Đồ án tốt nghiệp ô tô: Thiết kế, lắp đặt mô hình điều hòa không khí và ứng dụng Matlab (Công nghệ kỹ thuật)

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

KHOA CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

Chuyên ngành: Công nghệ Kỹ thuật ô tô

Tên đề tài THIẾT KẾ, LẮP ĐẶT MÔ HÌNH ĐIỀU HÒA KHÔNG KHÍ VÀ ỨNG DỤNG PHẦN MỀM MATLAB VÀO MÔ PHỎNG

SVTH: NGUYỄN KHẮC HÙNG

MSSV: 17145304

SVTH: KHUẤT ĐỨC DUY

MSSV: 17145268

GVHD: Th.S NGUYỄN THÀNH TUYÊN

Tp. Hồ Chí Minh, ngày 25 tháng 8 năm 2021

TRƯỜNG ĐH SƯ PHẠM KỸTHUẬT

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

TP. HỒ CHÍ MINH

Độc Lập – Tự Do – Hạnh Phúc

KHOA CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC

────────

TP. Hồ Chí Minh, ngày 25 tháng 8 năm 2021

NHIỆM VỤ ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

Họ tên sinh viên: 1. Nguyễn Khắc Hùng MSSV: 17145304

Email: 17145304@student.hcmute.edu.vn Số điện thoại: 0393716337

2. Khuất Đức Duy MSSV: 17145268

Email: 17145268@student.hcmute.edu.vn Số điện thoại: 0976215311

Ngành: Công nghệ Kỹ Thuật ô tô

Khóa: 2017-2021 Lớp: 171452A

1. Tên đề tài: “Thiết kế, lắp đặt mô hình điều hòa không khí và ứng dụng phần

mềm Matlab vào mô phỏng.” 2. Nhiệm vụ đề tài

• Ôn lại các kiến thức nền tảng về hệ thống điều hòa không khí trên ô tô.

• Tra cứu mở rộng về các tài liệu mới có liên quan về đề tài.

• Nghiên cứu sâu rộng hơn về giải thuật, lập trình cũng như thiết kế điện.

• Thi công cải tiến hoàn thiện mô hình điều hòa thực tế dựa trên vật tư tại xưởng. .

• Mô phỏng hệ thống điều hoà.

3. Sản phẩm của đề tài

• Mô hình điều hòa đã được thi công hoàn thiện và đặt tại xưởng điện của khoa sẵn sàng

cho việc học tập và giảng dạy.

• Biên soạn hoàn chỉnh cuốn sách thiết minh đi kèm mô hình.

• Mô phỏng hệ thống thành công trên MATLAB/SIMULINK

4. Ngày giao nhiệm vụ đề tài: 10/03/2021

5. Ngày hoàn thành nhiệm vụ: Theo kế hoạch khoa CKĐ

TRƯỞNG BỘ MÔN GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

KHOA CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC

Độc Lập – Tự Do – Hạnh Phúc

────────

Bộ môn : Điện – Điện tử ô tô

PHIẾU NHẬN XÉT ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

(Dành cho giảng viên hướng dẫn)

Họ và tên Sinh viên: Nguyễn Khắc Hùng MSSV: 17145304

Khuất Đức Duy MSSV: 17145268

Tên đề tài: “Thiết kế, lắp đặt mô hình điều hòa không khí và ứng dụng phần mềm Matlab vào mô phỏng.” Ngành: Công nghệ Kỹ thuật ô tô

Họ và tên GV hướng dẫn: Th.S Nguyễn Thành Tuyên.

Ý KIẾN NHẬN XÉT

....................................................................................................................................................

1. Nhận xét về tinh thần, thái độ làm việc của sinh viên.

2. Nhận xét về kết quả thực hiện của ĐATN.

....................................................................................................................................................

2.1 Kết cấu, cách thức trình bày ĐATN:

....................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................

2.2 Nội dung đồ án:

....................................................................................................................................................

2.3 Kết quả đạt được:

....................................................................................................................................................

2.4 Những tồn tại (Nếu có):

3. Đánh giá: TT Mục đánh giá

Điểm tối đa Điểm đạt được

1. Hình thức và kết cấu ĐATN. 30

Đúng format với đầy đủ cả hình thức và nội dung. 10

Mục tiêu, nhiệm vụ, tổng quan của đề tài. 10

Tính cấp thiết của đề tài. 10

2. Nội dung ĐATN. 50

Khả năng ứng dụng kiến thức toán học, khoa học và kỹ thuật, khoa học xã hội,…

Khả năng thực hiện/phân tích/tổng hợp/đánh giá. 10

Khả năng thiết kế chế tạo một hệ thống, thành phần, hoặc quy trình đáp ứng yêu cầu đưa ra với những ràng buộc thực tế.

Khả năng cải tiến và phát triển. 15

Khả năng sử dụng công cụ kỹ thuật, phần mềm chuyên ngành…

3. Đánh giá về khả năng ứng dụng của đề tài. 10

4. Sản phẩm cụ thể của ĐATN 10

Tổng điểm 100

4. Kết luận.

 Được phép bảo vệ.

 Không được phép bảo vệ.

Tp. Hồ Chí Minh, ngày 25 tháng 8 năm 2021

Giảng viên hướng dẫn

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

KHOA CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC

Độc Lập – Tự Do – Hạnh Phúc

────────

Bộ môn : Điện – Điện tử ô tô

PHIẾU NHẬN XÉT ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

(Dành cho giảng viên phản biện)

Họ và tên Sinh viên: Nguyễn Khắc Hùng MSSV: 17145304

Khuất Đức Duy MSSV: 17145268

Tên đề tài: “Thiết kế, lắp đặt mô hình điều hòa không khí và ứng dụng phần mềm Matlab vào mô phỏng.”

Ngành: Công nghệ Kỹ thuật ô tô.

....................................................................................................................................................

Họ và tên GV phản biện: (Mã GV):.......................................................................................

Ý KIẾN NHẬN XÉT

....................................................................................................................................................

1. Kết cấu, cách thức trình bày ĐATN:

....................................................................................................................................................

2. Nội dung đồ án:

....................................................................................................................................................

3. Kết quả đạt được:

....................................................................................................................................................

4. Những kiến thức còn thiếu sót

....................................................................................................................................................

5. Câu hỏi.

....................................................................................................................................................

6. Đánh giá. TT

Mục đánh giá

Điểm tối đa Điểm đạt được

1. Hình thức và kết cấu ĐATN. 30

Đúng format với đầy đủ cả hình thức và nội dung. 10

Mục tiêu, nhiệm vụ, tổng quan của đề tài. 10

Tính cấp thiết của đề tài. 10

2. Nội dung ĐATN. 50

Khả năng ứng dụng kiến thức toán học, khoa học và kỹ thuật, khoa học xã hội,…

Khả năng thực hiện/phân tích/tổng hợp/đánh giá. 10

Khả năng thiết kế chế tạo một hệ thống, thành phần, hoặc quy 15

trình đáp ứng yêu cầu đưa ra với những ràng buộc thực tế.

Khả năng cải tiến và phát triển. 15

Khả năng sử dụng công cụ kỹ thuật, phần mềm chuyên ngành…

3. Đánh giá về khả năng ứng dụng của đề tài. 10

4. Sản phẩm cụ thể của ĐATN 10

Tổng điểm 100

7. Kết luận.

 Được phép bảo vệ.

 Không được phép bảo vệ.

Tp. Hồ Chí Minh, ngày 25 tháng 08 năm 2021

Giảng viên phản biện

TRƯỜNG ĐH SƯ PHẠM KỸTHUẬT

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

KHOA CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC

────────────

XÁC NHẬN HOÀN THÀNH ĐỒ ÁN

Tên đề tài: Thiết kế, lắp đặt mô hình điều hòa không khí và ứng dụng phần mềm Matlab vào mô phỏng.

Họ và tên Sinh viên: Nguyễn Khắc Hùng MSSV: 17145304

Khuất Đức Duy MSSV: 17145268

Ngành: Công nghệ Kỹ thuật ô tô

Sau khi tiếp thu và điều chỉnh theo góp ý của Giảng viên hướng dẫn, Giảng viên phản biện và các thành viên trong Hội đồng bảo về. Đồ án tốt nghiệp đã được hoàn chỉnh đúng theo yêu cầu về nội dung và hình thức.

Chủ tịch Hội đồng:

Giảng viên hướng dẫn:

Giảng viên phản biện:

Tp. Hồ Chí Minh, ngày 25 tháng 8 năm 2021

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, chúng em xin chân thành cảm ơn toàn thể quý thầy cô trường Đại Học Sư

Phạm Kỹ Thuật Thành phố Hồ Chí Minh đã nhiệt tình giảng dạy và truyền đạt những kiến

thức hết sức quý báu cho chúng em trong suốt thời gian học tập tại trường. Đặc biệt với sự

giúp đỡ của các quý thầy cô Khoa Cơ Khí Động Lực đã tạo điều kiện cho chúng em hoàn

thành đồ án tốt nghiệp đúng thời gian quy định.

Nhóm chúng em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến:

• Giảng viên Th.S Nguyễn Thành Tuyên, thầy đã hướng dẫn tận tình cũng như theo sát đôn

đốc chúng em trong suốt quá trình thực hiện đồ án.

• Chúng em xin gửi lời cảm ơn đến các thầy trong khoa Cơ khí động lực – trường Đại học

Sư Phạm Kỹ Thuật đã hỗ trợ kiến thức, tư vấn kỹ thuật và cho chúng em mượn dùng các

thiết bị tại xưởng thực hành. .

• Cảm ơn gia đình và bạn bè đã hỗ trợ, động viên, khuyến khích chúng em tự tin trong cuộc

sống cũng như cố gắng vươn lên trong học tập.

Một lần nữa, chúng em xin chân thành cảm ơn và kính chúc quý thầy cô Trường Đại

Học Sư Phạm Kỹ Thuật Thành phố Hồ Chí Minh, đặc biệt là quý thầy cô khoa Cơ Khí

Động Lực dồi dào sức khỏe, niềm vui và nhiệt huyết với nghề giáo để góp phần vào sự

nghiệp trăm năm trồng người.

Chúng em xin chân thành cảm ơn!

Nhóm thực hiện đề tài

Nguyễn Khắc Hùng

Khuất Đức Duy

TÓM TẮT

1. Tên đề tài: Thiết kế, lắp đặt mô hình điều hòa không khí và ứng dụng phần mềm

Matlab vào mô phỏng.

2. Thời gian và địa điểm thực hiện:

 Thời gian: 30/03/2021 – 24/08/2021.

 Địa điểm: Xưởng thực tập bộ môn Điện tử Ô tô, khoa Cơ khí Động Lực, trường

Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh.

3. Mục đích đề tài:

 Nghiên cứu lý thuyết tổng quan về hệ thống điều hòa trên ôtô.

 Tìm hiểu các kết cấu, nguyên lý làm việc và sơ đồ mạch điện của các bộ phận.

 Xây dựng bài thực hành nối dây trên mô hình. Nhắm giúp sinh viên hiểu rõ về sơ

đồ mạch điện một cách trực quan hơn.

 Áp dụng các kiến thức đã học để chọn lọc và thiết kế mô hình hệ thống.

 Mô hình hóa hệ thống điều hòa trên oto bằng ứng dụng Matlab/SIMULINK.

4. Phương tiện:

 Phương tiện lý thuyết:

 Ôn lại các kiến thức đã học về hệ thống điều hòa cũng như các kiến thức về điện .

 Tra cứu tài liệu bằng các công cụ trực tuyến, giáo trình...

 Sử dụng các dụng cụ cơ khí đã được trang bị sẵn trong xưởng.

 Tận dụng các trang thiết bị và nguồn lực sẵn có để tiết kiệm chi phí.

 Áp dụng kiến thức đã học từ môn ứng dụng máy tính vào mô phỏng hệ thống.

5. Kết quả

 Mô hình hệ thống điều hòa không khí kết hợp bài thực hành nối dây trên mô

hình.

 Quyển thuyết minh cơ sở lý thuyết về hệ thống điều hòa, quá trình thực hiện,

phiếu công tác và kết quả đề tài.

 Đồ thị biểu thị thông số nhiệt độ của môi chất trong hệ thống.

