TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
NGUYỄN TRÃI
TỔ NGỮ VĂN- GDKTPL
ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN NGỮ VĂN 10
CUỐI HỌC KÌ I, NĂM HỌC 2024-2025
A. GIỚI HẠN CHƯƠNG TRÌNH
-Bài3: Nghệ thuật thuyết phục trong văn nghị luận.
-Bài4: Sức sống của Sử thi.
B.CẤU TRÚC ĐỀ:
- Hình thức: Tự luận
- Gồm 02 phần : Đọc hiểu (6 câu) + Viết (Viết bài văn NLXH)
C. NỘI DUNG ÔN TẬP
I.ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
06 câu hỏi dạng tự luận, gồm 02 câu Biết, 03 câu Hiểu, 01 câu Vận dụng
Nội dung câu hỏi trong phần đọc hiểu xoay quanh các yêu cầu cần đạt sau:
1. Đối với văn bảnnghị luận
* Đọc hiểu nội dung
- Nhận biết phân tích được nội dung của luận đề, luận điểm, lẽ bằng
chứng tiêu biểu trong văn bản.
- Xác định được ý nghĩa của văn bản. Phân tích được mối quan hệ giữa c luận
điểm, lí lẽ và bằng chứng; vai trò của các luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong việc
thể hiện nội dung chính của văn bản.
- Dựa vào các luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong văn bản để nhận biết được mục
đích, quan điểm của người viết.
* Đọc hiểu hình thức
- Nhận biết pn tích được cách sắp xếp, trình bày luận điểm, lẽ bằng
chứng của tác giả.
- Nhận biết phân tích được vai trò của các yếu tố biểu cảm trong văn bản nghị
luận.
* Liên hệ, so sánh, kết nối
- Nhận biết và phân tích được bối cảnh lịch sử hoặc bối cảnh văn hoá, xã hội
- Nêu được ý nghĩa hay tác động của văn bản đối với quan niệm sống của bản thân.
2. Đối với văn bản văn học (Sử thi)
* Đọc hiểu nội dung
Biếtnhậnxétnộidungbaoquátcủavănbản;biếtphântíchcácchitiếttiêubiu,đềtài,câuch
uyện,nhânvậtvàmốiquanhệcủachúngtrongtínhchỉnhthểcủatácphẩm.
–Phântíchvàđánhgiáđượcchủđề, tưtưởng,thôngđiệpmàvănbảnmuốngửiđến
ngườiđọcthôngquahìnhthứcnghệthuậtcủavănbản;phântíchđượcmộtsốcăn cứđể c
định chủđề.
–Phântíchvàđánhgiáđượccảmhứngchủđạomàngườiviết thểhiệnquavănbản. Phát
hiệnđược các giátrịđạođức, văn hoá từvăn bản.
* Đọc hiểu hình thức
- Nhận biếtvà phântíchđược mộtsốyếutốcủa sửthinhư:không gian, thời gian, cốt
truyện, nhânvật,lờingười kể chuyện và lờinhânvật,...
-Nhậnbiếtvàphântíchđượcbốicảnhlịchsử–vănhoáđượcthểhiệntrongvăn bản văn học.
-Liênhệđểthấyđượcmộtsốđiểmgầngũivềnộidunggiữacáctácphẩmvănhọcthuộc
hainềnvăn hoá khác nhau.
-Nêuđượcýnghĩahaytácđộngcủatácphẩmvănhọcđốivớiquanniệm,cách
nhìn,cáchnghĩvàtìnhcảmcủangườiđọc;thểhiệnđượccảmxúcvàsựđánhgiá của
cánhânvềtác phẩm.
3. Đối với phần tiếng Việt:
- Bài học 3: Thực hành tiếng Việt: Lỗi về mạch lạc và liên kết trong đoạn
văn, văn bản: Dấu hiệu nhận biết và cách sửa.
- Bài học 4: Thực hành tiếng Việt: Sử dụng trích dẫn, cước chú và cách đánh
dấu phần bị tỉnh lược trong văn bản.
- Lưu ý: Ôn tập thêm về các biện pháp tu từ.
II. VIẾT (4,0điểm)
Ôn tập kĩ năng làm bài viết theo dạng sau:
VIẾT BÀI LUẬN THUYẾT PHỤC NGƯỜI KHÁC TỪ BỎ MỘT THÓI QUEN
HAY MỘT QUAN
- Mở bài: Nêu thói quen hay quan niệm mà người viết chuẩn bị thuyết phục người
khác từ bỏ (có thể gợi ra bối cảnh của việc thuyết phục xác đnh vị thế phát
ngôn của người viết).
