Giải phẫu học các thần kinh tạng ngực

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> GIẢI PHẪU HỌC CÁC THẦN KINH TẠNG NGỰC<br /> Dương Văn Hải*, Trần Vĩnh Hưng**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Các thần kinh tạng ngực (TKTN) dẫn truyền cảm giác đau từ các tạng bụng quanh hạch tạng<br /> (HT). Phẫu thuật cắt TK tạng chủ yếu để kiểm soát đau nội tạng khó trị.<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Khảo sát cấu tạo của các TK tạng và sự thông nối của các TK này.<br /> Phương tiện và phương pháp nghiên cứu: Mô tả, cắt ngang, 50 mẫu (thành ngực sau) được phẫu tích.<br /> Ghi nhận các dạng, lộ trình, và tần số thông nối của các TKTN.<br /> Kết quả: Các TK tạng lớn (GSN) do các nhánh từ các hạch giao cảm ngực T4 – T11 tạo thành, và loại<br /> thường gặp nhất được tạo ra từ T5 – T9 (21,7%). Các nhánh trên cùng phát sinh từ T4 – T9, các nhánh dưới<br /> cùng từ T7 – T11. Hạch T2 – T7 góp phần tạo nên GSN. Trong 54,3% mẫu, có ít nhất 1 hạch không cho nhánh<br /> đến GSN. Các TK tạng nhỏ (LSN) do các nhánh từ các hạch T8 – T10 tạo nên, và loại thường gặp nhất được tạo<br /> ra từ T10 – T11 (32,6%). Có 1 – 5 hạch có liên quan đến LSN. Các TK tạng nhỏ nhất (lSN) do các nhánh từ hạch<br /> T10 – L1 tạo ra, và loại thường gặp nhất tạo ra từ T11 và T12 hoặc chỉ từ T12 (mỗi loại có 30,4%). Có 1 – 3 hạch<br /> có liên hệ đến lSN. Trong 54,3% mẫu, có các nhánh nối giữa GSN và LSN, do đó có khả năng nối tắc quanh chỗ<br /> cắt của GSN.<br /> Kết luận: Các TK tạng mô tả trong sách giáo khoa ít thấy trong nghiên cứu này. Kết quả này cung cấp số<br /> liệu giải phẫu cho phẫu thuật cắt TK tạng.<br /> Từ khóa: Thần kinh tạng; phẫu thuật nội soi ngực; hạch giao cảm; đau nội tạng.<br /> <br /> SUMMARY<br /> ANATOMY OF THORACIC SPLANCHNIC NERVES<br /> Duong Van Hai, Tran Vinh Hung<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 19 - Supplement of No 1 - 2015: 297 - 302<br /> Aims: to study the formation of the thoracic splanchnic nerves and the connection between them.<br /> Materials and Methods: 50 posterior thoracic walls were dissected. The formation pattern, course, and<br /> incidence of connection were investigated.<br /> Results: The GSN were formed by nerve branches from T4 – T11 ganglia and the most common type was<br /> formed by T5 – T9 (21.7%). The uppermost branches originated from T4 – T9 while the lowermost branches<br /> emanated from T7 – T11. Two to seven ganglia contributed to the GSN. In 54.3%, at least one ganglion in the<br /> GSN-tributary ganglionic array did not branch to the GSN. The LSN were formed by the nerve branches of the<br /> T8 – T12 ganglia and the most common type