Ề ƯƠ Ữ Ậ Ể Đ C NG ÔN T P KI M TRA GI A KÌ II
Ọ Ữ NG VĂN 10 – NĂM H C 20202021
( THAM KH O)Ả
Ớ Ạ Ộ Ố Ứ Ế A. GI I H N KI N TH C VÀ M T S KĨ NĂNG
ể Ọ
ị ậ ộ ể Ể ể ọ ạ thu c th phú, cáo, ngh lu n trung đ i văn b n/đo n trích
ạ ữ ệ ngoài sách giáo khoa).
ứ ể ạ ả ạ
ạ ể ạ ủ ng th c bi u đ t, th lo i c a văn b n/đo n trích. ả t tiêu bi u trong văn b n/đo n trích. c ph chi ti
ạ ể ả
ề ộ ặ ắ ủ ả ạ c đ c s c v n i dung c a văn b n/đo n trích: ch đ , t ủ ề ư ưở , v nấ ng t
ệ ả ạ ậ ậ ủ c đ c s c v ngh thu t c a văn b n/ đo n trích: ữ ậ l p lu n, ngôn ng ,
ư ể ệ ả ạ ủ th lo i ể ạ th hi n trong văn b n/đo n trích.
ị ủ ả c ý nghĩa, giá tr c a các y u t ứ n i dung, hình th c trong văn b n.
ả ượ c nh ng bài h c ọ , thông đi pệ t n i dung văn b n.
ữ ả văn xuôi t ế ố ộ ừ ộ s ự ự trung đ iạ (Ng li u ữ ệ ngoài sách giáo khoa).
ể ứ ạ ả ạ
ạ c ph chi ti ể ạ ủ ng th c bi u đ t, th lo i c a văn b n/đo n trích. ả t tiêu bi u trong văn b n/đo n trích.
ể ả ạ
ặ ắ ề ộ ủ ả ạ c đ c s c v n i dung c a văn b n/đo n trích: ch đ , t ủ ề ư ưở , v nấ ng t
ệ ả ạ ậ ậ ủ c đ c s c v ngh thu t c a văn b n/đo n trích: ữ ậ l p lu n, ngôn ng ,
ư ể ệ ả ạ ề ừ ... ộ ố ặ c m t s đ c tr ng c a ủ th lo i ể ạ th hi n trong văn b n/đo n trích.
ị ủ ượ ế ố ộ ả I. Đ C HI U: ( 4,0 đi m) ả 1. Đ c hi u các (ng li u ế : ậ Nh n bi t ươ ị ượ + Xác đ nh đ ế ị + Xác đ nh các ỉ + Ch ra thông tin trong văn b n/đo n trích. Thông hi uể ượ ể + Hi u đ ị ậ ề đ ngh lu n... ể ượ ặ ắ ề + Hi u đ ừ ệ ả hình nh, bi n pháp tu t ... ộ ố ặ ể ượ + Hi u đ c m t s đ c tr ng c a ậ ụ : V n d ng + Đánh giá đ ượ + Rút ra đ ể ọ 2. Đ c hi u văn b n ế : ậ Nh n bi t ươ ượ ị + Xác đ nh đ ế ị + Xác đ nh các ỉ + Ch ra thông tin trong văn b n/đo n trích. Thông hi uể ượ ể + Hi u đ ị ậ ề đ ngh lu n... ượ ặ ắ ể + Hi u đ ệ ả hình nh, bi n pháp tu t ể ượ + Hi u đ ậ ụ : V n d ng + Đánh giá đ c ý nghĩa, giá tr c a các y u t ứ n i dung, hình th c trong văn b n.
ượ ữ ừ ộ ả + Rút ra đ c nh ng bài h c ọ , thông đi pệ t n i dung văn b n.
ể ạ II. LÀM VĂN : ( 6,0 đi m)ể ạ ầ 1. Th lo i và yêu c u các m c đ c n đ t
ằ ạ ề ươ Phú sông B ch Đ ng ứ ộ ầ ạ ả /đo n trích : (Tr ng Hán Siêu) a. Ngh lu n v văn b n
ậ
ể ượ ị ậ ị ậ
ề ờ ạ ằ . ẩ Phú sông B ch Đ ng i thi u thông tin v th i đ i, tác gi
ị ộ ượ ố ụ
ạ ể ể ố ệ ừ ổ
ấ ề ầ c ki u bài ngh lu n, v n đ c n ngh lu n. ạ ả , tác ph m c b c c, n i dung chính, các nhân v t c a bài phú. c , đi n tích, đi n c trong văn b n/đo n trích. ệ ậ ủ ả cượ nh ngữ giá tr vị ề n i dung và ngh thu t c a
ộ ầ ự ế ợ
ồ ố ẫ ệ ề ậ ủ bài phú: ữ ự ự ễ s , t...
ụ ạ ậ ứ ề tác ph m ẩ Phú
ằ đ vi
ả ậ ả v n d ng ỉ ủ ế ậ ụ ki n th c v đáp ngứ yêu c u c a đ ươ Tr ầ ủ ề. ng Hán Siêu
ệ
t Nam. :
ể ẩ
ổ ậ ấ ớ ề ẻ ấ ệ ụ ớ ứ ữ ế ể ệ ậ ắ ị ề
ả ọ ạ giàu hình nh, có gi ng đi u ệ riêng.