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................. i

TÓM TẮT ...................................................................................................................... ii

MỤC LỤC..................................................................................................................... iii

DANH MỤC HÌNH ..................................................................................................... vii

DANH MỤC BẢNG ..................................................................................................... xi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ....................................................................................... xii

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ...................................................1

1.1. Lí do chọn đề tài. ............................................................................................... 1

1.2. Mục tiêu và phạm vi nghiên cứu đề tài. ............................................................. 1

1.3. Phương pháp nghiên cứu. .................................................................................. 2

1.4. Phạm vi ứng dụng. ............................................................................................. 2

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ................................................................................3

2.1. Giới thiệu chung về điều hòa không khí. ............................................................ 3

2.1.1. Vùng nhiệt độ lý tưởng đối với cơ thể con người. ......................................... 3

2.1.2. Nhiệt và sự truyền nhiệt. ............................................................................... 3

2.2. Tổng quan về hệ thống điều hòa không khí. ....................................................... 5

2.2.1. Điều khiển nhiệt độ. ..................................................................................... 5

2.2.1.1. Hệ thống sưởi không khí. ....................................................................... 5

2.2.1.2. Hệ thống làm mát không khí. ................................................................. 6

2.2.1.3. Hệ thống hút ẩm không khí. ................................................................... 6

2.2.1.4. Điều khiển nhiệt độ không khí. ............................................................... 7

2.2.2. Điều khiển dòng không khí trong xe. ............................................................ 8

2.2.2.1. Thông gió tự nhiên. ................................................................................ 8

2.2.2.2. Thông gió cưỡng bức. ............................................................................ 9

2.2.3. Bộ lọc không khí. ......................................................................................... 9

2.2.3.3. Nguyên lý hoạt động bộ lọc không khí. ................................................ 10

2.3. Khái quát hệ thống điều hòa không khí trên ô tô. ............................................. 10

2.3.1. Công dụng. ................................................................................................. 10

2.3.2. Yêu cầu. ..................................................................................................... 10

2.3.3 Phân loại điều hòa theo vị trí lắp đặt. ........................................................... 11

2.4. Cấu tạo, nguyên lý hoạt động của hệ thống điều hòa ô tô. ................................ 13

iii

2.4.1. Cấu tạo chung của hệ thống. ....................................................................... 13

2.4.2. Nguyên lý hoạt động chung của hệ thống điều hòa ô tô. ............................. 14

2.5. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của một số bộ phận chính trong hệ thống điều hòa không khí trên ô tô. .......................................................................................... 15

2.5.1. Máy nén. .................................................................................................... 15

2.5.1.1. Chức năng. ........................................................................................... 15

2.5.1.2. Phân loại. ............................................................................................. 15

2.5.3. Bộ ngưng tụ (Giàn nóng). ........................................................................... 22

2.5.4. Bình lọc/ bộ hút ẩm .................................................................................... 24

2.5.5. Van tiết lưu hay van giãn nở. ...................................................................... 26

2.5.6. Bộ bốc hơi (Giàn lạnh). .............................................................................. 28

2.6. Một số bộ phận khác. ....................................................................................... 30

2.6.1. Cửa sổ kính (mắt ga). ................................................................................. 30

2.6.2.Quạt dàn nóng. ............................................................................................ 31

2.6.3. Quạt lồng sóc. ............................................................................................ 31

2.7. Khái quát về hệ thống điều hòa không khí tự động trên ô tô............................. 33

2.7.1. Các bộ phận của hệ thống điều hòa không khí tự động. .............................. 34

2.7.1.1. ECU điều khiển A/C............................................................................. 35

2.7.1.2. Cảm biến. ............................................................................................. 36

2.7.1.3. Các motor trợ động............................................................................... 38

CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ VÀ THI CÔNG BÀI THỰC HÀNH NỐI DÂY..................... 42

3.1. Tổng quan........................................................................................................ 42

3.2. Đặc điểm. ........................................................................................................ 42

3.3. Cấu tạo. ........................................................................................................... 42

3.3.1. Relay 5 chân. .............................................................................................. 42

3.3.2. Motor Trợ động thổi khí. ............................................................................ 43

3.3.2.1. Nguyên lí hoạt động. ............................................................................ 44

3.3.4. Mô Tơ trợ động dẫn khí vào. ..................................................................... 45

3.3.4.1. Nguyên lí hoạt động. ............................................................................ 45

3.3.5. Mô Tơ trợ động thổi khí. ........................................................................... 46

3.3.5.2. Nguyên lí hoạt động. ............................................................................ 47

3.3.6. Hộp điều khiển hệ thống. ............................................................................ 48

3.3.7. Sơ đồ mạch điện của mô hình. .................................................................... 51

CHƯƠNG 4: MỘT SỐ BÀI TẬP THỰC HÀNH ỨNG DỤNG CỦA MÔ HÌNH ......... 53

4.1. Bài thực hành nạp gas cho hệ thống điều hòa sử dụng gas lạnh R314a. ............ 53

4.1.1. Mục đích. ................................................................................................... 53

4.1.2. Chuẩn bị. .................................................................................................... 53

4.1.3. Chú ý an toàn. ............................................................................................ 53

4.1.4 Tiến hành thực hiện. .................................................................................... 53

4.1.4.1. Hút chân không. ................................................................................... 53

4.1.4.2. Nạp gas vào hệ thống. .......................................................................... 55

4.2. Bài thực hành phát hiện hư hỏng hệ thống điều hòa bằng đồng hồ đo áp suất gas. ............................................................................................................................... 57

4.2.1. Mục đích. ................................................................................................... 57

4.2.2. Chuẩn bị. .................................................................................................... 58

4.2.3. Chú ý an toàn. ............................................................................................ 58

4.2.4. Tiến hành thực hiện. ................................................................................... 58

4.2.4.1. Hệ thống điều hòa khi làm việc bình thường. ....................................... 58

4.2.4.2. Hệ thống bị lọt khí. ............................................................................... 59

4.2.4.3. Hệ thống điều hòa hoạt động khi thiếu ga. ............................................ 59

4.2.4.4. Hệ thống điều hòa giải nhiệt kém. ........................................................ 60

4.2.4.5. Hệ thống điều hòa hỏng máy nén, tắt bầu ngưng. ................................. 61

4.2.4.6. Hệ thống điều hòa bị tắt van tiết lưu. .................................................... 62

4.3. Bài thực hành nối dây trên mô hình. ................................................................ 62

4.3.1. Mục đích. ................................................................................................... 62

4.3.2. Chuẩn bị. .................................................................................................... 63

4.3.3. Chú ý an toàn. ............................................................................................ 63

4.3.4. Tiến hành thực hiện. ................................................................................... 63

4.3.4.1. Xác định đúng các chân Motor trợ động dẫn khí vào (Air inlet control servo motor)...................................................................................................... 63

4.3.4.2. Motor trợ động trộn khí (Air mix control servo motor). ........................ 63

4.3.4.3. Motor trợ động thổi khí (Air vent mode servo motor). .......................... 64

4.3.4.4. Kết quả sau khi nối dây ........................................................................ 65

4.4. Quy trình chẩn đoán lỗi hệ thống điện của mô hình. ........................................ 66

CHƯƠNG 5: MÔ PHỎNG HỆ THỐNG BẰNG ỨNG DỤNG MATLAB SIMULINK. .................................................................................................................. 67

5.1. Giới thiệu. ....................................................................................................... 67

5.2. Lý thuyết mô phỏng hệ thống điều hòa trên ô tô. ............................................. 67

5.2.1. Tổng quan. ................................................................................................. 67

5.2.2. Xác định vấn đề. ......................................................................................... 68

5.2.3 Mục tiêu. ..................................................................................................... 68

5.2.4 Phương pháp tiếp cận. ................................................................................. 69

5.3. Phương pháp xây dựng. ................................................................................... 69

5.3.1. Xây dựng mô hình trên Matlab. .................................................................. 70

5.3.2. Chứng minh tính hiệu quả của mô hình. ..................................................... 70

5.4. Kết quả của quá trình. ...................................................................................... 70

5.5. Các phương trình được nghiên cứu và áp dụng. ............................................... 70

5.6. Quá trình thực hiện: ......................................................................................... 75

5.6.1. Tổng quan toàn bộ quá trình. ...................................................................... 75

5.6.2. Nhiệt độ ở trong cabin. ............................................................................... 75

5.6.3. Dàn nóng .................................................................................................... 76

5.6.4. Giàn lạnh .................................................................................................... 78

5.6.5. Van tiết lưu................................................................................................. 81

5.6.6. Máy nén ..................................................................................................... 82

5.7. Kết quả thu được của việc mô phỏng hệ thống. ................................................ 83

5.8. So sánh năng suất của hệ thống điều hoà với các điều kiện đầu vào khác nhau 88

5.9. Kết luận ........................................................................................................... 92

CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA ĐỀ TÀI ......................... 93

6.1. Kết luận ......................................................................................................... 93

6.2. Hướng phát triển ........................................................................................... 93

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................. 94

PHỤ LỤC ...................................................................................................................... 95

DANH MỤC HÌNH

Hình 2. 1: Sự trao đổi nhiệt ..............................................................................................5

Hình 2. 2: Nguyên lý hoạt động của bộ sưởi ấm. .............................................................6

Hình 2. 3: Nguyên lý hoạt động của hệ thống làm mát không khí. ...................................6

Hình 2. 4: Nguyên lý hút ẩm. ...........................................................................................7

Hình 2. 5: Điều khiển nhiệt độ mát. .................................................................................7

Hình 2.6: Điều khiển nhiệt độ bình thường. .....................................................................8

Hình 2.7: Điều khiển chế độ nóng....................................................................................8

Hình 2. 8: Thông gió tự nhiên. .........................................................................................9

Hình 2. 9: Thông gió cưỡng bức. .....................................................................................9

Hình 2. 10: Cấu tạo bộ lọc. ............................................................................................ 10

Hình 2. 11: Lọc gió lạnh trong thực tế. .......................................................................... 10

Hình 2.12: Kiểu điều hòa phía trước. ............................................................................. 11

Hình 2.13: Kiểu điều hòa phía sau. ................................................................................ 11

Hình 2.14: Kiểu điều hòa kép. ....................................................................................... 12

Hình 2. 15: Kiểu điều hòa kép treo trần. ........................................................................ 12

Hình 2. 16: Điều khiển bằng tay (Khi trời nóng). ........................................................... 12

Hình 2. 17: Điều khiển bằng tay (Khi trời lạnh). ............................................................ 13

Hình 2. 18: Điều khiển tự động. ..................................................................................... 13

Hình 2.19: Sơ đồ cấu tạo chung hệ thống điều hòa trên ô tô. .......................................... 14

Hình 2. 20: Cấu tạo máy nén cánh trượt. ........................................................................ 16

Hình 2. 21: Nguyên lý hoạt động máy nén cánh gạt. ...................................................... 16

Hình 2. 22: Cấu tạo máy nén khí dạng đĩa lắc. ............................................................... 17

Hình 2. 23: Nguyên lý hoạt động máy nén khí dạng đĩa lắc. .......................................... 18

Hình 2. 24: Cấu tạo máy nén xoắn ốc. ........................................................................... 18

Hình 2. 25: Nguyên lý hoạt động máy nén xoắn ốc. ....................................................... 19

Hình 2. 26: Cách cho thêm dầu vào máy nén. ................................................................ 20

Hình 2. 27: Cấu tạo của ly hợp điện từ. .......................................................................... 21

Hình 2. 28: Ly hợp từ ON. ............................................................................................. 21

Hình 2. 29: Ly hợp từ OFF. ........................................................................................... 22

vii

Hình 2. 30: Giàn nóng. .................................................................................................. 23

Hình 2. 31: Cấu tạo giàn nóng. ...................................................................................... 23

Hình 2. 32: Cấu tạo của giàn nóng kép (Giàn nóng tích hợp). ........................................ 24

Hình 2. 33: Sơ đồ cấu tạo của bình lọc. .......................................................................... 25

Hình 2. 34: Van tiết lưu dạng hộp. ................................................................................. 27

Hình 2. 35: Nguyên lý van tiết lưu kiểu hộp (khi tải cao). .............................................. 27

Hình 2. 36: Nguyên lý van tiết lưu kiểu hộp (khi tải thấp). ............................................ 28

Hình 2. 37: Các loại giàn lạnh........................................................................................ 28

Hình 2. 38: Cấu tạo của giàn lạnh. ................................................................................. 29

Hình 2. 39: Hình dạng thực tế của mắt gas. .................................................................... 30

Hình 2. 40: Trạng thái môi chất qua cửa sổ kính. ........................................................... 31

Hình 2. 41: Các loại quạt. .............................................................................................. 31

Hình 2. 42: Quạt lồng sóc. ............................................................................................. 32

