1540
MỘT SBIỆN PHÁP KHẮC PHỤC LỖI CHÍNH TẢ CHO HỌC SINH
TIỂU HỌC Ở HUYỆN KỲ ANH - HÀ TĨNH
Đặng Thị Yến, Nguyễn Văn Tịnh
Trường Đại học Hà Tĩnh, Hà Tĩnh
TÓM TẮT
Ngôn ngữ tồn tại hai dạng: nói viết. Nếu ngôn ngữ nói giúp con người
có thể trao đổi thông tin, tư tưởng, tình cảm một cách trực tiếp thì ngôn ngữ viết
chức năng lưu giữ truyền tin. Đmọi người thể tiếp nhận thông tin chính
xác, việc viết đúng chính tả yêu cầu bắt buộc. Vì vậy, dạy học sinh viết đúng
chính tả nhiệm vụ hết sức quan trọng. Dựa trên những nghiên cứu về thực
trạng, nguyên nhân mắc lỗi chính tả của học sinh tiểu học huyện Kỳ Anh -
Tĩnh, bài viết của chúng tôi đưa ra một số biện pháp góp phần giúp các em khắc
phục lỗi chính tả.
Từ khóa: Lỗi chính tả; học sinh tiểu học; huyện Kỳ Anh; nguyên nhân;
biện pháp khắc phục lỗi
1. Giới thiệu
Chữ viết một hình thức tồn tại của ngôn ngữ, qua chữ viết thể hiện được
những nét văn hóa đặc sắc của nhân cộng đồng. vậy việc viết đúng chính
tả thể hiện ý thức giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt bản sắc văn hóa của
người Việt. Thế nhưng, thực trạng viết sai chính tả trong sử dụng tiếng Việt hiện
nay đang gióng lên hồi chuông báo động. Việc viết sai chính tkhông chỉ xut
hiện ở học sinh mà còncả giáo viên và những người có trình độ học vấn cao.
Lỗi chính tả xuất hiện khắp nơi, trong bài viết của học sinh, sinh viên, trên
bảng hiệu quảng cáothậm chí xuất hiện nhiều ở báo chí truyền thông (Thịnh,
2010). Nguyên nhân của việc viết sai chính tả có thể nói là rất nhiều, nhưng tựu
trung lại ba nhóm nguyên nhân chính: Lỗi chính tả do không nắm được quy
tắc chính tả hiện hành, quy tắc viết chữ Quốc ngữ; lỗi chính tả do ảnh hưởng của
cách phát âm địa phương; lỗi chính tả do không nắm được nghĩa của từ (Lê
Phương Nga, Đặng Kim Nga, 2007). Để tạo nên một thế hệ người Việt biết yêu
quý, giữ gìn sự trong sáng tiếng mẹ đẻ, việc dạy chính tả cần phải đưc đặc biệt
quan tâm từ cấp tiểu học. Đây bậc học nền tảng góp phần quan trọng xây dựng
phát triển tình cảm, đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ, thể chất của trẻ em. Việc dạy
học sinh viết đúng chính tkhông chỉ ý nghĩa hình thành năng lực viết cho
1541
học sinh còn góp phần bồi dưỡng tình yêu tiếng mẹ đẻ, thói quen sử dụng
ngôn ngữ trong sáng, văn hóa. Dạy Chính tả dạy cho học sinh tri thức
kỹ năng chính tả, phát triển năng lực sử dụng ngôn ngữ dạng thức viết. Chữ
viết hiệu bằng hình ảnh thị giác ghi lại tiếng nói, mỗi hình nét tương ứng
với một đoạn âm thanh ý nghĩa của tiếng nói. Chính tả thực hiện những quy
ước của hội đối với chữ viết, đề phòng, ngăn ngừa sự vận dụng tuỳ tiện, vi
phạm các quy ước, làm trở ngại cho việc tri giác ngôn ngữ trong quá trình giao
tiếp.