ộ ố ượ ệ ủ c vai trò, ý nghĩa c a thông đi p trong ố ớ văn b nả đ i v i cu c s ng,
ộ
ạ Đ i cáo bình Ngô ễ (Nguy n Trãi) ạ ả /đo n trích
ị ậ ượ ể
ạ i thi u thông tin v th i đ i, tác gi .
ề ờ ạ ộ ượ ố ụ ủ ị
ệ ừ ổ ả ả ể
ộ
ị ậ ẩ Đ i cáo bình Ngô ạ ạ ị ề n i dung và ngh thu t ạ ả ấ ề ầ ấ c ki u bài ngh lu n, v n đ c n ngh lu n. ả , tác ph m c b c c, n i dung chính… c a văn b n/ đo n trích. c , đi n tích, đi n c trong văn b n/đo n trích. ệ ể ệ t
ộ hào dân t c; s k t h p hài hòa gi a y u t ậ c a bài cáo: ủ ư ưở ng nhân t ậ ữ ế ố chính lu n
ậ ộ l p hoàn ch nh nh t th i trung đ i; th hi n ướ ự c, t ặ ể ố cượ nh ng giá tr v ữ ờ ỉ ự ế ợ ệ ậ ọ ..
ị ậ ế : Nh n bi t ị + Xác đ nh đ ệ ớ + Gi + Xác đ nh đ ậ + Nh n di n t Thông hi uể : Trình bày đ ộ ầ ướ ự hào dân t c; có s k t h p hài hòa nhu n nhuy n gi a t tinh th n yêu n c, t ế ọ ố ữ ị ậ i văn bi n ng u đăng đ i; gi ng đi u hùng h n, tha thi ngh lu n và tr tình; l ậ ụ : V n d ng ữ + V nậ d ng nh ng kĩ năng t o l p văn b n, ị ậ ể ế ượ ạ sông B ch Đ ng c bài văn ngh lu n hoàn ch nh t đ ẩ ị ủ + Nh n xét, đánh giá giá tr c a tác ph m, vai trò c a tác gi ọ trong văn h c Vi ậ ụ V n d ng cao + Liên h , so sánh v i các tác ph m khác đ đánh giá, làm n i b t v n đ ngh ậ lu nậ ; v n d ng ki n th c lí lu n đ có nh ng phát hi n sâu s c, m i m v n đ ị ậ . ngh lu n ạ ễ + Di n đ t sáng t o, + Đánh giá đ ệ ạ . i xã h i hi n t ề ị ậ b. Ngh lu n v văn b n ế : ậ Nh n bi t ị + Xác đ nh đ ệ ớ + Gi + Xác đ nh đ ậ + Nh n di n t Thông hi uể : Trình bày đ là b n tuyên ngôn đ c ầ nghĩa; tinh th n yêu n ữ ẽ ắ ậ và tr tình; l p lu n ch t ch s c bén; gi ng đi u hào hùng. ậ ụ : V n d ng
ạ ạ ậ ả v n d ng
ế ậ ụ ki n th c v ỉ đáp ngứ yêu c u c a đ ữ ụ ể ế ượ t đ ị ậ c bài văn ngh lu n hoàn ch nh
ả ẩ ủ ứ ề tác ph m ẩ Đ i cáo ầ ủ ề. ễ Nguy n Trãi trong
ệ
t Nam. :
ẩ ể
ậ ậ ệ ể ế ữ ề ắ ổ ậ ấ ề ấ
ẻ ộ ớ ứ ả
ọ ả ệ riêng. gi ng đi u ạ giàu hình nh, có
ệ ượ ộ ố ố ớ văn b n ả đ i v i cu c s ng, ủ c vai trò, ý nghĩa c a thông đi p trong
ộ
ả ạ ệ ứ ự ề ề văn b nả /đo n trích trong Chuy n ch c phán s đ n T n Viên
ấ ể ượ c ki u bài ngh lu n, v n đ c n ngh lu n.
ề ầ ả ị ậ ề ờ ạ ệ ị ậ ự ề ẩ Chuy n ch c phán s đ n ứ , tác ph m
ả
ượ ố ự ệ ệ ố ệ ậ c c t truy n, các s vi c tiêu bi u ể , h th ng nhân v t, ngôi k ể... trong
ị ạ ả
ệ ừ ổ ể ố ể ạ ả c , đi n tích, đi n c trong văn b n/đo n trích.
ủ ệ ị ề n i dung và ngh thu t
ạ ộ ấ ữ ươ ộ ả ủ ử ả ậ c a văn b n/đo n trích: ự , dũng c m c a nhân v t Ngô T Văn trong cu c đ u tranh
cượ nh ng giá tr v ti t ế c ề ậ ự ẳ
ệ ề ế ệ ấ ả ặ ư c a ủ truy n truy n kì...