was formed by T10 and T11 (32.6%). One to five ganglia were<br /> involved in the LSN. The lSN were composed of branches from the T10 – L1 ganglia and the most common type<br /> was composed of nerve branches from T11 and T12 or from T12 only (each 30.4%). One to three ganglia were<br /> involved in the lSN. In 54.3%, interconnection between the GSN and LSN existed, bringing the possible bypass<br /> around the transection of the GSN.<br /> Conclusions: The splanchnic nerves that appear in texbooks occurred in a majority of our specimens. We<br /> provided expanded anatomical data for splanchnicectomy in this report.<br /> Key words: splanchnic nerve; thoracoscopic resection; sympathetic ganglia; visceral pain.<br /> * Bộ môn Giải phẫu học, ĐH Y Dược TPHCM. ** ĐH Y Khoa Phạm Ngọc Thạch<br /> Tác giả liên lạc: PGS. TS. Dương Văn Hải ĐT: 0919 66 91 92<br /> Email: haiduong99@gmail.com<br /> <br /> Giải Phẫu Học<br /> <br /> 297<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Phân phối TK giao cảm cho các tạng bụng<br /> khởi từ sừng trước bên chất xám tủy sống, qua<br /> nhánh thông trắng và chuổi giao cảm. Các sợi<br /> TK giao cảm nội tạng tạo nên GSN, LSN và lSN.<br /> GSN đến hạch tạng, tiếp vận các thân tế bào sau<br /> hạch. LSN đến hạch thận chủ hoặc hạch tạng.<br /> lSN đến hạch thận chủ. Cảm giác đau nội tạng từ<br /> bụng trên qua hạch tạng, các TK tạng ngực, các<br /> hạch giao cảm, nhánh thông trắng, và hạch rễ<br /> sau. Cảm giác nội tạng đi vào bó tủy đồi thị(1).<br /> Cắt thần kinh tạng dùng trong điều trị bón<br /> do co thắt mãn tính(5), giả tắc ruột mãn tính(7),<br /> tăng huyết áp(4), và đau bụng trên do viêm tụy<br /> mãn, hoặc các ung thư bụng trên(11). Các phẫu<br /> thuật này khác với cắt TKGC qua nội soi ngực,<br /> chủ yếu điều trị tăng tiết mồ hôi chi trên(8).<br /> Ngày nay, hầu hết phẫu thuật cắt TK tạng là<br /> để kiểm soát đau khó trị từ các cơ quan bụng<br /> trên. Viêm tụy mãn là 1 trong các nguyên nhân<br /> như thế. Căng dãn ống tụy và tình trạng viêm là<br /> nguyên nhân của cơn đau do tụy, có thể điều trị<br /> bằng các phương pháp giải áp(13). Tuy nhiên, các<br /> cơn đau mãn tính, nhất là do ung thư kích hoạt<br /> các thụ thể đau do tẩm nhuận, chèn ép, căng dãn<br /> hoặc xoắn mạch máu(21), khó điều trị bằng các<br /> phương pháp này. Do phương pháp không xâm<br /> lấn được ưa chuộng, thuốc giảm đau được dùng<br /> đầu tiên, nhưng có thể gây phản ứng phụ như<br /> gây nghiện. Nhiều bệnh nhân không đáp ứng<br /> với thuốc giảm đau. Với các bệnh nhân này,<br /> phong bế hạch tạng có thể hiệu quả, dù có thể có<br /> biến chứng hạ huyết áp, tiêu chảy, liệt nửa<br /> người, và bóc tách ĐM chủ bụng(25). Trong 1 thời<br /> gian, bệnh nhân đau bụng khó trị phải cắt bỏ<br /> hạch tạng qua bụng. Phương pháp này đã được<br /> thay thế bằng cắt TK tạng qua ngực(18) do kết quả<br /> mâu thuẫn nhau.