Đề tài: “ Nâng cao hiệu quả cho vay ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP An Bình – Chi nhánh Hà Nội ”

Chia sẻ: Le Dinh Thao | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:76

Thêm vào BST

Báo xấu

597
lượt xem 342
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong các hoạt động của NHTM, cho vay là hoạt động chủ yếu, trong đó cho vay ngắn hạn thường chiếm tỉ trọng lớn và đem lại thu nhập chính cho ngân hàng. Trong những năm gần đây, các NHTM đã mở rộng cho vay trung và dài hạn, song cho vay ngắn hạn vẫn luôn là hoạt động chủ đạo, đặc biệt là đối với thị trường ngân hàng – tài chính của Việt Nam. Với những điều kiện của một nền kinh tế đang phát triển, nhu cầu về vốn nói chung và vốn ngắn hạn nói riêng ngày càng tăng. Do đó việc...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: “ Nâng cao hiệu quả cho vay ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP An Bình – Chi nhánh Hà Nội ”

1 Chuyên đề tốt nghiệp Luận văn Đề tài: “ Nâng cao hiệu quả cho vay ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP An Bình – Chi nhánh Hà Nội ” Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A
2 Chuyên đề tốt nghiệp MỤC LỤC Danh mục bảng, biểu. Bảng 2.1 Hoạt động n guồn vốn ....................................................................36 Bảng 2.2 Danh mục tín dụng phân theo ngành nghề kinh doanh.................37 Bảng 2.3 Danh mục tín dụng phân theo loại tiền tệ......................................37 Bảng 2.4 Thu nhập từ hoạt động dịch vụ......................................................39 Bảng 2.5 Báo cáo kết quả kinh doanh...........................................................39 Bảng 2.6 Dư nợ và dư nợ ngắn hạn .............................................................41 Bảng 2.7 Cơ cấu dư nợ ngắn hạn theo ngành kinh tế..................................42 Bảng 2.8 Cơ cấu dư nợ ngắn hạn phân loại theo tài sản đảm bảo................43 Bảng 2.9 Tăng trư ởng dư nợ cho vay ngắn hạn............................................45 Bảng 2.10 Vòng quay vốn cho vay ngắn hạn...............................................46 Bảng 2.11 Tỷ lệ cho vay có TSĐB...............................................................47 Bảng 2.12 Tỷ lệ nợ quá hạn .........................................................................49 Bảng 2.13 Tỷ lệ nợ khó đòi...........................................................................50 Biểu đồ 1: Dư nợ theo th ời hạn...........................…………………………...41 Biểu đồ 2: Tỷ lệ cho vay có TSĐB.............................. ……………………..47 Biểu đồ 3: Tỷ lệ nợ quá hạn.................................................... ……………...49 Biểu đồ 4: Tỷ lệ nợ khó đòi..................................………………………….51 Biểu đồ 5: Mức sinh lời của đồng vốn cho vay ngắn hạn..........……………52 Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A
3 Chuyên đề tốt nghiệp LỜI MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 6 Chương 1................................ ................................ ................................................ 8 LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHO VAY NGẮN HẠN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI...................................................................................................... 8 1 .1 Khái quát về hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại ..................... 8 1 .1.1 Khái niệm ....................................................................................................... 8 1 .1.2 Phân loại hoạt động cho vay của NHTM......................................................... 9 1 .1.2.1 Phân lo ại theo đối tượng khách hàng ................................ ................. 9 1 .1.2.2 Phân lo ại theo thời hạn của khoản vay............................................. 10 1 .1.2.3 Phân lo ại theo phương thức cho vay................................................ 11 1 .1.2.4 Phân lo ại theo mục đích sử dụng vốn vay ........................................ 12 1 .1.2.5 Một số tiêu thức phân loại khác....................................................... 12 1 .2 Hoạt động cho vay ngắn hạn của NHTM.................................................. 13 1 .2.1 Khái niệm và đặc điểm của hoạt động cho vay ngắn hạn............................... 13 1 .2.2 Vai trò của cho vay ngắn hạn ................................ ........................................ 14 1 .2.2.1. Đối với nền kinh tế................................................................ ......... 15 1 .2.2.2 Đối với doanh nghiệp ...................................................................... 15 1 .2.2.3 Đối với sự tồn tại và phát triển của NHTM...................................... 16 1 .2.3 Những trường hợp ngân hàng cho vay ngắn hạn ........................................... 16 1 .2.3.1 NHTM cho vay ngắn hạn để tài trợ Tài Sản Lưu Động ................... 16 1 .2.3.2 NHTM cho vay ngắn hạn để tài trợ Tài Sản Cố Định ...................... 17 1 .2.4 Các phương thức cho vay ngắn hạn chủ yếu ................................................. 18 1 .2.4.1 Cho vay thấu chi ............................................................................. 18 1 .2.4.2 Cho vay trực tiếp từng lần ............................................................... 19 1 .2.4.3 Cho vay theo h ạn mức ..................................................................... 19 1 .2.4.4 Cho vay luân chuyển ....................................................................... 20 1 .3 Hiệu quả cho vay ngắn hạn................................ ........................................ 22 1 .3.1 Quan niệm về hiệu quả cho vay .................................................................... 22 1 .3.2 Các chỉ tiêu cơ bản đánh giá hiệu quả cho vay .............................................. 22 Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A
4 Chuyên đề tốt nghiệp 1.3.2.1 Các chỉ tiêu định tính ...................................................................... 22 1 .3.2.2 Các chỉ tiêu định lượng ................................................................ ... 24 a. Nhóm chỉ tiêu phản ánh tăng trưởng dư nợ cho vay ............................. 24 b . Chỉ tiêu vòng quay vốn cho vay .......................................................... 24 c. Nhóm chỉ tiêu phản ánh độ an to àn ...................................................... 25 d . Chỉ tiêu mức sinh lời của đồng vốn cho vay ........................................ 27 1 .3.3 Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay ngắn hạn của NHTM. ....................................................................................................................... 28 1 .3.4 Các nhân tố ảnh hư ởng đến hiệu qu ả cho vay ngắn hạn của NHTM .............. 28 1 .3.4.1 Về phía ngân h àng........................................................................... 29 1 .3.4.2 Về phía khách hàng. ................................ ........................................ 31 1 .3.4.3 Về phía nền kinh tế ................................................................ ......... 33 Chương 2................................ ................................ .............................................. 34 THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CHO VAY NGẮN HẠN TẠI NGÂN HÀNG TMCP AN BÌNH – CHI NHÁNH HÀ NỘI............................... 34 2 .1 Khái quát về tình hình hoạt động kinh doanh của ngân hàng TMCP An Bình – Chi nhánh Hà Nội ................................................................................ 34 2 .1.1 Giới thiệu chung về Ngân h àng TMCP An Bình ........................................... 34 2 .1.1.1 Quá trình hình thành và phát triển ................................................... 34 2 .1.1.2 Nh ững mốc lịch sử chính và thành tựu ........................................... 35 2 .1.2 Ngân hàng TMCP An Bình – Chi nhánh Hà Nội........................................... 36 2 .1.2.1 Quá trình hình thành và phát triển ................................................... 36 2 .1.2.2 Cơ cấu tổ chức ................................................................ ............... 37 2 .1.3 Tình hình hoạt động kinh doanh của Chi nhánh Hà Nội ................................ 40 2 .1.3.1 Hoạt động huy động vốn ................................................................. 40 2 .1.3.2 Hoạt động sử dụng vốn ................................................................ ... 41 2 .1.3.4 Một số kết quả đạt đ ược của Ngân hàng TMCP An Bình – Chi nhánh Hà Nội trong những năm qua ...................................................................... 45 Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A