ạ ậ ữ ệ ề ế
ị ậ ỉ ụ ể ế ượ t đ
ầ ủ ề. ả ủ ễ ẩ ữ Nguy n D trong văn
:
ể ẩ
ổ ậ ấ ề ấ ớ ứ ệ ụ ữ ể ệ ậ ậ ị ắ , đ cộ
ả ọ gi ng đi u
ệ riêng. ệ ộ ố ượ ạ giàu hình nh, có ủ c vai trò, ý nghĩa c a thông đi p trong ố ớ văn b nả đ i v i cu c s ng,
ộ + V nậ d ng nh ng kĩ năng t o l p văn b n, bình Ngô đ vi ị ủ ậ + Nh n xét, đánh giá giá tr c a tác ph m, vai trò c a tác gi ọ văn h c Vi ậ ụ V n d ng cao ị ệ + Liên h , so sánh v i các tác ph m khác đ đánh giá, làm n i b t v n đ ngh ớ ọ ụ lu nậ ; v n d ng ki n th c lí lu n văn h c đ phát hi n nh ng v n đ sâu s c/m i m /đ c đáo trong văn b n. ạ ễ + Di n đ t sáng t o, + Đánh giá đ ệ ạ . xã h i hi n t i ậ ị c. Ngh lu n v ữ ễ (Nguy n D ). ế : ậ t Nh n bi ị + Xác đ nh đ ớ ệ + Gi i thi u thông tin v th i đ i, tác gi T n Viên . + Xác đ nh đ văn b n/đo n trích. ậ + Nh n di n t Thông hi uể : + Trình bày đ ợ ng tr c + Ng i ca khí ố ố ớ ế ự v i th l c gian tà; đ cao l i s ng ngay th ng, chính tr c... ố ờ + C t truy n li kì, b t ng ; chi ti t kì o đ c tr ng ậ ụ : V n d ng ứ ề ể ạ ả + V nậ d ng nh ng kĩ năng t o l p văn b n, ki n th c v th lo i truy n truy n kì và ẩ tác ph m đ vi c bài văn ngh lu n hoàn ch nh theo yêu c u c a đ ị ủ ậ + Nh n xét, đánh giá giá tr c a tác ph m, vai trò c a tác gi ệ ọ t Nam. h c Vi V nậ d ng cao ụ ề + Liên h , so sánh v i các tác ph m khác đ đánh giá, làm n i b t v n đ ngh lu nậ ; v n d ng ki n th c lí lu n văn h c đ phát hi n nh ng v n đ sâu s c ọ ế đáo trong văn b n. ả ạ ễ + Di n đ t sáng t o, + Đánh giá đ ệ ạ i. xã h i hi n t
ộ ả
Ằ ƯƠ ơ ả ủ 2. N i dung c b n c a văn b n Ạ a. PHÚ SÔNG B CH Đ NG TR
ộ ế ọ ấ ấ ủ
NG HÁN SIÊU ừ ượ ố ầ ậ ả (?1354) ầ
ể ạ : Phú c thổ ể
ầ ầ ề ệ ươ ờ : Khi v
ạ ứ ể ủ ố ề i ả ể ng tri u nhà Tr n đang có bi u hi n suy thoái, c n ph i ệ ạ i quá kh anh hùng đ c ng c ni m tin trong hi n t
ả ủ ng nhân v t
ớ ồ ậ khách (phân thân c a tác gi ): ườ
ộ
ố ể ứ ạ ị
ả ủ khách đ ệ ấ t) ạ ướ sóng kình, th t tha ằ : th m ng, hùng vĩ, hoành tráng ( );
ạ ướ ng, t
ư ấ ị ậ ươ ng, h c u)
ệ
Trùng H ng nh
ạ
ệ ầ ọ t huy t, t ế ự
ố ấ ạ ế ủ ự ệ ọ ắ
ị ẳ ả K theo trình t ắ ờ ể ẫ ế
ờ ị
ườ ẳ ể i
ị ứ ị ả ế ầ ị ắ t lí sâu s c
ấ ề ế ổ ị : Mang ý nghĩa t ng k t, có giá tr nh m t tuyên ngôn v chân lí B t nghĩa
ư ộ ổ ư
ờ
ủ hai v thánh quân
ợ ự ợ ủ ằ ạ : H c v n uyên thâm. T ng tham gia các cu c chi n đ u c a quân * Tác gi dân nhà Tr n ch ng quân MôngNguyên. Đ c các vua Tr n tin c y và nhân dân kính tr ngọ * Tác ph m ẩ Th lo i ả Hoàn c nh ra đ i nhìn l ộ * N i dung ượ Hình t ấ ớ ư ế ủ ệ ạ i có tâm h n khoáng đ t, hoài bão l n lao, tha th c a con ng + Xu t hi n v i t ấ ướ ế ớ ố ủ ớ ươ c, v i quá kh hào hùng c a dân t c. Tráng chí b n ng đ t n t v i quê h thi ữ ấ ợ ượ ươ c g i lên qua 2 lo i đ a danh (l y trong đi n c TQ và nh ng ng c a ph ị