Để dạy học sinh viết đúng chính tả, các chuyên gia giáo dục đã chú trọng
từ việc xây dựng nội dung chương trình, nội dung sách giáo khoa (SGK) đến các
biện pháp và hình thức dạy học theo hướng đổi mới, đặc biệt là theoớng mở
- trao quyền chủ động cho địa phương, cho giáo viên trong việc lựa chọn nội
dung, phương pháp, hình thức dạy học… sao cho phù hợp với đối tượng học sinh
từng ng miền (Bộ Giáo dục Đào tạo, 2018). vậy, muốn dạy chính tả
có hiệu quả, giáo viên cần tuân thủ nguyên tắc dạy chính tả theo khu vực. Nghĩa
phải xuất phát từ tình hình thực tế mắc lỗi chính tả của học sinh từng khu
vực, từng vùng miền để hình thành nội dung giảng dạy, phải xác định được trọng
điểm chính tả cần dạy cho học sinh từng khu vực, từng địa phương. Như vậy,
trước khi dạy, giáo viên cần tiến hành điều tra bản để nắm lỗi chính tả phổ
biến của học sinh từ đó lựa chọn nội dung giảng dạy thích hợp. Để giúp giáo viên
tiểu học trên địa bàn huyện KAnh dạy chính ttheo khu vực hiệu quả, chúng
tôi đã tiến hành tìm hiểu, phân tích các nguyên nhân mắc lỗi chính tả của học
sinh tiểu học K Anh, trên sở đó đề xuất một số biện pháp giúp các em khắc
phục lỗi chính tả.
2. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện báo cáo này, chúng tôi đã sử dụng dụng phương pháp thu
thập các tài liệu liên quan đến chính tả tiếng Việt dạy học Chính tả tiểu
học. Ngoài ra, chúng tôi còn sử dụng phương pháp khảo sát bằng bảng hỏi
phỏng vấn giáo viên tiểu học Kỳ Anh về lỗi chính tả nguyên nhân mắc lỗi
chính tả của học sinh. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng sử dụng phương pháp khảo
sát để khảo sát các lỗi chính tả cụ thể trên sản phẩm bài viết của học sinh. Cuối
cùng, chúng tôi sử dụng phương pháp phân loại, phân tích, tổng hợp và đánh giá
các lỗi chính tả của học sinh. Trên cơ sở đó, chúng tôi đề xuất một số biện pháp
khắc phục lỗi chính tả cho học sinh tiểu học huyện Kỳ Anh.
1542
3. Kết quả và thảo luận
3.1. Thực trng mc li chính tả của học sinh tiểu học huyện KAnh
Để phát hiện các lỗi chính tả tìm hiểu nguyên nhân mắc lỗi chính tả
của học sinh tiểu học huyện Kỳ Anh, nhóm nghiên cứu đã tiến hành khảo sát
480 học sinh ở ba trường trên địa bàn huyện Kỳ Anh (Trường Tiểu học KThư,
Tờng Tiểu học Kỳ Thvà Trường Tiểu học KKhang 1) bằng phiếu bài tập.
Đồng thời nghiên cứu cũng khảo sát ý kiến của 30 giáo viên tiểu học huyện K
Anh về lỗi chính tả nguyên nhân mắc lỗi chính tả của học sinh. Kết quả thu
được như sau:
3.1.1. Các lỗi chính tả học sinh huyện Kỳ Anh thường mắc phải
Bảng 1. Lỗi chính tả học sinh thường mắc phải (theo ý kiến của giáo viên)
Các lỗi chính tả học sinh thường mắc phải
Số ợng giáo viên xác nhận
(1) Li viết hoa
10/30 ( 33,3 %)
(2) Lỗi phân biệt các phụ âm đầu
16/30 ( 53,3 %)
(3) Li về âm chính, âm cuối
9/30 ( 29,9%)
(4) Li về thanh điệu
12/30 ( 40%)
Ý kiến khác:
- Các em thường hay mắc những lỗi chính tả khi dùng c/ k/ qu; g/gh.