5 Chuyên đề tốt nghiệp 2.2 Thực trạng hiệu quả hoạt động cho vay ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP An Bình –Chi nhánh Hà Nội ........................................................................... 45 2 .2.1 Tình hình cho vay ngắn hạn tại ABBANK Hà Nội........................................ 45 2 .2.1.1 Cơ cấu cho vay ngắn hạn theo ngành phần kinh tế .......................... 47 2 .2.1.2 Cơ cấu cho vay ngắn hạn phân theo tài sản đảm bảo ....................... 48 2 .2.2 Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả cho vay ngắn hạn tại Chi nhánh Hà Nội. .. 49 2 .2.2.1 Các chỉ tiêu định tính ...................................................................... 49 2 .2.2.2 Các chỉ tiêu định lượng ................................................................ ... 50 a. Nhóm chỉ tiêu phản ánh tăng trưởng dư nợ cho vay ngắn hạn .............. 50 b . Chỉ tiêu vòng quay vốn cho vay .......................................................... 50 c. Nhóm chỉ tiêu phản ánh độ an to àn ...................................................... 52 d . Chỉ tiêu mức sinh lời của đồng vốn cho vay ........................................ 56 2 .2.3 Đánh giá hiệu quả cho vay ngắn hạn của chi nhánh Hà Nội .......................... 57 2 .2.3.1 Những kết quả đạt được ............................................................................. 57 2 .2.3.2 Một số hạn chế và nguyên nhân ...................................................... 58 a. Hạn chế ............................................................................................... 58 b . Những nguyên nhân chủ yếu ............................................................... 60 Chương 3................................ ................................ .............................................. 66 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHO VAY NGẮN HẠN TẠI NGÂN HÀNG TMCP AN BÌNH – CHI NHÁNH HÀ NỘI............................... 66 3 .1 Định hướng hoạt động cho vay của ngân hàng TMCP An Bình - Chi nhánh Hà Nội ................................................................................................ ... 66 3 .2 Một số giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay của ngân hàng TMCP An Bình – Chi nhánh Hà Nội ................................................................................ 67 3 .2.1 Hoàn thiện và th ực hiện tốt quy trình cho vay ............................................. 67 3 .2.2 Nâng cao trình độ nhân viên của ngân hàng .................................................. 68 3 .2.3 Nâng cao khả năng dự báo những biến động của thị trường trong ngắn hạn và d ài h ạn............................................................................................................ 69 3 .2.4 Nâng cao khả năng thu thập và xử lý thông tin của ngân h àng ...................... 69 Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A
6 Chuyên đề tốt nghiệp 3.2.5 Thực hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát, hỗ trợ khách hàng sau khi vay vốn. ....................................................................................................................... 70 3 .3 Một số kiến nghị ......................................................................................... 71 3 .3.1 Đối với ngân hàng TMCP An Bình ............................................................... 71 3 .3.2 Đối với Ngân h àng Nhà nước Việt Nam ....................................................... 72 3 .3.3 Đối với Nhà nước ......................................................................................... 73 K ẾT LUẬN .......................................................................................................... 75 Danh mục tài liệu tham khảo ................................ .............................................. 77 LỜI MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Trong các hoạt động của NHTM, cho vay là ho ạt động chủ yếu, trong đó cho vay ngắn hạn thường chiếm tỉ trọng lớn và đem lại thu nhập chính cho ngân hàng. Trong những năm gần đây, các NHTM đã mở rộng cho vay trung và dài hạn, song cho vay ngắn hạn vẫn luôn là ho ạt động chủ đạo, đặc biệt là đối với thị trường ngân hàng – tài chính của Việt Nam. Với những điều kiện của một nền kinh tế đang phát triển, nhu cầu về vốn nói chung và vốn ngắn hạn nói riêng ngày càng tăng. Do đó việc năng cao hiệu quả cho vay ngắn hạn là yêu cầu cấp thiết đối với sự tồn tại và phát triển của các NHTM. Trong hệ thống Ngân hàng TMCP An Bình, Chi nhánh Hà N ội là một trong những chi nhánh tiêu biểu thu hút một lượng lớn tiền gửi và thực hiện nhiều hoạt động cho vay với số dư không nhỏ. Chi nhánh hiện là đối tác cung cấp vốn quan trọng cho nhiều khách hàng là các doanh nghiệp lớn của nền kinh tế. Trong hoạt động cho vay của mình, cho vay ngắn hạn luôn chiếm tỷ Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A
