TR NG THCS NGUY N ĐC C NH Đ C NG ÔN T PƯỜ Ễ Ứ Ả Ề ƯƠ Ậ H C KÌ IỌ
T VĂN – S - GDCD Ổ Ử MÔN NG VĂN 6 Ữ
NĂM H C 2022-2023 Ọ
I/ ÔN T P LÝ THUY TẬ Ế
1. Th lo iể ạ
1.1. Truy n k : Miêu t nhân v t trong truy n kệ ể ả ậ ệ ể
- Ngo i hình: dáng v bên ngoài c a nhân v t, g m thân hình g ng m t, ánh ạ ẻ ủ ậ ồ ươ ặ
m t, làm da, mái tóc, trang ph c…ắ ụ
- Hành đng: nh ng c ch , vi c làm th hi n cách ng x c a nhân v t v i ộ ữ ử ỉ ệ ể ệ ứ ử ủ ậ ớ
b n thân và th gi i xung quanhả ế ớ
- Ngôn ng : l i nói c a nhân v t, đc xây d ng c hai hình th c đi tho i ữ ờ ủ ậ ượ ự ở ả ứ ố ạ
và đc tho iộ ạ
- Th gi i n i tâm: nh ng c m xúc, tình c m, suy nghĩ c a nhân v tế ớ ộ ữ ả ả ủ ậ
1.2. Th l c bát:ơ ụ
- Khái ni m: Th l c bát (hay còn g i là th 6-8) là th th mà các dòng th ệ ơ ụ ọ ơ ể ơ ơ
đc s p x p thành t ng c p, m t dòng sáu ti ng và m t dòng tám ti ng.ượ ắ ế ừ ặ ộ ế ộ ế
- V n trong th l c bát:ầ ơ ụ
+ Ti ng cu i c a dòng 6 v n v i ti ng th 6 c a dòng 8ế ố ủ ầ ớ ế ứ ủ
+ Ti ng cu i c a dòng 8 v n v i ti ng cu i c a dòng 6 ti p sau đóế ố ủ ầ ớ ế ố ủ ế
- Thanh đi u trong th l c bát:ệ ơ ụ
+ Dòng 6 và 8: ti ng th 6, th 8 là thanh b ng (B); ti ng th 4 là thanh tr c ế ứ ứ ằ ế ứ ắ
(T)
- Th l c bát bi n th : có s phá cách so v i th l c bát thông th ng - bi n ể ụ ế ể ự ớ ể ụ ườ ế
đi s ti ng trong các dòng, cách gieo v n, thanh, ng t nh p…ổ ố ế ầ ắ ị
1.3. Kí và du kí
- Khái ni m:ệ
+ Kí là lo i tác ph m văn h c chú tr ng ghi chép s th c. Kí g m có ạ ẩ ọ ọ ự ự ồ
các s vi c, t ng i, t c nh, cung c p thông tin và th hi n c m xúc, suy ự ệ ả ườ ả ả ấ ể ệ ả
nghĩ. Có 1 s tác ph m kí s nghiêng v k s vi c, 1 s thì nghiêng v th ố ẩ ẽ ề ể ự ệ ố ề ể
hi n c m xúc.ệ ả
+ Du kí là lo i kí ghi chép v nh ng chuy n đi t i các vùng đt, x s ạ ề ữ ế ớ ấ ứ ở
nào đó. Ng i vi t k l i ho c miêu t nh ng đi u m t th y, tai nghe trên ườ ế ể ạ ặ ả ữ ề ắ ấ
hành trình c a mình. ủ
- Đc đi m kí:ặ ể
+ Th ng tác gi s là ng i tr c ti p tham gia ho c ch ng ki n s vi cườ ả ẽ ườ ự ế ặ ứ ế ự ệ
+ S vi c th ng đc k theo trình t th i gianự ệ ườ ượ ể ự ờ
+ Tác gi có th x ng tôi, có vai trò nh ng i k chuy nả ể ư ư ườ ể ệ
+ Khi k , tác gi k t h p trình bày các suy nghĩ, c m xúc, s quan sát, liên ể ả ế ợ ả ự
t ng, t ng t ngưở ưở ượ c a ủmình v s vi cề ự ệ
2. Th c hành ti ng Vi tự ế ệ
2.1. M r ng thành ph n chính c a câu b ng c m tở ộ ầ ủ ằ ụ ừ
- C m t : là t h p g m 2 t tr lên k t h p v i nhau nh ng ch a th t o ụ ừ ổ ợ ồ ừ ở ế ợ ớ ư ư ể ạ