<br /> Cắt TK tạng nội soi hỗ trợ là phương pháp<br /> an toàn và có lợi cho bệnh nhân có thang điểm<br /> tốt trong bảng đánh giá nguy cơ và thành<br /> công(14). Vấn đề lớn trong cắt TK tạng qua nội soi<br /> ngực (TSSE, thoracoscopic splanchnicectomy) là<br /> <br /> 298<br /> <br /> kết quả giảm đau không đều, chủ yếu do thông<br /> tin giải phẫu không đầy đủ. Mô tả đơn giản các<br /> TK tạng ngực trong sách giáo khoa chỉ đủ cho cơ<br /> chế dẫn truyền cảm giác đau nội tạng cho sinh<br /> viên y khoa và bác sĩ để giải thích bệnh lý cho<br /> bệnh nhân. Bác sĩ phẫu thuật và Bác sĩ gây mê<br /> cần thông tin giải phẫu chi tiết hơn. Do đó, các<br /> nghiên cứu ngoại khoa xây dựng trên các thông<br /> tin ít ỏi đó thường dẫn đến các kết quả giảm đau<br /> không đều. Tỉ lệ thành công thay đổi từ 60% đến<br /> 90%(12,15,19,24). Sự khác biệt này không do kỹ năng<br /> mà do thiếu qui trình phẫu thuật dựa trên thông<br /> tin giải phẫu đầy đủ. Bradley(1) tường trình rằng<br /> các hình vẽ giải phẫu cho thấy TK tạng ít có biến<br /> thể, nhưng thực tế có nhiều biến thể về vị trí và<br /> số lượng của các nhánh trong TK này.<br /> Thông tin chi tiết hơn về giải phẫu TK tạng<br /> giúp các phẫu thuật viên chính xác hơn trong<br /> thực hành lâm sàng. Edwards và Baker(2) bàn<br /> luận trong Gray’Anatomy, rằng các thông tin<br /> này quá đơn giản. Do đó, chúng tôi nghiên cứu<br /> về TK tạng ngực để bổ sung chỗ khiếm khuyết<br /> của sách giáo khoa.<br /> <br /> PHƯƠNGTIỆN-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> Thiết kế nghiên cứu là mô tả cắt ngang. Lấy<br /> mẫu theo cách thuận tiện. số mẫu là 50 (thành<br /> ngực sau ướp formalin, gồm 30 nam, 20 nữ, 25<br /> bên trái, 25 bên phải), tuổi từ 36 đến 88. Lấy<br /> xương đòn, xẻ dọc xương ức, lấy tim phổi và các<br /> thành phần của trung thất, bóc màng phổi thành.<br /> Khảo sát các hạch giao cảm ngực, chuổi hạch<br /> giao cảm, các thần kinh tạng ngực. Ghi nhận<br /> kích thước, thành phần cấu tạo và sự thông nối<br /> giữa các hạch và các TK tạng. Số liệu được trình<br /> bày bằng số trung bình, độ lệch chuẩn và tỉ lệ<br /> phần trăm.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Thần kinh tạng lớn (GSN)<br /> Các hạch T4 – T11 cho nhánh đến GSN. Các<br /> hạch GC ngực trên cùng nối với GSN ngang<br /> mức T5 là thường gặp nhất (43,5%) (Bảng 1). Các<br /> hạch dưới cùng góp phần tạo GSN thường gặp<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> nhất ở mức T10 (45,7%) (Bảng 2). Hạch ngang<br /> mức T9 tạo nên rễ của GSN ở 84,8% (Bảng 3).