Đề thi học kì 2 môn Ngữ văn lớp 10 năm 2023-2024 có đáp án - Trường THPT Ngô Quyền, Thái Nguyên

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

5
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Với mong muốn giúp các bạn có thêm tài liệu ôn tập thật tốt trong kì thi sắp tới. TaiLieu.VN xin gửi đến các bạn ‘Đề thi học kì 2 môn Ngữ văn lớp 10 năm 2023-2024 có đáp án - Trường THPT Ngô Quyền, Thái Nguyên’. Vận dụng kiến thức và kỹ năng của bản thân để thử sức mình với đề thi nhé! Chúc các bạn đạt kết quả cao trong kì thi.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề thi học kì 2 môn Ngữ văn lớp 10 năm 2023-2024 có đáp án - Trường THPT Ngô Quyền, Thái Nguyên

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÁI NGUYÊN ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ II- NĂM HỌC 2023-2024 TRƯỜNG THPT NGÔ QUYỀN MÔN: NGỮ VĂN - LỚP 10 Thời gian làm bài: 90 phút (không kể thời gian giao đề) Đề kiểm tra gồm:02 trang I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm) Đọc văn bản sau: 82 TẤM BIA TIẾN SĨ Ở VĂN MIẾU – QUỐC TỬ GIÁM (HÀ NỘI): “TIẾNG NÓI” CỦA LỊCH SỬ VÀ THỜI ĐẠI Ngày 8-3, Đoàn công tác của UBND thành phố Hà Nội do Phó Chủ tịch Ngô Thị Thanh Hằng dẫn đầu đã tới Ma Cao (Trung Quốc) tham dự phiên họp của Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa thuộc Liên hợp quốc (UNESCO) về việc bình xét các di sản tư liệu vào Chương trình "Ký ức thế giới". Hồ sơ "Bia đá các khoa thi tiến sĩ triều Lê - Mạc (1442-1779)" ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội) sẽ được bỏ phiếu bình chọn vào 15h hôm nay (9-3). "Kho" tư liệu quý giá Nằm trong quần thể di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám Hà Nội, hình ảnh những hàng bia đá trên lưng rùa đã trở thành một "biểu tượng đẹp của tinh thần hiếu học, đề cao sự nghiệp học hành, khoa cử của dân tộc Việt Nam" - nhà nghiên cứu về Hà Nội Nguyễn Vinh Phúc khẳng định. Ông cho biết thêm: Tuy Việt Nam tiếp thu truyền thống dựng bia từ Nho học Trung Quốc, nhưng điểm đặc biệt của 82 tấm bia tiến sĩ tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám Hà Nội là trên bia có khắc kèm các bài ký. Thông qua các bài văn bia này, nhà sử học có thể xác định quê quán, danh tính những bậc nhân tài; nhà địa lý, lịch sử có thể tra cứu những địa danh cũ để tìm ra những vùng đất cổ liên quan đến thời hiện tại; nhà nghiên cứu triết học có thêm những chứng cứ để khảo sát vai trò cũng như diễn tiến của Nho học ở Việt Nam... " Đây cũng chính là lý do để Ủy ban UNESCO Việt Nam lựa chọn 82 bia đá tiến sĩ ở Văn Miếu đề nghị UNESCO công nhận là di sản tư liệu thế giới trong đợt này mà không phải là di sản khác" - ông Phạm Sanh Châu, Vụ trưởng Vụ Văn hóa đối ngoại và UNESCO, Tổng Thư ký Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam cho hay… 82 tấm bia đá được dựng trong khoảng thời gian từ năm 1484 đến 1780 đã ghi lại lịch sử các khoa thi tiến sĩ được tổ chức từ năm 1442 đến 1779. Dựa trên tư liệu tổng hợp từ nội dung các tấm bia, hậu thế đã biết được trong hơn 300 năm, nước ta có 1.307 lượt người đỗ tiến sĩ. Không những thế, như TS Đặng Kim Ngọc, Giám