đ a danh đ t Vi ơ ộ + C nh sông B ch Đ ng ẽ san sát, đìu hiu) hoang vu, đìu hiu, l nh l o ( ế ồ ự ả + C m xúc hào; bu n ti c, ng m ngùi : vui s ượ (nhân dân đ a ph Hình t ng các bô lão + Thái độ: Nhi ế t tình, hi u khách, tôn kính ồ ưở : Vi c ệ Ngô chúa phá Ho ng Thao ằ + H i t ng ư ắ ị thánh b t Ô Mã ế + L i kờ ể: Chi n tích ự ượ ậ ng . ta và đ ch t p trung l c l ượ ấ đ ố ) c thua….ch ng đ i . căng th ng, gay c n ( ả ế ắ ế ẻ . k t qu : ta chi n th ng, k thù th t b i th m h i → ể ệ ộ ớ ự ễ di n bi n c a s ki n v i thái đ , gi ng đi u đ y nhi ử ụ ọ hào. L i k ng n g n, cô đ ng, súc tích, s d ng câu dài ng n khác nhau… ắ ậ ề + Suy ng m, bình lu n v chi n th ng ề ) ơ ắ n i hi m, nhân tài, tr i chi u . nguyên nhân ta th ng, đ ch thua ( ủ . kh ng đ nh v trí, vai trò c a con ng → Đó là c m h ng mang giá tr nhân văn và có t m tri + L i caờ thì tiêu vong, có nhân nghĩa thì l u danh thiên c ậ ủ khách L i ca + bình lu n c a ị + Ca ng i s anh minh c a ế + Ca ng i chi n tích c a quân dân ta trên sông B ch Đ ng
ị ố
ặ ệ ữ ấ ỉ ở đ t hi m ệ t, ể mà quan tr ngọ ẳ ắ quy t đ nh. Ta th ng gi c không ch
ố ế ố ệ t là y u t ở
ị ậ ể
ặ ữ ế ấ do, không b gò bó vào niêm lu t, k t h p gi a t c m xúc phong phú, đa d ng ữ ự ế ợ ẽ ạ . K t c u ch t ch ,
ng,…
ố ậ ệ ề ự ườ ể ệ i và v n m nh qu c gia, dân ự ộ ộ ả ươ ạ i di n đ t khoa tr ề hào, ni m tin vào con ng
Ễ Ạ
ộ ễ ế ớ
ị ị ả ữ ử ộ ấ ế ộ :ả Nguy n Trãi là m t anh hùng dân t c, danh nhân văn hoá th gi i, là ế ố ả i ph i ch u nh ng oan khiên th m kh c nh t trong l ch s ch đ phong ki n
ợ ẹ
ộ ế ế ể ổ ễ ế ố ế
ế ể , vi
ượ ườ ố
ể ể ệ ể
c xem là Trung Qu c, th ọ ế ấ ậ ắ ẽ ạ ạ
ặ ề ộ
ph i đanh thép, lí lu n s c bén, k t c u ch t ch , m ch l c. ầ ạ ổ ậ có b c c 4 ph n: nêu lu n đ chính nghĩa, v ch rõ t ắ ố ụ ạ ủ ấ ộ
i quá trình chinh ph t gian kh và t ệ ẳ ế ở ị
ộ ủ ậ ễ
ề ầ ả ạ ủ ế ầ v ch rõ t
ậ ề
ố ở yên dân
ế ệ Vi c nhân nghĩa c t ừ ạ c lo tr b o
ệ ố ẹ ườ ớ ườ ữ ỉ ứ ủ i, ch đ c c a t đ p gi a ng i v i ng
ườ ử
→ i quân t ễ ừ ữ ạ tiêu tr nh ng tham tàn b o ng ừ ạ ượ c,
ươ ướ ề ớ ắ ng dân, g n li n v i yêu n c, th
ế
ụ ể c ặ ẻ ẩ ậ ồ ị + Hai câu cu i: Kh ng đ nh chân lí: Trong m i quan h gi a đ a linh và nhân ki ế ị nhân ki ứ ơ đ c cao h n là b i nhân tài có ậ : S d ng th phú t ử ụ ệ * Ngh thu t ự ả tình, có kh năng b c l s và tr ễ ố ủ th pháp liên ngâm, l * Ý nghĩa: Th hi n ni m t t cộ b. Đ I CÁO BÌNH NGÔ NGUY N TRÃI * Tác gi ườ ng VN * Tác ph mẩ ế ặ ờ ả t Hoàn c nh ra đ i: Sau khi d p xong gi c Minh, Lê L i giao cho Nguy n Trãi vi ậ ạ Đ i cáo bình Ngô đ t ng k t cu c kháng chi n và tuyên b k t thúc chi n tranh, l p ạ i hòa bình. l ượ ạ ổ Đ i cáo bình Ngô áng thiên c hùng văn đ t theo th cáo th văn ị ậ ừ ờ ổ ở ộ c vua chúa dùng đ trình bày m t ng đ th i c ngh lu n có t ầ ạ ệ ự ủ ươ ch tr ng, s nghi p, mang ý nghĩa tr ng đ i. Cáo là th văn hùng bi n nên yêu c u ả ờ ẽ i l l ạ ẻ Đ i cáo bình Ngô i ác k thù, ố ế ở ể ạ k l t th ng c a cu c kh i nghĩa, tuyên b k t ự ầ ph n m t c a tác thúc chi n tranh và kh ng đ nh s nghi p chính nghĩa. Trong đó, ẩ ể ơ ở ề ậ ề ề ph m, Nguy n Trãi đã nêu lu n đ chính nghĩa làm c s , ti n đ v lí lu n đ ặ ộ ở ể tri n khai các ph n ti p theo ( ph n hai tác gi i ác c a gi c Minh xâm ượ l c). ộ * N i dung Đo n 1ạ : Lu n đ chính nghĩa ư ưở ng nhân nghĩa: T t ạ ướ Quân đi u ph t tr ố + Nho giáo: nhân nghĩa là m i quan h t ễ (nhân, nghĩa, l ng , trí, tín) yên dân tr b o + Nguy n Trãi: nhân nghĩa là ệ ộ ố ủ ả b o v cu c s ng yên bình c a nhân dân → ả ệ đã c th hóa khái ni m nhân nghĩa: Tác gi ượ . Th hi n s m i m và ti n b ể ệ ự ớ ố ộ ch ng xâm l → ậ ọ ố ẽ L p lu n ch t ch , rõ ràng, đ i chu n và gi ng văn hùng h n
ạ ệ ủ ề ủ t i đ c l p, có ch quy n c a Đ i Vi
ướ
ắ
ề
ờ ề
ạ
ỉ ệ ộ ậ ề ấ ướ c, c đ c l p. Quan ni m hoàn ch nh v đ t n ề ầ ộ ý th c v s c m nh dân t c ộ ướ đi u ki n thành m t n
ị ế
ị ọ ế ư ầ ự ẳ hào, kh ng đ nh t ộ ậ ủ cách đ c l p c a t kê, gi ng văn đ y t
ắ ả ậ ậ ế ẽ
ộ ứ ử ẻ
ệ ặ ấ ạ ướ ủ ế ướ t (t ng nhà T ng) tiêu vong (th t b i d
ườ
ươ ứ ậ ừ ề ề ậ ố ẫ ti n đ lí lu n d n
ế ụ ằ ự ể
→ ạ ạ ặ âm m u thôn tính t ừ
ư ướ ướ p n c ta
ươ ộ ữ ừ ơ c c a gi c Minh: nhân th a c ấ ự ư ờ nhân nghĩa nh ng th c ch t là c ộ i ác tày tr i:
ng cai tr thâm đ c và gây ra nh ng t ộ ạ ủ ả
ề ả ề ề ấ ả ố
ườ ủ ạ
t s s ng con ng ố
ỉ ườ ườ ộ
ố ờ t: n p thu khóa phu phen dâng n p c a c i quý ử ) ộ tan tác c ngh canh c i t s n xu t: ngh s n xu t truy n th ng c a dân t c ( ố ng s ng ọ ử ỏ ố N ng dân đen trên ng n l a hung tàn/vùi con đ xu ng ộ i lao đ ng) i dân vô t i, ng ặ ủ ộ i ác dã man c a gi c cáo t ạ (dân đen, con đ : ch ng ng v a c th v a khái quát, t
ế ộ
ế ộ i ử ạ ướ ả
ể ử ạ ể ề c Đông H i không r a s ch mùi T i ác chúng gây ra quá nhi u, quá man r không th xóa, không t ờ r a s ch. L i
ợ ụ ứ ế ộ
ủ ặ ầ ả ộ khi xem gi c là b y dã thú không ph i là con ng ườ i:
ứ ằ
ỡ ấ ể ư ầ ườ ủ ấ ậ ộ ờ ề ự ồ ạ ộ ậ Chân lí khách quan v s t n t ệ ạ t c: Đ i Vi + Tên n ổ núi sông, b cõi đã chia ờ ự ươ + C ng v c lãnh th : ụ ậ B c Nam cũng khác + Phong t c t p quán: ế ố ề ờ + N n văn hi n lâu đ i: truy n th ng văn hóa và nhân tài ạ Tri u, Đinh, Lí, Tr n bao đ i gây n n đ c l p ộ ậ ệ + Các tri u đ i: ứ ề ứ ự ự + S t → ộ ụ ề ệ H i t ộ ị ẳ kh ng đ nh v th dân t c → ệ Cách vi t sóng đôi, li dân t c taộ ấ ế ầ Ph n sau: k t lu n theo lu t nhân qu : chính nghĩa s chi n th ng, nhân nghĩa nh t ị đ nh tiêu vong. ờ ự ấ ạ ủ ừ ị ẫ l ch s v vang c a dân t c và s th t b i c a quân gi c bao đ i + D n ch ng t ấ ạ ố ư i tay nay: L u Cung th t b i, Tri u Ti ệ ủ t) c a Lí Th ng Ki