Dông cô vµ kü thuËt thùc nghiÖm c¬ b¶n
Trong hãa ph©n tÝch ®Þnh tÝnh
Môc tiªu
1. Nãi ®−îc tªn, c«ng dông vµ sö dông ®−îc mét sè dông cô th«ng th−êng trong
phßng thÝ nghiÖm hãa häc.
2. M« t¶ vµ thùc hiÖn ®−îc c¸c kü thuËt ®· giíi thiÖu trong thùc hµnh hãa ph©n
tÝch ®Þnh tÝnh.
1. Giíi thiÖu dông cô th«ng th−êng b»ng sø, thñy tinh
vµ mét sè m¸y th«ng dông
(H×nh ¶nh: xem phô lôc 1 cuèi s¸ch)
1.1. C¸c dông cô th−êng dïng khi lÊy mét l−îng chÊt láng
Khi lÊy mét l−îng hãa chÊt láng, th−êng dïng c¸c dông cô sau:
−
Pipet: Dïng ®Ó lÊy mét l−îng nhá chÊt láng
Pipet ®iÖn tö (h×nh 1)
Pipet ®Þnh møc 10, 25 mL (h×nh 2)
Pipet ®Þnh møc cã v¹ch chia 1; 5; 10 mL (h×nh 3)
C¸c lo¹i gi¸ ®ì pipet (h×nh 4)
Qu¶ bãp b»ng cao su dïng ®Ó nèi víi pipet (h×nh 5)
−
C¸c dông cô ®Þnh møc kh¸c: §Ó lÊy mét thÓ tÝch chÊt láng x¸c ®Þnh
hoÆc dïng ®Ó pha dung dÞch
C¸c lo¹i èng ®ong ®Þnh møc (h×nh 6)
Cèc cã ch©n ®Þnh møc (h×nh 7)
C¸c lo¹i b×nh ®Þnh møc ®Ó pha dung dÞch (h×nh 8)
C¸c lo¹i buret (h×nh 9)
105
1.2. Nh÷ng dông cô th−êng dïng ®Ó tiÕn hµnh c¸c ph¶n øng
−
èng nghiÖm: Dïng ®Ó lµm c¸c ph¶n øng l−îng nhá
èng nghiÖm th−êng vµ èng nghiÖm cã chia v¹ch (h×nh 10)
Gi¸ èng nghiÖm (h×nh 11)
−
Cèc cã má: Dïng ®Ó pha chÕ, høng, ®ùng. Má t¹o ®iÒu kiÖn rãt dung
dÞch dÔ dµng.
C¸c lo¹i cèc cã má (h×nh 12)
−
KÝnh c©n: Dïng ®Ó ®ùng chÊt cÇn c©n
KÝnh c©n, m¸ng c©n (h×nh 13)
−
C¸c lo¹i b×nh cÇu ®¸y trßn: Dïng ®Ó ®un nãng (b»ng thñy tinh chÞu
nhiÖt) hoÆc ®Ó høng ®ùng chÊt láng (h×nh 14)
−
B×nh cÇu ®¸y b»ng: Dïng ®Ó ®ùng chÊt láng nh− n−íc cÊt (h×nh 15)
−
B×nh nãn dïng ®Ó ®ùng dung dÞch, chuÈn ®é ®Þnh l−îng (h×nh 16)
1.3. Dông cô ®Ó läc röa ë ¸p suÊt th−êng
C¸c lo¹i phÔu läc (h×nh 17)
C¸ch gÊp giÊy läc nhiÒu nÕp ®Ó lÊy dÞch läc (h×nh 18)
C¸ch gÊp giÊy läc ph¼ng ®Ó lÊy chÊt kÕt tña (h×nh 19)
PhÔu thñy tinh ë t− thÕ läc (h×nh 20)
1.4. C¸c lo¹i kiÒng vµ l−íi ®Ó ®un nãng (h×nh 21)
1.5. Dông cô ®un nãng
§Ìn cån, nhiÖt ®é kh«ng qu¸ 400oC (h×nh 22)
C¸c lo¹i ®Ìn gas, nhiÖt ®é tõ 500-1500oC (h×nh 23)
BÕp ®iÖn (h×nh 24)
C¸c lo¹i nåi ®un c¸ch thñy, nhiÖt ®é tõ 90-100oC (h×nh 25)
1.6. C¸c lo¹i ®ång hå ®o trong phßng thÝ nghiÖm (h×nh 26)
1.7. C¸c lo¹i kÝnh b¶o hiÓm (h×nh 27)
1.8. C¸c lo¹i kÝnh lóp th−êng (h×nh 28)
1.9. C¸c lo¹i kÝnh hiÓn vi (h×nh 29)
1.10. C¸c lo¹i tñ hèt (h×nh 30)
106
1.11. C¸c lo¹i m¸y ®iÒu nhiÖt (h×nh 31)
1.12. M¸y ly t©m (h×nh 32)
1.13. C¸c lo¹i m¸y ®o pH (h×nh 33)
2. Mét sè kü thuËt c¬ b¶n thùc hµnh hãa ph©n tÝch ®Þnh tÝnh
(Xem PhÇn 1. Lý thuyÕt ph©n tÝch ®Þnh tÝnh - Bµi 2, môc 5 trang 48).
3. Dông cô - hãa chÊt - Thuèc thö
Dông cô
- §Ìn cån
- §òa thñy tinh
- KÑp gç
- èng nghiÖm c¸c lo¹i
- èng nghiÖm ly t©m
- M¸y ly t©m
Ho¸ chÊt
- H2SO4 10%
- BaCl2 0,1M
- AgNO3 5%
4. Thùc hµnh
4.1. Nãi ®óng tªn vµ c«ng dông cña c¸c dông cô ®−îc giíi thiÖu vµ tr−ng bµy.
4.2. Röa b»ng chæi l«ng, xµ phßng, n−íc m¸y vµ n−íc cÊt mét sè dông cô
thñy tinh bÈn (èng nghiÖm, pipet, chai lä) ®¹t ®é s¹ch.
4.3. LÊy 10 mL dung dÞch H2SO4 10% vµo cèc cã má, cho tõng giät BaCl2
0,1M ®Õn khi kh«ng cßn thÊy xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng n÷a.
−
Röa g¹n BaSO4 trong cèc tr−íc råi röa trªn phÔu läc sau.
−
Röa kÕt tña trªn phÔu läc b»ng n−íc cÊt ®Õn khi kh«ng cßn ion Cl- (thö
b»ng dung dÞch AgNO3 5%) vµ SO42- (thö b»ng dung dÞch BaCl2 0,1 M ).
Chó ý:
−
Mçi lÇn röa chØ cho n−íc cÊt võa ®ñ ngËp phÇn kÕt tña
−
Khi röa kÕt tña cÇn chê cho dung dÞch ch¶y hÕt míi thªm n−íc cÊt röa tiÕp.
−
LÊy mét l−îng nhá tña ngay sau ph¶n øng vµo èng nghiÖm vµ röa ly
t©m song song víi röa trªn phÔu läc. Thö ion Cl-, SO42- trong n−íc ly
t©m nh− c¸ch thö ë trªn.
107