1519
RÈN KỸ NĂNG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC MÔN TỰ
NHIÊN VÀ XÃ HỘI, MÔN KHOA HỌC CHO SINH VIÊN NGÀNH
GIÁO DỤC TIỂU HỌC
Nguyễn Thị ng Vi1, Phan Nữ Phước Hồng2
1Khoa Giáo dục Tiểu học, Đi học Sư phạm, Đại học Huế
2Trường Cao đẳng Sư phạm Huế
TÓM TT
Với mục tiêu rèn năng kiểm tra đánh giá học sinh tiểu học trong dy
học môn Tự nhiên và Xã hội, môn Khoa học theo hướng phát triển phẩm chất
năng lực cho sinh viên ngành Giáo dục Tiểu học thuộc cơ sở đào tạo của trường
Đại học Sư phạm, Đại học Huế, chúng tôi đã rèn cho sinh viên 8 kĩ năng, đó là:
(1) Thiết kế bài tập sơ đồ tư duy trên giấy; (2) Thiết kế bài tập điền tthích hp
vào đồ duy trên phần mềm Powerpoint tích hợp ClassPoint; (3) Thiết kế
bài tập trắc nghiệm kiểm tra đánh giá trên giấy; (4) Thiết kế các dạng câu hỏi
trắc nghiệm trên phần mềm Violet; (5) Thiết kế ma trận đề; (6) Thiết kế câu hỏi
trắc nghiệm trên phần mềm Violet dạng trò chơi chấm điểm; (7) Thiết kế trò
chơi học tập trên phần mềm trực tuyến; (8) Thiết kế bài tập kiểm tra đánh giá
trên phần mềm Plickers. Kết qucho thy sinh viên có thể sử dụng hiệu quả các
phần mềm để hỗ trviệc dạy học kiểm tra đánh giá trong dạy học môn Tự
nhiên và Xã hội lp 1 - 3, môn Khoa hc lớp 4 - 5.
Tkhóa: kim tra; đánh g; giáo dc tiu học; T nhiên Xã hi; khoa học
1. Giới thiệu
Kiểm tra đánh giá là một khâu quan trọng trong quá trình dạy học. Vì vậy
trong quá trình đào tạo cử nhân ngành Giáo dục Tiểu học, chúng tôi rất quan m
đến phát triển kĩ năng kiểm tra đánh giá cho sinh viên.
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài rèn luyện cho sinh viên ngành Giáo dục
Tiểu học thuc cơ sở đào tạo của trường Đại học Sư phạm Huế kĩ năng kiểm tra
đánh giá học sinh tiểu học một cách hiệu quả trong dạy học môn Tự nhiên và Xã
hội, môn Khoa học. Chương trình môn Tự nhiên và Xã hội ở lớp 1, 2, 3 và môn
Khoa học lớp 4, 5 đều được thiết kế với sáu chđề tính đồng tâm phát triển
nhằm góp phần hình thành năng lực khoa học (nhận thức khoa học; tìm hiểu môi
trường tự nhiên và xã hội xung quanh; vn dụng kiến thức, kĩ năng đã học), các
phẩm chất và năng lực chung (Bộ Giáo dc và Đào tạo, 2018).
1520
Theo thông tư của Bộ Giáo dục và Đào tạo về kiểm tra đánh giá thì kim
tra đánh giá học sinh tiểu học là quá trình thu thập, xử lý thông tin thông qua các
hoạt động quan sát, theo dõi, trao đổi, kiểm tra, nhận xét quá trình học tập, rèn
luyện của học sinh; vấn, hướng dẫn, động viên học sinh; diễn giải thông tin
định tính hoặc định ợng về kết quả học tập, rèn luyện, sự hình thành phát
triển một số phẩm chất, năng lực của học sinh tiểu học (Bộ Giáo dục và Đào tạo,
2020). Theo quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học, trong phạm vi bài
viết, chúng tôi rèn luyện sinh viên ngành Giáo dục Tiểu học đáp ng tiêu chí 6
(Kiểm tra, đánh giá theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh) trong
dạy học môn Tự nhiên và Xã hội lớp 1, 2, 3 và môn Khoa học lp 4, 5.
