
76
Điều tra khảo sát một số loài tre, trúc tại các vùng,
miền Việt Nam
Trần Ngọc Thanha*, Phan Thu Thảob, Lưu Hồng Trườngc, Triệu Tuấn Anhd
Tóm tắt:
Tre trc phân b t nhiên kh rng, c th thy nhiu h sinh thi rng t nhiên, rng trng,
cây xanh đưng ph, hoa viên, vưn sưu tp thc vt tt c cc vng, min, t min ni pha
Bc, pha Nam, Tây Nguyên, duyên hi Nam Trung B Vit Nam. Kt qu nghiên cu cho thy
c 93 loi tre đưc pht hin trong qu trnh điu tra. Chi Tre (Bambusa) chim tn sut xut
hin cao nht 41,9%, chi Lung (Dendrocalamus) 18,2% v mt s chi khc. Cho đn nay, nhiu
loi tre cng chưa đưc đnh danh c th bng phương php mô t hnh thi. V vy cn c
nhng phương php tiên tin hơn nhm đnh danh tre trc. C 73/93 loi tre trc điu tra đ
đưc di thc, trng thnh công cc vưn thc vt. Kt qu điu tra đt 7 khu rng tre cng
cho thy cc khu rng c xut hin tre trc, nhn chung đ ph ca đt tt, ch s tng vi sinh
vt cao. Điu ny c th l gii h sinh thi rng tre trc không ch c kh năng gi đt, chng
xi mn, cung cp lâm sn ph m cn c trin vng ci to đt.
Từ khóa: tre, rng, phân b, đ ph đt, Vit Nam
a Vin Nông nghip v Pht trin nông thôn Tây Nguyên - Trưng Đi hc Đông Á. 40 Phm Hng,
TP. Buôn Ma Thut, tnh Đăk Lăk. e-mail: thanhtn@donga.edu.vn
b Trưng Đi hc Đông Á; 33 Xô Vit Ngh Tnh, phưng Ha Cưng Nam, qun Hi Châu, TP. Đ Nng.
e-mail: thaopt@donga.edu.vn
c Vin Sinh thi hc Min Nam, 1D Đưng TL 29, Thnh Lc, Qun 12, TP. H Ch Minh.
e-mail: hongtruongluu@gmail.com
d Trưng Đi hc Đông Á; 33 Xô Vit Ngh Tnh, phưng Ha Cưng Nam, qun Hi Châu, TP. Đ Nng.
e-mail: anhtt.kd@donga.edu.vn
* Tác giả chịu trách nhim chính.
Tạp chí Khoa học Đại học Đông Á, Tp 3, S 4(12), Thng 12.2024, tr. 76-101
©Trưng Đi hc Đông Á, Đ Nng, Vit Nam ISSN: 2815 - 5807

77
Abstract:
Bamboos are distributed quite widely, can be found in natural forests, planted forest
ecosystems, in the streets, home gardens, and botanical gardens from the northern mountains,
the southern, the central highlands, and the southern central coast of Vietnam. This study
showed that 93 bamboo species were encountered during the investigation, Bambusa accounted
for the highest occurrence frequency at 41.9%, Dendrocalamus frequency is 18.2% and others.
Up to now, many bamboo species have not been identified specifically by complexion.
Therefore, there is a need for incoming research to better identify different bamboo species.
There are 73/93 investigated species have been successfully adopted and grown in botanical
gardens. The soil investigated result at seven bamboo forests showed that the bamboo forests,
in general, the soil fertility is quite good, the total microbial index is quite high. This can be
explained that the bamboo ecosystem not only has the ability to hold soil, prevent erosion,
provide non timber forest products, but also has the potential to improve soil fertility.
Keywords: bamboo, forests, distribution, soil fertility, Vietnam
Received: 26.8.2024; Accepted: 15.12.2024; Published: 30.12.2024
DOI: 10.59907/daujs.3.4.2024.399
Survey and Investigation of Bamboo Species in Various
Regions of Vietnam.
Tran Ngoc Thanha*, Phan Thu Thaob, Luu Hong Truongc, Trieu Tuan Anhd
ISSN: 2815 - 5807 Dong A University Journal of Science, Vol. 3, No. 4(12), Dec 2024, pp. 76-101
©Dong A University, Danang City, Vietnam
a Dong A University; 33 Xo Viet Nghe Tinh Street, Hoa Cuong Nam Ward, Hai Chau District, Danang
City, Vietnam. e-mail: thanhtn.daklak@donga.edu.vn
b Dong A University; 33 Xo Viet Nghe Tinh Street, Hoa Cuong Nam Ward, Hai Chau District, Danang
City, Vietnam. e-mail: thaopt@donga.edu.vn
c The Southern Institute of Ecology; 1D, Thanh Loc 29 Street, Thanh Loc Ward, District 12, Ho Chi Minh
City, Vietnam. e-mail: hongtruongluu@gmail.com
d Dong A University; 33 Xo Viet Nghe Tinh Street, Hoa Cuong Nam Ward, Hai Chau District, Danang
City, Vietnam. e-mail: anhtt.kd@donga.edu.vn
* Corresponding author.