- Thân bài:
+ Trình bày biểu hiện của thói quen hay quan niệm cần từ bỏ.
+ Phân tích lí do nên từ bỏ thói quen hay quan niệm đó (hậu quả đối với cá nhân và
xã hội)
+ Đề xuất giải pháp- cách từ bỏ các bước từ bỏ thói quen hay quan niệm không
phù hợp
+ Dự đoán/bày tỏ sự đồng tình, ủng hộ, niềm tin của người viết những người
xung quanh khi người được thuyết phục từ bỏ thói quen hay quan niệm không phù
hợp.
- Kết bài: Nêu ý nghĩa của việc từ bỏ thói quen hay quan niệm
D.ĐỀ MINH HỌA
I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
Đọc văn bản sau:
Nhân loại đang điên cuồng bóc lột trái đất: Chúng ta khoan vào trái đất trăm
ngàn lỗ thủng, chúng ta làm ô nhiễm các dòng sông, đại dương không khí,
chúng ta tập trung lại một chỗ, dùng sắt thép và xi măng xây nên những công trình
kiến trúc kỳ quái, đặt cho cái tên mỹ miều “thành phố”, chúng ta trong
những thành phố này thoải mái phóng túng những dục vọng của mình, tạo ra
những thứ rác rưởi vĩnh viễn khó mà tiêu huỷ được.
So với người nông thôn, người thành thị tội, so với người nghèo, người
giàu tội, so với nhân dân, quan chức tội, theo một ý nghĩa nào đó
nói, quan càng to, tội càng lớn, quan càng cao, phạm vi cai quản càng rộng,
dục vọng càng lớn, hao phí tài nguyên càng nhiều.
So với các quốc gia chưa phát triển, quốc gia phát triển tội, dục vọng
của các nước phát triển còn lớn hơn, nước phát triển không chỉ làm hại trên lãnh
thổ của mình, còn ảnh hưởng đến các nước khác, đến Hải phận Quốc tế, đến
Bắc cực, Nam cực, lên mặt trăng, đi lên vũ trụ làm những việc có hại một cách
quáng.
Địa cầu bốn bề lửa khói, toàn thân run rẩy, biển cả kêu gào, cát bụi bay khắp
nơi, hạn hán lụt, bệnh tật lan tràn… đều liên quan đến sự phát triển bệnh hoạn
của khoa học kỹ thuật dưới sự kích thích bởi dục vọng tham lam của các nước
phát triển.
[…]
Khi con người trong sa mạc, sẽ hiểu được nước thực phẩm quý giá hơn
vàng, bạc kim cương rất nhiều. Khi gặp động đất sóng thần, người ta sẽ
hiểu, cho bao nhiêu biệt thự hào hoa, khách sạn sang trọng, thì trong bàn
tay đại của tự nhiên cũng chỉ một đống bùn đất. Khi con người huỷ hoại trái
đất tới mức không còn phù hợp để sống được nữa, lúc đó, quốc gia nào, dân tộc
nào, chính đảng hay cổ phiếu nào cũng trở nên vô nghĩa…
(Mạc Ngôn, Theo Sound Of Hope, Minh Tâm biên dịch)
Trả lời các câu hỏi/Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1.Xác định luận đề của văn bản. (0,75 điểm)
Câu 2. Ch ra 04 từ ngữ bất chứa yếu tố biểu cảm trong văn bản. (0,75
điểm)
Câu 3. Trình bày tác dụng của việc s dụng kết hợp yếu tố biểu cảm yếu tố
nghị luận trong văn bản. (1,0 điểm)
Câu 4. Nêu nội dung khái quát của văn bản. (1,0 điểm)
Câu 5. Nêu tác dụng của biện pháp tu từ nhân hóa trong câu: Địa cầu bốn bề
lửa khói, toàn thân run rẩy, biển cả kêu gào, cát bụi bay khắp nơi, hạn hán lụt,
bệnh tật lan tràn… đều liên quan đến sự phát triển bệnh hoạn của khoa học kỹ
thuật dưới sự kích thích bởi dục vọng tham lam của các nước phát triển.(1,0 điểm)
Câu 6. Em hãy rút ra thông điệp cho bản thân sau khi đọc văn bản. (Trình bày từ
5-7 dòng) (1,5 điểm).
II.VIẾT (4,0 điểm)
Em hãy viết một bài luận thuyết phục người khác tưy bỏ thói quen đi trễ.
----- Hết -----