7 Chuyên đề tốt nghiệp trọng lớn nhất. Sau gần ba năm đi vào hoạt động, hiệu quả cho vay của ngân hàng đã được cải thiện rất nhiều, tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế. Hoạt động cho vay ngắn hạn mang lại lợi nhuận cao, và đem lại thu nhập chính cho Chi nhánh H à Nội, đồng thời cũng làm phát sinh các khoản nợ xấu, gây ảnh hưởng đến hoạt động của ngân hàng. Từ những vấn đề trên, em đ ã chọn đề tài : “ Nâng cao hiệu quả cho vay ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP An Bình – Chi nhánh Hà Nội ” làm chuyên đề tốt nghiệp cho mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của chuyên đề là làm rõ lí luận về hiệu quả cho vay ngắn hạn của NHTM, bước đầu đưa lí luận kiểm nghiệm, áp dụng trong thực tiễn để hiểu sâu sắc hơn vấn đề nghiên cứu. 3. Phạm vi nghiên cứu: Chuyên đề nghiên cứu hoạt động cho vay của NHTM về khía cạnh hiệu quả và chỉ giới hạn ở hình thức cho vay ngắn hạn. Chuyên đ ề chọn điểm nghiên cứu thực tiễn tại Ngân hàng TMCP An Bình – Chi nhánh Hà Nội, thời gian nghiên cứu là từ năm 2006 đến năm 2007. 4. Phương pháp nghiên cứu Nhằm tìm hiểu một cách toàn diện và đánh giá một cách chính xác hiệu quả cho vay ngắn hạn tại Chi nhánh Hà Nội, các phương pháp nghiên cứu đã được sử dụng để tiếp cận và giải quyết vấn đề là: phương pháp duy vật biện chứng, phương pháp logic, phương pháp so sánh và đối chiếu. 5. Kêt cấu của chuyên đề Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A
8 Chuyên đề tốt nghiệp Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, danh mục bảng biểu, Chuyên đề được chia thành 3 chương: Chương 1: Lí luận chung về hiệu quả cho vay ngắn hạn của NHTM. Chương 2: Thực trạng hiệu quả cho vay ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP An Bình – Chi nhánh Hà Nội Chương 3: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay ngắn hạn tại N gân hàng TMCP An Bình – Chi nhánh Hà Nội. Chương 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHO VAY NGẮN HẠN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1 .1 Khái quát về hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại 1 .1.1 Khái niệm Cho vay trong hoạt động của NHTM được hiểu là giao d ịch về tiền tệ giữa bên cho vay là ngân hàng và bên đi vay là các cá nhân, tổ chức trong đó, bên cho vay chuyển giao tiền cho bên đi vay sử dụng trong một khoảng thời gian nhất định, bên đi vay có trách nhiệm hoàn trả vô điều kiện cả gốc và lãi cho bên cho vay khi đến hạn thanh toán. Theo quyết định số 1627/2001/QĐ – NHNN ngày 31/12/2001 của Thống đốc NHNN về việc ban hành quy chế cho vay của các tổ chức tín dụng đối với khách hàng , cho vay được hiểu như sau: “Cho vay là một hình thức cấp tín dụng, theo đó tổ chức tín dụng giao cho khách hàng sử dụng một khoản Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A
9 Chuyên đề tốt nghiệp tiền để sử dụng vào mục đích và th ời gian nhất định theo thoả thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi”. N hững đặc trưng của cho vay: - H oạt động cho vay của NHTM được dựa trên nguyên tắc ho àn trả và sự tin tưởng. Theo đó người vay sẽ phải hoàn trả cả gốc và lãi khi đến hạn thanh toán . Ngoài ra trước khi cho vay, Ngân hàng phải có sự tin tưởng đối với người đi vay, tin rằng họ sẽ trả nợ. - Trong quan hệ cho vay, không có sự vân động của quyền sở hữu mà chỉ có sự vận động của quyền sử dụng. Cụ thể ngân hàng chỉ nhường quyền sử dụng vốn của mình cho khách hàng trong một khoảng thời gian nhất định. - K hác với quan hệ mua bán, giá cả ngang b ằng với giá trị trao đổi nhưng trong quan hệ cho vay thì giá cả được hiểu là lãi suất, lãi suất không biểu thị giá trị của số vốn đem trao đổi. 1 .1.2 Phân loại hoạt động cho vay của NHTM Tùy theo từng tiêu thức phân loại khác nhau mà hoạt động cho vay của NHTM được phân ra thành từng loại khác nhau. Có một số tiêu thức phân loại chính như sau: 1 .1.2.1 Phân loại theo đối tượng khách hàng Theo tiêu thức đối tượng khách hàng thì ho ạt động cho vay của NHTM được phân chia thành: - Cho vay chính phủ: Là hoạt động cho vay đối với Nhà nước nhằm đáp ứng nhu cầu chi thường xuyên và phục vụ cho các mục tiêu của chính sách tiền tệ quốc gia. NHTM cho chính phủ vay thông qua việc mua: Trái phiếu chính phủ, Tín phiếu kho bạc.. Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A
10 Chuyên đề tốt nghiệp - Cho vay các tổ chức tài chính khác như: Ngân hàng, công ty tài chính, quĩ tín dụng…nhằm đáp ứng nhu cầu thanh khoản. - Cho vay doanh nghiệp: Là hoạt động cho vay đối với các doanh nghiệp nhằm đáp ứng nhu cầu về vốn kinh doanh. Cho vay đối với doanh nghiệp được thực hiện với nhiều phương thức khác nhau nhằm đáp ứng tốt nhất cho nhu cầu vốn của các doanh nghiệp. - Cho vay cá nhân: Là hoạt động cho vay đối với khách hàng là các cá nhân nhằm phục vụ cho các nhu cầu tiêu dùng, kinh doanh. 1 .1.2.2 Phân loại theo thời hạn của khoản vay Thời hạn của kho ản vay là kho ảng thời gian được tính từ khi khách hàng rút vốn lần đầu tiên cho đến thời điểm trả hết nợ gốc và lãi vay đã được thoả thuận trong hợp đồng tín dụng. N gân hàng và khách hàng thoả thuận về thời hạn cho vay căn cứ vào nhu cầu về vốn, chu kỳ sản xuất kinh doanh của khách hàng, các dòng tiền thu được từ các dự án, khẳ năng trả nợ của khách hàng…Thời hạn càng dài thì lãi suất sẽ càng cao do rủi ro cao. Theo thời hạn vay, hoạt động cho vay của NHTM được chia thành: - Cho vay ngắn hạn: Là hình thức cho vay mà thời hạn của khoản vay dưới 12 tháng. Đây thường là các khoản vay nhằm bổ sung vốn lưu động, thời gian quay vòng của vốn lớn. - Cho vay trung hạn: Là hình thức cho vay mà thời hạn của khoản vay là từ 12 tháng đến dưới 60 tháng. Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A
11 Chuyên đề tốt nghiệp - Cho vay dài hạn: Là hình thức cho vay m à thời hạn của khoản vay từ 60 tháng trở lên. Cho vay trung và dài hạn thường nhằm các mục đích như: Sửa chữa, mua sắm Tài sản cố định, đầu tư xây dựng cơ bản…. 1 .1.2.3 Phân loại theo phương thức cho vay Theo phương thức cho vay, hoạt động cho vay của NHTM bao gồm: - Chiết khấu thương phiếu Thương phiếu được hình thành chủ yếu từ quá trình mua bán chịu hàng hoá giữa những người sản xuất và kinh doanh với nhau (hay còn gọi là Tín dụng thương m ại) . Thương phiếu bao gồm Kỳ phiếu và Hối phiếu. Người thụ hưởng có thể giữ thương phiếu đến hạn để đòi tiền người mua hoặc mang đến ngân hàng để xin chiết khấu trước hạn. Chiết khấu thương phiếu là việc chuyển các thương phiếu chưa đến hạn thanh toán thành tiền . Đến hạn, ngân hàng sẽ chuyển thương phiếu đến người mua đ ể đòi tiền. - Cho vay thấu chi: Là nghiệp vụ cho vay qua đó ngân hàng cho phép người vay được chi trội trên số dư tài khoản tiền gửi thanh toán của mình đến một giới hạn nhất định và trong một khoảng thời gian nhất định. Giới hạn này được gọi là hạn mức thấu chi. - Cho vay từng lần: Là phương thức cho vay đối với các khách hàng không có nhu cầu vay vốn thường xuyên, chỉ khi vào thời vụ kinh doanh hay mở rộng sản xuất mới xin vay. Vốn của ngân hàng chỉ tham gia vào một giai đo ạn nhất định của chu kỳ sản xuất kinh doanh. Mỗi lần vay vốn, ngân hàng và khách hàng lại thực hiện thủ tục vay vốn cần thiết và ký kết hợp đồng tín dụng. Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A
12 Chuyên đề tốt nghiệp - Cho vay theo hạn mức tín dụng: Là phương thức cho vay mà ngân hàng và khách hàng thoả thuận một hạn mức về số dư trong suốt kỳ hoặc số dư cuối kỳ. Đây là hình thức cho vay phù hợp đối với khách hàng có nhu cầu vay mượn thường xuyên, vốn vay tham gia thường xuyên vào quá trình sản xuất kinh doanh. - Cho vay luân chuyển: Là phương thức cho vay mà ngân hàng thoả thuận tài trợ dựa trên kế hoạch lưu chuyển hàng hoá và ngân quỹ của khách hàng. Hình thức này phù hợp với các doanh nghiệp kinh doanh thương mại ho ặc doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh có chu kỳ tiêu thụ sản phẩm ngắn. - Cho vay trả góp: Là phương thức cho vay trong đó khách hàng trả gốc thành nhiều lần trong thời hạn đã tho ả thuận. Phương thức này thường đ ược áp dụng đối với vay trung và dài hạn, tài trợ cho tài sản cố định. N goài ra, còn một số phương thức cho vay khác như: Cho vay hợp vốn (đồng tài trợ), cho vay tài trợ theo dự án… 1 .1.2.4 Phân loại theo mục đích sử dụng vốn vay - Cho vay phục vụ sản xuất kinh doanh: Là hoạt động cho vay mà vốn vay được sử dụng cho mục đích sản xuất, kinh doanh. Đối tượng khách hàng vay kinh doanh có thể là cá nhân hoặc doanh nghiệp. - Cho vay tiêu dùng: Là hoạt động cho vay mà vốn vay được sử dụng cho mục đích tiêu dùng. Đối tượng chủ yếu vay tiêu dùng là các cá nhân (vay để mua sắm tài sản). 1 .1.2.5 Một số tiêu thức phân loại khác N goài những tiêu thức phân loại nêu trên, hoạt động cho vay của NHTM còn có thể được phân loại theo một số tiêu thức khác như: - Căn cứ vào tài sản thế chấp, bảo đảm: Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A