thành câu, trong đó có 1 t (danh - đng - tính) đóng vai trò là thành ph n trungừ ộ ầ
tâm, các t còn l i s b sung ý nghĩa cho thành ph n trung tâm đó.ừ ạ ẽ ổ ầ
- Phân lo i c m t :ạ ụ ừ
+ C m danh t có danh t làm thành ph n chính (nh ng đóa hoa mai y)ụ ừ ừ ầ ữ ấ
+ C m đng t có đng t làm thành ph n chính (đang nh y trên t m đm)ụ ộ ừ ộ ừ ầ ả ấ ệ
+ C m tính t có tính t làm thành ph n chính (luôn xinh đp)ụ ừ ừ ầ ẹ
- Cách m r ng thành ph n chính c a câu b ng c m t :ở ộ ầ ủ ằ ụ ừ
+ Cách 1: Bi n ch ng ho c v ng c a câu t 1 t thành 1 c m t (c m ế ủ ữ ặ ị ữ ủ ừ ừ ụ ừ ụ
danh t , c m đng t , c m tính t )ừ ụ ộ ừ ụ ừ
+ Cách 2: Bi n ch ng ho c v ng c a câu t c m t có thông tin đn gi n ế ủ ữ ặ ị ữ ủ ừ ụ ừ ơ ả
thành c m t có thông tin c th , chi ti t h n (b sung thêm ý nghĩa v th i ụ ừ ụ ể ế ơ ổ ề ờ
gian, đc đi m, v trí…)ặ ể ị
" Chú ý: có th ch m r ng ch ng ho c v ng , nh ng cũng có th m ể ỉ ở ộ ủ ữ ặ ị ữ ư ể ở
r ng đng th i hai thành ph n nàyộ ồ ờ ầ
- Tác d ng c a vi c m r ng thành ph n chính c a câu b ng c m t : làm choụ ủ ệ ở ộ ầ ủ ằ ụ ừ
thông tin c a câu tr nên chi ti t, rõ rànGủ ở ế
2.2. T đng âm và t đa nghĩaừ ồ ừ
- T đng âm: là nh ng t có âm gi ng nhau nh ng nghĩa hoàn toàn khác ừ ồ ữ ừ ố ư
nhau, không có m i liên h nào v i nhau. ố ệ ớ
" Ví d : Con ng a đá đá con ng a đá (đá: hành đng; đá: đ v t)ụ ự ự ộ ồ ậ
- T đa nghĩa: là t có hai ho c nhi u h n hai nghĩa, các nghĩa này có liên ừ ừ ặ ề ơ
quan v i nhau.ớ
" Ví d : Hùng dùng chân đá vào chân bàn (chân: b ph n d i cùng, ụ ộ ậ ướ
dáng tr dài ch ng đ c th ng i; chân: b ph n d i cùng, dáng tr dài ụ ố ỡ ơ ể ườ ộ ậ ướ ụ
ch ng đ m t bàn)ố ỡ ặ
2.3. Hoán dụ
- Khái ni m: Hoán d là bi n pháp tu t dùng t ng v n ch s v t, hi n ệ ụ ệ ừ ừ ữ ố ỉ ự ậ ệ
t ng này đ g i tên s v t, hi n t ng khác có m i quan h t ng c n, ượ ể ọ ự ậ ệ ượ ố ệ ươ ậ
nh m tăng kh năng g i hình, g i c m cho s di n đt.ằ ả ợ ợ ả ự ễ ạ
- Phân bi t hoán d và n d :ệ ụ ẩ ụ
n dẨ ụHoán dụ
Đi m gi ngể ố - Hình th c: ch xu t hi n "hình nh bi u hi n" (v 1), "còn hình ứ ỉ ấ ệ ả ể ệ ế
nh đc bi u hi n" (v 2) thì đc n điả ượ ể ệ ế ượ ẩ
- N i dung: g i tên m t s v t, hi n t ng này b ng tên s v t hi n t ng ộ ọ ộ ự ậ ệ ượ ằ ự ậ ệ ượ
khác
Đi m khácể- Hình nh bi u hi n (v 1) và hình nh đc bi u hi n (v 2) ả ể ệ ế ả ượ ể ệ ế
có quan h t ng đng v i nhau:ệ ươ ồ ớ
+ v hình th cề ứ
+ v ph m ch tề ẩ ấ
+ v chuy n đi c m giácề ể ổ ả
- Ch c năng: bi u c mứ ể ả - Hình nh bi u hi n (v 1) và hình nh đc bi u ả ể ệ ế ả ượ ể
