TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN
I.MỤC TIÊU BÀI HỌC
1.Về kiến thức
- Sự hình thành xã hội phong kiến ở Trung Quốc và các
quan hệ trong xã hội.
-Bộ máy chính quyền phong kiến được hình thành, củng
cố từ thời Tần- Hán cho đến thời Minh- Thanh. Chính sách
xâm lược chiếm đất đai của các hoàng đế Trung Hoa.
- Những đặc điểm về kinh tế Trung Quốc thời phong
kiến: Nông nghiệp là chủ yếu, hưng thịnh theo chu kỳ, mầm
mống kinh tế TBCN đã xuất hiện nhưng còn yếu ớt.
- Văn hoá Trung Quốc phát triển rực rỡ.
2.Về tư tưởng , tình cảm.
- Giúp học sinh thấy được tính chất phi nghĩa của các cuộc
xâm lược của các triều đại phong kiến Trung Quốc.
- Quý trọng các di sản văn hoá, hiểu được các ảnh hưởng
của văn hoá Trung Quốc đối với Việt Nam.
3.Về kỹ năng.
- Trên cơ sở các sự kiện lịch sử, giúp học sinh biết phân
tích và rút ra kết luận.
- Biết sơ đồ hoặc tự vẽ được lược đồ để hiểu được bài
giảng.
-
Nắm vững các khái niệm cơ bản.
II.THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY HỌC
-
Bản đồ Trung Quốc qua các thời kỳ.
-
Sưu tầm tranh ảnh như : Vạn lý Trường thành, Cố cung,
đồ gốm sứ của Trung Quốc thời phong kiến. Các bài thơ
Đường hay, các tiểu thuyết thời Minh- Thanh.
-
Vẽ các sơ đồ về sự hình thành xã hội phong kiến Trung
Quốc, sơ đồ về bộ máy nhà nước thời Minh- Thanh,…
III.TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC
1.Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi: Tại sao nói “khoa học đã có từ lâu nhưng đến thời
Hy Lạp- Rô ma khoa học mới trở thành khoa học”?
2.Dẫn dắt vào bài mới
GV khái quát phần kiểm tra bài cũ và dẫn dắt học sinh vào
bài mới, nêu nhiệm vụ nhận thức bài mới như sau:
Trên cơ sở thuộc mô hình các quốc gia cổ đại phương Đông,
Trung Quốc vào những thế kỷ cuối công nguyên do sự phát triển
của sản xuất, xã hội phân hoá giai cấp nên chế độ phong kiến ở
đây đã hình thành sớm. Nhà Tần đã khởi đầu xây dựng chính
quyền phong kiến, hoàng đế có quyền tuyệt đối. Kinh tế phong
kiến Trung Quốc chủ yếu là nông nghiệp phát triển thăng trầm
theo sự hưng thịnh của chính trị. Cuối thời Minh- thanh đã xuất
hiện mầm mống quan hệ sản xuất TBCN nhưng nó không phát
triển được. Trên cơ sở những điều kiện kinh tế xã hội mới, kế
thừa truyền thống của nền văn hoá cổ đại, nhân dân Trung Quốc
đã đạt nhiều thành tựu văn hoá rực rỡ.
Để hiểu được quá trình hình thành chế độ phong kiến ra sao?
Phát triển qua các triều đại như thế nào? Sự hưng thịnh về kinh tế
gắn với chính trị như thế nào? Tại sao có các cuộc khởi nghĩa nông
dân vào cuối các triều đại? Những thành tựu văn hoá rực rỡ của
Trung quốc là gì? Bài học hôm nay sẽ giúp các em nắm bắt được
những vấn đề trên.
3.Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp
Hoạt động của thày và trò Kiến thức cơ bản học
sinh cần nắm vững
Hoạt động 1: Hoạt động cá nhân
-Trước hết GV gợi lại cho HS nhớ lại
kiến thức đã học ở bài các quốc gia cổ
đại phương Đông, về các giai cấp cơ
bản trong xã hội, sau đó đặt câu hỏi:
- Việc sử dụng công cụ bằng sắt ở
Trung Quốc vào thế kỷ V TCN có tác
dụng gì? Cho HS cả lớp xem sơ đồ treo
trên bảng và gọi một học sinh trả lời,
các HS khác bổ sung cho bạn.
qu
1. Chế độ phong kiến
thời Tần- Hán
Quý
Địa chủ
ND
giàu
ND tự
HS dựa vào những kiến thức đã học ở
những bài trước và dựa vào sơ đồ để
trả lời. GV củng cố và giải thích thêm
cho HS rõ:
- Trong xã hội Trung Quốc từ khi đồ
sắt xuất hiện xã hội đã có sự phân hoá,
hình thành hai giai cấp mới địa chủ và
nông dân lĩnh canh, từ đây hình thành
quan hệ sản xuất phong kiến, đó là
quan hệ bóc lột giữa địa chủ và nông
dân lĩnh canh thay thế cho quan hệ bóc
lột quí tộc và nông dân công xã.