<br /> Các bộ nhánh từ hạch tạo thành rễ của GSN<br /> phát xuất từ 3 – 7 hạch, nhiều nhất là 5 hạch<br /> (32,6%) (Bảng 4). GSN cấu tạo bởi các sợi từ số<br /> hạch trung bình 4,7. Bộ thường gặp nhất là T5 –<br /> T9 (Bảng 5).<br /> Trong hơn nửa số mẫu (54%), có ít nhất 1<br /> hạch trong bộ không cho nhánh vào GSN (Hình<br /> 1). Do đó, số hạch trung bình thật sự là 4,1.<br /> Không có thi thể nào có cấu tạo hạch giống<br /> nhau 2 bên. Có khác biệt có ý nghĩa thống kê về<br /> cấu tạo các bộ ở bên phải và trái (P = 0,021), các<br /> bộ hạch bên phải nhiều hơn bên trái.<br /> <br /> Thần kinh tạng nhỏ<br /> Các hạch từ T8 – T12 cho nhánh đến LSN.<br /> Các hạch trên cùng ở mức T10 chiếm 58,7%<br /> (bảng 1). Các hạch dưới cùng ở mức T11 chiếm<br /> 47,8% (Bảng 2). Hạch góp phần nhiều nhất là T10<br /> (78,3%) (Bảng 3).<br /> Các bộ hạch tạo nên rễ LSN phát xuất từ 1 – 5<br /> hạch, nhiều nhất là từ 2 hạch (47,8%) (Bảng 4).<br /> Dạng LSN điển hình nhất là các sợi từ 2 hạch<br /> T1o và T11 (32,6%) (Bảng 5). Hầu hết rễ của LSN<br /> là liên tục. Chỉ có 1 LSN được phân phối bởi 2<br /> hạch không liên tục là T10 và T12.<br /> Có sự khác biệt trong cấu tạo các bộ giũa 2<br /> bên phải và trái (P = 0,03), bộ hạch bên trái nhiều<br /> hơn bên phải. Chỉ có 1 trong 20 thi thể có cấu tạo<br /> LSN 2 bên giống nhau.<br /> <br /> Thần kinh tạng nhỏ nhất<br /> Các hạch từ T10 – L1 cho nhánh đến lSN.<br /> Trong 45,7%, nhánh TK đến lSN nhiều nhất là<br /> T11. Rễ thấp nhất của lSN là T12 (65,2%) (Bảng<br /> 3). lSN chỉ từ 1 hạch là 45,7%, từ 2 hạch 37,0%, từ<br /> 3 hạch 6,5% (Bảng 4). Dạng lSN điển hình nhất<br /> có rễ từ T11 và T12 chiếm 30,4%. lSN không hiện<br /> diện ở 10,9% mẫu (Bảng 5).<br /> <br /> Sự liên kết giữa các thần kinh tạng<br /> Trong 54,3% mẫu, có sự liên kết trực tiếp giữ<br /> GSN và LSN, sâu trong các ngách sau khi đã<br /> thành lập các TK tạng.<br /> <br /> Giải Phẫu Học<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Theo Gray’s Anatomy(23), GSN được tạo<br /> bởi các nhánh từ T5 – T9 hoặc từ T5 – T10,<br /> LSN tạo bởi T9 – T10 hoặc từ T10 – T11, không<br /> có bàn luận về cấu tạo của LSN. Tương tự,<br /> Woodburn(27) cho rằng LSN từ T5 – T9 hoặc T5<br /> – T10, LSN từ T10 – T11. Theo các tác giả này,<br /> lSN xuất phát từ T12 hoặc từ LSN. Moore và<br /> Dalley(16) cho rằng GSN từ T5 – T9 (hoặc T10),<br /> LSN từ T10 – T11, và lSN từ T12. Snell(22) xác<br /> định đơn giản rằng GSN từ T5 – T9, LSN từ<br /> T10 – T11, lSN từ T12 (Bảng 6).