- Lỗi chính tả s/x, tr/ch.
- Các vần có âm đệm (uyên, uy, uyu, uyt, uỳnh, uya...)
- Các tiếng có thanh ngã và thanh hỏi.
- Lỗi viết thiếu nét, viết sai cỡ chữ, khoảng cách giữa các chữ.
Kết quả khảo sát cho thấy, tình trạng mắc lỗi chính tả của học sinh còn
phổ biến. Các lỗi chủ yếu lẫn lộn các phụ âm đầu (tr/ch, , c/k/q, s/x, g/gh...), các
vần có âm đệm, thanh điệu, viết hoa...
Để có thêm sở xác định các lỗi chính tả mang tính khu vực vùng miền,
đặc trưng đối với học sinh huyện KAnh, chúng tôi đã tiến hành khảo sát 480
bài viết chính tả của học sinh từ lớp 1 đến lớp 5 của ba trường tiểu học trên địa
bàn huyện KAnh. Từ kết quả khảo sát trên bài viết của 480 học sinh, chúng tôi
nhận thấy đa phần các em mắc lỗi chính ttrong khi viết hoặc làm bài tập, nhất
khi thực hiện bài tập Nghe - Viết. Ngoài các lỗi chính tả chung của học sinh cả
nước (viết sai các phụ âm đầu được biểu thị bằng nhiều ký hiệu (chữ cái), như k,
c, q; g, gh; ng, ngh..., lỗi viết hoa, viết các tiếng chứa vần khó…) lỗi chính
tả của học sinh khu vực miền Trung (lỗi lỗi viết dấu hỏi/ngã; viết sai các phụ âm
cuối t - c; n - ng…), học sinh huyện K Anh còn mắc thêm những lỗi chính tả
1543
đặc thù do ảnh hưởng của cách phát âm địa phương. Cụ thể: lỗi viết các phụ âm
đầu b - p, h - qu; lỗi viết phần vần an - oan, ang - oang, uê - uêu, ong - ông, uya
- uê, uyên - uên, uyu - iu.
3.1.2. Nguyên nhân mc li chính tả của học sinh tiểu học huyện Kỳ Anh
Chúng tôi đã tiến hành khảo t giáo vn bằng bng hỏi về nguyên nhân mắc
li chính t ca hc sinh, kết quả thu đưc Bng 2.
Bng 2. Nguyên nhân mc li chính t ca hc sinh
Nguyên nhân
Số ợng giáo viên xác nhận
(1) Do ảnh ởng của cách phát âm địa
phương
14/30 (46,7 %)
(2) Do chưa nắm áp dụng được quy tắc
chính t
14/30 (46,7 %)
(3) Do không nắm đưc nghĩa ca t
13/30 (43,3 %)
(4) Do không nhận biết được các từ có tiếng
cha vần khó
6/30 (20 %)
(5) Do ý thức HS
5/30 (16,7 %)
3.2. Nhóm các biện pháp khắc phc lỗi chính t cho hc sinh tiểu hc huyn Kỳ Anh
3.2.1. Khắc phc lỗi chính tả do ảnh hưởng của cách phát âm địa phương
a) Luyện phát âm đúng cho thầy và trò
Chviết tiếng Việt là chữ ghi âm (ghi âm vị). vậy, giữa cách đọc (cách
phát âm) cách viết có sự thống nhất với nhau, đọc thế nào viết thế ấy. Trong
giờ Chính tNghe - Viết, học sinh sxác định được cách viết đúng bằng việc tiếp
nhận chính xác âm thanh của lời nói. Cơ chế của cách viết đúng là xác lập đưc
mối quan hệ giữa âm thanh và chviết. Do đó, cần phải kết hợp với việc luyện
phát âm đúng của cả thầy trò. Muốn học sinh viết đúng chính tả, giáo viên
phải người phát âm tiếng, đúng chuẩn. Việc rèn phát âm không chỉ được