78
Gii thiu
Tre trc l loi thc vt thuc h Ha tho (Poaceae hoc cn đưc gi l Gramineae)
phân h Babosoideae (Tran, 2010; Nguyn, 2005). Trên th gii, tng s loi tre trc c trên
1.400 loi, chia thnh 116 chi, trong đ c khong 62% s loi c ngun gc t châu Á (Liu
v cng s, 2018; Xu v cng s, 2020). Tre trc Vit Nam phân b t nhiên kh rng, c
th thy h sinh thi rng t nhiên, rng trng, cây xanh đưng ph, hoa viên, vưn sưu
tp thc vt tt c cc vng, min, t min ni pha Bc, Tây Nguyên, duyên hi Nam
Trung B cng như cc tnh pha nam. Cho đn nay, cc kt qu nghiên cu, ti liu đ
xut bn cho thy c khong trên 210 loi tre trc đ đưc tm thy Vit Nam, đưc xc
lp danh mc, đt tên ting Vit (Nguyn, 2005). Mc d vy vn cn nhiu loi chưa đưc
đnh danh, đt tên khoa hc. Nhiu công trnh nghiên cu tre trc đ đưc thc hin bi
cc nh khoa hc trong v ngoi nưc đ tm hiu v thc trng phân b, đa dng loi, bo
tn v s dng tre trc, song đ hiu bit sâu sc v h sinh thi tre trc, k thut di thc
tre trc đ trng cc vng min vn l ch đ th v, thu ht s quan tâm ca nhiu nh
khoa hc. Nghiên cu ny cung cp mt s thông tin kt qu điu tra, kho st cc loi tre
trc cc vng min ca Vit Nam 8 tnh v 3 khu vưn sưu tp tre trc.
Phương pháp nghiên cứu
Đ thc hin nghiên cu ny tc gi đ p dng phương php tng hp bao gm:
nghiên cu ti liu (desk study) v điu tra kho st thc đa (field survey). Ngoi ra,
nghiên cu cn c s tham vn ca cc chuyên gia c kinh nghim v tre trc.
Nghiên cứu tài liệu
Đ ti đ thu thp cc ti liu, d liu, công trnh nghiên cu liên quan đn tre trc
trong v ngoi nưc; cc bi bo khoa hc đ công b v cc loi tre trc mi ti Vit Nam
trong đ cc ti liu ca cc nh khoa hc chuyên sâu v thc vt ni chung, tre trc ni
riêng đ đưc tham kho như PGS.TS. Nguyn Văn Ngha, PGS.TS. Trn Văn Tin v
nhiu tc gi khc. Tng s ti liu tham kho ca cc tc gi trong nưc l 28 ti liu, cc
ti liu nghiên cu ca cc tc gi nưc ngoi l 40 ti liu v nhiu đu sch v tre trc Vit
Nam, k thut trng tre trc, tre trc Đông Dương.
Điều tra thực địa
Căn c vo thc trng phân b ca cc loi tre, trc ti cc khu rng, đ đnh gi đưc
thc trng sinh trưng, pht trin v đc đim lâm hc ca cc loi tre trc rng t nhiên
v rng trng, nhm nghiên cu đ điu tra 11 ô tiêu chun (OTC) v 42 ô dng bn (ODB)
trên đa bn ca 8 tnh (Đăk Lăk, Lâm Đng, Khnh Ha, Đng Nai, Đ Nng, Bnh Phưc,
Ph Th v H Giang). Ngoi ra, nhm nghiên cu đ t chc kho st ti 42 đim (trên đa

79
bn 11 tnh) c tre trc mc t nhiên v trng nhân to đ tm hiu tnh hnh sinh trưng,
điu kin sinh thi v hnh thi ca cc loi tre trc.
Phương thc lp OTC theo đin hnh ca tng khu vc. Din tch mỗi OTC l 1.000 m2
(40 × 25m).
- Đi vi tre trc mc tn: điu tra s cây, đưng knh v chiu cao trung bnh ca tre
trc trong tng ô ph.
- Đi vi tre trc mc cm: đo đm s bi trong ô tiêu chun v s cây trong ba bi
trung bnh.
- Đm s cây tre trc c đưng knh ≥ 01 cm (đi vi tre trc nh) v > 2 cm (đi vi
tre trc c đưng knh ln) v phân theo 3 t tui: non, trung bnh, gi.
- Đo đưng knh v tr 1,3 m: mỗi loi cây, mỗi t tui (non, trung bnh, gi) chn
mt cây c đưng knh trung bnh đ đo. Đưng knh 1,3 m ti thiu đưc đo đm t ≥ 2
cm. Đơn v đo l cm, ly trn 1 cm.