Hình 2. 43: Hệ thống điều khiển bằng điện tử. ............................................................... 33

Hình 2. 44: Sơ đồ điều khiển điều hòa không khí tự động ô tô. ...................................... 34

Hình 2. 45: Vị trí các bộ phận trong hệ thống điều hòa tự động. .................................... 35

Hình 2. 46: ECU điều khiển A/C. .................................................................................. 36

Hình 2. 47: Cảm biến nhiệt độ trong xe. ........................................................................ 36

Hình 2. 48: Cảm biến nhiệt độ ngoài xe. ........................................................................ 37

Hình 2. 49: Cảm biến bức xạ mặt trời. ........................................................................... 37

Hình 2. 50: Cảm biến nhiệt độ giàn lạnh. ....................................................................... 38

Hình 2. 51: Cảm biến nhiệt độ nước làm mát. ................................................................ 38

Hình 2. 52: Vị trí và cấu tạo motor trợ động trộn khí. .................................................... 39

Hình 2. 53: Nguyên lí hoạt động motor trợ động khí. ..................................................... 39

Hình 2. 54: Vị trí và cấu tạo motor trợ động dẫn khí vào. .............................................. 40

Hình 2. 55: Nguyên lí hoạt động motor trợ động dẫn khí vào. ........................................ 40

Hình 2. 56: Vị trí và cấu tạo motor trợ động thổi khí...................................................... 41

Hình 2. 57: Sơ đồ mạch nguyên lí hoạt động motor trợ động thổi khí. ........................... 41

Hình 3.1: Relay 5 chân ................................................................................................. 42

Hình 3.2: Bề mặt taplo trên mô hình. ............................................................................. 43

Hình 3.3: Chân giắc mô tơ trợ động thổi khí ................................................................. 43

viii

Hình 3.4: Sơ đồ thiết kế lúc thi công Motor Trợ động thổi khí trên mô hình ................. 44

Hình 3.5: Sơ đồ thiết kế lúc thi công Motor dẫn khí vào trên mô hình .......................... 45

Hình 3.6: Chân giắc của motor trộn khí. ........................................................................ 46

Hình 3.7: Sơ đồ thiết kế lúc thi công Motor Trợ động trộn khí trên mô hình ................. 47

Hình 3.8: Chân giắc của hộp điều khiển. ........................................................................ 48

Hình 3.9: Sơ đồ mạch điện hệ thống điều hòa Toyota Camry 2005. ............................... 52

Hình 4. 1: Mô phỏng kết nối máy nén, đồng hồ đo vào mô hình. ................................... 53

Hình 4. 2: Mô hình thực tế. ............................................................................................ 54

Hình 4. 3: Mô phỏng quá trình hút chân không. ............................................................. 54

Hình 4. 4: Giá trị đồng hồ đo sau khi hút chân không. ................................................... 54

Hình 4. 5: Vặn đai ốc để xả không khí trong ống ra ngoài.............................................. 55

Hình 4. 6: Mô phỏng quá trình nạp gas từ phía cao áp. .................................................. 55

Hình 4. 7: Giá trị đồng hồ đo sau khi nạp gas đường áp cao. .......................................... 56

Hình 4. 8: Mô phỏng trạng thái nạp gas từ phía thấp áp. ................................................ 56

Hình 4. 9: Bật điều hòa MAX COOL, công tác gió HI. .................................................. 57

Hình 4. 10: Giá trị đồng hồ sau khi nạp gas ở đường áp thấp. ........................................ 57

Hình 4. 11: Áp suất ga bình thường. .............................................................................. 58

Hình 4. 12: Áp suất khi hệ thống bị lọt khí. ................................................................... 59

Hình 4. 13: Áp suất khi thiếu ga. ................................................................................... 59

Hình 4. 14: Áp suất khi giải nhiệt kém. .......................................................................... 60

Hình 4. 15: Áp suất khi hỏng máy nén hay tắt bầu ngưng. ............................................. 61

Hình 4. 16: Áp suất khi bị tắt van tiết lưu. ..................................................................... 62

Hình 4.17: Kết quả sau khi hoàn tất nối dây................................................................... 65

Hình 4. 18: Quy trình chẩn đoán lỗi của hệ thống. ......................................................... 66

Hình 5.1: Ứng dụng matlab trong mô phỏng. ................................................................. 67

Hình 5.2: Các thành phần cấu tạo nên hệ thống. ............................................................ 68

Hình 5.3: Các thông số đầu vào và đầu ra của model. .................................................... 69

Hình 5.4: Các thành phần của hệ thống và các yếu tố ảnh hưởng. .................................. 69

Hình 5.5: Sơ đồ tổng quát hệ thống................................................................................ 75

Hình 5.6. Tính toán nhiệt độ trong cabin. ....................................................................... 75

Hình 5.7: Tính tốc độ dòng chảy Mref từ máy nén. ........................................................ 76

Hình 5.8: Các khối dùng để tính Tm. ............................................................................. 76

Hình 5.9: Các khối dung để tính Td. .............................................................................. 77

Hình 5.10: Các khối dung để tính Tw. ........................................................................... 77

Hình 5.11: Các khối dung để tính Ts.............................................................................. 78

Hình 5.12: Tính tốc độ dòng chảy Mref từ máy nén. ...................................................... 78

Hình 5.13: Các khối dung để tính Tm. ........................................................................... 79

Hình 5.14: Các khối dung để tính Td. ............................................................................ 79

Hình 5.15: Các khối dung để tính Tw. ........................................................................... 80

Hình 5.16: Các khối dung để tính Ts.............................................................................. 80

Hình 5.17: Phương trình cân bằng năng lượng ở Van tiết lưu. ....................................... 81

Hình 5.18: Phường trình cân bằng năng lượng trong máy nén........................................ 82

Hình 5.19: Đồ thị nhiệt độ trong cabin xe. ..................................................................... 83

Hình 5.20: Đồ thị nhiệt độ của môi chất lạnh trong dàn lạnh. ......................................... 84

Hình 5.21: Đồ thị của nhiệt độ môi chất trong máy nén. ............................................... 85

Hình 5.22: Đồ thị nhiệt độ của môi chất trong dàn nóng. .............................................. 86

Hình 5.23: Đồ thị nhiệt độ của môi chất lạnh trong van giãn nở. ................................... 87

Hình 5.24: Đồ thị thể hiện sự ảnh hưởng của không gian đến nhiệt độ trong cabin. ...... 88

Hình 5.25: Đồ thị so sánh nhiệt độ của môi chất lạnh trong máy nén với công suất khác nhau. ............................................................................................................................. 89

Hình 5.26: Đồ thị so sánh nhiệt độ môi chất lạnh trong dàn nóng với công suất khác nhau. ...................................................................................................................................... 90

Hình 5.27: Đồ thị so sánh nhiệt độ của môi chất lạnh trong van giãn nở với công suất khác nhau. ............................................................................................................................. 91

Hình 5.28: Đồ thị so sánh nhiệt độ của môi chất lạnh trong dàn lạnh với công suất khác nhau. ............................................................................................................................. 92

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3. 1: Ý nghĩa chân giắc A40(B) ............................................................................ 48

Bảng 3. 2: Ý nghĩa chân giắc A39(A). ........................................................................... 49

Bảng 4. 1: Giá trị điện áp các chân của Air inlet control servo motor. ............................ 63

Bảng 4. 2: Giá trị điện áp các chân của Air mix control servo motor.............................. 64

Bảng 4. 3: Giá trị điện áp các chân của Air vent control servo motor. ............................ 65

Bảng 5.1: Ý nghĩa của các thông số ............................................................................... 72

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

A/C: Air Conditioner.

ECU: Electronic Control Unit.

EATC: Electronic Automatic Temperature Control.

HI: High

MH: Max Hot.

MC: Max Cool.

MCU: Micro Controller Unit.

NTC: Negative temperature coefficient.

xii

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1.1. Lí do chọn đề tài.

Ngày nay nhu cầu sống của con người ngày một nâng cao, ô tô ngày càng được sử

dụng rộng rãi như một phương tiện giao thông thông dụng. Ô tô hiện đại được thiết kế

nhằm cung cấp tối đa về các tiện nghi cũng như tính năng an toàn cho người sử dụng.

Các tiện nghi được sử dụng trên ô tô hiện đại ngày càng phát triển, giữ vai trò quan

trọng đối với việc đảm bảo nhu cầu của khách hàng như xem phim, nghe nhạc, một số

hệ thống thông minh trên xe để phục vụ cho các tài xế( nhớ vị trí ghế, sưởi ghế, guơng

chiếu hậu thông minh, khóa thông minh,…), và một trong những tiện nghi không thế

thiếu trên một chiếc ôtô đó là hệ thống điều hòa nhiệt độ.

Để kịp thời nắm bắt được xu thế chung đó trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật đã

sớm đưa hệ thống điều hòa vào việc giảng dạy trên cơ sở lý thuyết chuyên sâu và đi

kèm với đó là mô hình thực tế minh họa nguyên lý hoạt động bên ngoài lẫn hệ thống

trên xe. Dựa trên nền tảng kiến thức được học nhóm chúng em quyết định chọn đề tài:

“Thiết kế, lắp đặt mô hình điều hòa không khí và ứng dụng phần mềm Matlab

vào mô phỏng” với mục đích chính là nghiên cứu sâu hơn về hệ thống điều hòa cũng

như tạo nên một hệ thống hoàn chỉnh.

Chúng em rất mong rằng khi đề tài của chúng em được hoàn thành sẽ đóng góp phần

nhỏ trong công tác giảng dạy của nhà trường.

Do kiến thức và kinh nghiệm còn hạn chế nên không thể tránh những thiếu sót trong

quá trình thực hiện đề tài, chúng em rất mong được sự giúp đỡ và góp ý từ các thầy cô

để đề tài của chúng em được hoàn thiện hơn.

1.2. Mục tiêu và phạm vi nghiên cứu đề tài.

Trong quá trình học tập và nghiên cứu tại xưởng thực hành nhóm chúng em nhận

thấy các mô hình mô tả hoạt động của hệ thống điều hòa có tại xưởng đa số đều khá cũ

và hoạt động không ổn định cũng như hư hỏng khá nhiều. Vì vậy dựa trên những kiến

thức được học kèm với quá trình nghiên cứu nhóm chúng em áp dụng thể thực hiện các

vấn đề sau:

- Vệ sinh và tu sửa mô hình cũ sau đó nâng cấp thêm.

- Biên soạn tập thuyết minh một cách rõ ràng và chi tiết về cơ sở lí thuyết, nguyên lí

hoạt động của hệ thống điều hòa cũng như chi tiết về mô hình.

- Nghiên cứu lý thuyết và áp dụng các kiến thức đã học để lập trình và mô phỏng hệ

thống bằng matlab.

- Sử dụng các kiến thức về phần điện đã học để xây dựng phần thực hành nối dây trên

mô hình.

Phạm vi nghiên cứu: Vì đây là mô hình cũ nên trong quá trình thi công mô hình một

số vật tư trong mô hình đã mất vì vậy nhóm em đã tìm mọi cách để thay thế và sữa

chữa và cũng vì thế mà một số thông số trên mô hinh có thể sai lệch đôi chút so với

trên xe thực tế.

1.3. Phương pháp nghiên cứu. - Ôn tập các kiến thức còn thiếu sót và phát sinh trong quá trình thực hiện đề tài.

- Tham khảo các ý kiến từ giảng viên hướng dẫn.

- Tìm hiểu các tài liệu liên quan đến đề tài để hoàn thiện một cách tốt nhất.

- Thực nghiệm nhiều lần trên mô hình kết hợp mô phỏng bằng máy tính nhằm cho ra

kết quả chính xác nhất.

1.4. Phạm vi ứng dụng.

Mô hình thực tế có thể đưa vào chương trình giảng dạy và học tập. Các bạn sinh

viên có thể thực hành trực tiếp trên mô hình dưới sự hướng dẫn của giảng viên nhằm

hiểu sâu hơn về nguyên lí hoạt động của hệ thống điều hòa.

Tài liệu đi kèm mô tả chi tiết về hoạt động của hệ thống giúp các bạn sinh viên có

cái nhìn tổng quan hơn về hệ thống đang học.

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT

2.1. Giới thiệu chung về điều hòa không khí.

Điều hòa không khí là thiết bị kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm trong không gian kín.

