Vietnam J. Agri. Sci. 2025, Vol. 23, No. 1: 117-126
Tp cKhoa hc Nông nghip Vit Nam 2025, 23(11): 117-126
www.vnua.edu.vn
117
ĐỊNH GIÁ GIÁ TR TRƯỜNG ĐẠI HỌC THEO PHƯƠNG PHÁP GOODWILL:
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ ĐỊNH HƯỚNG NG DNG
Phm Th Hương Dịu, Phí Th Dim Hng*
Khoa Kế toán và Qun tr kinh doanh, Hc vin Nông nghip Vit Nam
*Tác gi liên h: ptdhong@vnua.edu.vn
Ngày nhn bài: 25.11.2024 Ngày chp nhận đăng: 17.01.2025
M TẮT
Bài viết nhm gii thiệu phương pháp định giá trường đại học theo phương pháp Goodwill với những ưu,
nhược điểm theo các sở tính toán khác nhau. Trên cơ s các quy định hin hành ti Việt Nam, phương pháp
Goodwill theo quan đim thu nhập theo quan điểm chuyên gia được khuyến cáo là phù hợp hơn nhất cho các
s giáo dục đại hc. Áp dụng hai phương pháp này vào một đại học được giấu tên, theo quan điểm thu nhp, giá tr
của trường đạt 8.903 t đồng (trong điu kin rủi ro thông thường r = 3%) và 8.419,5 t đồng (trong điều kin ri ro r
= 12%). Trong khi đó, theo quan đim chuyên gia, kết qu lần lượt là 8.275,1 t đồng và 7.977 t đồng. Kết qu tính
toán cho thy , đểhoàn thin công tác định giá trong tương lai, trường đại hc này cần: (i) Thay đổi quan điểm v
định giá t chc; (ii) Ghi nhận đầy đủ giá tr tài sn vô hình và hu hình của đơn vị; (iii) Xây dng và cp nhật thường
xuyên h thng sở d liu nn tng (iv) Áp dụng đồng thi nhiều phương pháp định giá khác nhau đ
s đối sánh.
T khoá: Giá tr t chức, Định giá cơ sở giáo dục đại học, Phương pháp Goodwill.
University Brand Valuation by Goodwill-based Methods: Theory and Applications
ABSTRACT
The aim of study is to introduce the Goodwill-based method applying for university valuation in different
calculation-based methods. In combination with current regulations in Vietnam, the study highly recommended the
Goodwill method, based on both income approach and expert approach as the two most suitable for valuing higher
education institutions. When applied those two methods to an unnamed university, the valuation results using the
income approach yielded the unisversity’s value of VND 8,903 billion under normal conditions (r = 3%) and VND
8,419.5 billion under risk-adjusted conditions (r = 12%). Meanwhile, according to expert approach, the univeristy’s
value was VND 8,275.1 billion and VND 7,977 billion, respectively. Based on this research result to further enhance
the accuracy and applicability of the valuation methodology for university in the future, the university needs to: (i)
change its point of view in the university value appraisal; (ii) fully account for both the value of tangible and intangible
assets of the univeristy; (iii) develop and regularly update the univerisity’s database; and (iv) carry out the different
organization’s valuation methods for benchmarking among others.
Keywords: Organization’s value, University’s valuation, Goodwill-based methods.
1. ĐT VN Đ
Hiện nay các hoät đûng mua bán hợp nhçt,
hoät đûng nhāợng quyền thāćng hiệu trong khøi
doanh nghiệp (DN) rçt lĉn nên nhu cæu đðnh
giá giá trð (ĐGGT) hiện hąu tiềm nëng để
làm cën trao đùi khöng nhó (Phäm Thð
Hāćng Dðu, 2019). ĐGGT chăc (TC) đāợc hiểu
t quá trình tùng hợp đo lāĈng giá trð
kinh tế cþa đćn trong hiện täi tāćng lai
(Interbrand, 2018).