<br /> Hình như các định nghĩa này được giới hạn<br /> trong sách giáo khoa. Kết quả nghiên cứu của<br /> Edwards và Baker (1940)(3) cho thấy chỉ có 23%<br /> số GSN phù hợp định nghĩa của sách giáo khoa.<br /> Nhiều dạng GSN bị cho là bất thường vì nối vối<br /> T4, T11 hoặc T12. Thêm vào đó, Naidoo(17) cho<br /> rằng T3 có liên quan đến GSN.<br /> Chúng tôi phân tích cấu tạo của 46 mẫu TK<br /> tạng và bàn luận về cơ chế cắt TK này để đạt kết<br /> quả mong muốn. Áp dụng định nghĩa của<br /> Edwards, GSN bình thường chỉ có 32,6%. Các bộ<br /> hạch cấu thành GSN trong sách giáo khoa là 5 –<br /> 6, kết quả chúng tôi có 45% hoặc ít hơn 5, hoặc<br /> nhiều hơn 6.<br /> Các bộ này cũng không liên tục trong<br /> nhiều trường hợp, có 54,3% thiếu rễ. Trong cắt<br /> TK tạng, các rễ của GSN được cắt lần lượt lên<br /> trên và xuống dưới. Tiếp xúc với rễ thiếu có<br /> thể không phân biệt là rễ đã cắt hoặc rễ đã<br /> chấm dứt.<br /> Edwards thấy rằng 1 hạch ở T7 nối với LSN<br /> trong 1 trường hợp (0,5%). Nghiên cứu của<br /> chúng tôi không có trường hợp tương tự, nhưng<br /> có T8 (4,3%) và T12 (21,7%) nối với LSN.<br /> Edwards xác định chỉ có 5,8% LSN phù hợp với<br /> Gray’s Anatomy ở thời điểm đó. Số liệu chúng<br /> tôi có 15,2% phù hợp với định nghĩa của Gray’s<br /> Anatomy năm 1936, 41,3% phù hợp với phiên<br /> bản hiện nay.<br /> Ở 19,9%, chúng tôi không tìm thấy lSN. Con<br /> số này của Edwards là 7,5%, của Reed(20) là 5%. Ở<br /> <br /> 299<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> <br /> các nghiên cứu khác, tỉ lệ hiện diện của lSN ở<br /> trong khoảng 16 – 98,3%(17).<br /> Chúng tôi nhận thấy TK tạng có khuynh<br /> hướng không cân đối. Các bộ hạch của GSN bên<br /> phải nhiều hơn bên trái. Ngược lại, các bộ hạch<br /> của LSN bên trái nhiều hơn bên phải. Có 1 sự<br /> kiện thú vị là không thi thể nào có GSN giống<br /> nhau 2 bên. Chỉ 1 vài trường hợp có LSN và lSN<br /> giống nhau hoặc chỉ lSN giống nhau.<br /> Vài trường hợp có thông nối giữa GSN và<br /> LSN. Các sợi TK nhỏ này nằm sâu trong ngách<br /> hoành. Naidoo(17) cho rằng có các nhánh bên<br /> trong tạo nên đường dẫn truyền thay thế thông<br /> qua đám rối chủ và đám rối thực quản. Thêm<br /> vào đó, người ta chấp nhận rằng các thông nối<br /> giữa GSN và lSN có thể gây đau tái phát sau cắt<br /> TK tạng. Cho nên, để cải thiện kết quả, nhất là<br /> đau do ung thư, phải cắt cả 3 TK tạng ngực ở<br /> mức thấp nhất của lồng ngực cũng như các rễ<br /> của TK tạng ngực. Vẫn còn có các ứng viên khác<br /> có đường dẫn truyền thay thế trong đau bụng.<br /> Takahashi(26) chỉ ra rằng bất cứ nhánh nào gần<br /> thân giao cảm đều có thể chạy và thân ở mức<br /> thấp hơn điểm cắt. Hơn nữa, Krishna(9) cho rằng<br /> có thể mô tả TK tạng phụ thứ 4 ở vài bệnh nhân.