13 Chuyên đề tốt nghiệp + Cho vay có Tài sản đảm bảo: Căn cứ vào giá trị Tài sản đảm bảo mà khách hàng đưa ra và mức giá do Ngân hàng xác định, Ngân hàng đưa ra hạn mức cho vay đối với khách hàng. Có hai hình thức bảo đảm: Cầm cố và thế chấp. Sự khác biệt giữa hai hình thức bảo đảm này là quyền sử dụng tài sản bảo đảm của khách hàng. Theo hình thức thế chấp, khách hàng vẫn được sử dụng tài sản đảm bảo trong thời hạn của khoản vay còn hình thức cầm cố thì không. + Cho vay không có tài sản đảm bảo: Ngân hàng có thể cho khách hàng vay dựa vào: Tín chấp, Uy tín của khách hàng hoặc dựa vào uy tín của người bảo lãnh. - Căn cứ vào hạn mức tín dụng: + Cho vay trong hạn mức + Cho vay ngoài hạn mức 1 .2 Hoạt động cho vay ngắn hạn của NHTM 1 .2.1 Khái niệm và đặc điểm của hoạt động cho vay ngắn hạn Cho vay ngắn hạn là hình thức cho vay mà thời hạn của khoản vay nhỏ hơn 12 tháng. Các đặc đ iểm của hoạt động cho vay ngắn hạn: - V ốn vay ngắn hạn luân chuyển cùng chu kỳ sản xuất kinh doanh của khách hàng. Cho vay ngắn hạn chủ yếu để đáp ứng nhu cầu thiếu hụt tạm thời vốn lưu động trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Việc cho vay và thu nợ luôn diễn ra lúc bắt đầu và kết thúc của chu kì sản xuất kinh doanh. Ngân hàng thường cho vay khi khách hàng phát sinh nhu cầu vốn để mua vật tư, nguyên vật liệu, hoặc trang trải các chi phí sản xuất, hoặc mua hàng hoá (đối với các doanh nghiệp kinh doanh thương m ại). Khi hàng hoá Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A
14 Chuyên đề tốt nghiệp được tiêu thụ, khách hàng có doanh thu , cũng là lúc ngân hàng thu hồi nợ. X uất phát từ đặc điểm này, các ngân hàng thường quy định thời hạn cho vay trên cơ sở chu kì sản xuất – kinh doanh của người vay. Do vậy, thời gian thu hồi vốn trong cho vay ngắn hạn nhanh. - Thời hạn thu hồi vốn nhanh nên rủi ro của khoản cho vay ngắn hạn thấp hơn các khoản cho vay trung và dài hạn, mức lãi suất cho vay ngắn hạn thấp hơn mức lãi suất cho vay trung và dài hạn. - H ình thức cho vay phong phú: Ngân hàng cung cấp ngày càng đa dạng các phương thức cho vay ngắn hạn, như: cho vay từng lần, cho vay theo hạn mức, cho vay thấu chi, cho vay luân chuyển… Điều này vừa để đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng, đồng thời giúp ngân hàng phân tán rủi ro, tránh rủi ro phi hệ thống. - Cho vay ngắn hạn là hoạt động chủ yếu của ngân hàng. Đ iều này xuất phát từ các lý do: Hoạt động nhận tiền gửi ngắn hạn là ho ạt động huy động vốn chủ yếu của NHTM, thêm vào đó là các quy định của NHTW về tỷ lệ vốn tối đa của nguồn vốn ngắn hạn được sử dụng để cho vay trung và dài hạn1. Cho nên, với sự phù hợp về lãi suất ,thời hạn và các quy đ ịnh của NHTW, ho ạt động cho vay ngắn hạn là một trong các hoạt động chủ yếu của NHTM . N hư vậy sự cần thiết của hoạt động cho vay ngắn hạn xuất phát từ hai lý do: nhu cầu về vốn ngắn hạn của doanh nghiệp và đặc điểm hoạt động kinh doanh của NHTM. 1 .2.2 Vai trò của cho vay ngắn hạn Hoạt động cho vay ngắn hạn của NHTM có vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển của nền kinh tế. Nguồn vốn vay ngắn hạn đã góp phần ổn 1 Quyết định số 457/2005/QĐ-NHNN Ngày 19/4/2005 của Th ống đốc N HNN: Tỷ lệ vốn tối đa của nguồn vốn n gắn hạn được sử dụng để cho vay trung và dài hạn: Đối với NHTM 40%, TCTD Khác 30%. Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A
15 Chuyên đề tốt nghiệp định, duy trì và mở rộng sản xuất – kinh doanh đối với các doanh nghiệp, nâng cao đời sống của các cá nhân, hộ gia đình. Khi nói đến cho vay ngắn hạn, điều quan trọng mà chúng ta phải quan tâm là hiệu quả của các khoản vay. Hiệu quả của các khoản vay phản ánh hiệu quả hoạt động đầu tư sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và thể hiện tính ổn định và khả năng sinh lời của ngân hàng. 1 .2.2.1. Đối với nền kinh tế NHTM là một trung gian tài chính quan trọng, là nơi gặp gỡ của tiết kiệm và đầu tư với những đặc điểm ưu việt hơn cả: (1) Rủi ro thấp nhất, (2) Bình quân lãi suất, (3) Chuyển đổi kỳ hạn. Cho vay là một hoạt động mang tính chất đầu tư cho nền kinh tế của NTHM. K hác với Thị trường chứng khoán, các quỹ đầu tư, công ty bảo hiểm, công ty tài chính là các tổ chức tài chính chủ yếu cung cấp vốn trung và dài hạn, NHTM còn có trách nhiệm cung cấp vốn ngắn hạn cho nền kinh tế. 1 .2.2.2 Đối với doanh nghiệp - Cho vay ngắn hạn là nguồn bổ sung kịp thời cho các nhu cầu về vốn ngắn hạn của doanh nghiệp. Nguồn vốn này giúp các doanh