo: 0,5

6

1,0

Học sinh rút ra bài học có thể được từ lời của người thầy Dương Trạm ở cuối đoạn trích:

- Không nên kiêu ngạo, xem thường người khác.

- Người đi học, cần rèn trước hết là đạo đức.

Hướng dẫn chấm:

- Nêu được hai bài học: 1,0 điểm.

- Nêu được một bài học: 0,5 điểm

- Học sinh có thể diễn đạt khác Đáp án nhưng nếu vẫn đảm bảo đúng ý như Đáp án thì vẫn cho điểm như Hướng dẫn chấm.

6,0

II

Vẻ đẹp của người anh hùng Lê Lợi trong trích đoạn của Đại cáo bình Ngô.

0,5

a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận

Mở bài nêu được vấn đề; Thân bài triển khai được vấn đề; Kết bài khái quát được vấn đề.

0,5

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Vẻ đẹp của người anh hùng Lê Lợi trong đoạn trích của Đại cáo bình Ngô

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0,5 điểm.

- Học sinh xác định chưa đầy đủ vấn đề nghị luận: 0,25 điểm.

c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Cần đảm bảo các yêu cầu sau:

0,5

* Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Trãi, tác phẩm “Đại cáo bình Ngô” và đoạn trích.

Hướng dẫn chấm:

Học sinh chỉ giới thiệu được 01 trong 03 ý tác giả, tác phẩm, đoạn trích: 0,25 điểm.

* Hình tượng người anh hùng Lê Lợi trong đoạn trích:

2,5

- Hình ảnh vị lãnh tụ của nghĩa quân Lam Sơn được thể hiện thống nhất trên hai phương diện: con người đời thường và phẩm chất lãnh tụ. Xuất thân bình thường (chốn hoang dã),

cách xưng hô khiêm nhường “ta” (tôi) nhưng tự tin ở tư cách người anh hùng áo vải của nhân dân; có tấm lòng căm thù giặc sâu sắc; đau đáu, trăn trở trước khó khăn của buổi đầu khởi binh (đau lòng nhức óc, nếm mật nằm gai, quên ăn vì giận…); có lí tưởng và quyết tâm thực hiện lí tưởng (đắn đo, trằn trọc, băn khoăn) của một tấm lòng yêu nước thương dân.

- Xây dựng hình tượng tâm lý nhân vật (từ ngữ thể hiện tâm trạng) kết hợp bút pháp tự sự - trữ tình, các điển tích, câu văn biền ngẫu với lối kết cấu sóng đôi đã thể hiện hiệu quả những hoài bão cũng như ý chí của Lê Lợi. Đoạn trích làm nổi bật tài năng và phẩm chất anh hùng giản dị của Lê Lợi, linh hồn của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

Hướng dẫn chấm:

- Trình bày đầy đủ, sâu sắc: 2,5 điểm

- Trình bày chưa đầy đủ hoặc chưa sâu sắc: 2,25 điểm - 1,25 điểm.

- Trình bày chung chung, chưa rõ: 0,25 điểm – 1,0 điểm.

* Đánh giá

0,5

- Cùng với hình tượng người anh hùng áo vải Lê Lợi, bài cáo đã thể hiện trọn vẹn vẻ đẹp của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, cuộc khởi nghĩa trong điểm hội tụ sức mạnh nhân dân và vì nhân dân. Giá trị cổ điển của bản cáo chính là tính chặt chẽ của bố cục, cấu trúc lập luận mang giá trị nội hàm của các biểu tượng nội dung.

- Nguyễn Trãi bày tỏ khát vọng về Lê Lợi, một người anh hùng của nhân dân: phẩm chất giản dị, tâm ý và lý tưởng anh hùng chính là đứng về đại cuộc nhân dân.

Hướng dẫn chấm:.

+ Đáp ứng được 01 yêu cầu: 0,25 điểm.

d. Chính tả, ngữ pháp

0,5

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

Hướng dẫn chấm: không cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.

1,0

e. Sáng tạo: vận dụng lí luận văn học trong quá trình phân tích, đánh giá; biết so sánh với các tác phẩm khác để làm nổi bật nét đặc sắc; biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực tiễn đời sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc.

Hướng dẫn chấm:.

+ Đáp ứng được 3 yêu cầu trở lên: 1,0 điểm.

+ Đáp ứng được 2 yêu cầu: 0,75 điểm.

+ Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,5 điểm.