ị ắ ố ị ế ươ ướ t t i. + Toa Đô, Ô Mã (t ng nhà Nguyên) b b t s ng, b gi ả ử ụ ậ ạ ng th c l p lu n: nhân qu : s d ng l Ph i quy n p: đi t ồ ứ ứ ế đ n k t c c b ng ch ng c hùng h n, xác th c, đi n hình. ủ ẻ ộ ạ Đo n 2: V ch rõ t i ác c a k thù ư ượ ủ ầ V ch tr n âm m u xâm l ả ố ọ ng c d i gi lâu, b n chúng gi ị ủ ươ Ch tr ế ộ + Bóc l ệ ả ủ ấ + Di ệ ự ố ườ + Tiêu di i h y ho i môi tr ủ ướ + Kh ng b tàn sát dã man: ướ ầ ỏ i h m tai v d → ừ ụ ể ừ ượ Hai hình t ặ ủ ổ i ác c a gi c T ng k t t ộ ơ Đ c ác thay, trúc Nam S n không ghi h t t ơ ẩ Nh b n tha,y n → ộ ứ văn gan ru t, đanh thép, ch ng c thuy t ph c ả Thái đ căm thù c a tác gi ệ th ng há mi ng, đ a nhe răng máu m b y no nê ch a chán i ác c a chúng tr i không th dung tha, th n và ng Lên án t i không ch p nh n
ậ ả ườ ứ t u t h n, đ ng trên l p tr
ườ ng nhân b n, trên ề Gi ng văn đanh thép, th ng thi ờ ố ố i. L i t
ứ
ừ
ế ấ ậ ư ả cáo nh b n tuyên ngôn nhân quy n. ẫ ử ụ ộ ậ
ề ủ ủ ậ Bi n pháp so sánh, câu văn bi n ng u sóng đôi cân x ng, cách nêu ề ệ ấ ừ ự ự ị ng th hi n tính ch t ố c, v n, đã ộ ồ ề ủ đã làm n i b t chân lí v ch quy n c a dân t c đ ng
ờ ả ề ủ s th c l ch s k t h p v i cách s d ng t ể ờ ề ớ ờ ủ ề ố ổ ậ ), tác gi hào v ch quy n đó.
ậ ầ ề ề ể ể ề ư ề
ầ ế c t m vóc t
ầ ế ư ả ủ ầ ậ ủ t văn chính lu n c a m t b c th y.
Ễ ể ệ ượ ầ ộ ậ Ữ
ấ (??) ả . Làm . Xu t thân: Gia đình khoa b ng
ẩ ề Ệ ả ư
ế ằ ữ ạ ụ m t ộ thiên c kìổ bút vi t b ng ch Hán,
ộ ớ ệ ạ ; quê quán: huy n Yên Dũng, đ t L ng Giang ; tính tình:
th y s tà gian thì không th ch u đ ấ ạ ể ị ượ c
ệ tên tu i: So n ấ ự ề ọ ổ
ộ i nói)
→ ướ ư ủ ệ ầ c vi c h ng yêu tác quái c a tên hung th n ả can đ m,
ộ ạ ướ ẽ ầ ấ ọ
→ ụ ộ ộ ờ (tôn tr ng th n linh, tin vào hành đ ng ờ ẻ m c đích:
→ ừ ạ ẵ ụ ữ ự ề ươ ả ệ ng nhi m v gi gìn công lí ả đ m đ
ướ ờ ọ ủ ồ i đe d a c a h n ma t ặ m c kặ ệ, ữ c nh ng l ng gi c (
ưở ướ nhiên )
ẻ
ẳ ) NS là k ngay th ng ả ộ ẻ ặ ầ ạ Ngô So n là m t k sĩ ngay
ươ ườ ể ị n uế c ng c i, không ch u nhún nh ng đ tâu trình Diêm V ng ( i l
→ ọ ề ố quy n s ng c a con ng ệ * Ngh thu t: ử ế ợ ứ ẫ ữ ể ệ d n ch ng t ừ ướ ộ t tr khách quan, hi n nhiên, v n có, lâu đ i c a n n đ c l p dân t c ( ờ chia, bao đ i, đ i nào ự ể ệ th i th hi n ni m t ầ * Ý nghĩa: Ph n đ u có ý nghĩa nh ti n đ v lí lu n đ tri n khai ph n ti p có ý ư ứ ộ ậ ầ nghĩa nh b n tuyên ngôn đ c l p l n th hai đã ph n nào th hi n đ ưở ễ ng c a Nguy n Trãi và tài năng vi t Ự Ề Ứ Ả c. CHUY N CH C PHÁN S Đ N T N VIÊN NGUY N D ả ố ế ỉ : S ng vào kho ng th k XVI * Tác gi ậ quan, nh ng không lâu thì v lui n d t * Tác ph mẩ ể ạ : Truy n kì (SGK) ề Th lo i ừ Truy n kì m n l c ấ ứ Rút ra t ề Xu t x : ế ỉ ử ầ ờ ệ ồ g m 20 truy n, ra đ i vào n a đ u th k XVI ậ ử * N i dung: Nhân v t Ngô T Văn ổ i thi u: Gi ả ả