nghiệp tiếp tục quá trình sản xuất kinh doanh, hoặc giúp doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn tạm thời về tài chính. Trong nhiều trường hợp, vay vốn ngân hàng còn là giải pháp tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp, tạo điều kiện cho doanh nghiệp bắt kịp những cơ hội kinh doanh, tận dụng được thời cơ phát triển sản xuất. - Cho vay ngắn hạn đồng thời là động lực, yếu tố kích thích sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Các điều kiện trong cho vay ngắn hạn tạo áp lực buộc doanh nghiệp kinh doanh có hiệu quả. Khi doanh nghiệp vay vốn từ ngân hàng thì áp lực mà họ phải chịu là khoản gốc và lãi sẽ phải trả khi đến Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A
16 Chuyên đề tốt nghiệp hạn, chính vì điều này nên các doanh nghiệp sẽ phải cố gắng quay vòng vốn nhanh và tìm kiếm cơ hội kinh doanh tốt nhất. 1 .2.2.3 Đối với sự tồn tại và phát triển của NHTM - Hoạt động cho vay ngắn hạn là hoạt động cơ bản, chủ yếu của NHTM . - H oạt động cho vay ngắn hạn mang lại nguồn thu nhập chính cho Ngân hàng 1 .2.3 Những trường hợp ngân hàng cho vay ngắn hạ n 1 .2.3.1 NHTM cho vay ngắn hạn để tài trợ Tài Sản Lưu Động NHTM cho các doanh nghiệp vay vốn Ngắn hạn để tài trợ cho Tài Sản Lưu Động, điều này vừa đảm bảo an toàn và sinh lời cho hoạt động của NHTM, vừa đảm bảo mức chi phí vốn hợp lý cho các doanh nghiệp. Các trường hợp cụ thể: - N HTM cho vay nhằm tài trợ cho nhu cầu vốn tăng thêm cho sản xuất kinh doanh Theo hình thức này thì vốn của NH chỉ tham gia vào một khâu trong quá trình sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp. Doanh nghiệp vay vốn khi mua nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ, tăng dự trữ… và sẽ trả nợ khi bán hàng hóa. - NHTM cho vay nhằm phục vụ cho quá trình mua bán hàng hoá, các ho ạt động xuất, nhập khẩu của các doanh nghiệp kinh doanh thương mại. Doanh nghiệp khi mua hàng có thể thiếu vốn. Ngân hàng có thể cho vay để mua hàng và sẽ thu nợ khi doanh nghiệp bán hàng. Ngân hàng có thể cho vay đối với doanh nghiệp theo các hình th ức: Cho vay từng lần, cho vay mở L/C, Chiết khấu hối phiếu, bao thanh toán... Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A
17 Chuyên đề tốt nghiệp Đ ây là một hoạt động cho vay có vai trò hết sức quan trọng, nó giúp cho quá trình sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp được diễn ra một cách liền mạch. NHTM có thể gặp rủi ro khi doanh nghiệp không tiêu thụ được hàng hoá. 1 .2.3.2 NHTM cho vay ngắn hạn để tài trợ Tài Sản Cố Định Thông thường, các NHTM cho vay ngắn hạn để tài trợ cho tài sản lưu động. Tuy nhiên trong một số trường hợp đặc biệt, đối tượng tài trợ của hoạt động cho vay ngắn hạn của NHTM lại là tài sản cố định. Trong trường hợp này, không thể nói đến sự phù hợp giữa thời hạn của nguồn huy động và tài sản mà chỉ xét đến lý do tại sao doanh nghiệp lại sử dụng vốn vay ngắn hạn để tài trợ cho tài sản cố định. Những lý do mà khách hàng vay vốn là thiếu vốn tạm thời, duy trì một cơ cấu vốn hợp lý, sử dụng đòn bẩy tài chính. Từ những lí do trên mà khách hàng có thể lựa chọn vay vốn ngắn hạn dể tài trợ cho tài sản cố định chứ không nhất thiết phải vay vốn trung và dài hạn. Cụ thể, trong trường hợp doanh nghiệp tạm thời thiếu vốn đầu tư cho máy móc, thiết bị là tài sản cố định, nhưng doanh nghiệp vẫn có khả năng hoàn trả trong ngắn hạn, thì vay ngắn hạn là giải pháp hiệu quả hơn so với vay vốn trung và dài hạn. Vay ngắn hạn sẽ giúp doanh nghiệp tận dụng được lợi ích của việc sử dụng nợ, nhanh chóng có được khoản tiền cần thiết mà lại chịu chi phí vốn thấp hơn so với vay vốn trung và dài hạn. V ay ngắn hạn còn có một ưu điểm lớn nữa là tính chất kịp thời với chi phí hợp lý, khi doanh nghiệp chưa đến kỳ thu nợ nhưng đang có nhu cầu sử dụng tiền dài hạn. Vay ngắn hạn có thủ tục đơn giản hơn vay trung và dài hạn, tiết kiệm được thời gian cho doanh nghiệp trong khâu xét duyệt xin vay, khâu ký kết hợp đồng và quá trình giải ngân. Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A