thực hiện trong giờ Nghe - Viết, mà cần được thực hiện mọi nơi, mọi lúc, trong
tất cả các gihọc khác, đặc biệt giờ Tập đọc. giờ Tập đọc, việc lựa chọn các
tiếng khó đọc cho học sinh huyện Kỳ Anh luyện tập phải xuất phát từ thực trạng
mắc lỗi phát âm của chính học sinh nơi đây. Cụ thể, khi phát âm, học sinh tiểu
học huyện KAnh thường phát âm lẫn lộn gia các tiếng chứa các âm, vần sau:
an phát âm sang oan; ang - oang; ong - ông; uê - uêu; uya - uê; uyên - uên; uyu
- iu; b - p; h - qu…
Về cách thức thực hiện, giáo viên nên sử dụng phương pháp luyện phát
âm theo mẫu kết hợp với phương pháp miêu tả cấu âm. Phương pháp luyện phát
1544
âm theo mẫu được dùng nhiều lớp 1 thông qua dạy Học vần. Thông thường,
thầy cô phát âm mẫu và học sinh nhắc lại. Bên cạnh đó, luyện phát âm theo mẫu
còn được thực hiện ở các lớp 2, 3, 4, 5 thông qua giờ Tập đọc (ở bước luyện đọc
tiếng khó). Giáo viên cần luyện kỹ năng phát âm chuẩn cho học sinh ngay t
những ngày đầu học chữ cái. Muốn học sinh phát âm chuẩn, trước hết giáo viên
phải phát âm chuẩn, phải biết cách lắng nghe và quan sát cách phát âm của từng
học sinh để nhanh chóng nhận ra li phát âm của các em cũng như nguyên nhân
của lỗi phát âm đó. Từ đó giáo viên lập kế hoạch hướng dẫn cho các em phát âm
theo mẫu.
Mỗi một âm trong tiếng Việt đều cấu âm về mặt sinh học khác nhau.
Đó là sự khác nhau về hình dáng, vị trí của môi, răng, lưỡi khi phát âm. Vì vậy,
đối với những trường hợp học sinh luyện đọc theo mẫu không hiệu quả, giáo
viên cần mô tcấu tạo của âm đó yêu cầu học sinh làm chậm bằng cách đặt
đúng vị trí môi, ng, lưỡi để phát âm đúng. Cách thức này phù hợp với học sinh
lớp 1 (Đó là khối lớp bt đầu học các âm, các vần).
b) Xây dựng, bổ sung các bài tập chính tả phù hợp với hiện tượng mắc lỗi
của học sinh huyện KAnh
Trong SGK Tiếng Việt tiểu học, bài Chính tả gồm 2 phần:
- Chính tả đoạn bài: Đây bài viết chính tả nội dung theo chủ đim
học của tuần. Bài viết có thể là trích đoạn của bài tập đọc đã học, hoặc được soạn
lại từ một bài tập đọc cho phù hợp với mục tiêu dạy học, hoặc cũng thmột
bài viết được chọn ngoài SGK Tiếng Việt. Dung ợng của bài viết được quy
định phù hợp với học sinh mỗi khi lp.
- Chính tả Âm - vần: gồm các bài tập luyện knăng chính tả cho học sinh.
Căn cứ vào hình thức, bài tập chính tả Âm- vần được phân thành nhiều loại, như:
điền vào chtrống, bài tập tìm từ, bài tập tìm tiếng, bài tập giải u đố, bài tập
lựa chọn…
Qua khảo sát ý kiến của giáo viên tiểu học ở huyện Kỳ Anh, khi được hỏi
mức độ của việc y dựng các bài tập chính tả để thay thế các bài tập chính tả
trong SGK chưa phù hợp với học sinh của mình, kết quả thu được ở Hình 1.