nóng n y, kh ng khái, → ố ươ ng pháp truy n th ng trong văn h c c Theo ph ộ ờ Tính cách (hành đ ng, thái đ , l ự ươ + C ng tr c, yêu chính nghĩa ậ ứ ố ề . đ t đ n vì t c gi n tr ế ệ ẽ ạ m nh m , quy t li t ố t m g i s ch s , kh n tr i ắ . tr c khi đ t ạ ấ chính nghĩa, l y lòng trong s ch, thái đ chân thành mong tr i s chia) tr h i cho dân ứ ậ . s n sàng nh n ch c phán s đ n T n Viên ườ ả + Dũng c m, kiên c ng ề ợ . không run s , đi m nhiên tr ự ấ ẫ ứ ồ v n c ng i ng t ng ng t ạ ướ ọ ỉ ạ c b n qu D Xoa (kêu to . gan d tr ọ ạ ạ i và v ch m t tên hung th n h Thôi, kh ng khái . cãi l th ngẳ ờ ẽ ứ . dùng l không tin xin đem t ỏ ư ấ …) gi y
ấ ượ
ị
ỏ ả c tàn ác ổ ầ ướ ạ ệ c Vi t ấ ẽ ứ t: b n lĩnh, m nh m , c ng c i, dám đ u
ộ ẻ m t k sĩ n ấ i cái ác, cái x u đ b o v công lí và chính nghĩa
ẽ ặ ị
ệ ệ ẫ ẫ ấ t gây s chú ý, h p d n
ề ộ ệ
ự ụ
sinh đ ng, h p d n ư ẫ ự ề ẫ ế ố ự kì o, nh ng v n mang nh ng nét hi n th c ứ ệ ữ ề ả ườ ữ ệ đ cao nh ng ng ự i trung th c, ộ ầ + Giàu tinh th n dân t c ớ ể ệ ừ ế ự t tr th l c xâm l i cùng đ di . đ u tranh t ụ ồ ỏ ỗ n i oan và ph c h i danh v cho Th th n n . làm sáng t → Ngô T Văn ệ ướ ử c Vi ể ả ệ ạ ố tranh ch ng l ậ ệ * Ngh thu t ế ấ ự ố Xây d ng c t truy n giàu k ch tính, k t c u ch t ch ắ ự ế D n d t câu chuy n khéo léo, nhi u chi ti ấ ả ể Cách k chuy n và miêu t ả ề S d ng nhi u y u t * Ý nghĩa: Chuy n ch c phán s đ n T n Viên
ề ầ ẳ ộ ờ ồ ị
ẳ ủ ngay th ng, giàu tinh th n dân t c; đ ng th i kh ng đ nh ni m tin vào công lí, chính nghĩa c a nhân dân ta
Ề Ạ B. Đ MINH HO
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ MINH HỌA
ĐỀ KIỂM TRA GIỮA KÌ II NĂM HỌC 2020 - 2021 Môn: Ngữ văn, lớp 10 Thời gian làm bài: 90 phút, không tính thời gian phát đề
ố ọ
ọ
ọ
H và tên h c sinh ..................................................., Mã s h c sinh ......................
Ọ
ể
Ể I. Đ C HI U (4,0 đi m)
ọ
ạ Đ c đo n trích:
ạ
ử ư
ở ẩ
ả
ả
ấ
ư
Ph m T H quê
ộ ạ
ươ
ọ
ề ạ i tu n s ng hào m i không a ki m ng răn T H v cái tính hay kiêu
ừ ấ
ổ
ở
ố
C m Gi ng, là m t ng ạ ử thúc. Theo h c nhà x sĩ D ng Tr m; Tr m th ườ ố ứ ử căng. T đ y chàng c s c s a đ i, tr nên ng
ườ ườ ứ i có đ c tính t
ử ư ề t.
ươ
ề ả
ử ư
ế
ả
ạ
Khi D ng Tr m ch t, các h c trò đ u t n đi c , duy T H làm l u ư
ẫ
ồ
ớ
ổ
ọ ở ề ộ
ờ ồ
ọ ở
ầ ầ
ụ
ề ở ả ể m đ ỗ ờ ự ch u ch c, sau ba năm r i m i tr v . Năm 40 tu i, T H đi thi v n ch a đ , đ i Tr n, sang du h c
ử ư kinh, ng trong m t nhà dân bên b h Tây.
ộ
ở
ọ
ươ
nhà tr đi ra, trong đám s
ế ạ
ấ ạ
ẻ
ạ
ẽ
ộ
ộ ỗ ườ
ữ ầ ọ
ầ
ồ
ộ ng mù th y có m t đám nh ng tán i có m t c xe n m h t châu, k theo h u cũng i ng i trong xe, chính th y h c mình
ổ M t bu i sáng, ọ ệ ạ ữ ạ ươ
vàng ki u ng c bay lên trên không; k l ử ư ấ r t ch ng ch c. T H kh dòm tr m xem thì ng là D ng Tr m.