Ngoài ra điều hòa không khí còn kiểm soát áp lực đồng thời xử lý mức nhiệt độ và độ

ẩm của không khí . Điều hòa không khí còn có nghĩa là điều tiết không khí xung quanh

vị trí thiết bị được lắp đặt. Điều tiết không khí còn là một ngành khoa học nghiên cứu

tạo ra phương pháp bằng cách sử dụng công nghệ, thiết bị nhằm tạo ra và duy trì môi

trường không khí phù hợp với nhu cầu của con người.

Nguyên nhân hình thành điều hòa không khí là do thời tiết và khí hậu ngày càng

khắc nghiệt, trái đất đang dần nóng lên, gây nên nhiều hệ lụy ảnh hưởng tới sức khỏe

cũng như công việc hàng ngày của con người. Việc chế tạo ra thiết bị điều hòa không

khí là chế biến nhiệt độ theo ý thích của người sử dụng. Điều hòa không khí ở đây bao

gồm những tính năng: điều hòa nhiệt độ, độ ẩm, lưu thông tuần hoàn không khí, lọc

bụi và thành phần gây hại đến sức khỏe con người.

2.1.1. Vùng nhiệt độ lý tưởng đối với cơ thể con người.

Nhiệt độ là yếu tố gây cảm giác nóng lạnh đối với con người. Cơ thể con người có

nhiệt độ là Tct = 37oC. Trong quá trình vận động cơ thể con người luôn luôn toả ra nhiệt

lượng Qtỏa. Lượng nhiệt do cơ thể toả ra phụ thuộc vào cường độ vận động. Để duy trì

thân nhiệt cơ thể thường xuyên trao đổi nhiệt với môi trường. Sự trao đổi nhiệt đó sẽ

biến đổi tương ứng với cường độ vận động.

Theo các nhà khoa học nghiên cứu chỉ ra rằng con người sinh trưởng và phát triển

tốt nhất trong khoảng nhiệt độ từ 22oC đến 27oC. Xét về độ ẩm, độ ẩm không khí tốt

cho sức khỏe con người là ở mức 55% - 65%. Con người có xu hướng vẫn cảm thấy

dễ chịu nếu độ ẩm cao trên 70% nhưng nhiệt độ thấp dưới 22oC hoặc nhiệt độ cao

khoảng 28oC đến 32oC nhưng độ ẩm thấp chỉ khoảng 30%.

2.1.2. Nhiệt và sự truyền nhiệt.

Nói một cách ngắn gọn thì nhiệt là một dạng năng lượng dự trữ trong vật chất nhờ

vào chuyển động nhiệt hỗn loạn của các hạt cấu tạo nên vật chất. Trong vật chất, các

phân tử cấu tạo nên vật chuyển động hỗn loạn không ngừng, do đó chúng có động năng.

Động năng này có thể chia làm động năng chuyển động của khối tâm của phân tử, cộng

với động năng trong dao động của các nguyên tử cấu tạo nên phân tử quanh khối tâm

chung, và động năng quay của phân tử quanh khối tâm. Tổng các động năng này của

các phân tử chính là nhiệt năng của vật.

Nhiệt có xu hướng truyền từ nơi có nhiệt độ cao đến nơi có nhiệt độ thấp, ví dụ như

cơ thề chúng ta cảm thấy mát mẻ là do nhiệt từ cơ thể đã truyền ra môi trường có nhiệt

độ thấp hơn làm giảm nhiệt độ tại vùng cơ thể đó.

Có 3 cách truyền nhiệt chính là: Dẫn nhiệt, đối lưu và bức xạ:

- Dẫn nhiệt (hay tán xạ nhiệt) là sự truyền động năng giữa các nguyên tử hay phân tử

lân cận mà không kèm theo sự trao đổi phần tử vật chất. Hình thức trao đổi nhiệt luôn

diễn ra từ vùng có mức năng lượng cao hơn (với nhiệt độ cao hơn) đến vùng có mức

năng lượng thấp hơn (với nhiệt độ thấp hơn). Sự truyền nhiệt trong kim loại thông qua

sự chuyển động của các electron cũng là sự dẫn nhiệt.

- Đối lưu nhiệt là quá trình trao đổi nhiệt được thực hiện nhờ sự chuyển động của chất

lỏng hay chất khí giữa các vùng có nhiệt độ khác nhau hoặc sự truyền nhiệt từ một hệ

rắn sang một hệ lỏng (hoặc khí) và ngược lại. Người ta phân biệt giữa đối lưu tự nhiên

(dòng vật chất chuyển động nhờ nội năng trong chất lỏng, khí) và đối lưu cưỡng bức

(dòng chuyển động do ngoại lực tác dụng, ví dụ như quạt, bơm v.v...).

- Bức xạ nhiệt là sự trao đổi nhiệt thông qua sóng điện từ. Bức xạ nhiệt có thể truyền

qua mọi loại vật chất cũng như qua chân không. Tất cả các vật thể có nhiệt độ lớn hơn

độ không tuyệt đối (0 Kelvin) đều bức xạ nhiệt. Trong bức xạ nhiệt, dòng nhiệt không

chỉ truyền từ nơi nóng sang nơi lạnh mà còn theo chiều ngược lại. Tuy nhiên, vì dòng

nhiệt từ nóng sang lạnh luôn luôn lớn hơn dòng từ lạnh sang nóng nên dòng nhiệt tổng

hợp luôn theo chiều từ nóng sang lạnh. Hiểu theo một cách khác, sự chênh lệch nhiệt

độ luôn nhỏ đi. Trong bức xạ nhiệt, dòng nhiệt được tính thông qua định luật Stefan-

Boltzmann.

Hình 2. 1: Sự trao đổi nhiệt

2.2. Tổng quan về hệ thống điều hòa không khí.

Điều hòa không khí còn gọi là điều tiết không khí là quá trình tạo ra và giữ ổn định

các thông số trạng thái của không khí theo một chương trình định sẵn không phụ thuộc

vào điều kiện bên ngoài. Khác với thông gió, trong hệ thống điều hòa, không khí trước

khi thổi vào phòng đã được xử lý về mặt nhiệt ẩm. Vì thế điều tiết không khí đạt đạt

hiệu quả cao hơn thông gió.

Hệ thống điều hòa không khí trên ô tô là một hệ thống quan trọng bởi nó không chỉ

điều khiển nhiệt độ và tuần hoàn không khí trong xe mà nó còn hoạt động như một máy

hút ẩm có chức năng điều khiển nhiệt độ lên xuống. Điều hòa không khí cũng giúp loại

bỏ các tác nhân gây cản trở tầm nhìn như sương mù, băng đọng trên mặt trong của kính

xe.

Các chức năng của điều hòa không khí trên ô tô:

- Điều khiển nhiệt độ và thay đổi độ ẩm trong xe.

- Điều khiển dòng không khí trong xe.

- Lọc và làm sạch không khí.

2.2.1. Điều khiển nhiệt độ.

2.2.1.1. Hệ thống sưởi không khí.

Người ta dùng một két sưởi ấm như một bộ trao đổi nhiệt để làm nóng không khí.

Két sưởi lấy nước làm mát của động cơ đã được hâm nóng bởi động cơ và dùng nhiệt

độ này để làm nóng không khí nhờ một quạt thổi vào xe, vì vậy nhiệt độ của két sưởi

là thấp cho đến khi nước làm mát nóng lên. Do đó ngay sau khi động cơ khởi động két

sưởi không làm việc như là một bộ sưởi ấm.

Hình 2. 2: Nguyên lý hoạt động của bộ sưởi ấm.

2.2.1.2. Hệ thống làm mát không khí.

Giàn lạnh trong hệ thống điều hòa làm việc như là một bộ trao đổi nhiệt để làm mát

không khí trước khi đưa vào trong xe. Khi bật công tắc điều hòa không khí, máy nén

bắt đầu làm việc đẩy môi chất lạnh (ga) tới giàn lạnh. Giàn lạnh được làm mát nhờ môi

chất làm lạnh và sau đó nó làm mát không khí được thổi vào trong xe từ quạt gió. Việc

làm nóng không khí phụ thuộc vào nhiệt độ của nước làm mát động cơ nhưng việc làm

mát không khí hoàn toàn độc lập với nhiệt độ nước làm mát động cơ.

Hình 2. 3: Nguyên lý hoạt động của hệ thống làm mát không khí.

2.2.1.3. Hệ thống hút ẩm không khí.

Lượng hơi nước trong không khí tăng lên khi nhiệt độ không khí cao và giảm xuống

khi nhiệt độ không khí giảm. Khi đi qua giàn lạnh, không khí được làm mát. Hơi nước

trong không khí ngưng tụ lại và bám vào các cánh tản nhiệt của giàn lạnh. Kết quả là

độ ẩm trong xe bị giảm xuống. Nước dính vào các cánh tản nhiệt đọng lại thành sương

và được chứa trong khay xả nước. Cuối cùng, nước này được tháo ra khỏi khay của xe

bằng một vòi nhỏ.

Hình 2. 4: Nguyên lý hút ẩm.

2.2.1.4. Điều khiển nhiệt độ không khí.

Điều hòa không khí trong ô tô điều khiển nhiệt độ bằng cách sử dụng cả két sưởi và

giàn lạnh, và bằng cách điều chỉnh vị trí cánh hòa trộn không khí cũng như van nước.

Cánh hòa trộn không khí và van nước phối hợp để chọn ra nhiệt độ thích hợp từ các

núm chọn nhiệt độ trên bảng điều khiển.

Hình 2. 5: Điều khiển nhiệt độ mát.

Hình 2.6: Điều khiển nhiệt độ bình thường.

Hình 2.7: Điều khiển chế độ nóng.

2.2.2. Điều khiển dòng không khí trong xe. 2.2.2.1. Thông gió tự nhiên.

Việc lấy không khí bên ngoài đưa vào trong xe nhờ sự chênh áp được tạo ra do sự

chuyển động của xe được gọi là sự thông gió tự nhiên. Sự phân bổ áp suất không khí

trên bề mặt của xe khi nó chuyển động được chỉ ra trên hình vẽ, một số nơi có áp suất

dương, còn có một số nơi có áp suất âm. Như vậy cửa hút được bố trí ở những nơi có

áp suất dương (+) và cửa xả được bố trí ở những nơi có áp suất (-).

Hình 2. 8: Thông gió tự nhiên.

2.2.2.2. Thông gió cưỡng bức.

Trong các hệ thống thông gió cưỡng bức, người ta sử dụng quạt điện hút không khí

đưa vào trong xe. Các cửa hút và cửa xả không khí được đặt ở cùng vị trí như hệ thống

thông gió tự nhiên. Thông thường hệ thống thông gió này được dùng chung với hệ

thống thông khí khác (hệ thống điều hòa không khí và bộ sưởi ấm).

Hình 2. 9: Thông gió cưỡng bức.

2.2.3. Bộ lọc không khí.

Chức năng bộ lọc không khí.

Bộ lọc không khí là một thiết bị dùng để loại bỏ khói thuốc lá, bụi bẩn, tạp chất,...

được đặt ở cửa hút điều hòa không khí để làm sạch không khí đưa vào trong xe.

Cấu tạo bộ lọc không khí.

Bộ làm sạch không khí gồm có một quạt gió, mô tơ quạt gió, cảm biến khói, bộ

khuếch đại, điện trở và bầu lọc có cacbon hoạt tính.

Hình 2. 10: Cấu tạo bộ lọc.

Hình 2. 11: Lọc gió lạnh trong thực tế.

2.2.3.3. Nguyên lý hoạt động bộ lọc không khí.

Bộ lọc không khí dùng một mô tơ quạt để lấy không khí ở trong xe và làm sạch

không khí đồng thời khử mùi nhờ than hoạt tính trong bộ lọc.

Ngoài ra một số xe có trang bị cảm biến khói để xác định khói thuốc và tự động khởi

động mô tơ quạt gió ở vị trí “HI”.

2.3. Khái quát hệ thống điều hòa không khí trên ô tô. 2.3.1. Công dụng. - Lọc sạch không khí trước khi đưa vào cabin ôtô. - Hút ẩm trong không khí này.

- Làm mát lạnh không khí và duy trì nhiệt độ thích hợp trong xe.

- Giúp cho người ngồi trong xe và người lái xe cảm thấy thoải mái khi chạy xe.

2.3.2. Yêu cầu. - Không khí phải sạch.

- Không khí trong cabin phải lạnh.

- Không khí lạnh phải được lan truyền đều khắp cabin.

- Không khí lạnh khô (có độ ẩm thấp).