đốc Trung tâm Hoạt động văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám phân tích, nghệ thuật tạo tác bia đá tiến sĩ được ghi nhận là đạt đến trình độ cao, thể hiện tài hoa của các nghệ nhân hàng đầu với nhiều phong cách trải qua nhiều thời kỳ. Quá trình dựng bia một cách cẩn thận, kỹ lưỡng, công phu như sử sách ghi lại càng cho thấy ý nghĩa đặc biệt của các tấm bia tiến sĩ trong nền Nho học nước ta. Vẹn nguyên tính thời sự Nhiều nội dung trong các bài ký khắc trên 82 tấm bia ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám đã trở nên bất hủ, lưu truyền hậu thế đến hôm nay vẫn vẹn nguyên tính thời sự. Chẳng hạn như "Hiền tài là nguyên khí quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh và hưng thịnh, nguyên khí suy thì thế nước yếu mà thấp hèn. Vì thế, các bậc đế vương thánh minh không đời nào không coi trọng việc giáo dục nhân tài, kén chọn kẻ sĩ, vun trồng nguyên khí quốc gia làm 1
công việc cần thiết" hay "dựng xây nghiệp lớn, diệt trừ tàn bạo, cứu dân lầm than" và "mở mang văn đức, thu nạp anh tài, đổi mới chính trị..." - bia tiến sĩ năm 1442, khắc 1484 của Thân Nhân Trung. Bia khoa thi tiến sĩ năm 1448 cũng đề cập: "Sự lớn lao của nền chính trị của bậc đế vương không gì quan trọng bằng việc trọng dụng nhân tài. Việc cai trị mà không lấy nhân tài làm gốc thì đều bị coi là thiếu đường hướng phát triển". Vấn đề coi trọng hiền tài tiếp tục được nhấn mạnh trong bia khoa thi 1463 do Đào Cử soạn: "Mở cửa cầu hiền, sửa sang nền đức, cổ vũ lòng dân" hoặc "Đem lòng nhân hậu vun bồi cho mệnh mạch Nhà nước". Nói về ý nghĩa các bài ký trên bia đá tiến sĩ ở Văn Miếu, GS Ngô Đức Thọ thêm một lần nữa nhận định: "Văn bia Văn Miếu chính là câu chuyện xây dựng đội ngũ trí thức Nho học Việt Nam. Tôi nghĩ rằng ngày nay chúng ta lẽ nào lại quên mất phép biện chứng lịch sử để không hình dung ra nếu Lý Thái Tổ và các con cháu nối ngôi không tiến đến ngôi đền tư tưởng của Khổng giáo thì ắt hẳn chỉ dẫm chân tại chỗ, duy trì thôn xóm không một tiếng đọc Thi Thư". GS cũng nói thêm: "Văn tức là người, nhưng con chữ chỉ là phương tiện, nếu các thế hệ ngày nay và mai sau rẻ rúng với tri thức, thành tựu của người xưa thì khó biết đặt chân lên mảnh đất nào để tiến lên". Thông điệp từ các bài ký nói trên dẫu được ghi từ 300 năm trước nhưng vẫn còn nguyên vẹn tính thời sự cho hôm nay và mãi mai sau… (https://dangcongsan.vn/tu-tuong-van-hoa/82-tam-bia-tien-si-o-van-mieu--quoc-tu-giam- ha-noi-tieng-noi-cua-lich-su-va-thoi-dai-10325.html) Thực hiện các yêu cầu: Câu 1. (0.5 điểm) Xác định thể loại của văn bản. Câu 2. (0.5 điểm) Chỉ ra các yếu tố hình thức được sử dụng trong văn bản. Câu 3. (0.5 điểm) Nêu nội dung chính của văn bản. Câu 4. (1.0 điểm) Văn bản trên có thể được chia làm mấy phần? Nêu nội dung của từng phần? Câu 5. (1.0 điểm) Phân tích mối liên hệ giữa các phần trong việc thể hiện thông tin chính của văn bản? Câu 6. (1.0 điểm) Quan điểm của người viết được thể hiện như thế nào qua văn bản trên? Câu 7. (1.0 điểm) Từ văn bản trên, anh/ chị có suy nghĩ gì về vai trò của văn bia với mỗi con người Việt Nam. Câu 8. (0.5 điểm) Thông điệp nào mà tác giả bài viết muốn gửi gắm đến bạn đọc? II. VIẾT (4,0 điểm) Anh/chị hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) trình bày suy nghĩ của bản thân về sức mạnh của tri thức. -------HẾT------ Họ và tên:……………………..………..Số báo danh:…………………………………… 2
HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ KT CUỐI KỲ II – NGỮ VĂN 10 NĂM HỌC 2023-2024 Thời gian làm bài: 90 phút Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 4,0 1 Văn bản trên thuộc thể loại: Thông tin Hướng dẫn chấm: 0,5 - Trả lời như đáp án: 0,5 điểm - Trả lời không đúng như đáp án hoặc không trả lời: 0,0 điểm. 2 Các yếu tố hình thức được sử dụng trong văn bản là: Nhan đề, sapo, 0,5 các dòng in đậm. Hướng dẫn chấm: - Trả lời như đáp án hoặc tương đương: 0,5 điểm - Trả lời đúng 1 ý: 0,25 điểm - Trả lời không đúng hoặc không trả lời: 0,0 điểm 3 Nội dung chính của văn bản: Giá trị lịch sử và thời sự của 82 bia tiến sĩ ở Văn Miếu Quốc Tử Giám. Hướng dẫn chấm: 0,5 - Trả lời như đáp án hoặc tương đương: 0,5 điểm - Trả lời đúng 1 ý: 0,25 điểm - Trả lời không đúng như đáp án hoặc không trả lời: 0,0 điểm. 4 Văn bản được chia làm 2 phần: – Phần 1: Khẳng định 82 văn bia là "Kho" tư liệu quý giá. 1,0 – Phần 2: Ý nghĩa thời sự của văn bia ngày nay. Hướng dẫn chấm: - Trả lời như đáp án hoặc tương đương: 1,0 điểm - Trả lời được 1 ý, ý còn lại chưa rõ:0,5- 0,75 điểm -Trả lời chung chung, sơ sài: 0,25 điểm - Trả lời không đúng như đáp án hoặc không trả lời: 0,0 điểm 5 Phân tích mối liên hệ giữa các phần trong việc thể hiện thông tin chính của văn bản: Các phần trong văn bản có quan hệ chặt chẽ với nhau: - Phần 1 cho ta thấy nguyên nhân văn bia là kho tư liệu quý giá của lịch sử nước nhà. 1,0 - Phần 2 làm rõ giá trị, ý nghĩa thời sự và giáo dục của văn bia. => Như vậy, cả 2 phần có mối liên hệ chặt chẽ với nhau trong việc thể hiện thông tin chính của văn bản: đó là đều tập trung nói về giá trị lịch sử và thời đại của 82 văn bia ở Văn Miếu – Quốc Tử Giám Hướng dẫn chấm: - Trả lời như đáp án hoặc tương đương: 1,0 điểm - Trả lời được ½ số ý trở lên: 0,5- 0,75 điểm -Trả lời chung chung, sơ sài: 0,25 điểm - Trả lời không đúng như đáp án hoặc không trả lời: 0,0 điểm 6 Quan điểm của người viết được thể hiện qua các luận điểm: - Quá trình dựng bia một cách cẩn thận, kỹ lưỡng, công phu như sử sách ghi lại càng cho thấy ý nghĩa đặc biệt của các tấm bia tiến sĩ trong nền Nho học nước ta. 1,0 - Thông điệp từ các bài ký nói trên dẫu được ghi từ 300 năm trước nhưng vẫn còn nguyên vẹn tính thời sự cho hôm nay và mãi mai sau. => Khẳng định giá trị lịch sử và thời sự của 82 bia tiến sĩ ở Văn Miếu. Hướng dẫn chấm: 3
- Trả lời như đáp án hoặc tương đương: 1,0 điểm - Trả lời được ½ số ý trở lên: 0,5- 0,75 điểm -Trả lời chung chung, sơ sài: 0,25 điểm - Trả lời không đúng như đáp án hoặc không trả lời: 0,0 điểm 7 Suy nghĩ gì về vai trò của văn bia đối với mỗi con người Việt Nam: – Hiểu thêm về lịch sử của nước nhà. 1,0 – Ca ngợi phẩm chất hiếu học. – Khích lệ, động viên hiền tài học tập giúp nước, giúp đời, lưu danh cùng núi sông. Hướng dẫn chấm: - Trả lời như đáp án hoặc tương đương: 