(…)
ươ
ạ
D ng Tr m nói:
ộ
ệ
ỉ
Ta th ầ
ữ
ọ
ự ớ ế ứ
ụ ầ
ầ
ưở ố ữ ề s ng không có m t đi u thi n nào đáng khen, ch có hay gi đi u tín ữ ễ ấ ơ ặ ề ạ ố có ch , h th y r i vãi li n nh t mà đ t đi. ứ ử ồ ự ạ ở ử c a T Đ ng. t tâu xin cho làm ch c tr c l i ươ ờ ạ ặ i, đó cũng là i g p nhà ng
ầ
ố
ề ấ ờ th c v i th y b n, quý tr ng nh ng gi y t ố Đ c Đ quân đây ngài khen là có b ng t Hôm qua ta h u lính giá ngài lên ch u Thiên cung, tình c l vì th y trò mình có cái m i duyên.
(…)
ử ư ừ
ằ
T H m ng mà r ng:
ủ
ế
ế
ế
ề
ạ
ắ
ầ
ế
N u th thì ti n trình c a con cùng đ t th nào ch c th y bi
t rõ?
ứ
ươ
ố
ư C nh văn ch
ườ
ậ
ấ ụ
ườ
ư
ế
ế
ế
ờ ự ạ i có tính trung h u thành th c; có đi u lúc thi u th i th l ớ v i ng (…) Cho nên x a nay ng
ươ ị ng đ i này không ai bì k p, hu ng anh ạ ế ng l y văn tài mà kiêu ng o ể i khác, cho nên tr i ph i b t đ mu n đ ph i chùn nh t cái n t ngông ngáo đi. ướ t tr
ờ ả ế ứ ạ c h t xét đ n đ c h nh là vì th .
ệ ủ ng tài ngh c a anh, đ ề ộ ả ắ ỗ ờ ấ ề ẻ ườ i ta bàn v k sĩ, t
ử ư
ạ
ơ
ễ
ề
(Trích Chuy n ệ Ph m T H lên ch i Thiên Tào
, Truy n kì m n l c
ữ ạ ụ , Nguy n D ,
NXB Trẻ, 2016, tr. 142 145)
ệ
ầ
Th cự hi n các yêu c u sau:
ỉ
ươ
ứ
ể
ạ
ượ ử ụ
ạ
ng th c bi u đ t chính đ
c s d ng trong đo n trích.
Câu 1. Ch ra ph
ươ
ạ
ươ
ệ ờ
ng tài ngh đ i này
i th y D ng Tr m, vì sao Ph m T H
ườ ư
ầ ế
ử ư
ạ ổ
ẫ
Câu 2. Theo ng không ai bì k pị nh ng đ n năm 40 tu i, T H đi thi v n ch a đ
ử ư văn ch ư ỗ?
ữ
ượ
ụ
ứ
ế
c Đ c Đ quân khen là có b ng t
ố t
ành đ ng ộ ứ
Câu 3. Nh ng h và tâu xin cho làm ch c tr c l
ươ ạ ế nào khi n D ng Tr m đ ử ồ ? c a T Đ ng
ự ạ ở ử i
ươ
ạ
t ế Khi D ng Tr m ch t, các h c trò đ u t n đi c , duy T H ọ ự
ề ả ấ
ả ử ư
ế ớ
ạ
ầ
ồ
ở ề cho th y Ph m T H là ng
ử ư ườ i
Câu 4. Theo Anh/Ch , cị hi ti làm l u ư ế nh th nào
ề ở ả ể m đ ch u ch c, sau ba năm r i m i tr v ?
ậ ủ
ệ
ả
ị
ế
ả ượ ử ụ
ạ
t kì o đ
c s d ng trong đo n trích.
ệ Câu 5. Anh/Ch hãy nêu hi u qu ngh thu t c a chi ti
ượ
ừ ờ ủ
ườ
ạ ở
ầ
ố
ị
ọ c bài h c gì t
i c a ng
l
ươ i th y D ng Tr m
ạ cu i đo n
Câu 6. Anh/Ch rút ra đ trích?
II. LÀM VĂN (6,0 đi m)ể
ẻ ẹ ủ
ườ
ợ
ạ
Phân tích v đ p c a ng
i anh hùng Lê L i trong trích
đo n sau
:
Ta đây:
ơ ấ Núi Lam S n d y nghĩa,
ố
ươ
Ch n hoang dã n
ng mình.
ộ ờ
ẫ
ớ
Ng m thù l n há đ i tr i chung.
ặ ướ
ề
ố
Căm gi c n
c th không cùng s ng.
ườ
ứ
ấ
ố
ờ
Đau lòng nh c óc, ch c đà m i m y năm tr i;
ậ ằ
ế
ả
ộ
ớ
ố
N m m t n m gai, há ph i m t hai s m t
i.
ậ
ượ
Quên ăn vì gi n, sách l
c thao suy xét đã tinh;
ướ ế
ẽ ư
ế ắ
ẫ Ng m tr
c đ n nay, l
h ng ph đ n đo càng kĩ.
ữ
ằ
ộ
ơ
ọ
ị Nh ng tr n tr c trong c n m ng m ,
ộ ỗ ồ ồ
ỉ
Ch băn khoăn m t n i đ h i.
ạ
ữ
Ng văn 10
(Trích Đ i cáo bình Ngô
ễ , Nguy n Trãi,
ậ , T p 2,
ệ
NXB Giáo d cụ Vi
t Nam
, 2020, tr. 18)