2.3.3 Phân loại điều hòa theo vị trí lắp đặt. Điều hòa kiểu phía trước.

Giàn lạnh của điều hòa kiểu phía trước được gắn sau bảng đồng hồ và được nối với

giàn sưởi. Quạt giàn lạnh được dẫn động bằng mô tơ quạt. Gió từ bên ngoài hoặc không

khí tuần hoàn bên trong được cuốn vào. Không khí đã làm lạnh (hoặc sấy) được đưa

vào bên trong.

Hình 2.12: Kiểu điều hòa phía trước.

Điều hòa kiểu phía sau.

Ở kiểu này cụm điều hòa không khí đặt ở cốp sau xe. Cửa ra và cửa vào của khí lạnh

được đặt ở lưng ghế sau.

Do cụm điều hòa gắn ở cốp sau nơi có khoảng trống lớn nên điều hòa kiểu này có

ưu điểm của một bộ điều hòa với công suất giàn lạnh lớn và có công suất làm lạnh dự

trữ.

Hình 2.13: Kiểu điều hòa phía sau.

Điều hòa kiểu kép:

Kiểu kép là kiểu kết hợp giữa kiểu phía trước với giàn lạnh phía sau được đặt trong

khoang hành lý. Cấu trúc này không cho không khí thổi ra từ phía trước hoặc từ phía

sau.

Kiểu kép cho năng suất lạnh cao hơn và nhiệt độ đồng đều ở mọi nơi trong xe.

Hình 2.14: Kiểu điều hòa kép.

Kiểu điều hòa kép treo trần:

Kiểu này được sử dụng trong xe khách. Phía trước bên trong xe được bố trí hệ thống

điều hòa kiểu phía trước kết hợp với giàn lạnh treo trần phía sau. Kiểu kép treo trần

cho năng suất lạnh cao và nhiệt độ phân bố đều.

Hình 2. 15: Kiểu điều hòa kép treo trần.

2.3.4. Phân loại điều hòa theo phương pháp điều khiển.

Kiểu bằng tay:

Kiểu này cho phép điều khiển nhiệt độ bằng tay các công tắc và nhiệt độ đầu ra bằng

cần gạt. Ngoài ra còn có cần gạt hoặc công tắc điều khiển tốc độ quạt, điều khiển lượng

gió, hướng gió.

Hình 2. 16: Điều khiển bằng tay (Khi trời nóng).

Hình 2. 17: Điều khiển bằng tay (Khi trời lạnh).

Kiểu tự động:

Điều hòa tự động điều khiển nhiệt độ mong muốn, bằng cách trang bị bộ điều khiển

điều hòa và ECU động cơ. Điều hòa tự động điều khiển nhiệt độ không khí ra và tốc

độ động cơ quạt một cách tự động dựa trên nhiệt độ bên trong xe, bên ngoài xe, và bức

xạ mặt trời báo về hộp điều khiển thông qua các cảm biến tương ứng, nhằm điều khiển

nhiệt độ bên trong xe theo nhiệt độ mong muốn.

Hình 2. 18: Điều khiển tự động.

2.4. Cấu tạo, nguyên lý hoạt động của hệ thống điều hòa ô tô. 2.4.1. Cấu tạo chung của hệ thống.

Hệ thống điều hòa nói chung và hệ thống điều hòa ô tô nói riêng bao gồm các bộ

phận và thiết bị nhằm thực hiện một chu trình khép kín lấy nhiệt từ môi trường cần làm

lạnh và thải nhiệt ra môi trường bên ngoài. Hệ thống điều hòa ô tô bao gồm các bộ

phận: Máy nén, thiết bị ngưng tụ (giàn nóng), bình lọc và tách ẩm, thiết bị giãn nở (van

tiết lưu), thiết bị bay hơi (giàn lạnh), và một số thiết bị khác nhằm đảm bảo cho hệ

thống hoạt động có hiệu quả nhất. Hình vẽ dưới đây giới thiệu các bộ phận trong hệ

thống điều hòa không khí ô tô.

Hình 2.19: Sơ đồ cấu tạo chung hệ thống điều hòa trên ô tô.

2.4.2. Nguyên lý hoạt động chung của hệ thống điều hòa ô tô. Hệ thống điều hòa ô tô hoạt động theo các bước cơ bản sau đây:

- Môi chất ở dàn lạnh ( thể hơi, nhiệt độ thấp, áp suất thấp) được mấy nén nén chuyển

đến dàn nóng ( thể hơi, nhiệt độ cao, áp suất cao).

- Tại dàn nóng thì môi chất được quạt gió thổi mát, môi chất ở thể hơi được giải

nhiệt ngưng tụ thành thể lỏng dưới áp suất cao nhiệt độ cao.

- Môi chất tiếp tục lưu thông đến bình lọc hay bộ hút ẩm, tại đây môi chất lạnh được

làm tinh khiết hơn nhờ được hút hết hơi ẩm và tạp chất.

- Van giãn nở hay van tiết lưu điều tiết lưu lượng của môi chất lỏng chảy vào bộ bốc

hơi (giàn lạnh), làm hạ thấp áp suất của môi chất. Do giảm áp nên môi chất từ thể

lỏng biến thành thể hơi, nhiệt độ thấp trong bộ bốc hơi.

- Trong quá trình bốc hơi, môi chất lạnh hấp thụ nhiệt trong khoang ô tô, có nghĩa là

làm mát khối không khí trong khoang.

- Không khí lấy từ bên ngoài vào đi qua giàn lạnh (bộ bốc hơi). Tại đây không khí

bị dàn lạnh lấy đi nhiều năng lượng thông qua các lá tản nhiệt, do đó nhiệt độ của

không khí sẽ bị giảm xuống rất nhanh đồng thời hơi ẩm trong không khí cũng bị

ngưng tụ lại và đưa ra ngoài. Tại giàn lạnh khi môi chất ở thể lỏng có nhiệt độ, áp

suất cao sẽ trở thành môi chất ở thể hơi có nhiệt độ, áp suất thấp. Khi quá trình này

xảy ra môi chất cần một năng lượng rất nhiều, do vậy nó sẽ lấy năng lượng từ không

khí xung quanh giàn lạnh. Không khí mất năng lượng nên nhiệt độ bị giảm xuống,

tạo nên không khí lạnh. Môi chất lạnh ở thể hơi, dưới nhiệt độ cao và áp suất thấp

được hồi về máy nén.

2.5. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của một số bộ phận chính trong hệ thống điều hòa không khí trên ô tô. 2.5.1. Máy nén. 2.5.1.1. Chức năng.

Máy nén trong hệ thống điều hòa không khí là loại máy nén đặc biệt 15auk trong kỹ

thuật lạnh, hoạt động như một cái bơm để hút môi chất ở áp suất thấp nhiệt độ thấp

sinh ra ở giàn bay hơi rồi nén lên áp suất cao (100 psi; 7÷17.5 kg/cm2) và nhiệt độ cao

để đẩy vào giàn ngưng tụ, đảm bảo sự tuần hoàn của môi chất lạnh một cách hợp lý và

mức độ trao đổi nhiệt của môi chất lạnh trong hệ thống.

Máy nén là bộ phận quan trọng nhất trong hệ thống lạnh, công suất, chất lượng, tuổi

thọ và độ tin cậy của hệ thống lạnh chủ yếu đều do máy nén quyết định. Trong quá

trình làm việc tỉ số nén vào khoảng 5÷8,1. Tỉ số này phụ thuộc vào nhiệt độ không khí

môi trường xung quanh và loại môi chất lạnh. Có thể so sánh máy nén lạnh có tầm quan

trọng giống như trái tim của cơ thể sống. Khi được chuyển về trạng thái khí có nhiệt

độ và áp suất thấp môi chất được nén và chuyển thành trạng thái khí ở nhiệt độ cao và

áp suất cao. Sau đó nó được chuyển tới giàn nóng.

2.5.1.2. Phân loại.

Nhiều loại máy nén được sử dụng trong hệ thống điện lạnh ô tô, mỗi loại máy nén

đều có đặc điểm cấu tạo và nguyên lý làm việc khác nhau. Nhưng tất cả các loại máy

nén đều thực hiện một chức năng như nhau: Nhận hơi có áp suất thấp từ bộ bốc hơi và

chuyển thành hơi có áp suất cao bơm vào bộ ngưng tụ.

Thời gian trước đây, hầu hết các máy nén sử dụng loại hai piston và một trục khuỷu,

piston chuyển động tịnh tiến trong xy lanh, loại này hiện nay không còn sử dụng nữa.

Hiện nay loại đang sử dụng rộng rãi nhất là loại máy nén piston dọc trục và máy nén

quay dùng cánh trượt.

Máy nén kiểu cánh gạt.

• Cấu tạo.

Máy nén cánh gạt gồm một rotor gắn chặt với hai cặp cánh gạt và được bao quanh

bởi xylanh máy nén. Mỗi cánh gạt của máy nén này được đặt đối diện nhau, có 2 cặp

cánh gạt như vậy mỗi cánh gạt được đặt vuông góc với cánh kia trong rãnh của roto.

Khi roto quay cánh gạt sẽ được nâng theo chiều hướng kính vì các đầu của chúng trượt

trên mặt trong của xylanh.

Nguyên lý làm việc:

Hình 2. 20: Cấu tạo máy nén cánh trượt.

Khi rotor quay, hai cánh gạt quay theo và chuyển động tịnh tiến trong rãnh của

rotor, trong khi đó hai đầu cuối của cánh gạt tiếp xúc với mặt trong của xylanh và tạo

áp suất nén môi chất.

Hình 2. 21: Nguyên lý hoạt động máy nén cánh gạt.

Máy nén khí dạng đĩa lắc.

• Cấu tạo:

Khi trục quay, chốt dẫn hướng quay đĩa chéo thông qua đĩa có vấu được nối trực

tiếp với trục. Chuyển động quay này của đĩa chéo được chuyển thành chuyển động

quay của piston trong xylanh để thực hiện hút, nén và xả trong môi chất.

Hình 2. 22: Cấu tạo máy nén khí dạng đĩa lắc.

• Nguyên lý hoạt động:

Van điều khiển áp suất trong buồng đĩa chéo tùy theo mức độ lạnh. Nó làm thay đổi

góc độ nghiêng của đĩa chéo nhờ chốt dẫn hướng và trục có tác dụng như là bản lề và

hành trình piston để điều khiển máy nén hoạt động một cách phù hợp.

Khi độ lạnh thấp, áp suất trong buồng áp suất giảm thấp xuống thì van mở ra vì áp

suất của ống xếp lớn hơn áp suất trong buồng áp suất thấp từ đó áp suất của buồng áp

suất cao tác dụng vào buồng đĩa chéo. Kết quả là áp suất tác dụng sang bên phải thấp

hơn áp suất tác dụng sang bên trái. Do vậy hành trình piston trở nên nhỏ hơn do được

dịch sang phải.

Công suất máy nén này thay đổi vì sự thay đổi thể tích hút và đẩy theo tải nhiệt nên

công suất cũng được điều chỉnh tối ưu theo tải nhiệt. Công suất máy nén này thay đổi

vì sự thay đổi thể tích hút và đẩy theo tải nhiệt nên công suất cũng được điều chỉnh tối

ưu theo tải nhiệt.

Máy nén thay đổi lưu lượng theo tải nhiệt có thể thay đổi góc nghiêng của đĩa. Sự

thay đổi hành trình của piston giúp công suất máy nén luôn được điều chỉnh và đạt cao

nhất.

Hình 2. 23: Nguyên lý hoạt động máy nén khí dạng đĩa lắc.

Máy nén kiểu xoắn ốc.

• Cấu tạo:

Máy nén gồm một đường xoắn ốc cố định và một đường xoắn ốc quay tròn.

Hình 2. 24: Cấu tạo máy nén xoắn ốc.

• Nguyên lý hoạt động:

Tiếp theo chuyển động tuần hoàn của đường xoắn ốc quay, 3 khoảng trống giữa

đường xoắn ốc quay và đường xoắn ốc cố định sẽ dịch chuyển để làm cho thể tích của

chúng nhỏ dần. Đó là môi chất được hút vào qua cửa hút bị nén do chuyển động tuần

hoàn của đường xoắn ốc và mỗi lần vòng xoắn ốc quay thực hiện 3 vòng thì môi chất

được xả ra từ cửa xả. Trong thực tế môi chất được xả ngay sau mỗi vòng.

Dầu máy nén:

Hình 2. 25: Nguyên lý hoạt động máy nén xoắn ốc.