Khác vĉi khøi DN, chāa tĂng đćn vð
giáo dĀc nào, ít nhçt täi Việt Nam (VN) cöng
giá trð thāćng hiệu (GTTH) cþa mình, mðc
luön nhiều hoät đûng xåy dĆng quâng
thāćng hiệu. Thāćng hiệu giáo dĀc đäi hõc
Định giá giá tr trường đại học theo phương pháp Goodwill: Cơ sở lý luận và định hướng ng dng
118
(GDĐH) nhên thăc hay câm xýc bĊi ngāĈi hõc
hoðc ngāĈi mua tiềm nëng các kinh
nghiệm liên quan đến việc giao dðch i mût TC
hõc thuêt, vĉi sân phèm dðch a TC hõc
thuêt (McNally & Speak, 2002). Điều này giýp
ngāĈi hõc phån biệt đāợc trāĈng này vĉi trāĈng
khác giýp ngāĈi hõc tiềm nëng đāa ra quyết
đðnh nhêp hõc (Bennett & Ali-Choudhury,
2009). GTTH mût phæn trong giá trð TC cþa
bçt kỳ hay đćn giáo dĀc nào. Trong mût
cuûc khâo sát täi n trāĈng (Kinh tế quøc dån,
Thāćng mäi, Ngoäi thāćng, Hõc viện tài chính),
tác giâ Phäm Thð Hiền (2018) đāa ra bøn thành
nhên diện GTTH cþa mût trāĈng đäi hõc
(ĐH) nhên biết thāćng hiu, chçt ng câm
nhên, ln tāĊng thāćng hiệu và trung thành
thāćng hiệu. Theo Vÿ Thð Phāćng Anh (2019)
thế cþa c trāĈng vén đāợc nhìn nhên chþ
yếu qua các liệu tuyển sinh nhā tsinh
đëng ký tham kỳ thi, điểm chuèn trýng
tuyn, tỷ lệ nh tranh đæu vào. Mðc dü các tác
giâ đều thĂa nhên GTTH n đề hết săc
quan tåm täi VN nng chî dĂng läi Ċ măc đû
phån tích c thành tø thāćng hiệu ca
hoðc rçt ít đề cêp đến c đðnh GTTH g t
tùng thể cþa đćn vð.
ThĆc tế quan điểm rìng việc đðnh g
mût TC chî phù hp vĉi khøi DN quy mô lĉn chă
khöng dành cho các đào o. Tuy nhiên,
khi chuyển sang chế tĆ chþ, sĆ cänh tranh
tuyn sinh din ra gay gít hćn thì nhu cæu nâng
cao hình ânh uy tín cþa các trāĈng ĐH cho
ngāĈi hõc, hûi, nhà đæu tā, tài trợ„ ngày
càng cao. Chính vì vêy, việc xác đðnh đāc g
trð tù chăc (GTTC) GTTH trĊ nên cæn thiết
hćn đøi vĉi các trāĈng ĐH.
Tuy nhiên, vic ĐGGT cþa mût TC th
đāc tiến hành theo nhiu cách khác nhau, tùy
theo đðc điểm và mĀc tiêu cþa TC đò. i VN
các tiêu chuèn này vén còn nhiu tranh cãi khi
áp dĀng chāa thuyết phĀc đāợc hết các bên
liên quan. Đøi vĉi các đćn hoät đûng trong
phäm vi quøc gia (không có hoðc rçt ít hoät đûng
quøc tế), hõ thāĈng chõn cách đðnh giá theo
thöng (TT) ĉng dén cþa Bû Tài chính
(BTC). Giá trð đðnh giá đāợc xác đðnh trên
tính toán giá trð li thế KD dĆa trên giá trð sù
sách, t suçt li nhuên (LN) sau thuế trên vøn
(Đào Cöng Bình, 2018). Tuy nhiên, cách xác
đðnh này cÿng cò khác bit lĉn so vĉi giá hin
täi (hoðc giá thð trāĈng) chāa phân ánh hết
giá trð thĆc cþa TC.
Múi cách thăc tiến hành đều yêu cæu điều
kin áp dĀng nhçt đðnh đều āu, nhāc
điểm riêng, nhāng dü theo cách nào, thì vic
đðnh g GTTC cÿng phĀ thuûc vào tính
giá trð. Vic xác đðnh sĊ giá trð läi phĀ thuûc
vào phāćng pháp (PP) đðnh giá cĀ th, trong đò
đðnh giá theo giá trð li thế thāćng i (LTTM)
(còn gõi PP đðnh lāợng Goodwill, sau đåy gõi
tít PP Goodwill) āu đim php vĉi đćn
vð uy tín trên thð trāĈng. Trong đào täo đäi
hõc TĐH), PP Goodwill phù hp vĉi đćn
vêt chçt tøt, b dày lðch sĄ dài hoät
đûng nghiên cău khoa hõc (NCKH) chuyn
giao ng ngh đa ng. Tuy nhiên, PP này vén
còn mĉi đøi vĉi VNi chung khøi các trāĈng
ĐH nòi riêng. MĀc tiêu cþa nghiên cău là làm rõ
các nhąng āu, điểm điu kin áp dĀng cþa
PP Goodwill theo tĂng đðnh giá cĀ th
bìng vic ăng dĀng PP này đøi vĉi GDĐH.
Trên cć đò đề xuçt nhąng kiến nghð giâi pháp
đðnh hāĉng thĆc hin việc xác đðnh GTTC góp
phæn thýc đèy hoät đûng quân cþa giáo
dĀc nói chung.
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU
2.1. Phương pháp tiếp cn
Tiếp cên trên sĊ kết quâ nghiên cău cþa
Pablo Fernández (2004) Lohar & cs (2024),
nghiên cău thĆc hiện đøi sánh các chî tiêu
nûi hàm cþa tĂng PP để tìm ra sĆ khác bit
điu kin thĆc hin cĀ th. Đ÷ng thĈi, kết hp
vĉi tùng hp tài liu theo tiêu chuèn thèm đðnh
giá cþa VN täi TT 28/2021/TT-BTC ngày
27/04/2021cþa BTC đðc điểm cþa
GDĐH để khuyến nghð PP phù hp cho khøi các
trāĈng ĐH.
Tiếp đò, nghiên cău thĆc hin tính toán
theo các gtrð Goodwill khác nhau trên
cùng mût mût bû sø liu v trāĈng ĐH đāc giçu
Phm Th Hương Dịu, Phí Th Dim Hng
119
tên vĉi các hoät đûng chþ yếu v nghiên cău
giâng däy để làm thâo luên đ xuçt
kiến nghð. Các sø liu chþ yếu đāợc sĄ dĀng dĆa
trên nn tâng toán tài chính, nhìm xác đðnh giá
trð liên quan thông qua công cĀ hú tr tính cþa
phæn mm excel thông dĀng.
2.2. Khung phân tích hn chế ca
nghiên cu
TĂ tùng quan tài liu thuyết, nghiên cău
tiến hành phån tích: (i) cć sĊ xác đðnh; (ii) tính
phù hợp, đû chính xác (iii) đáp ăng quy đðnh
hin hành täi VN cþa tĂng PP, để nhên din các
āu, nhāợc điểm theo tĂng PP Goodwill cĀ th.
Sau đò, n dĀng tính toán bìng excel vĉi mût
bû sø liu cĀ th để tìm ra gtrð cþa TC đò và
đề xuçt các kiến nghð áp dĀng đøi vĉi trāĈng
ĐH. Các i dung sĊ phån tích đāợc trình
bày tóm tít qua hình 1.
Hän chế cþa nghiên cău này vic tiếp cên
sø liu khâo sát chāa tính thĆc tin cao, mût
phæn bĊi trāĈng ĐH đāợc khâo sát không sïn
sø liu tính theo li ích-chi phí hay rþi ro
(RR) (vì chþ yếu xác đðnh là giá trð sù sách thuæn
týy). Do đò, việc giâ đðnh sø liệu ý nghïa n
dĀng nh toán đðnh hāĉng giâi pháp khíc
phĀc tình träng hin täi cþa các trāĈng, cÿng
nhā c tiêu cþa nghiên cău giĉi thiu mût
PP mĉi trong ĐGGT cþa ĐTĐH nhiều hćn
là đû chính xác cþa giá trðnh toán.
Hình 1. Khung phân tích
Phân tích, đánh giá:
Ưu – Nhược
Xác định
mô hình
đnh giá phù hp
Cơ sở
xác đnh
Quy
định
hin
hành
Tính phù hp,
độ chính xác
(i) i sn hu nh
+
(ii) i sn hình
- PP đnh giá c đin;
- PP quan đim thu nhp;
- PP chuyên gia Cu Âu;
- PP gián tiếp;
- PP trc tiếp;
- PP mua (Li nhun ng
năm);
- PP gii hn và th ni LS.
Đào tạo:
+ Đa nnh;
+ Đa ngh.
NCKH:
+ Công b
quc tế;
+ Chuyn giao
SP,...
Nn lực:
+ Giáo sư, tiến ;
+ Chuyên gia,...
Cơ s vật chất:
+ Png hc, thư
vin;
+ Thiết b thí
,…
Vn dụng PP định ng
Goodwill ti Đi hc X
Mô hình lý thuyết PP
định lượng Goodwill
Đặc điểm chungtrường
đại hc Vit Nam
Đề xut PP
Goodwill phù hp
Đề xut gii pháp
định giá
Định giá giá tr trường đại học theo phương pháp Goodwill: Cơ sở lý luận và định hướng ng dng
120
2.3. Phương pháp nghiên cứu
Phāćng pháp thu thêp sø liu đāc sĄ dĀng
chính trong nghiên cău này. Ngoài sø liu thă
cçp tĂ các ngu÷n sïn TT 28/2021/TT-BTC
ngày 27/04/2021 cþa BTC, nghiên cău tiến hành
thu thêp sø liệu p täi mût trāĈng ĐH giçu
tên để làm minh hoä. Trong đò, sø liu v
quy mö, u TS, hiu quâ hoät đûng cþa
trāĈng đāợc thu thêp thông qua báo cáo tài
chính (BCTC) công bø giai đoän 2015-2020. Các
thông tin v đðc điểm đćn vð, đðnh hāĉng phát
triển ghi nhên cþa kế toán đāợc thu
thêp thöng qua trao đùi trĆc tiếp vĉi các bû
phên, nhån liên quan đến quân tài chính
cþa trāĈng trong khoâng thĈi gian tĂ tháng 7
đến tháng 9/2022. Bên cänh đò, PP so sánh cÿng
đāc sĄ dĀng để phân tích sĆ khác bit giąa các
đðnh lāợng Goodwill khác nhau tĂ đò làm
cć sĊ đề xuçt kiến nghð phù hp.
3. KT QU THO LUN
3.1. Mt s sở lun thc tin v các
PP định giá Goodwill
3.1.1. Cơ sở lý luận
Goodwill PP xác đðnh giá trð DN dĆa trên
cć sĊ đánh giá giá trð cþa các yếu tø TS, bao g÷m
câ tài sân hąu hình (TSHH) tài sân hình
(TSVH) mang läi giá trð cho TC, trong đò giá
trð cþa LTTM (Roberto Moro-Visconti, 2019).
Theo Pablo Fernánde (2004) và Lohar & cûng sĆ
(2024), PP này đāợc thĆc hin dĆa trên giá trð
TS ròng hin täi cþa TC cûng vĉi giá trð li ích
āĉc tính th thu đāc tĂ vic sĄ dĀng giá trð
TS đò trong tāćng lai. Tüy theo quan điểm
cách tiếp cên khác nhau, PP Goodwill đāc coi
nhā mût PP đûc lêp hay mût nûi dung cþa PP
đðnh giá TC. Trong đò giá trð cþa mût TC đāợc
xác đðnh gtrð cþa toàn bû các TS (TSHH
TSVH) thuûc quyn sĊ hąu hin täi cþa TC đò.
Giá trð cþa TC täi mût thĈi điểm (ký hiu V)
đāợc xác đðnh trên cć sĊ giá trð TS thuæn cþa TC
(ký hiu A) kết hp vĉi giá trð TSVH khoân
chênh lch giąa LN TC th thu đāc và
măc LN thöng thāĈng trên cùng mût lāợng TS
đāa vào sĄ dĀng hay còn gõi là giá trð LTTM cþa
đćn vð (Lohar & cs., 2024).
Trong thĆc tế việc đðnh giá cþa TC theo các
PP Goodwill sĆ khác nhau v xác đðnh
cþa TC đò. Nghiên u này dĆa trên nn tâng
nghiên cău cþa Pablo Fernández (2004)
Lohar (2024) vĉi bây PP nûi dung đāợc tóm
tít nhā bâng 1.
3.1.2. Cơ sở thc tin
ThĆc tin, PP Goodwill đã đāợc áp dĀng để
xác đðnh GTTC các DN hćn các loäi hình
TC GDĐH. Việc đðnh giá TS cþa GDĐH
i chung cÿng chāa đāc quan tâm nhiu (ít
nhçt täi VN, nghiên cău chāa tìm đāợc công bø
nào trāĉc đåy liên quan), bĊi mĀc tiêu đào o,
nghiên cău cþa TC giáo dĀc ĐTĐH đã đang
đāc xem yếu tø cøt lôi hćn c tiêu KD.
Tuy nhiên, theo chế tĆ chþ tài chính, Ċ khía
cänh cþa mût TC kinh tế đûc lêp, GDĐH
cÿng là 1 đćn vð KD mà cĀ thKD v lïnh vĆc
giáo dĀc. vêy vic áp dĀng PP này đ đðnh
giá trāĈng ĐH sĊ. Theo sø liu thøng
cþa Bû Giáo dĀc và Đào täo, nëm hõc 2019-2020
câ ĉc 237 trāĈng ĐH trong đò 172
trāĈng ng lêp và 65 ngoài công lêp. Hæu hết
các trāĈng ĐH đều đào täo đa ngành, ngu÷n
nhân lĆc chính giâng viên trình đû phù
biến trên ĐH, nhāng chî 5-10% sø trāĈng ĐH
b dày lðch sĄ trên 60 nëm. Trong nghiên cău
này, các tiêu chuèn bân để đâm bâo tính đäi
din cao nhçt cho vic ăng dĀng thĄ nghim PP
đðnh giá TC bao g÷m: trāĈng công lêp (để đäi
din cho nhóm lĉn); trāĈng nhiều đðc điểm
đäi din cho nhóm lĉn (đa ngành, đa h đào o,
thĈi gian thành lêp trên 20 nëm) có khâ nëng
chuyn giao kết quâ ăng dĀng NCKH. CĀ th
hóa cho vic tính toán, nhóm nghiên cău lĆa
chõn sø liu cþa mût trāĈng ĐH tiếp cên đāợc
nhiu nhçt thöng tin theo tiêu chí trên nhā sau:
trāĈng công lêp, thành lêp trên 60 m, hin
54 chāćng trình đào täo (CTĐT) bêc ĐH, 34
CTĐT bêc cao hõc 22 CTĐT bêc tiến , 641
giâng viên, trong đò trên 55% giâng viên
trình đû tĂ Tiến sï trĊ lên (tāćng ăng 11 giáo sā,
89 phò giáo trên 250 tiến sï), sinh viên
trên mût giâng viên đät 2,38. Đến 12/2021, toàn
trāĈng đã cöng 325 ng trình trong ĉc và
99 công trình quøc tế, trong đò 53 bài đëng
trên täp chí thuûc danh mĀc ISI và Scopus.
Phm Th Hương Dịu, Phí Th Dim Hng
121
Bâng 1. Tng hợp các PP định giá theo Goodwill
Tên phương pháp
Công thc tính
Đặc đim
PP định giá c điển (The “Classics”
Valuation Method)
V = A + (n × B) hoc V = A + (z × F)
Trong đó: n: Số ln giá tr thu nhp (TN) ròng
tăng;
A: Giá tr TS ròng hin ti; B: TN ròng; z: T l
tăng của doanh thu; F: Tng doanh thu.
(i) Giá trị Goodwill xác định chủ yếu
thông qua dòng tiền thu về (doanh thu);
hoặc (ii) theo tổng TN ròng.
PP dựa trên quan điểm thu nhp
(The Simplified “Abbreviated
Goodwill Income” Method)
V = A + an(Bn i × An)
hoc


nnn
n
1
B i A
VA 1r
Trong đó: An: Giá tr TS ròng năm thứ n; an: Tha
s hin ti hóa; r: T sut hin tại hóa ước tính;
Bn: TN ròng ước tính năm thứ n; i: T sut li
nhun bình quân; 5 = <n = <8.
Giá trị Goodwill là giá trị vốn hoặc tương
ứng với chênh lệch TN ròng và giá trị
siêu LN (theo mức lãi suất thường (i)
của TS thuần đưa vào KD).
PP theo quan điểm của các chuyên
gia kế toán Châu Âu (Union of
European Accounting Experts
Method UEC)
V = A + an(Bn i × V)
hoc V = (A + (an × Bn))/(1 + i × an)
Giá trị Goodwill được giả định trên cơ sở
thừa số hiện tại hóa khoản chênh lệch
giữa TN ròng với giá trị của TC ở mức lãi
suất tự do thông thường
PP gián tiếp (Indirect Method)
V = (A+B/i)/2,
hoc V = A+(B i × A)/2i
Trong đó: i: Lãi suất bình quân.
Giá trị Goodwill được đo lường bằng giá
trị bình quân của TS ròng và giá trị sinh
lời từ việc tái sử dụng khoản LN ròng với
mức lãi suất i tương ứng
PP trực tiếp hay PP của các nước
Anglo-Saxon (Anglo-Saxon or
Direct Method)
V = A + (B i × A)/tm
Trong đó: i: Lãi suất s dng vn; tm: Là t li
th đạt được (= TN c định nhân vi h s
điu chnh RR t 1,25 đến 1,5).
Giá trị Goodwill nhận được bằng việc tái
sử dụng giá trị siêu LN có thể nhận
được trong khoảng thời gian dự kiến
(không xác định chính thức)
PP mua (Annual Profit Purchase
Method)
V = A + m(B-ixA)
Trong đó: m: Số m có thể đạt mc siêu LN (3
< m < 5);
Giá trị Goodwill được xác định tương
ứng với số năm có thể đạt được mức độ
siêu LN
PP thả nổi và giới hạn tỷ lệ RR
(Risk-Bearing and Risk-Free Rate
Method)
V = A + (B i ×V)/t
hoc V = (A + B/t)/(1 + i/t):
Trong đó: i: Lãi suất khi không có RR; t: Lãi sut
khi có RR (để điu chnh li mc siêu LN khi
tăng i tương ứng vi t l ri ro).
Giá trị Goodwill bằng TS ròng tăng lên
tương ứng với một mức siêu LN xác
định lại (khi có RR)
Ngun: Tng hp t Pablo (2004) và Lohar & cs.(2024).
Uy tín cþa trāĈng đāợc khîng đðnh trên các
bâng xếp häng cþa UniRank (là h thøng xếp
häng GDĐH quøc tế dĆa trên khai thác dą
liu lĉn đāợc lāu trą trên internet), hay
Webometrics Web of Sciences, mût h thøng
xếp häng các trāĈng ĐH a trên nhąng dą liu
v thành tĆu hõc thuêt cþa c trāĈng mà không
sĄ dĀng sø liệu do các trāĈng ĐH tĆ cung cçp.
3.2. Phân tích ưu, nhược điểm điu kin
áp dng các PP Goodwill
Goodwill PP duy nhçt cho đến nay xác
đðnh giá trð TSVH cþa TC bao g÷m câ nhąng tài
sân cø đðnh (TSCĐ) hình chāa/khöng thóa
mãn các điều kin ghi sù kế toán hin hành
(nhā thāćng hiu, nhãn hiu, sáng chế, „). Đ÷ng
thĈi PP khíc phĀc đāc các sai sót th xây
ra khi đánh giá i giá trð TS thuæn cþa TC
(theo giá trð th trao đùi hoðc giá hin hành).
PP này cÿng giýp phån tích tác đûng cþa yếu tø
RR trong hoät đûng kinh doanh (KD) đến GTTC
(khi sĄ dĀng các chî sø điu chînh lãi suçt: i, t Ċ
các thĈi điểm khác nhau) (Phäm Tiến Mänh
cûng sĆ, 2022). Ngoài ra đøi vĉi các giao dðch
mua bán sát nhêp PP này đã tính đến câ li ích
cþa ngāĈi mua và ngāĈi bán. Hay nói cách khác,
ngāĈi mua nhìm thu đāợc khoân LN cao hćn
măc sinh lĈi bình thāĈng cþa mût TS, chă
không phâi mua nhąng TS hin hành.