Chúng tôi đã tiến hành tổ chức cho sinh viên tìm hiểu chương trình môn
Tự nhiên và Xã hội, chương trình môn Khoa học, phương pháp dạy học, phương
tiện dạy học, xây dựng kế hoạch môn học, thiết kế kế hoạch bài dạy, thiết kế nội
dung kiểm tra đánh giá học sinh tiểu học theo hướng phát triển phẩm chất, năng
lực.
Chúng tôi đã ớng dẫn sinh viên tiếp cận hoạt động đánh giá kết quả học
tập bằng nhiều phương pháp như: quan sát, vấn đáp, bài kiểm tra viết, thực hành,
tổ chức cho học sinh tđánh giá kết quả học tập; tổ chức cho học sinh đánh giá
kết quả học tập của bạn học (đánh giá đồng đẳng) và kết hợp các lực lượng giáo
dục trong đánh giá.
Ngoài ra, chúng tôi n ớng dẫn sinh viên xây dựng công cụ kiểm tra
đánh giá kết quả học tập sự tiến bộ của học sinh tiểu học về phẩm chất
năng lực đối với môn Tnhiên hội, môn Khoa học. Đó thiết kế các dạng
câu hỏi trắc nghiệm (đúng sai, nhiều lựa chọn, ghép đôi, điền khuyết), các dạng
bài tập (bài tập thực hành, bài tập tình huống) trên các phần mềm như Violet,
Plickers, Blooket, Wordwall ClassPoint. Một số kết quả nghiên cứu đã đưc
chúng tôi công bố trên tạp chí chuyên ngành (Phạm Thị Bắc cs., 2023); Trần
Minh Châu và cs., 2023).
Chúng tôi cũng định hướng sinh viên nghiên cứu quy trình thiết kế thang
đo đánh giá năng lực, rèn năng thiết kế ma trận đề, y dựng kế hoạch đánh
giá trong một bài học, trong một chủ đề của môn Tự nhiên và hội, môn Khoa
học. Nghiên cứu đường phát triển năng lực đối với môn Tự nhiên Xã hội, môn
Khoa học, phân tích kết quả đánh giá theo đường phát triển năng lực đối với n
Tự nhiên hội, môn Khoa học, sử dụng kết quả đánh giá theo đường phát
triển năng lực để ghi nhận sự tiến bộ của học sinh và hiệu quả của việc sử dụng
1521
các phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra đánh giá sử dụng các phn
mềm công cụ.
Kết quả nghiên cứu đã được áp dụng hiệu qutrong dạy học học phần
Phương pháp dạy học Tnhiên hội tiểu học của khoa Giáo dục Tiểu học,
học phần Ứng dụng ng nghệ thông tin thiết kế trò chơi học tập trong dạy học
môn Tự nhiên hội trường Đại học phạm, Đại học Huế, góp phần nâng
cao chất lượng đào tạo giáo viên tiểu học dạy học chương trình Giáo dục phổ
thông 2018.
2. Phương pháp nghiên cứu
Yêu cầu bản vkĩ năng sư phạm của sinh viên trước khi tham gia nội
dung rèn luyện kĩ năng kiểm tra đánh giá trong dạy học môn Tự nhiên Xã hội,
môn Khoa hc tiểu học năng thiết kế kế hoạch bài dạy theo ớng phát
triển phẩm chất năng lực; năng thiết kế ma trận đề kiểm tra đánh giá thường
xuyên và định kỳ của môn học.
Để thiết kế nội dung rèn kĩ năng kiểm tra đánh giá thường xuyên, có ứng
dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn Tự nhiên Xã hội, môn Khoa học
tiểu học, chúng tôi đã tiến hành điều tra thực trạng các kĩ năng trên và kĩ năng
ứng dụng công nghệ thông tin thông qua phương pháp thăm dò, điều tra bằng
phiếu, trực tiếp thông qua hệ thống câu hỏi phần đánh giá kết quả thực hành
từ các bài tập đo lường ban đầu của cá nhân hoặc nhóm.