<br /> <br /> Chúng tôi cho rằng các nhánh nhỏ nhất hoặc các<br /> TK tạng phụ có thể cho những đường dẫn<br /> truyền phụ. Do đó, phải cắt hết các nhánh TK<br /> nhỏ không tên, hoặc các TK tạng phụ.<br /> Trong cắt TK tạng nội soi ngực 2 bên, thân<br /> chính GSN bộc lộ đầu tiên và cắt các nhánh nối<br /> dần lên trên. Sau khi cắt rễ cao nhất, GSN coi<br /> như 1 đoạn thần kinh để dễ kiểm soát, rồi cắt<br /> LSN và lSN. Cuối cùng, cắt các nhánh nhỏ TK<br /> giao cảm bằng dao điện ở mức thấp nhất của<br /> lồng ngực(6). Phản ứng phụ của phẫu thuật là<br /> tăng nhu động ruột. Điều này không có hại, có<br /> thể giúp các bệnh nhân ở giai đoạn cuối giảm<br /> triệu chứng bón.<br /> Cắt TK tạng xâm lấn hơn được Kusano(10) và<br /> Le Pimpec Barthes(11) giới thiệu. Kỹ thuật này cắt<br /> thân giao cảm và hy sinh cả TK giao cảm thân<br /> thể, cắt đứt sự điều hòa thân nhiệt và huyết áp ở<br /> 1 vài vùng của cơ thể. Các biến chứng nhẹ như<br /> xuất tinh ngược có thể xảy ra. Vì chuổi giao cảm<br /> rất gần các cấu trúc khác như ống ngực, hệ TM<br /> đơn và các mạch máu lớn, nên cắt chuổi giao<br /> caảm có nguy cơ cao. Chúng tôi đề nghị chỉ cắt<br /> TK giao cảm đủ để không phản ứng phụ hoặc<br /> biến chứng.<br /> <br /> Bảng 1. Các hạch trên cùng cấu tạo các thần kinh tạng<br /> TK tạng lớn<br /> Trái (n=25) Phải (n=25) Tổng (n=50)<br /> T4<br /> T5<br /> T6<br /> T7<br /> T8<br /> T9<br /> T10<br /> T11<br /> T12<br /> L1<br /> <br /> 4,8%<br /> 38,1%<br /> 23,8%<br /> 28,6%<br /> 0,0%<br /> 4,8%<br /> <br /> 0,0%<br /> 48,0%<br /> 28%<br /> 16%<br /> 8%<br /> 0,0%<br /> <br /> 2,2%<br /> 43,5%<br /> 26%<br /> 21,7%<br /> 4,3%<br /> 2,2%<br /> <br /> TK tạng nhỏ<br /> Trái (n=25) Phải (n=25) Tổng (n=50)<br /> <br /> 4,8%<br /> 14,3%<br /> 66,7%<br /> 14,3%<br /> 0,0%<br /> <br /> 4,0%<br /> 20,0%<br /> 52,9%<br /> 12,0%<br /> 12,0%<br /> <br /> 4,3%<br /> 17,4%<br /> 58,7%<br /> 13,0%<br /> 6,5%<br /> <br /> TK tạng nhỏ nhất<br /> Trái (n=25)<br /> Phải Tổng<br /> (n=25) (n=50)<br /> <br /> 9,5%<br /> 38,1%<br /> 42,9%<br /> 4,8%<br /> <br /> 12,0% 10,9%<br /> 52,0% 45,7%<br /> 20,0% 30,4%<br /> 0,0% 2,2%<br /> <br /> Bảng 2. Các hạch dưới cùng cấu tạo các thần kinh tạng<br /> <br /> T7<br /> T8<br /> T9<br /> T10<br /> <br /> 300<br /> <br /> Trái (25)<br /> 0,0%<br /> 9,5%<br /> 38,1%<br /> 42,9%<br /> <br /> TK tạng lớn<br /> Phải (25)<br /> Tổng (50)<br /> 4,0%<br /> 2,2%<br /> 0,0%<br /> 4,3%<br /> 32%<br /> 34,8%<br /> 48,0%<br /> 45,7%<br /> <br /> TK tạng nhỏ<br /> Trái (25) Phải (25)<br /> Tổng (50)<br /> <br /> 0,0%<br /> 19,0%<br /> <br /> 4,8%<br /> 42,9%<br /> <br /> TK tạng nhỏ nhất<br /> Phải (25) Trái (25) Tổng (50)<br /> <br /> 2,2%<br /> 28,3%<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015<br /> <br /> T11<br /> T12<br /> L1<br /> <br /> TK tạng lớn<br /> Phải (25)<br /> Tổng (50)<br /> 16,0%<br /> 13,0%<br /> <br /> Trái (25)<br /> 9,5%<br /> <br /> Trái (25)<br /> 57,1%<br /> 23,8%<br /> <br /> TK tạng nhỏ<br /> Phải (25)<br /> Tổng (50)<br /> 47,6%<br /> 47,8%<br /> 23,8%<br /> 21,7%<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> TK tạng nhỏ nhất<br /> Phải (25) Trái (25) Tổng (50)<br /> 14,3%<br /> 24,0%<br /> 19,6%<br /> 76,2%<br /> 56,0%<br /> 65,2%<br /> 4,8%<br /> 4,0%<br /> 4,3%<br /> <br /> Bảng 3. Tỉ lệ các hạch cấu tạo các thần kinh tạng<br /> <br /> T4<br /> T5<br /> T6<br /> T7<br /> T8<br /> T9<br /> T10<br /> T11<br /> T12<br /> L1<br /> <br /> Trái<br /> 4,8%<br /> 38,1%<br /> 47,6%<br /> 76,2%<br /> 66,7%<br /> 90,5%<br /> 52,4%<br /> 9,5%<br /> <br /> TK tạng lớn<br /> Phải<br /> 0,0%<br /> 48,0%<br /> 60,0%<br /> 68,0%<br /> 96%<br /> 80,0%<br /> 64,0%<br /> 16,0%<br /> <br /> Tổng<br /> 2,2%<br /> 43,5%<br /> 54,3%<br /> 71,7%<br /> 82,6%<br /> 84,6%<br /> 58,7%<br /> 13,0%<br /> <br /> Trái<br /> <br /> TK tạng nhỏ<br /> Phải<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> 4,8%<br /> 19,0%<br /> 85,7%<br /> 76,2%<br /> 23,8%<br /> <br /> 4,0%<br /> 24,0%<br /> 72,0%<br /> 48,0%<br /> 20,0%<br /> <br /> 4,3%<br /> 21,7%<br /> 78,3%<br /> 60,9%<br /> 21,7%<br /> <br /> TK tạng nhỏ nhất<br /> Trái<br /> Phải<br /> Tổng<br /> <br /> 9,5%<br /> 47,6%<br /> 76,2%<br /> 4,8%<br /> <br /> 12,0%<br /> 64,0%<br /> 60,0%<br /> 4,0%<br /> <br /> 10,9%<br /> 56,5%<br /> 67,4%<br /> 4,3%<br /> <br /> Bảng 4. Độ dài của các nhánh từ hạch nối với các TK tạng<br /> <br /> Không<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> <br /> Trái<br /> <br /> TK tạng lớn<br /> Phải<br /> <br /> 9,5%<br /> 4,8%<br /> 28,6%<br /> 42,9%<br /> 4,8%<br /> 9,5%<br /> <br /> 0,0%<br /> 20,0%<br /> 16,0%<br /> 24,0%<br /> 36,0%<br /> 4,0%<br /> <br /> s<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> 4,3%<br /> 13,0%<br /> 21,7%<br /> 32,6%<br /> 21,7%<br /> 6,5%<br /> <br /> Trái<br /> <br /> TK tạng nhỏ<br /> Phải<br /> <br /> 19,0%<br /> 52,4%<br /> 28,6%<br /> 0,0%<br /> 0,0%<br /> <br /> 48,0%<br /> 44,0%<br /> 4,0%<br /> 0,0%<br /> 4,0%<br /> <br /> s<br /> <br /> Tổng<br /> 34,8%<br /> 47,8%<br /> 15,2%<br /> 0,0%<br /> 2,2%<br /> <br /> TK tạng nhỏ nhất<br /> Trái<br /> Phải<br /> Tổng<br /> 4,8%<br /> 16,0%<br /> 10,9%<br /> 57,1%<br /> 36,0%<br /> 45,7%<br /> 33,3%<br /> 40,0%<br /> 37,0%<br /> 4,8%<br /> 8,0%<br /> 6,5%<br /> <br /> s: có khác biệt 2 bên (P