1,0 điểm - Trả lời được ½ số ý trở lên: 0,5- 0,75 điểm -Trả lời chung chung, sơ sài: 0,25 điểm - Trả lời không đúng như đáp án hoặc không trả lời: 0,0 điểm (Lưu ý: HS có thể có cách diễn đạt khác, miễn là lí giải hợp lí, thuyết phục thì vẫn cho điểm) 8 Thông điệp mà tác giả gửi gắm: - Học tập ra sức giúp nước, giúp đời - Trân trọng và phát huy truyền thống hiếu học của cha ông. Hướng dẫn chấm: 0,5 - Trả lời như đáp án: 0,5 điểm - Trả lời đúng 1 ý: 0,25 điểm - Trả lời không đúng như đáp án hoặc không trả lời: 0,0 điểm. II VIẾT 4,0 1 Viết bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) trình bày suy nghĩ của 4,0 anh/ chị về sức mạnh của tri thức. a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn Xác định đúng yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 500 chữ) 0,25 của bài văn. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận 0,25 Nghị luận về sức mạnh của tri thức. c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận 2,5 Xác định được các ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận, sau đây là một số gợi ý: 1. Mở bài Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: tri thức là sức mạnh. 2. Thân bài a. Giải thích - Tri thức: là kho tàng kiến thức khổng lồ mà con người đã tích lũy được nhiều năm nay, được lưu trữ dưới dạng sách vở hoặc thông tin. Tri thức của mỗi con người là chính là những gì mà con người tích lũy được thông qua quá trình học tập, nghiên cứu. b. Phân tích - Con người muốn thành công, tạo được thành tựu cho bản thân, xây dựng xã hội tốt đẹp thì chúng ta phải học tập, trau dồi kiến thức. - Tri thức giúp con người vươn tới những điều tưởng chừng như không thể, khám phá ra những chân trời mới, những điều thú vị, kì vĩ của thiên nhiên, của vũ trụ. - Nếu con người sống mà không có tri thức, không có kiến thức, không có kế hoạch, mục tiêu thì sẽ thụt lùi so với xã hội và trở nên thấp kém, kéo theo đó là cuộc sống đi xuống. - Tri thức là cốt lõi để xã hội này phát triển. 4
c. Chứng minh - Học sinh tự lấy dẫn chứng về những tấm gương tích cực trau dồi tri thức và khiến cho cuộc sống, xã hội tốt đẹp hơn. Lưu ý: dẫn chứng phải tiêu biểu, nổi bật, được nhiều người biết đến. d. Phản đề - Tuy nhiên, trong cuộc sống vẫn còn có nhiều người vẫn chưa có nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của kiến thức, lại có những người không cố gắng trau dồi để hoàn thiện bản thân mình để cống hiến cho xã hội,… những người này cần bị thẳng thắn phê phán, chỉ trích. 3. Kết bài Khái quát lại vấn đề nghị luận: tri thức là sức mạnh; đồng thời rút ra bài học và liên hệ bản thân. Hướng dẫn chấm: - Viết đầy đủ, sâu sắc: 2,0 điểm – 2,5 điểm. - Viết đầy đủ nhưng có ý còn chưa rõ: 1,25 điểm - 1,75 điểm. - Viết chưa đầy đủ hoặc chung chung, sơ sài: 0,25 điểm - 1,0 điểm d. Diễn đạt Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn 0,5 Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp. e. Sáng tạo Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ. 0,5 Hướng dẫn chấm: - Đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm. - Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm. 5