Chức năng:

Dầu máy nén là một loại dầu chuyên dụng cho máy nén, cần thiết để bôi trơn các chi

tiết chuyển động trong máy nén. Dầu máy nén bôi trơn cho máy nén bằng cách hòa vào

môi chất và tuần hoàn trong mạch của hệ thống điều hòa. Vì vậy cần phải sử dụng dầu

phù hợp. Dầu máy nén sử dụng trong hệ thống R-134a không thể thay thế cho dầu máy

nén dùng trong R- 12. Nếu dùng sai dầu bôi trơn có thể làm cho máy nén bị kẹt gây ra

hư hỏng cho máy nén.

Lượng dầu bôi trơn trong máy nén:

Nếu không có đủ lượng dầu bôi trơn trong mạch của hệ thống điều hòa, thì máy nén

không thể được bôi trơn tốt. Mặt khác nếu lượng dầu bôi trơn trong máy nén quá nhiều,

thì một lượng lớn dầu sẽ phủ lên bề mặt trong của giàn lạnh và làm giảm hiệu quả của

quá trình trao đổi nhiệt và do đó khả năng làm lạnh của hệ thống giảm xuống. Vì lí do

này nên cần phải duy trì đúng một lượng dầu quy định trong hệ thống làm lạnh.

Bổ sung dầu sau khi thay thế các chi tiết:

Khi mở mạch môi chất thông với không khí, môi chất sẽ bay hơi và được xả ra khỏi

hệ thống. Tuy nhiên vì dầu máy nén không bị bay hơi ở nhiệt độ thường, hầu hết dầu

còn lại ở trong hệ thống. Do đó khi thay thế một bộ phận chẳng hạn như bình chứa bộ

hút ẩm, giàn lạnh hoặc giàn nóng thì cần phải bổ sung một lượng dầu tương đương với

lượng dầu ở lại trong bộ phận cũ vào bộ phận mới.

Hình 2. 26: Cách cho thêm dầu vào máy nén.

2.5.2. Bộ ly hợp từ.

Tất cả các loại máy nén của hệ thống điều hòa không khí trên xe đều được trang bị

bộ ly hợp hoạt động nhờ từ trường. Bộ ly hợp này được xem như một phần của pully

máy nén.

Chức năng:

Máy nén được dẫn động bởi động cơ thông qua dây đai, ly hợp từ điều khiển sự kết

nối giữa động cơ và máy nén. Trong khi động cơ quay, ly hợp từ ăn khớp hay không

ăn khớp với trục máy nén để điều khiển trục quay của máy nén khi cần thiết.

Cấu tạo:

Ly hợp từ gồm có một Stator (nam châm điện), puli, bộ phận định tâm và các bộ

phận khác. Bộ phận định tâm được lắp cùng với trục máy nén và stator được lắp ở thân

trước của máy nén.

Hình 2. 27: Cấu tạo của ly hợp điện từ.

- Ly hợp điện từ làm việc theo nguyên lý điện từ, có hai loại cơ bản:

- Loại cực từ tĩnh (cực từ được bố trí trên thân máy nén).

- Loại cực từ quay (các cực từ được lắp trên rotor và cùng quay với rotor, cấp điện

thông qua các chổi than đặt trên thân máy nén).

Nguyên lý hoạt động.

Khi ly hợp mở, cuộn dây stator được cấp điện. Stator trở thành nam châm điện và

hút chốt trung tâm, quay máy nén cùng với puly.

Hình 2. 28: Ly hợp từ ON.

Khi ly hợp từ tắt, cuộn dây stator không được cấp điện. Bộ phận chốt không bị hút

làm puli quay trơn.

Hình 2. 29: Ly hợp từ OFF.

Hệ thống ly hợp hoạt động theo chu kỳ sẽ ngắt máy nén và bật tắt hệ thống khi nhiệt

độ hoặc áp suất giàn lạnh hạ ở dưới điểm đóng băng. Máy nén của hệ thống điều hòa

không khí được dẫn động bằng dây đai từ động cơ thông qua ly hợp từ trường. Dòng

điện đưa đến kích hoạt ly hợp khi hệ thống được bật. Dòng điện đi tới ly hợp khi bật

công tắc A/C.

Một số hệ thống sử dụng công tắc điều khiển bằng nhiệt độ gắn trong luồng khí từ

giàn lạnh thổi ra, công tắc này cũng gọi là công tắc làm tan băng, được thiết kế để ngắt

mạch và cắt dòng điện đến ly hợp khi nhiệt độ hạ dưới 32oF(00C), và đóng mạch khi

nhiệt độ lên khoảng 50C (100oF).

Áp suất và nhiệt độ có mối quan hệ khăng khít với nhau, chúng sẽ cùng tăng hay

cùng hạ thấp với nhau. Khi công tắc áp suất cảm nhận được áp suất thấp dưới điểm áp

suất ấn định (0.03 – 0.05 Mpa) thì công tắc này sẽ ngắt không vận hành máy nén, và

công tắc áp suất sẽ đóng trở lại khi áp suất tăng lên khoảng 2.74 Mpa.

Nếu giàn nóng không được thông hơi bình thường hoặc độ lạnh vượt quá mức độ

cho phép, thì áp suất ở phía có áp suất cao của giàn nóng và bình chứa. Máy hút ẩm áp

suất sẽ trở nên cao bất thường tạo nên sự nguy hiểm cho đường ống dẫn. Để ngăn không

cho hiện tượng này xảy ra nếu áp suất ở phía áp suất cao tăng lên khoảng từ 3,43 Mpa

đến 4,14 Mpa thì van giảm áp mở để giảm áp suất.

2.5.3. Bộ ngưng tụ (Giàn nóng). Chức năng.

Giàn nóng (giàn ngưng) làm mát môi chất ở thể khí có áp suất và nhiệt độ cao bị nén

bởi máy nén và chuyển nó thành môi chất ở trạng thái và nhiệt độ áp suất cao ( phần

lớn môi chất ở trạng thái lỏng và có lẫn một số ít trạng thái khí).

Hình 2. 30: Giàn nóng.

Cấu tạo.

Bộ ngưng tụ được cấu tạo bằng một ống kim loại dài uốn cong thành nhiều hình chữ

U nối tiếp nhau, xuyên qua vô số cánh tản nhiệt mỏng. Các cánh tỏa nhiệt bám sát

quanh ống kim loại. Kiểu thiết kế này làm cho bộ ngưng tụ có diện tích tỏa nhiệt tối đa

và không gian chiếm chỗ là tối thiểu.

Hình 2. 31: Cấu tạo giàn nóng.

1. Giàn nóng. 5. Cửa ra. 9. Ống dẫn chữ U.

2. Cửa vào. 6. Môi chất giàn nóng ra. 10. Cánh tản nhiệt

3. Khí nóng. 7. Không khí lạnh.

4. Đầu từ máy nén đến. 8. Quạt giàn nóng

Trên ô tô bộ ngưng tụ được lắp ráp ngay trước đầu xe, phía trước thùng nước tỏa

nhiệt của động cơ, ở vị trí này bộ ngưng tụ tiếp nhận tối đa luồng không khí mát thổi

xuyên qua do xe chuyển động và do quạt gió động cơ tạo ra.

Nguyên lý hoạt động.

Trong quá trình hoạt động, bộ ngưng tụ nhận được hơi môi chất lạnh dưới áp suất

và nhiệt độ rất cao do máy nén bơm vào. Hơi môi chất lạnh nóng chui vào bộ ngưng tụ

qua ống nạp bố trí phía trên giàn nóng, dòng hơi này tiếp tục lưu thông trong ống dẫn

đi dần xuống phía dưới, nhiệt của khí môi chất truyền qua các cánh toả nhiệt và được

luồng gió mát thổi đi. Quá trình trao đổi này làm toả một lượng nhiệt rất lớn vào trong

không khí.

Lượng nhiệt được tách ra khỏi môi chất lạnh thể hơi để nó ngưng tụ thành thể lỏng

tương đương với lượng nhiệt mà môi chất lạnh hấp thụ trong giàn lạnh để biến môi

chất thể lỏng thành thể hơi.

Dưới áp suất bơm của máy nén, môi chất lạnh thể lỏng áp suất cao này chảy thoát

ra từ lỗ thoát bên dưới bộ ngưng tụ, theo ống dẫn đến bầu lọc (hút ẩm). Giàn nóng chỉ

được làm mát ở mức trung bình nên hai phần ba phía trên bộ ngưng tụ vẫn còn ga môi

chất nóng, một phần ba phía dưới chứa môi chất lạnh thể lỏng, nhiệt độ nóng vừa vì đã

được ngưng tụ.

Ngày nay trên xe người ta trang bị giàn nóng kép hay còn gọi là giàn nóng tích hợp

để nhằm hóa lỏng ga tốt hơn và tăng hiệu suất của quá trình làm lạnh trong một số chu

trình.

Hình 2. 32: Cấu tạo của giàn nóng kép (Giàn nóng tích hợp).

Trong hệ thống có giàn lạnh tích hợp, môi chất lỏng được tích lũy trong bộ chia hơi

lỏng, nên không cần bình chứa hoặc lọc ga. Môi chất được làm mát tốt ở vùng làm mát

trước làm tăng năng suất lạnh.

2.5.4. Bình lọc/ bộ hút ẩm Chức năng.

Bình lọc là một thiết bị để chứa môi chất được hóa lỏng tạm thời bởi giàn nóng và

cung cấp một lượng môi chất theo yêu cầu tới giàn lạnh. Bộ hút ẩm có chứa chất hút

ẩm và

lưới lọc dùng để loại trừ các tạp chất hoặc hơi ẩm trong chu trình làm lạnh.

Nếu có hơi ẩm trong chu trình làm lạnh thì các chi tiết đó sẽ bị mài mòn hoặc đóng

băng bên trong van giãn nở dẫn đến bị tắc nghẽn.

Cấu tạo.

Bình lọc (hút ẩm) môi chất lạnh là một bình kim loại bên trong có lưới lọc (2) và

chất khử ẩm (3). Chất khử ẩm là vật liệu có đặc tính hút chất ẩm ướt lẫn trong môi chất

lạnh. Bên trong bầu lọc/hút ẩm, chất khử ẩm được đặt giữa hai lớp lưới lọc hoặc được

chứa trong một túi khử ẩm riêng. Túi khử ẩm được đặt cố định hay đặt tự do trong bầu

lọc. Khả năng hút ẩm của chất này tùy thuộc vào thể tích và loại chất hút ẩm cũng như

tuỳ thuộc vào nhiệt độ.

Phía trên bình lọc (hút ẩm) có gắn cửa sổ kính (6) để theo dõi dòng chảy của môi

chất, cửa này còn được gọi là mắt ga. Bên trong bầu lọc, ống tiếp nhận môi chất lạnh

được lắp đặt bố trí tận phía đáy bầu lọc nhằm tiếp nhận được 100% môi chất thể lỏng

cung cấp cho van giãn nở.

Hình 2. 33: Sơ đồ cấu tạo của bình lọc.

1. Cửa vào 4. Ống tiếp nhận

2. Lưới lọc 5. Cửa ra

3. Chất khử ẩm 6. Kính quan sát

Nguyên lý hoạt động.

Môi chất lạnh, thể lỏng, chảy từ bộ ngưng tụ vào lỗ (1) bình lọc (hút ẩm), xuyên qua

lớp lưới lọc (2) và bộ khử ẩm (3). Chất ẩm ướt tồn tại trong hệ thống là do chúng xâm

nhập vào trong quá trình lắp ráp sửa chữa hoặc do hút chân không không đạt yêu cầu.

Nếu môi chất lạnh không được lọc sạch bụi bẩn và chất ẩm thì các van trong hệ thống

cũng như máy nén sẽ chóng bị hỏng.

Sau khi được tinh khiết và hút ẩm, môi chất lỏng chui vào ống tiếp nhận (4) và thoát

ra cửa (5) theo ống dẫn đến van giãn nở.

Môi chất lạnh R-12 và môi chất lạnh R-134a dùng chất hút ẩm loại khác nhau. Ống

tiếp nhận môi chất lạnh được bố trí phía trên bình tích luỹ. Một lưới lọc tinh có công

dụng ngăn chặn tạp chất lưu thông trong hệ thống. Bên trong lưới lọc có lỗ thông nhỏ

cho phép một ít dầu nhờn trở về máy nén.

Kính quan sát là lỗ để kiểm tra được sử dụng để quan sát môi chất tuần hoàn trong

chu trình làm lạnh cũng như để kiểm tra lượng môi chất.

Có hai loại kính kiểm tra: Một loại được lắp ở đầu ra của bình chứa và loại kia được

lắp ở giữa bình chứa và van giãn nở.

