1
I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
Đọc văn bản sau:
82 TẤM BIA TIẾN SĨ Ở VĂN MIẾU – QUỐC TỬ GIÁM (HÀ NỘI): “TIẾNG NÓI”
CỦA LỊCH SỬ VÀ THỜI ĐẠI
Ngày 8-3, Đoàn công tác của UBND thành phố Hà Nội do Phó Chủ tịch Ngô Thị
Thanh Hằng dẫn đầu đã tới Ma Cao (Trung Quốc) tham dự phiên họp của Tổ chức
Khoa học, Giáo dục và Văn hóa thuộc Liên hợp quốc (UNESCO) về việc bình xét các di
sản tư liệu vào Chương trình "Ký ức thế giới". Hồ sơ "Bia đá các khoa thi tiến sĩ triều
Lê - Mạc (1442-1779)" ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội) sẽ được bỏ phiếu bình
chọn vào 15h hôm nay (9-3).
"Kho" tư liệu quý giá
Nằm trong quần thể di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám Hà Nội, hình ảnh những hàng
bia đá trên lưng rùa đã trở thành một "biểu tượng đẹp của tinh thần hiếu học, đề cao sự nghiệp
học hành, khoa cử của dân tộc Việt Nam" - nhà nghiên cứu về Hà Nội Nguyễn Vinh Phúc
khẳng định. Ông cho biết thêm: Tuy Việt Nam tiếp thu truyền thống dựng bia từ Nho học
Trung Quốc, nhưng điểm đặc biệt của 82 tấm bia tiến sĩ tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám Hà
Nội là trên bia có khắc kèm các bài ký. Thông qua các bài văn bia này, nhà sử học có thể xác
định quê quán, danh tính những bậc nhân tài; nhà địa lý, lịch sử có thể tra cứu những địa danh
cũ để tìm ra những vùng đất cổ liên quan đến thời hiện tại; nhà nghiên cứu triết học có thêm
những chứng cứ để khảo sát vai trò cũng như diễn tiến của Nho học ở Việt Nam... " Đây cũng
chính là lý do để Ủy ban UNESCO Việt Nam lựa chọn 82 bia đá tiến sĩ ở Văn Miếu đề nghị
UNESCO công nhận là di sản tư liệu thế giới trong đợt này mà không phải là di sản khác" -
ông Phạm Sanh Châu, Vụ trưởng Vụ Văn hóa đối ngoại và UNESCO, Tổng Thư ký Ủy ban
quốc gia UNESCO Việt Nam cho hay…
82 tấm bia đá được dựng trong khoảng thời gian từ năm 1484 đến 1780 đã ghi lại lịch
sử các khoa thi tiến sĩ được tổ chức từ năm 1442 đến 1779. Dựa trên tư liệu tổng hợp từ nội
dung các tấm bia, hậu thế đã biết được trong hơn 300 năm, nước ta có 1.307 lượt người đỗ
tiến sĩ. Không những thế, như TS Đặng Kim Ngọc, Giám đốc Trung tâm Hoạt động văn hóa
khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám phân tích, nghệ thuật tạo tác bia đá tiến sĩ được ghi nhận
là đạt đến trình độ cao, thể hiện tài hoa của các nghệ nhân hàng đầu với nhiều phong cách trải
qua nhiều thời kỳ. Quá trình dựng bia một cách cẩn thận, kỹ lưỡng, công phu như sử sách ghi
lại càng cho thấy ý nghĩa đặc biệt của các tấm bia tiến sĩ trong nền Nho học nước ta.
Vẹn nguyên tính thời sự
Nhiều nội dung trong các bài ký khắc trên 82 tấm bia ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám đã
trở nên bất hủ, lưu truyền hậu thế đến hôm nay vẫn vẹn nguyên tính thời sự. Chẳng hạn như
"Hiền tài là nguyên khí quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh và hưng thịnh, nguyên
khí suy thì thế nước yếu mà thấp hèn. Vì thế, các bậc đế vương thánh minh không đời nào
không coi trọng việc giáo dục nhân tài, kén chọn kẻ sĩ, vun trồng nguyên khí quốc gia làm
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG THPT NGÔ QUYỀN
ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ II- NĂM HỌC 2023-2024
MÔN: NGỮ VĂN - LỚP 10
Thời gian làm bài: 90 phút (không kể thời gian giao đề)
Đề kiểm tra gồm:02 trang
