Giáo án Lịch Sử lớp 10: TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN

Chia sẻ: Abcdef_32 Abcdef_32 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

607
lượt xem 41
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

I.MỤC TIÊU BÀI HỌC 1.Về kiến thức - Sự hình thành xã hội phong kiến ở Trung Quốc và các quan hệ trong xã hội. -Bộ máy chính quyền phong kiến được hình thành, củng cố từ thời Tần- Hán cho đến thời Minh- Thanh. Chính sách xâm lược chiếm đất đai của các hoàng đế Trung Hoa. - Những đặc điểm về kinh tế Trung Quốc thời phong kiến: Nông nghiệp là chủ yếu, hưng thịnh theo chu kỳ, mầm mống kinh tế TBCN đã xuất hiện nhưng còn yếu ớt. - Văn hoá Trung Quốc phát triển...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo án Lịch Sử lớp 10: TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN

TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN I.MỤC TIÊU BÀI HỌC 1.Về kiến thức - Sự hình thành xã hội phong kiến ở Trung Quốc và các quan hệ trong xã hội. -Bộ máy chính quyền phong kiến được hình thành, củng cố từ thời Tần- Hán cho đến thời Minh- Thanh. Chính sách xâm lược chiếm đất đai của các hoàng đế Trung Hoa. - Những đặc điểm về kinh tế Trung Quốc thời phong kiến: Nông nghiệp là chủ yếu, hưng thịnh theo chu kỳ, mầm mống kinh tế TBCN đã xuất hiện nhưng còn yếu ớt. - Văn hoá Trung Quốc phát triển rực rỡ. 2.Về tư tưởng , tình cảm. - Giúp học sinh thấy được tính chất phi nghĩa của các cuộc xâm lược của các triều đại phong kiến Trung Quốc. - Quý trọng các di sản văn hoá, hiểu được các ảnh hưởng của văn hoá Trung Quốc đối với Việt Nam. 3.Về kỹ năng. - Trên cơ sở các sự kiện lịch sử, giúp học sinh biết phân tích và rút ra kết luận. - Biết sơ đồ hoặc tự vẽ được lược đồ để hiểu được bài giảng. - Nắm vững các khái niệm cơ bản. II.THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY HỌC - Bản đồ Trung Quốc qua các thời kỳ. - Sưu tầm tranh ảnh như : Vạn lý Trường thành, Cố cung, đồ gốm sứ của Trung Quốc thời phong kiến. Các bài thơ Đường hay, các tiểu thuyết thời Minh- Thanh. - Vẽ các sơ đồ về sự hình thành xã hội phong kiến Trung Quốc, sơ đồ về bộ máy nhà nước thời Minh- Thanh,… III.TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1.Kiểm tra bài cũ Câu hỏi: Tại sao nói “khoa học đã có từ lâu nhưng đến thời Hy Lạp- Rô ma khoa học mới trở thành khoa học”?
2.Dẫn dắt vào bài mới GV khái quát phần kiểm tra bài cũ và dẫn dắt học sinh vào bài mới, nêu nhiệm vụ nhận thức bài mới như sau: Trên cơ sở thuộc mô hình các quốc gia cổ đại phương Đông, Trung Quốc vào những thế kỷ cuối công nguyên do sự phát triển của sản xuất, xã hội phân hoá giai cấp nên chế độ phong kiến ở đây đã hình thành sớm. Nhà Tần đã khởi đầu xây dựng chính quyền phong kiến, hoàng đế có quyền tuyệt đối. Kinh tế phong kiến Trung Quốc chủ yếu là nông nghiệp phát triển thăng trầm theo sự hưng thịnh của chính trị. Cuối thời Minh- thanh đã xuất hiện mầm mống quan hệ sản xuất TBCN nhưng nó không phát triển được. Trên cơ sở những điều kiện kinh tế xã hội mới, kế thừa truyền thống của nền văn hoá cổ đại, nhân dân Trung Quốc đã đạt nhiều thành tựu văn hoá rực rỡ. Để hiểu được quá trình hình thành chế độ phong kiến ra sao? Phát triển qua các triều đại như thế nào? Sự hưng thịnh về kinh tế gắn với chính trị như thế nào? Tại sao có các cuộc khởi nghĩa nông dân vào cuối các triều đại? Những thành tựu văn hoá rực rỡ của Trung quốc là gì? Bài học hôm nay sẽ giúp các em nắm bắt được những vấn đề trên. 3.Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp Hoạt động của thày và trò Kiến thức cơ bản học sinh cần nắm vững Hoạt động 1: Hoạt động cá nhân 1. Chế độ phong kiến -Trước hết GV gợi lại cho HS nhớ lại thời Tần- Hán kiến thức đã học ở bài các quốc gia cổ đại phương Đông, về các giai cấp cơ bản trong xã hội, sau đó đặt câu hỏi: - Việc sử dụng công cụ bằng sắt ở Trung Quốc vào thế kỷ V TCN có tác dụng gì? Cho HS cả lớp xem sơ đồ treo trên bảng và gọi một học sinh trả lời, các HS khác bổ sung cho bạn. chủ Địa qu uý Q ND giàu tự ND
Nông Nông dân dân công xã lĩnh canh HS dựa vào những kiến thức đã học ở những bài trước và dựa vào sơ đồ để trả lời. GV củng cố và giải thích thêm cho HS rõ: - Trong xã hội Trung Quốc từ khi đồ sắt xuất hiện xã hội đã có sự phân hoá, hình thành hai giai cấp mới địa chủ và nông dân lĩnh canh, từ đây hình thành quan hệ sản xuất phong kiến, đó là a. Sự hình thành nhà quan hệ bóc lột giữa địa chủ và nông Tần- Hán: dân lĩnh canh thay thế cho quan hệ bóc lột quí tộc và nông dân công xã. - Nhà Tần – Hán được hình thành như thế nào? Tại sao nhà Tần lại thống nhất được Trung Quốc? -Năm 221 TCN, nhà Cho HS đọc SGK , gọi một HS trả lời Tần đã thống nhất và các em khác bổ sung. Trung Quốc, vua Tần GV củng cố và chốt ý: Trên lưu vực tự xưng là Tần Thuỷ Hoàng Hà và Trường Giang thời cổ đại Hoàng có nhiều nước nhỏ thường chiến tranh -Lưu Bang lập ra Nhà xâu xé thôn tính lẫn nhau lẫn nhau làm Hán 206 TCN- 220. thành cục diện Xuân Thu chiến quốc. Đến đây chế độ đến thế kỷ IV TCN, nhà Tần có tiềm phong kiến Trung lực kinh tế, quân sự mạnh hơn cả đã Quốc đã được xác lần lượt tiêu diệt các đối thủ đến năm lập. 221 TCN, đã thống nhất Trung Quốc, vua Tần tự xưng là Tần Thuỷ Hoàng, chế độ phong kiến Trung Quốc hình
thành. Nhà Tần tồn tại được 15 năm sau đó bị cuộc khởi nghĩa của Trần Thắng và Ngô Quảng làm cho suy sụp. -Lưu Bang lập ra Nhà Hán 206 TCN- b. Tổ chức bộ máy 220. Đến đây chế độ phong kiến Trung nhà nước thời Tần – Quốc đã được xác lập. Hán: - GV cho học quan sát sơ đồ Tổ chức bộ máy nhà nước phong kiến và trả lời câu hỏi:Tổ chức bộ máy nhà nước phong kiến thời Tần – Hán ở TW và địa phương như thế nào? - ở TW: Hoàng đế có quyền tuyệt đối, bên Hoàng đế dưới có thừa tướng, thái uý cùng các quan văn võ. Thừa Thái uý Các Các Các Các chức chức quan quan quan văn võ quan -ở địa phương: Quan thái thú và Huyện lệnh Quận Quận (tuyển dụng quan lại chủ yếu là hình thức Huy tiến cử) Huyệ Huyệ Huyện GV đặt câu hỏi : Hãy kể tên các cuộc - Chính sách xâm khởi nghĩa của nhân dân ta chống lại lược của nhà Tần- sự xâm lược của nhà Tần, nhà Hán? Hán: xâm lược các
(gợi ý: VD cuộc khởi nghĩa của nhân vùng xung quanh, dân ta chống quân Tần TCN, cuộc khởi xâm lược Triều Tiên nghĩa Hai Bà Trưng chống quân Hán và đất đai của người năm 40,..) Việt cổ. 2. Sự phát triển chế độ phong kiến dưới thời Đường Hoạt động 1 : Hoạt động theo nhóm -GV nêu câu hỏi cho từng nhóm: + Nhóm 1: Nhà Đường được thành lập như thế nào? Kinh tế thời Đường so với các triều đại trước? Nội dung của chính sách Quân điền? + Nhóm 2: Bộ máy nhà nước thời Đường có gì khác so với các triều đại trước? + Nhóm 3: Vì sao lại nổ ra các cuộc khởi nghĩa nông dân vào cuối triều đại nhà Đường? HS từng nhóm đọc SGK , tìm ý trả lời và thảo luận với nhau. Sau đó đại diện các nhóm lên trình bày, các nhóm khác nghe và bổ sung. - Cuối cùng GV nhận xét và chốt ý: + Nhóm 1: Sau nhà Hán trung Quốc a. Về kinh tế:. lâm vào tình trạng loạn lạc kéo dài, Lý + Nông nghiệp : Uyên dẹp được loạn, lên ngôi Hoàng chính sách quân đế, lập ra nhà Đường (618- 907). điền,áp dụng kỹ thuật -Kinh tế nhà Đường phát triển hơn các canh tác mới, chọn triều đại trước đặc biệt trong nông giống ,.. dẫn tới năng nghiệp có chính sách Quân điền ( lấy suất tăng. ruộng đất công và ruộng đất bỏ hoang + Thủ công nghiệp và
chia cho nông dân. Khi nhận ruộng thương nghiệp phát nông dân phải nộp thuế cho nhà nước triển thịnh đạt: có các theo chế độ tô, dung , điệu , nộp bằng xưởng thủ công (tác lúa, ngày công lao dịch và bằng vải). phường) luyện sắt, Ngoài ra thủ công nghiệp và thương đóng thuyền. nghiệp thịnh đạt dưới thời Đường. -> Kinh tế thời Đường phát triển cao hơn so với các triều đại trước. + Nhóm 2: Bộ máy nhà nước nhà Đường tiếp tục được củng cố từ TW b. Về chính trị: đến địa phương làm cho bộ máy cai trị -Từng bước hoàn phong kiến ngày càng hoàn chỉnh.Có thiện chính quyền từ thêm chức Tiết độ Sứ. Chọn quan lại xuống địa TW bên cạnh việc cử con em quan lại cai phương, có chức Tiết quản ở địa phương còn có chế độ thi độ sứ tuyển chọn người làm quan. - Tuyển dụng quan lại - Nhà Đường tiếp tục chính sách xâm bằng thi cử (bên cạnh lược láng giềng, mở rộng lãnh thổ. Nhà cử con em thân tín Đường đã từng đặt ách thống trị lên đất xuống các địa nước ta và đã bị nhân dân ta vùng lên phương) khởi nghĩa trong đó có cuộc khởi nghĩa - Tiếp tục chính sách tiêu biểu của Mai Thúc Loan ( năm xâm lược và mở rộng 722), chống lại sự đô hộ của nhà lãnh thổ. Đường. - Mâu thuẫn xã hội + Nhóm 3: Cuối triều đại nhà Đường, dẫn đến khởi nghĩa mâu thuẫn xã hội giữa nông dân với nông dân thế kỷ X địa chủ quan lại ngày càng gay gắt dẫn khiến cho nhà Đường đến khởi nghĩa nông dân và nhà sụp đổ Đường sụp đổ. 3.Trung Quốc thời Minh- Thanh. a. Sự thành lập nhà Hoạt động 1: Hoạt động tập thể và cá Minh, nhà Thanh: - Nhà Minh thành lập nhân:
GV đặt câu hỏi cho cả lớp: Nhà Minh, (1638- 1644), người nhà Thanh được thành lập như thế sáng lập là Chu Nguyên Chương. nào? - Cho HS tìm hiểu SGK và trả lời, gọi - Nhà Thanh thành một HS trả lời, HS khác bổ sung lập 1644- 1911. - GV nhận xét và chốt ý: Sau nhà Đường đến nhà Tống, nhà Nguyên. - Phong trào khởi nghĩa nông dân của Chu Nguyên Chương đã thành lập nhà Minh (1638-1644). Khởi nghĩa của Lý Tự Thành làm cho nhà Minh sụp đổ, giữa lúc đó bô tộc Mãn Thanh ở phía Bắc Trung Quốc đã đánh bại Lý Tự Thành lập ra nhà Thanh (1644-1911). - GV đặt câu hỏi: Dưới thời Minh kinh b. Sự phát triển kinh tế Trung Quốc có điểm gì mới so với tế dưới triều Minh: các triều đại trước? Biểu hiện? Từ thế kỷ XVI đã _ GV cho cả lớp thảo luận và gọi một xuất hiện mầm mống HS trả lời, các HS khác có thể bổ sung kinh tế TBCN: cho bạn. + Thủ công nghiệp: - GV nhận xét và chốt lại: Các vua xuất hiện công trường triều Minh đã thi hành nhiều biện pháp thủ công, quan hệ chủ nhằm khôi phục, phát triển kinh tế. - người làm thuê. Đầu thế kỷ XVI quan hệ sản xuất + