Vai trò của ChatGPT trong hỗ trợ giảng dạy và phát triển năng lực tự học tiếng Trung Quốc cho sinh viên Việt Nam

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và xu thế chuyển đổi số giáo dục đang diễn ra mạnh mẽ, việc tối ưu hóa hiệu quả giảng dạy ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Trung, tại các trường đại học Việt Nam trở nên cấp thiết. Các thách thức hiện hữu như lớp học đông, trình độ sinh viên không đồng đều và thiếu môi trường thực hành ngôn ngữ thực tế đã cản trở quá trình cá nhân hóa học tập và phát triển năng lực tự học. Sự xuất hiện của ChatGPT, một công cụ trí tuệ nhân tạo tiên tiến, mang đến tiềm năng đáng kể trong việc khắc phục những hạn chế này. Nghiên cứu này đi sâu phân tích vai trò của ChatGPT như một công cụ hỗ trợ giảng dạy và phát triển năng lực tự học tiếng Trung Quốc cho sinh viên Việt Nam, từ đó đề xuất các giải pháp ứng dụng hiệu quả.

Giảng viên tiếng Trung, sinh viên học tiếng Trung, và các nhà nghiên cứu quan tâm đến công nghệ giáo dục và ứng dụng AI trong giảng dạy ngoại ngữ.

Bài viết này khám phá vai trò và tiềm năng của ChatGPT trong việc hỗ trợ giảng dạy và phát triển năng lực tự học tiếng Trung Quốc cho sinh viên Việt Nam, trong bối cảnh các trường đại học đang chuyển đổi số và hội nhập quốc tế. Tác giả sử dụng phương pháp phân tích – tổng hợp tài liệu và minh họa bằng các ví dụ thực tiễn được tạo ra bởi ChatGPT (phiên bản GPT-5) dựa trên giáo trình tiếng Trung đại học. Nghiên cứu đặt nền tảng trên lý thuyết học tập kiến tạo và lý thuyết học tập tự chủ, lập luận rằng ChatGPT có thể hoạt động như một "người đối thoại" ảo, tạo điều kiện cho người học kiến tạo ngôn ngữ thông qua tương tác và phản hồi kịp thời, đồng thời khuyến khích sinh viên tự chịu trách nhiệm trong quá trình học tập. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng ChatGPT mang lại nhiều tiềm năng ứng dụng, bao gồm khả năng tạo dựng môi trường ngôn ngữ nhập vai chất lượng, cung cấp hỗ trợ cá nhân hóa và phản hồi tức thì, cùng với việc bổ sung kiến thức văn hóa nền tảng, qua đó nâng cao năng lực giao tiếp liên văn hóa. Đặc biệt, ChatGPT có thể giúp sinh viên thực hành giao tiếp, sửa lỗi ngữ pháp, và tìm hiểu về sự khác biệt văn hóa giữa Việt Nam và Trung Quốc. Tuy nhiên, bài viết cũng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế và thách thức tiềm ẩn. Các vấn đề này bao gồm hình thức giao tiếp đơn điệu chủ yếu qua văn bản, yêu cầu cao về kỹ năng ra câu lệnh (prompt) chính xác, nguy cơ sinh viên lệ thuộc quá mức vào công cụ làm hạn chế tư duy phản biện, và khoảng cách số trong giáo dục liên quan đến hạ tầng công nghệ cũng như năng lực số của người học và giảng viên. Từ đó, nghiên cứu khẳng định ChatGPT không phải là công cụ thay thế giảng viên mà là một trợ thủ đắc lực, và đề xuất các kiến nghị giải pháp để ứng dụng công cụ này một cách hiệu quả và bền vững trong môi trường học thuật, đảm bảo phát huy tối đa lợi ích và giảm thiểu rủi ro.