18 Chuyên đề tốt nghiệp N hư vậy có thể nói cho vay ngắn hạn không chỉ là phương thức tài trợ chủ yếu đối với tài sản lưu động, mà còn là m ột giải pháp hiệu quả trong một số trường hợp tài trợ cho tài sản cố định. 1 .2.4 Các phương thức cho vay ngắn hạn chủ yếu 1 .2.4.1 Cho vay thấu chi Thấu chi là nghiệp vụ cho vay qua đó ngân hàng cho phép người vay được chi trội (vượt) trên số tiền gửi thanh toán của mình đ ến một giới hạn nhất định và trong một khoảng thời gian xác định. Giới hạn này được gọi là hạn mức thấu chi. Đ ể được thấu chi, khách hàng làm đơn xin ngân hàng hạn mức thấu chi và thời hạn thấu chi (có thể phải trả phí cam kết cho ngân hàng). Trong quá trình hoạt động, khách hàng có thể kí séc, lập uỷ nhiệm chi, mua thẻ… vượt quá số dư tiền gửi để chi trả (trong hạn mức thấu chi). Khi khách hàng có tiền nhập về tài kho ản tiền gửi, ngân hàng sẽ thu nợ gốc và lãi. N ghiêp vụ cho vay thấu chi thường diễn ra khi khách hàng không có sự phù hợp về quy mô và thời hạn của thu và chi. Chính vì vậy, hình thức cho vay này tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng trong quá trình thanh toán. Số tiền lãi mà khách hàng phải trả sẽ dựa vào lãi suất, thời gian thấu chi và số tiền thấu chi. Cụ thể: Số tiền lãi phải trả = Lãi suất thấu chi  Thời gian thấu chi  Số tiền Thấu chi là hình thức tín dụng ngắn hạn, linh hoạt, thủ tục đơn giản. phần lớn là không có bảo đảm, có thể cấp cho cả doanh nghiệp lẫn cá nhân vài ngày trong tháng vài tháng trong năm dùng để chi lương, chi các khoản phải nộp, mua hàng… Hình thức này nhìn chung chỉ sử dụng đối với các Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A
19 Chuyên đề tốt nghiệp khách hàng có độ tin cậy cao, thu nhập đều đặn và kì thu nhập ngắn, có quan hệ lâu dài với ngân hàng. 1 .2.4.2 Cho vay trực tiếp từng lần Cho vay trực tiếp từng lần là hình thức cho vay tương đối phổ biến của ngân hàng đối với khách hàng không có nhu cầu vay thường xuyên, không có điều kiện để được cấp hạn mức thấu chi. Các khách hàng này sử dụng vốn chủ sở hữu và tín dụng thương m ại là chủ yếu, chỉ khi có nhu cầu thời vụ, hay mở rộng sản xuất đặc biệt mới vay vốn ngân hàng, tức là vốn từ ngân hàng chỉ tham gia vào một số giai đoạn nhất định của chu kì sản xuất kinh doanh. Mỗi lần vay khách hàng phải làm đơn và trình ngân hàng phương án sử dụng vốn vay. Ngân hàng sẽ phân tích khách hàng và kí hợp đồng cho vay, xác định quy mô cho vay, thời hạn giải ngân, thời hạn trả nợ, lãi suất và các điều kiện bảo đảm nếu cần. Mỗi món vay được tách biệt nhau thành các hồ sơ khác nhau. Số lượng Nhu cầu vốn Vốn chủ sở Các nguồn vốn = – – sản xuất kinh doanh hữu tham gia khác tham gia Cho vay Theo từng kì hạn nợ trong hợp đồng, ngân hàng sẽ thu gốc và lãi. Trong quá trình khách hàng sử dụng tiền vay, ngân hàng sẽ kiểm soát mục đích và hiệu quả sử dụng, nếu thấy có dấu hiệu vi phạm hợp đồng, ngân hàng có thể thu hồi nợ trước hạn, hoặc chuyển nợ quá hạn. Lãi suất có thể cố định hoặc thả nổi theo thời điểm tính lãi. N ghiệp vụ cho vay từng lần tương đ ối đơn giản. Ngân hàng có thể kiểm soát từng món vay tách biệt. Tiền cho vay dựa vào giá trị của tài sản đảm bảo. 1 .2.4.3 Cho vay theo hạn mức Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A
20 Chuyên đề tốt nghiệp Đ ây là nghiệp vụ tín dụng theo đó ngân hàng thoả thuận cấp cho khách hàng hạn mức tín dụng. Hạn mức tín dụng có thể tính cho cả kì hoặc cuối kì. Đó là số dư tính tại thời điểm tính. H ạn mức tín dụng được cấp trên cơ sở kế hoạch sản xuất kinh doanh, nhu cầu vốn và nhu cầu vay vốn của khách hàng. Ngân hàng ước lượng các hạn mức tín dụng đối với các doanh nghiệp căn cứ vào phương án sản xuất kinh doanh và nhu cầu vay vốn của khách hàng, tỉ lệ cho vay tối đa trên tổng giá trị tài sản đảm bảo, khả năng nguồn vốn của ngân hàng. Trong kì, khách hàng có thể thực hiện vay trả nhiều lần, song dư nợ không được vượt quá hạn mức tín dụng. Một số trường hợp ngân hàng quy định hạn mức cuối kì. D ư nợ trong kì có thể lớn hơn hạn mức. Tuy nhiên đến cuối kì, khách hàng phải trả nợ để giảm bớt dư nợ cuối kì không được vượt quá hạn mức. Mỗi lần vay khách hàng chỉ cần trình bày phương án sử dụng tiền vay, nộp các chứng từ chứng minh đã mua hàng hoá ho ặc dịch vụ và nêu yêu cầu vay. Sau khi kiểm tra tính chất hợp pháp và hợp lệ của chứng từ, ngân hàng sẽ giải ngân cho khách hàng. Đ ây là hình thức cho vay thuận tiện cho những khách hàng vay mượn thường xuyên, vốn vay tham gia thường xuyên vào quá trình sản xuất kinh doanh. Trong nghiệp vụ này ngân hàng không ấn định trước ngày trả nợ. Khi khách hàng có thu nhập, ngân hàng sẽ thu nợ, do đó tạo chủ động quản lí ngân quỹ cho khách hàng. Tuy nhiên do các lần vay không tách biệt thành các kì hạn nợ cụ thể nên ngân hàng khó kiểm soát được hiệu quả của từng lần vay. Ngân hàng chỉ có thể phát hiện ra vấn đề khi khách hàng nộp báo cáo tài chính, hoặc dư nợ lâu không giảm sút. 1 .2.4.4 Cho vay luân chuyển Trần Thanh Cao Ngân hàng 46A