- Đo chiu cao vt ngn (đn v tr ngn c đưng knh 1 cm) ca nhng cây đ chn
đ đo đưng knh. Đơn v đo l mét (m), ly trn 0,5 m.
Ti cc OTC, đ lp 4 ODB đ điu tra chi tit v cây ti sinh. Cc ODB c din tch 25 m2
(5 m × 5 m), tng s ODB đ điu tra l l 42.
Phân loại tre trc: trong qu trnh điu tra thc t, nhm nghiên cu chp nh, ly mu
tiêu bn, quan st hnh thi, đa đim phân b sau đ đi chiu vi ti liu, sch chuyên
kho như Tre trc Vit Nam (Nguyn Hong Ngha 2005), Cây c Vit Nam (Phm Hong
H, 1999) kt hp xin kin tư vn ca chuyên gia. V đnh danh tên khoa hc da vo cc
trang web www.newworldencyclopedia.org/entry/Bamboo v danh mc cc loi tre trc
Vit Nam (Nguyn Hong Ngha, 2009).
Phân loi tre trc
Trong qu trnh điu tra thc t, nhm nghiên cu chp nh, ly mu tiêu bn, quan
st hnh thi, đa đim phân b sau đ đi chiu vi ti liu, sch chuyên kho như Tre
trc Vit Nam (Nguyn Hong Ngha 2005), Cây c Vit Nam (Phm Hong H, 1999), kt
hp xin kin tư vn ca chuyên gia. V đnh danh tên khoa hc da vo cc trang web
http://www.newworldencyclodia.org/entry/Bamboo v danh mc cc loi tre trc Vit
Nam (Nguyn Hong Ngha, 2009).
Phân tích mẫu đất
- Ti cc khu vc điu tra, kho st (gm: Vưn tre Tnh Viên, Lng tre Ph An, Khu
sưu tp tre trc Đoan Hng, Vưn Quc gia Yok Đôn, Vưn Quc gia B Gia Mp, Rng
Trc đen H Giang). Nhm nghiên cu đ tin hnh ly 3 mu phân tch đt ti mt khu

80
vc. Ngoi ra, ti huyn Lăk, tnh Đăk Lăk, Nhm nghiên cu đ ly 3 mu đt đ tm hiu
cc ch tiêu đt đi vi mt s loi tre trc đc trưng cho khu rng ny. Tng s mu đt
đ phân tch l 21 mu.
- Mỗi mu đt thu thp, đ tin hnh phân tch 11 ch tiêu cơ bn đ đnh gi đ ph
ca đt, tm hiu thc trng th nhưng ca cc khu rng đang c tre trc, kh năng trng
sinh trưng ca tre trong tương lai, cng như đ xut cc bin php chăm sc, nuôi dưng
tre trc. Cc ch tiêu đ phân tch gm:
1. Thnh phn cơ gii (t l cc cp ht): Ct (%), Limon (%), Sét (%).
2. Kh năng trao đi Cation ca đt CEC (cmol+/kg)
3. Dung trng (g/cm3)
4. pH KCL
5. Hm lưng cht hu cơ (% OM)
6. Nitơ tng s (%)
7. P2O5 d tiêu (mg/100 g đt)
8. K2O d tiêu (mg/100 g đt)
9. Meq Ca2+/100 g đt)
10. Meq Mg2+/100 g đt
11. Tng vi sinh vt trong đt (x 106CFU/g/đt)
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Kt qu điều tra và kho sát các loài tre, trc ti vưn sưu tp
C 3 vưn sưu tp tre trc đ đưc điu tra, kho st:
* Vưn sưu tp thc vt Cu Hai (thuc huyn Đoan Hng, tnh Ph Th) l mt trong
nhng vưn sưu tp thc vt ln ca Vit Nam đưc xây dng t năm 1991. Trong đ, tre
trc đưc ghi nhn c 93 loi, thuc 16 chi, c mt s chi sưu tp đưc nhiu loi như chi tre
(Bambusa) c 31 loi, chi Lung (Dendrocalamus) c 29 loi, chi Trc (Phyllostachys) c 9 loi.
Mt s chi c mt loi như chi My lênh lang (Ferrocalamus), chi Tm vông (Thyrostachys),
chi Giang (Maclurochloa) v chi Lnh anh (Oligostachyum). Vưn thc vt Cu Hai cn sưu
tp đưc cc loi tre đc hu ca Vit Nam đi din cho cc vng min. Trong s 29 loi tre
đưc xc đnh l đc hu ca quc gia c 15 loi mi đưc công b t năm 2010 đn năm 2017
(Mai cây, Mai dây, Bương lông Đin Biên, My pa cy, Din đ, Pa mn, My mơi, Din
trng, Đng, My pa png, Bương mc, My lênh lang, Giang, Tre qu tht cc phương,