Phát triển năng lực nghiên cứu khoa học cho sinh viên Trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ qua phương pháp dạy học dự án

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng và sự phát triển mạnh mẽ của cách mạng công nghiệp 4.0, việc trang bị năng lực nghiên cứu khoa học (NCKH) cho sinh viên (SV) trở thành một yêu cầu cấp thiết. NCKH không chỉ là công cụ thiết yếu để ứng dụng kiến thức vào thực tiễn và giải quyết các vấn đề xã hội mà còn là nền tảng vững chắc cho sự phát triển nghề nghiệp bền vững. Tuy nhiên, phương pháp giảng dạy truyền thống thường chưa tạo đủ cơ hội cho SV phát triển các kỹ năng thực hành và nghiên cứu. Để khắc phục hạn chế này, phương pháp dạy học dự án được xem là giải pháp hiệu quả, khuyến khích SV chủ động tìm kiếm, giải quyết vấn đề thực tế, từ đó phát triển toàn diện năng lực NCKH. Bài viết này tập trung trình bày cơ sở lý luận về dạy học dự án nhằm phát triển năng lực NCKH cho sinh viên, đồng thời giới thiệu một số dự án cụ thể đã được triển khai.

Giảng viên, nhà quản lý giáo dục, các nhà nghiên cứu về phương pháp giảng dạy và phát triển năng lực, đặc biệt trong lĩnh vực kỹ thuật và công nghệ, cùng các sinh viên đại học quan tâm đến phát triển năng lực nghiên cứu khoa học thông qua dạy học dự án.

Nghiên cứu này trình bày một cách hệ thống về phương pháp dạy học dự án (dạy học dự án) như một giải pháp hiệu quả để phát triển năng lực nghiên cứu khoa học (NCKH) cho sinh viên, đặc biệt là tại Trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ. Bối cảnh của nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc trang bị NCKH trong kỷ nguyên cách mạng công nghiệp 4.0, nơi mà các kỹ năng thực hành và ứng dụng kiến thức vào thực tiễn là yếu tố then chốt cho sự phát triển nghề nghiệp. Phương pháp nghiên cứu bao gồm việc tìm hiểu cơ sở lý luận về dạy học dự án, xây dựng các dự án cụ thể và đánh giá tác động của chúng. Cụ thể, các nhà nghiên cứu đã sử dụng phương pháp lý thuyết để tổng hợp khung NCKH và quan sát biểu hiện năng lực của sinh viên trong quá trình thực hiện dự án. Phương pháp thực nghiệm được áp dụng thông qua việc triển khai các dự án trong học phần Hóa học hữu cơ, trong đó nổi bật là dự án "Son dưỡng môi từ thiên nhiên". Dự án này không chỉ giúp sinh viên ngành Công nghệ kỹ thuật hóa học vận dụng kiến thức để tạo ra sản phẩm thực tế từ phụ phẩm nông nghiệp, mà còn khuyến khích tư duy sáng tạo và giải quyết vấn đề. Kết quả thực nghiệm cho thấy dạy học dự án có ảnh hưởng tích cực đến năng lực NCKH của sinh viên, thể hiện qua khả năng lập kế hoạch, thực hiện thí nghiệm, phân tích dữ liệu và công bố kết quả. Các sinh viên tham gia dự án đã phản hồi tích cực, cho thấy phương pháp này giúp họ hiểu sâu hơn về quy trình NCKH, nâng cao kỹ năng làm việc nhóm và các kỹ năng mềm khác. Hàm ý của nghiên cứu là khẳng định vai trò của dạy học dự án trong việc đào tạo nguồn nhân lực có NCKH cao, đáp ứng yêu cầu của xã hội và phát triển bền vững.