2.5.5. Van tiết lưu hay van giãn nở. Chức năng.

Sau khi qua bình chứa tách ẩm, môi chất lỏng có nhiệt độ thấp, áp suất cao được

phun ra từ lỗ tiết lưu. Kết quả làm môi chất giãn nở nhanh và biến môi chất thành hơi

sương có áp suất thấp và nhiệt độ thấp.

Van tiết lưu điều chỉnh được lượng môi chất cấp cho giàn lạnh theo tải nhiệt một

cách tự động.

Cấu tạo.

Hình 2. 34: Van tiết lưu dạng hộp.

Van tiết lưu kiểu hộp gồm thanh cảm ứng nhiệt, phần cảm ứng nhiệt được thiết kế

để tiếp xúc trực tiếp với môi chất.

Thanh cảm ứng nhiệt nhận biết nhiệt độ của môi chất (tải nhiệt) tại cửa ra của giàn

lạnh và truyền đến hơi chắn trên màn. Lưu lượng của môi chất được điều chỉnh khi kim

van di chuyển. Điều này xảy ra khi có sự chênh lệch áp suất trên màn thay đổi, giãn ra

Nguyên lý hoạt động.

hoặc co lại do nhiệt độ và tác dụng của lò xo.

Khi tải nhiệt tăng, nhiệt độ tại cửa ra của giàn lạnh tăng. Điều này làm nhiệt truyền

đến hơi chắn trên màn tăng, vì thế hơi chắn đó dãn ra. Màn chắn di chuyển sang phía

bên trái, làm thanh cảm biến nhiệt độ và đầu của kim van nén lò xo. Lỗ tiết lưu mở ra

cho một lượng lớn môi chất vào trong giàn lạnh. Điều này làm tăng lưu lượng môi chất

tuần hoàn trong hệ thống lạnh, bằng cách đó làm tăng khả năng làm lạnh cho hệ thống.

Hình 2. 35: Nguyên lý van tiết lưu kiểu hộp (khi tải cao).

Khi tải nhiệt nhỏ, nhiệt độ tại cửa ra của giàn lạnh giảm. Điều đó làm cho nhiệt

truyền đến hơi chắn trên màn giảm nên hơi môi chất co lại. Màng di chuyển về phía

phải, làm thanh cảm ứng nhiệt và đầu của kim van đẩy sang phía phải bởi lò xo. Lỗ tiết

lưu đóng bớt lại, nên lưu lượng môi chất tuần hoàn trong hệ thống giảm, bằng cách đó

làm giảm mức độ lạnh của hệ thống.

Hình 2. 36: Nguyên lý van tiết lưu kiểu hộp (khi tải thấp).

2.5.6. Bộ bốc hơi (Giàn lạnh). Chức năng.

Giàn lạnh làm bay hơi môi chất ở dạng sương sau khi qua van giãn nở có nhiệt độ

và áp suất thấp, và làm lạnh không khí ở xung quanh nó.

Phân loại.

Giàn lạnh làm bay hơi hỗn hợp lỏng khí (dạng sương) có nhiệt độ thấp, áp suất được

cung cấp từ van tiết lưu. Do đó làm lạnh không khí xung quanh giàn lạnh. Có hai loại

giàn lạnh.

Hình 2. 37: Các loại giàn lạnh.

Cấu tạo.

Bộ bốc hơi (giàn lạnh) được cấu tạo bằng một ống kim loại (5) dài uốn cong chữ chi

xuyên qua vô số các lá mỏng hút nhiệt, các lá mỏng hút nhiệt được bám sát tiếp xúc

hoàn toàn quanh ống dẫn môi chất lạnh. Cửa vào của môi chất bố trí bên dưới và cửa

ra bố trí bên trên bộ bốc hơi. Với kiểu thiết kế này, bộ bốc hơi có được diện tích hấp

thu nhiệt tối đa trong lúc thể tích của nó được thu gọn tối thiểu.

Trong xe ô tô bộ bốc hơi được bố trí dưới bảng đồng hồ. Một quạt điện kiểu lồng

sóc thổi một số lượng lớn không khí xuyên qua bộ này đưa khí mát vào cabin ô tô.

Hình 2. 38: Cấu tạo của giàn lạnh.

Nguyên lý làm việc.

Trong quá trình hoạt động, bên trong bộ bốc (giàn lạnh) hơi xảy ra hiện tượng sôi

và bốc hơi của môi chất lạnh. Quạt gió sẽ thổi luồng không khí qua giàn lạnh, khối

không khí đó được làm mát và được đưa vào trong xe. Trong thiết kế chế tạo, một số

yếu tố kỹ thuật sau đây quyết định năng suất của bộ bốc hơi:

- Đường kính và chiều dài ống dẫn môi chất lạnh.

- Số lượng và kích thước các lá mỏng bám quanh ống kim loại.

- Số lượng các đoạn uốn cong của ống kim loại.

- Khối lượng và lưu lượng không khí thổi xuyên qua bộ bốc hơi.

- Tốc độ của quạt gió.

Bộ bốc hơi hay giàn lạnh còn có chức năng hút ẩm, chất ẩm sẽ ngưng tụ thành nước

và được hứng đưa ra bên ngoài ô tô nhờ ống xả bố trí dưới giàn lạnh. Đặc tính hút ẩm

này giúp cho khối không khí mát trong cabin được tinh chế và khô ráo.

Tóm lại, nhờ hoạt động của van giãn nở hay của ống tiết lưu, lưu lượng môi chất

phun vào bộ bốc hơi được điều tiết để có được độ mát lạnh thích ứng với mọi chế độ

tải của hệ thống điện lạnh. Trong công tác tiết lưu này, nếu lượng môi chất chảy vào

bộ bốc hơi quá lớn, nó sẽ bị tràn ngập, hậu quả là độ lạnh kém vì áp suất và nhiệt độ

trong bộ bốc hơi cao. Môi chất không thể sôi cũng như không bốc hơi hoàn toàn được,

tình trạng này có thể gây hỏng hóc cho máy nén. Ngược lại, nếu môi chất lạnh lỏng

nạp vào không đủ, độ lạnh sẽ rất kém do lượng môi chất ít sẽ bốc hơi rất nhanh khi

chưa kịp chạy qua khắp bộ bốc hơi.

2.6. Một số bộ phận khác. 2.6.1. Cửa sổ kính (mắt ga).

Hình 2. 39: Hình dạng thực tế của mắt gas.

Cấu tạo của kính xem ga bao gồm phần thân hình trụ tròn, phía trên có lắp một kính

tròn có khả năng chịu áp lực tốt và trong suốt để quan sát lỏng. Kính được áp chặt lên

phía trên nhờ một lò xo đặt bên trong. Trên đường ống cấp môi chất của hệ thống lạnh

có lắp đặt kính xem ga, mục đích là báo hiệu lưu lượng lỏng và chất lượng của nó một

cách định tính. Cụ thể như sau:

Báo hiệu lượng ga chảy qua đường ống có đủ không. Trong trường hợp lỏng chảy

điền đầy đường ống, hầu như không nhận thấy sự chuyển động của dòng môi chất lỏng,

ngược lại nếu thiếu môi chất, trên mắt kính sẽ thấy sủi bọt. Khi thiếu ga trầm trọng trên

mắt kính sẽ có các vệt dầu chảy qua hình gợn sóng.

Báo hiệu độ ẩm của môi chất. Khi trong môi chất lỏng có lẫn ẩm thì màu sắc của nó

bị biến đổi. Màu xanh: Khô; Màu vàng: Có lọt ẩm cần thận trọng; Màu nâu: Lọt ẩm

nhiều, cần xử lý. Để tiện so sánh, trên vòng tròn chu vi của mắt kính người ta có in sẵn

các màu đặc trưng để có thể kiểm tra và so sánh.

Ngoài ra khi trong môi chất lỏng có lẫn các tạp chất cũng có thể nhận biết qua mắt

kính. trong trường hợp các hạt hút ẩm bị hỏng, xỉ hàn trên đường ống.

Có hai loại kính kiểm tra: Một loại được lắp ở đầu ra của bình chứa và loại kia được

lắp ở giữa bình chứa và van giãn nở.

Hình 2. 40: Trạng thái môi chất qua cửa sổ kính.

2.6.2.Quạt dàn nóng.

Quạt giải nhiệt giàn nóng có công dụng thổi luồng khí mát xuyên qua bộ ngưng tụ

(giàn nóng) để giải nhiệt bộ này, hoặc thổi một khối lượng lớn không khí xuyên qua bộ

bốc hơi (giàn lạnh) để truyền nhiệt cho bộ này.

Trong hệ thống điện lạnh ô tô có hai loại hệ thống quạt được sử dụng:

- Loại máy quạt có cánh thông thường được gắn trước bộ ngưng tụ để thổi gió tản

nhiệt cho bộ này.

Hình 2. 41: Các loại quạt.

2.6.3. Quạt lồng sóc. - Quạt lồng sóc hút không khí nóng trong cabin xe hoặc từ ngoài xe vào, thổi xuyên

qua giàn lạnh, trao nhiệt cho bộ này và đưa không khí mát, khô trở lại cabin ô tô.

- Trên hầu hết các loại ô tô du lịch, đều trang bị hai quạt tản nhiệt, một quạt giải nhiệt

giàn nóng, quạt còn lại giải nhiệt két nước. Vận tốc của hai quạt này thay đổi tùy theo

nhiệt độ của nước làm mát.

- Loại quạt lồng sóc: Được lắp trong vỏ bộ bốc hơi. Quạt lồng sóc là một ống được chế

tạo bằng thép lá hoặc bằng chất dẻo có nhiều cánh xếp nghiêng song song.

Khi hoạt động không phát ra tiếng ồn như loại cánh, năng suất hút và đẩy không khí

khá tốt. Quạt lồng sóc được điều khiển hoạt động với nhiều vận tốc khác nhau nhờ bộ

điện trở lắp ráp trong mạch điện điều khiển.

Hình 2. 42: Quạt lồng sóc.

2.7. Khái quát về hệ thống điều hòa không khí tự động trên ô tô.

Hình 2. 43: Hệ thống điều khiển bằng điện tử.

1. Công tắc điều hòa. 6. Một số cảm biến khác.

2. Van xả áp suất cao của máy nén. 7. Cảm biến nhiệt độ giàn lạnh.

3. Quạt tản nhiệt giàn nóng. 8. Ống thổi gió sạch.

4. Công tắc ngắt áp suất của điều hòa. 9. Bộ điều khiển.

5. Cảm biến nhiệt độ. 10. Bu ly máy nén.

Trong hệ thống điều khiển tự động EATC (Electronic Automatic Temperature

Control) có trang bị bộ vi xử lý để giúp hệ thống duy trì được nhiệt độ mát lạnh định

sẵn một cách ổn định. Đồng thời có thể điều khiển được nhiệt độ ở phía ghế tài xế và

khu vực ghế hành khách một cách độc lập. Hệ thống tự động này có khả năng phân

phối luồng khí mát đến các hàng ghế phía sau nhưng không ảnh hưởng tới luồng khí

mát thổi đến các ghế ngồi phía trước.

Hệ thống điều hoà không khí tự động được kích hoạt bằng cách đặt nhiệt độ

mong muốn bằng núm chọn nhiệt độ và ấn vào công tắc AUTO. Hệ thống sẽ điều

chỉnh ngay lập tức và duy trì nhiệt độ ở mức đã thiết lập nhờ chức năng điều khiển tự

động của ECU.

Hình 2. 44: Sơ đồ điều khiển điều hòa không khí tự động ô tô.

Hệ thống được điều khiển nhiệt độ tự động tiếp nhận thông tin nạp vào từ các nguồn

khác nhau, xử lý thông tin và sau cùng ra lệnh bằng tín hiệu để điều khiển các bộ tác

động cổng chức năng. Sáu nguồn thông tin bao gồm:

- Bộ cảm biến năng lượng mặt trời, cảm biến này là một pin quang điện được cài

đặt trên bảng đồng hồ, có chức năng đo lường ghi nhận nhiệt từ mặt trời.

- Bộ cảm biến nhiệt độ bên trong xe, nó được cài đặt phía sau bảng đồng hồ và có

chức năng theo dõi, đo kiểm nhiệt độ của không khí bên trong khoang cabin ô tô.

- Bộ cảm biến môi trường, ghi nhận nhiệt độ của phía ngoài xe.

- Bộ cảm biến nhiệt độ nước làm mát động cơ .

- Công tắc áp suất điều khiển bộ ly hợp điện từ buly máy nén theo chu kỳ.