Cụ thể, việc khảo sát bằng phiếu được tiến hành trên 500 sinh viên thuộc
các hệ đào tạo chính quy, bằng 2, liên thông vcác hiểu biết về: mục tiêu, yêu
cầu cần đạt, năng lực đặc thù cần hình thành và phát triển cho học sinh trong các
chđề thuộc môn học; các yêu cầu về kiểm tra đánh giá theo thông 27 ca
Bộ Giáo dục Đào tạo; năng thiết kế ma trận đề kiểm tra đánh giá thường
xuyên và định của môn Tự nhiên hội lớp 1, 2 3; môn Khoa học lp
4 và 5; khảo sát năng lực sử dụng phần mềm trong thiết kế các phương án kim
tra đánh giá lưu trữ minh chứng bài kiểm tra của học sinh. Từ đó, chúng tôi
đã lên phương án rèn luyn cho sinh viên kĩ năng kiểm tra đánh giá học sinh tiểu
học trong dy học môn Tự nhiên và Xã hội, môn Khoa học.
Chương trình đào tạo ngành Giáo dục Tiểu học, trường Đại học Sư phạm,
Đại học Huế có học phần bắt buộc: Phương pháp dạy học Tự nhiên và Xã hi
tiểu học, học phần tự chọn: Ứng dụng Công nghệ thông tin thiết kế trò chơi học
tập môn Tự nhiên hội tiểu học rất thuận lợi để thc hiện các mục tiêu
nghiên cứu của đề tài. Thông qua việc dạy học trực tiếp dạy học trực tuyến
các học phần y, chúng tôi thiết kế hệ thống câu hỏi khảo sát đcác thông
1522
tin về thực trạng kĩ năng cũng như tiếp cận công nghệ vào dạy học của sinh viên.
Đồng thời, thông qua các bài tập thực hành đánh giá ban đầu dẫn liệu quan
trọng để chúng tôi thiết kế các nhiệm vkiểm tra đánh giá năng của sinh
viên.
Chúng tôi đã sử dụng phương pháp nghiên cứu các phần mềm có thể thiết
kế bài giảng có tích hợp câu hỏi kiểm tra đánh giá, các phần mềm kiểm tra đánh
giá bằng trò chơi và có lưu tr minh chứng kết quả làm bài kiểm tra.
Chúng tôi đã sử dụng phương pháp thuyết trình để ớng dẫn sinh viên
tiếp cận phần thuyết vchương trình môn Tnhiên hội, chương trình
môn khoa học, phương pháp dạy học, thuật dạy học, phương tiện dạy học,
kiểm tra đánh giá, thiết kế kế hoạch bài dạy.
Chúng tôi đã sử dụng phương pháp thực nghiệm sư phạm để rèn năng
kiểm tra đánh giá học sinh tiểu học trong dạy học môn Tự nhiên và Xã hội, môn
Khoa học thông qua việc giao các nhiệm vụ cho sinh viên kiểm tra đánh giá
sinh viên như sau:
Nhiệm v1. Thiết kế đồ duy cho một nội dung bài học theo nhóm
(3 sinh viên/nhóm) trên giy A3, chụp ảnh và gi trên trang Padlet ca lớp.
Kiểm tra 1. Chúng tôi thiết kế bài tập điền từ thích hợp vào đồ duy
trên phần mềm ClassPoint với tính năng Kéo thcác thành tố. Chúng tôi chiếu
từng bài tập gọi từng nhóm sinh viên sử dụng chuột không y để làm bài.
Như vậy, chúng tôi đánh giá được năng nghiên cứu bài học, năng thiết kế
sơ đồ tư duy và hướng dẫn thiết kế bài tập kéo thả thành tố trên ClassPoint.
Nhiệm vụ 2. Xem phim một tiết dạy và thiết kế bài tập trắc nghiệm kiểm
tra đánh giá học sinh sau khi học xong tiết học đó trên giấy A4.
Kiểm tra 2. Chúng tôi thiết kế đề thi trắc nghiệm trực tuyến trên trang
Violet nhân cũng với nội dung bài học đã xem phim tiết dạy. Sinh viên đăng
tài khoản Violet đăng nhập nhân làm bài. Điểm làm bài hiển thị công
khai.Như vậy, chúng tôi đánh giá được kĩ năng nghiên cứu bài học, kĩ năng thiết
kế các dạng câu hỏi trắc nghiệm (đúng/sai, nhiều lựa chọn, ghép đôi, kéo thả) và
hướng dẫn thiết kế câu hỏi trắc nghiệm, bài tập kiểm tra trên phần mềm Violet.