hi n (v 2) có quan h g n gũi v i nhau:ệ ế ệ ầ ớ
+ l y b ph n ch toàn thấ ộ ậ ỉ ể
+ l y v t ch a đng g i v t đc ch a đngấ ậ ứ ự ọ ậ ượ ứ ự
+ l y cái c th g i cái tr u t ngấ ụ ể ọ ừ ượ
- Ch c năng: nh n th cứ ậ ứ
4. Vi tế:
4.1. Vi t đo n phát bi u c m nghĩ v m t bài th l c bát ế ạ ể ả ề ộ ơ ụ
* B c c: 3 ph nố ụ ầ
a. M đo n: ở ạ Gi i thi u bài th , tác gi ( n u có)ớ ệ ơ ả ế
b. Thân đo n: ạTrình bày c m xúc v bài thả ề ơ
+ C m xúc v n i dung chính c a bài th : ( c m xúc v các t ng , hình nh ả ề ộ ủ ơ ả ề ừ ữ ả
th ... tiêu bi u)ơ ể
+ C m xúc v ý nghĩa, ch đ c a bài thả ề ủ ề ủ ơ
+ C m nh n v m t s y u t hình th c ngh thu t c a bài th ( cách s ả ậ ề ộ ố ế ố ứ ệ ậ ủ ơ ử
d ng t ng hình nh, cách gieo v n, cách ng t nh p, cách s d ng các bi n ụ ừ ữ ả ầ ắ ị ử ụ ệ
pháp ngh thu t tu t ... và tác d ng c a các y u t hình th c ngh thu t y)ệ ậ ừ ụ ủ ế ố ứ ệ ậ ấ
c. K t đo n: ế ạ
+ Khái quát l i nh ng n t ng c m xúc v bài thạ ữ ấ ượ ả ề ơ
+ Liên h b n thânệ ả
4.2. Vi t đo n văn trình bày ý ki n c a em v m t v n đ ế ạ ế ủ ề ộ ấ ề xã h i ộmà em
quan tâm (Tình yêu quê h ngươ , Cho và nh nậ, Lòng dũng c mả, Lòng hi u ế
th oả)
a. M đo n: ở ạ D n d t, nêu v n đẫ ắ ấ ề.
b. Thân bài: Trình bày ý ki n v v n đế ề ấ ề
- Gi i thích v n đả ấ ề
- Bàn lu n: + Bi u hi nậ ể ệ , d n ch ngẫ ứ c a v n đ ủ ấ ề
+ Ý nghĩa c a v n đ bàn lu nủ ấ ề ậ
- Bàn lu n m r ng: ph n đậ ở ộ ả ề, bài h c nh n th c và hành đngọ ậ ứ ộ
c. K t đo n: ế ạ
- Kh ng đnh l i nh n đnh c a em v v n đ (quan tr ng, c n thi t, ... )ẳ ị ạ ậ ị ủ ề ấ ề ọ ầ ế
II. M T S Đ THAM KH OỘ Ố Ề Ả
Đ 1Ề
I. PH N I. ĐC Ầ Ọ - HI U (6Ể,0 ĐI M)Ể
Đc bài th sau: ọ ơ
MẸ
L ng r i c ti ng con ve,ặ ồ ả ế
Con ve cũng m t vì hè n ng oi.ệ ắ
Nhà em v n ti ng i,ẫ ế ạ ờ
K o cà ti ng võng m ng i m ru.ẽ ế ẹ ồ ẹ
L i ru có gió mùa thu,ờ
Bàn tay m qu t m đa gió v .ẹ ạ ẹ ư ề
Nh ng ngôi sao th c ngoài kia,ữ ứ
Ch ng b ng m đã th c vì chúng con.ẳ ằ ẹ ứ
Đêm nay con ng gi c tròn,ủ ấ
M là ng n gió c a con su t đi.ẹ ọ ủ ố ờ
(M , Tr n Qu c Minh, SGK Ti ng Vi t 2, t p 1, NXB Giáo d c, 2002)ẹ ầ ố ế ệ ậ ụ
Tr l i các câu h i tr c nghi m sau b ng cách khoanh tròn vào ch ả ờ ỏ ắ ệ ằ ữ
cái đng tr c câu tr l i đúng ứ ướ ả ờ
Câu 1. Bài th trên đc vi t theo th th nào?ơ ượ ế ể ơ
A. Th th b n ch B. Th th năm chể ơ ố ữ ể ơ ữ
C. Th th t do D. Th th l c bátể ơ ự ể ơ ụ
Câu 2. Trong hai dòng th cu i, nh ng ti ng nào đc gieo v n v i nhau? ơ ố ữ ế ượ ầ ớ
Đêm nay con ng gi c tròn,ủ ấ
M là ng n gió c a con su t điẹ ọ ủ ố ờ .