- Tín hiệu cài đặt từ bảng điều khiển về nhiệt độ mong muốn và về vận tốc quạt

gió.

Sau khi nhận được các thông tin tín hiệu đầu vào, cụm điều khiển điện tử EATC

(ECU), sẽ phân tích, xử lý thông tin và phát tín hiệu điều khiển bộ chấp hành điều chỉnh

tốc độ quạt giàn nóng, giàn lạnh, quạt két nước động cơ, điều chỉnh chế độ thổi khí và

luồng khí ứng với nhiệt độ thích hợp.

2.7.1. Các bộ phận của hệ thống điều hòa không khí tự động. Hệ thống điều hoà không khí tự động có các bộ phận sau đây:

Hình 2. 45: Vị trí các bộ phận trong hệ thống điều hòa tự động.

1. ECU điều khiển A/C (bộ điều khiển A/C). 2. ECU động cơ.

3. Bảng điều khiển. 4. Cảm biến nhiệt độ trong xe.

5. Cảm biến nhiệt độ ngoài xe. 6. Cảm biến nhiệt độ mặt trời.

7. Cảm biến nhiệt độ giàn lạnh. 8. Cảm biến nhiệt độ nước làm mát.

9. Công tắc áp suất của A/C. 10. Mô tơ trợ động trộn khí.

11. Mô tơ trợ động dẫn khí vào. 12. Mô tơ trợ động thổi khí.

13. Mô tơ quạt gió. 14. Bộ điều khiển quạt gió.

2.7.1.1. ECU điều khiển A/C.

ECU tính toán nhiệt độ và lượng không khí được hút vào dựa trên nhiệt độ được xác

định bởi các cảm biến và nhiệt độ mong muốn xác lập ban đầu. Sau khi tính toán ECU

sẽ điều khiển vị trí cánh trộn gió, tốc độ quạt và cánh điều khiển hướng gió.

Hình 2. 46: ECU điều khiển A/C.

2.7.1.2. Cảm biến. Cảm biến nhiệt độ trong xe.

Hình 2. 47: Cảm biến nhiệt độ trong xe.

Cảm biến nhiệt độ trong xe là nhiệt điện trở được lắp trong bảng táp lô có một đầu

hút. Đầu hút này dùng không khí được thổi vào từ quạt gió để hút không khí bên trong

xe nhằm phát hiện nhiệt độ trung bình trong xe. Cảm biến phát hiện nhiệt độ trong xe

dùng làm cơ sở cho việc điều khiển nhiệt độ.

Cảm biến nhiệt độ ngoài xe.

Hình 2. 48: Cảm biến nhiệt độ ngoài xe.

Cảm biến nhiệt độ ngoài xe là một nhiệt điện trở và được lắp ở phía trước của giàn

nóng để xác định nhiệt độ ngoài xe.

Cảm biến này phát hiện nhiệt độ ngoài xe để điều khiển thay đổi nhiệt độ trong xe

do ảnh hưởng của nhiệt độ ngoài xe.

Cảm biến bức xạ mặt trời.

Cảm biến bức xạ nắng mặt trời là một diode quang và được lắp ở phía trên của bảng

táp lô để xác định cường độ ánh sáng mặt trời.

Cảm biến này phát hiện cường độ ánh sáng mặt trời dùng để điều khiển sự thay đổi

nhiệt độ trong xe do ảnh hưởng của tia nắng mặt trời.

Hình 2. 49: Cảm biến bức xạ mặt trời.

Cảm biến nhiệt độ giàn lạnh.

Hình 2. 50: Cảm biến nhiệt độ giàn lạnh.

Cảm biến nhiệt độ giàn lạnh dùng một nhiệt điện trở và được lắp ở giàn lạnh để phát

hiện nhiệt độ của không khí khi đi qua giàn lạnh (nhiệt độ bề mặt của giàn lạnh).

Nó được dùng để ngăn chặn đóng băng bề mặt giàn lạnh, điều khiển nhiệt độ và

điều khiển luồng khí trong thời gian quá độ.

Cảm biến nhiệt độ nước.

Hình 2. 51: Cảm biến nhiệt độ nước làm mát.

Cảm biến nhiệt độ nước làm mát là một nhiệt điện trở. Nó phát hiện nhiệt độ nước

làm mát dựa vào cảm biến nhiệt độ nước làm mát động cơ. Tín hiệu này được truyền

từ ECU động cơ. Ở một số kiểu xe, cảm biến nhiệt độ nước làm mát được lắp ở két

sưởi. Nó được sử dụng để điều khiển nhiệt độ, điều khiển việc hâm nóng không khí.

2.7.1.3. Các motor trợ động. Motor trợ động trộn khí.

• Cấu tạo:

Motor trộn gió gồm có mô tơ, bộ hạn chế, chiết áp, tiếp điểm động…như trên hình

và nó sẽ được điều khiển bởi tín hiệu ECU.

Hình 2. 52: Vị trí và cấu tạo motor trợ động trộn khí.

• Nguyên lí hoạt động:

Hình 2. 53: Nguyên lí hoạt động motor trợ động khí.

Khi cánh điều khiển được chuyển tới vị trí HOT, thì chân AMH sẽ được cấp điện và

chân AMC cấp mass để quay motor điều khiển cánh trộn gió. Khi chân AMC cấp điện

và chân AMH cấp mát thì motor sẽ quay theo chiều ngược lại để xoay cánh điều khiển

về vị trí COOL.

Khi tiếp điểm động của chiết áp dịch chuyển đồng bộ với sự quay của motor, tạo

ra các giá trị điện theo vị trí và đưa thông tin vị trí này tới ECU. Khi cánh điều khiển

trộn khí tới vị trí mong muốn, motor trộn gió sẽ được ngắt dòng điện cấp tới.

Motor trộn gió được trang bị bộ hạn chế để ngắt dòng điện tới motor khi đi hết hành

trình. Khi tiếp điểm động dịch chuyển đồng bộ với motor trộn gió tiếp xúc với các vị

trí hết hành trình, thì mạch điện bị ngắt nên motor dừng lại.

Motor trợ động dẫn khí vào.

• Cấu tạo:

Motor trợ động dẫn khí vào gồm có một mô tơ, bánh răng, đĩa động… như hình

bên dưới.

Hình 2. 54: Vị trí và cấu tạo motor trợ động dẫn khí vào.

• Nguyên lí hoạt động:

Hình 2. 55: Nguyên lí hoạt động motor trợ động dẫn khí vào.

Khi nhấn công tắc lựa chọn gió sẽ làm đóng mạch điện của motor trợ động làm cho

dòng điện đi qua motor và làm dịch chuyển cánh điều khiển dẫn khí vào.

Khi cánh điều khiển khí vào chuyển tới vị trí FRESH hoặc RECIRC, thì tiếp điểm

của đĩa động nối với motor được tách ra và mạch nối với motor bị ngắt và làm motor

dừng lại.

Motor trợ động thổi khí.

• Cấu tạo.

Hình 2. 56: Vị trí và cấu tạo motor trợ động thổi khí.

Motor trợ động thổi khí gồm có mô tơ, tiếp điểm động, mạch dẫn động mô tơ,…

được điều khiển bởi tín hiệu ECU.

• Nguyên lí hoạt động.

Hình 2. 57: Sơ đồ mạch nguyên lí hoạt động motor trợ động thổi khí.

Hệ thống điều hòa không khí trên ô tô có năm chế độ gió: FACE, B/L, FOOT, F/D,

DEF. Khi hệ thống điều hòa hoạt động một trong năm chế độ chia gió sẽ được kích

hoạt. ECU A/C điều khiển mô tơ chia gió điều chỉnh đóng mở các van chia gió theo tín

hiệu chọn chế độ từ bảng điều khiển.

CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ VÀ THI CÔNG BÀI THỰC HÀNH NỐI DÂY.

3.1. Tổng quan.

Để hiểu rõ về sơ đồ mạch điện và bổ sung về các kiến thức về phần điện trong hệ

thông. Chúng em đã xây dựng cho mô hình thêm phần đọc hiểu sơ đồ mạch điện và nối

dây cho hệ thống để nó có thể hoạt động. Mục đích tạo cho bài giảng sinh động và

chúng ta có thể nắm bắt được kiến thực một cách tốt hơn.

3.2. Đặc điểm.

Sử dụng các role để điều khiển đóng ngắt mạch điện do đó chúng ta cần phải hiểu

được các thông số và xác định cụ thể các chân hoạt động của các bộ phận trên mô hình

để nối dây được chính xác.

3.3. Cấu tạo. 3.3.1. Relay 5 chân.

Rơ-le là một công tắc. Nhưng khác với công tắc ở một chỗ cơ bản, rơ-le được kích

hoạt bằng điện thay vì dùng tay người. Chính vì lẽ đó, rơ-le được dùng làm công tắc

điện tử! Vì rơ-le là một công tắc nên nó có 2 trạng thái: đóng và mở. “Khi nào nó đóng?

Khi nào nó mở? vì vậy chúng em đã sử dụng nó cho 2 trường hợp của nó để áp dụng

vào mô hình.

Hình 3.1: Relay 5 chân

Hình ảnh về bề mặt taplo để cho các sinh viên dễ thực hiện đo kiểm các chân được

vẽ lại bằng phần mềm AI.

Hình 3.2: Bề mặt taplo trên mô hình.

Chúng em đã chia các chân của từng loại motor vào từng ô riêng biệt, để khi tiến hành

đo các cặp chân thì nếu như để 15 chân của 3 motor lại thì số lần đo rất nhiêu, mặt khác

các cặp chân trong từng motor thì có giá trị giống nhau nên dễ bị nhầm lẫn. Để tránh trường

hợp đó thì chúng em mới quyết định chia ra 3 ô chứa 3 motor khác nhau. Còn về phía chân

của hộp điều khỉ thì chúng em ghi sẵn tên của các chân lên mô hình luôn, bởi vì các giá trị

của nó chúng ta không thể sử dụng các thiết bị thông thường để đo được. Vì chúng được

cấu thành từ rất nhiều linh kiện điện tử ở trong nên các kí hiệu từng chân trên bảng điều

khiển sẽ được nhà sản xuất cung cấp sẵn.

3.3.2. Motor Trợ động thổi khí.

Hình 3.3: Chân giắc mô tơ trợ động thổi khí

- Có 5 chân được đưa ra ngoài.

- Các kí hiệu chân bên phần hộp điều khiển được biết trước nhờ dữ liệu của nhà sản

suất cung cấp.

- Các chân còn lại của Relay được đưa lên Taplo để ứng dụng cho phần nối dây

Hình 3.4: Sơ đồ thiết kế lúc thi công Motor Trợ động thổi khí trên mô hình

3.3.2.1. Nguyên lí hoạt động.

Nguyên lý hoạt động: khi công tắc IG bật lên nguồn điện sẽ được cấp cho công tắc đo

kiểm. khi công tắc đo kiểm OFF thì relay chuyển qua bên phải khi đó các chân của công

tắc điều khiển đươc nối với các chân của các motor trợ động. khi đó toàn bộ hệ thống sẽ

hoạt động bình thường, mặt khác các chân của các motor trợ động được nối lên taplo cũng

có thể sử dụng đồng hồ VOM để đo điện áp. Các cặp chân của motor khi này có áp nhuưng

ta lại chưa hề biết cụ thể tên các chân này. Vì thế ta cần phải đo từng cặp chân với nhau

rồi đối chiếu với bảng số liệu để xác định đúng các chân đó. Khi công tắc đo kiểm chuyển

qua chế độ ON thì các chân của relay dịch qua bên trái hệ thống không còn hoạt động và

các chân trên taplo khi này cũng không còn xuất hiện điện áp. Để hệ thống hoạt động được

ta cần lấy các dây có đầu nối được chuẩn bị sẵn để nối giữa motor trợ động, với công tắc

đo kiểm. nếu chúng ta đã xác định đúng chân thì hệ thống sé hoạt động được bình thường

còn ngược lại thì không.

3.3.4. Mô Tơ trợ động dẫn khí vào.

Hình 3.5: Chân giắc của Mô tơ trợ động dẫn khí vào.

- Có 5 chân được đưa ra ngoài.

- Các chân bên phần hộp điều khiển được biết trước nhờ dữ liệu của nhà sản suất cung

cấp.

- Các chân còn lại của Relay được đưa lên Taplo để ứng dụng cho phần nối dây

Hình 3.5: Sơ đồ thiết kế lúc thi công Motor dẫn khí vào trên mô hình

3.3.4.1. Nguyên lí hoạt động.