Nhiệm vụ 3. Mỗi nhóm nghiên cứu nội dung 1 chủ đề và thiết kế ma trn
đề cho chủ đề đó với 10 câu hỏi (bao gồm 4 câu hỏi mức độ biết, 4 câu hi
mức độ hiểu và 2 câu hi ở mức vận dụng).
Kiểm tra 3. Chúng tôi thiết kế mỗi bài là 10 câu hỏi trắc nghiệm trên phần
mềm Violet, dạng trò chơi có chấm điểm. Điểm làm bài hiển thị công khai. Như
vậy, chúng tôi đánh giá được năng nghiên cứu chủ đề, knăng thiết kế ma trận
1523
đề ớng dẫn thiết kế câu hỏi trắc nghiệm trên phần mềm Violet dạng game
Cóc vàng tài ba, game Sút luân lưu, game Đua xe, game Tìm cặp giống nhau.
Nhiệm vụ 4. Thiết kế trò chơi kiểm tra đánh giá một chủ đề của môn Tự
nhiên và hội trên một phần mềm tự chọn. Các nhóm sẽ lần lượt tchức cho
cả lớp cùng tham gia. Như vy, chúng tôi đánh giá được các phần mm được sử
dụng hiệu quả trong tchc trò chơi và kim tra đánh giá.
Kiểm tra 4. Chúng tôi thiết kế 2 gói câu hỏi trên phần mềm Plickers (5
câu/gói), lập danh sách sinh viên theo thtự thPlickers tiến hành kiểm tra
đánh giá về hiểu biết ca sinh viên về nội dung dạy học trong chương trình môn
Tự nhiên và Xã hội lp 1, 2, 3 và môn Khoa hc lớp 4.
3. Kết quả và thảo luận
Trong ba năm học 2020-2021, 2021-2022 và 2022-2023, chúng tôi đã rèn
cho sinh viên kĩ năng kiểm tra đánh giá học sinh tiểu học trong dy học môn Tự
nhiên Xã hội thuộc chương trình giáo dục phổ thông 2018 và năm 2023-2024,
chúng tôi tiếp tục rèn năng kiểm tra đánh giá học sinh tiểu học trong dy học
môn Khoa học lp 4 chương trình giáo dục phổ thông 2018 thông qua việc giao
các nhiệm vụ cho sinh viên và kiểm tra đánh giá sinh viên. Chúng tôi đánh giá ở
3 mức: chưa hoàn thành, hoàn thành hoàn thành tốt. Chúng tôi kết qu
nghiên cứu như sau:
năng 1. Thiết kế bài tập đồ duy cho một nội dung bài học trên
giấy. Tỉ lệ hoàn thành tt là 50%.
Kỹ năng 2. Thiết kế bài tập điền tthích hợp vào đồ duy trên phn
mềm Powerpoint tích hợp ClassPoint với tính năng Kéo thả các thành tố. T
lệ hoàn thành tốt là 60%.
Kỹ năng 3. Thiết kế i tập trắc nghiệm kiểm tra đánh giá học sinh sau
khi học xong tiết học trên giấy. Tỉ lệ hoàn thành tt là 60%.
Kỹ năng 4. Kĩ ng thiết kế các dạng câu hỏi trắc nghiệm (đúng/sai, nhiu
lựa chọn (một phương án đúng, nhiều phương án đúng), ghép đôi, kéo thtrên
phần mềm Violet. Tỉ lệ hoàn thành tốt là 50%.
Kỹ năng 5. ng thiết kế ma trận đề cho một chủ đề với 4 câu hỏi
mức độ biết, 4 câu hỏi mức đhiểu 2 câu hi mức vận dụng. Tỉ lệ hoàn
thành tốt là 70%.
Kỹ năng 6. Thiết kế câu hỏi trắc nghiệm trên phần mềm Violet dạng Game
Cóc vàng tài ba, game Sút luân lưu, game Đua xe, game Tìm cặp giống nhau. T
lệ hoàn thành tốt là 50%.