- Nhà Tần – Hán được hình thành như
thế nào? Tại sao nhà Tần lại thống nhất
được Trung Quốc?
Cho HS đọc SGK , gọi một HS trả lời
và các em khác bổ sung.
GV củng cố và chốt ý: Trên lưu vực
Hoàng Hà và Trường Giang thời cổ đại
có nhiều nước nhỏ thường chiến tranh
xâu xé thôn tính lẫn nhau lẫn nhau làm
thành cục diện Xuân Thu chiến quốc.
đến thế kỷ IV TCN, nhà Tần có tiềm
lực kinh tế, quân sự mạnh hơn cả đã
lần lượt tiêu diệt các đối thủ đến năm
221 TCN, đã thống nhất Trung Quốc,
vua Tần tự xưng là Tần Thuỷ Hoàng,
chế độ phong kiến Trung Quốc hình
a. Sự hình thành nhà
Tần- Hán:
-Năm 221 TCN, nhà
Tần đã thống nhất
Trung Quốc, vua Tần
tự xưng là Tần Thuỷ
Hoàng
-Lưu Bang lập ra Nhà
Hán 206 TCN- 220.
Đến đây chế độ
phong kiến Trung
Quốc đã được xác
lập.
Nông
dân
công xã
Nông
dân
lĩnh
canh
thành. Nhà Tần tồn tại được 15 năm
sau đó bị cuộc khởi nghĩa của Trần
Thắng và Ngô Quảng làm cho suy
sụp.
-Lưu Bang lập ra Nhà Hán 206 TCN-
220.
Đến đây chế độ phong kiến Trung
Quốc đã được xác lập.
- GV cho học quan sát sơ đồ Tổ chức
bộ máy nhà nước phong kiến và trả lời
câu hỏi:Tổ chức bộ máy nhà nước
phong kiến thời Tần – Hán ở TW và
địa phương như thế nào?
GV đặt câu hỏi : Hãy kể tên các cuộc
khởi nghĩa của nhân dân ta chống lại
sự xâm lược của nhà Tần, nhà Hán?
b. Tổ chức bộ máy
nhà nước thời Tần –
Hán:
- ở TW: Hoàng đế có
quyền tuyệt đối, bên
dưới có thừa tướng,
thái uý cùng các quan
văn võ.
-ở địa phương: Quan
thái thú và Huyện
lệnh
(tuyển dụng quan lại
chủ yếu là hình thức
tiến cử)
- Chính sách xâm
lược của nhà Tần-
Hán: xâm lược các
Hoàng đ
ế
ừa
Thái uý
Các
chức
quan
Các
quan
văn
Các
quan
võ
Các
chức
quan
Qu
ận
Qu
ận
Huy
Huy
ệ
Huy
ệ
Huy
ện
(gợi ý: VD cuộc khởi nghĩa của nhân
dân ta chống quân Tần TCN, cuộc khởi
nghĩa Hai Bà Trưng chống quân Hán
năm 40,..)
Hoạt động 1 : Hoạt động theo nhóm
-GV nêu câu hỏi cho từng nhóm:
+ Nhóm 1: Nhà Đường được thành lập
như thế nào? Kinh tế thời Đường so
với các triều đại trước? Nội dung của
chính sách Quân điền?
+ Nhóm 2: Bộ máy nhà nước thời
Đường có gì khác so với các triều đại
trước?
+ Nhóm 3: Vì sao lại nổ ra các cuộc
khởi nghĩa nông dân vào cuối triều đại
nhà Đường?
HS từng nhóm đọc SGK , tìm ý trả lời
và thảo luận với nhau.
Sau đó đại diện các nhóm lên trình
bày, các nhóm khác nghe và bổ sung.
- Cuối cùng GV nhận xét và chốt ý:
+ Nhóm 1: Sau nhà Hán trung Quốc
lâm vào tình trạng loạn lạc kéo dài, Lý
Uyên dẹp được loạn, lên ngôi Hoàng
đế, lập ra nhà Đường (618- 907).
-Kinh tế nhà Đường phát triển hơn các
triều đại trước đặc biệt trong nông
nghiệp có chính sách Quân điền ( lấy
ruộng đất công và ruộng đất bỏ hoang
vùng xung quanh,
xâm lược Triều Tiên
và đất đai của người
Việt cổ.
2. Sự phát triển chế
độ phong kiến dưới
thời Đường
a. Về kinh tế:.
+ Nông nghiệp :
chính sách quân
điền,áp dụng kỹ thuật
canh tác mới, chọn
giống ,.. dẫn tới năng
suất tăng.
+ Thủ công nghiệp và