Giáo dục tài chính trong chương trình giáo dục môn Toán cấp tiểu học

Trong bối cảnh nền kinh tế và xã hội ngày càng phức tạp, năng lực tài chính đã trở thành một kỹ năng sống thiết yếu, ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống cá nhân, xã hội và nghề nghiệp. Giáo dục tài chính (GDTC) đang được nhiều quốc gia trên thế giới chú trọng tích hợp vào các chương trình giáo dục ngay từ cấp tiểu học để trang bị cho công dân những kiến thức và kỹ năng cần thiết. Tại Việt Nam, Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của GDTC, đặc biệt thông qua việc lồng ghép vào môn Toán cấp Tiểu học. Bài viết này nhằm làm rõ các khái niệm, mục tiêu và nội dung của GDTC trong chương trình Toán tiểu học, từ đó đề xuất các biện pháp cụ thể để triển khai hiệu quả.

Cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên tiểu học, đặc biệt là giáo viên môn Toán, và các nhà nghiên cứu, xây dựng chính sách giáo dục quan tâm đến việc tích hợp giáo dục tài chính vào chương trình giảng dạy.

Nghiên cứu này khám phá tầm quan trọng và phương pháp triển khai giáo dục tài chính (GDTC) trong Chương trình Giáo dục môn Toán cấp Tiểu học ở Việt Nam, trong bối cảnh GDTC ngày càng được quốc tế công nhận là kỹ năng sống thiết yếu. Bài viết sử dụng phương pháp nghiên cứu lý luận thông qua phân tích các tài liệu trong và ngoài nước, các văn bản của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 cùng các sách giáo khoa Toán tiểu học mới. Song song đó, phương pháp nghiên cứu thực tiễn được áp dụng để khảo sát nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh và học sinh về GDTC. Kết quả chỉ ra rằng GDTC, theo định nghĩa của OECD, là quá trình trang bị kiến thức và kỹ năng tài chính để đưa ra quyết định hợp lý, nâng cao phúc lợi cá nhân và xã hội. Ở cấp tiểu học, GDTC tập trung hình thành thái độ đúng đắn về tiền tệ, cung cấp kiến thức cơ bản về quản lý tiền bạc và phát triển năng lực tài chính thông qua việc hiểu biết về tiền tệ, kỹ năng giải quyết vấn đề tài chính đơn giản và thái độ, giá trị về tiền bạc. Các nội dung GDTC được tích hợp một cách tự nhiên vào các mạch kiến thức Đo lường, Số và Phép tính trong môn Toán, cùng các hoạt động thực hành và trải nghiệm, ví dụ như nhận biết tiền Việt Nam, thực hiện các phép tính liên quan đến tiền, quản lý ngân sách nhỏ. Các biện pháp đề xuất bao gồm việc khai thác các tình huống thực tiễn trong sách giáo khoa và tổ chức các hoạt động ngoại khóa để giúp học sinh áp dụng kiến thức toán học vào các vấn đề tài chính thực tế, rèn luyện kỹ năng mua bán, tiết kiệm và quản lý chi tiêu. Nghiên cứu nhấn mạnh sự cần thiết của một chiến lược GDTC bài bản, hệ thống, góp phần hình thành những công dân có năng lực tài chính vững vàng ngay từ bậc học nền tảng.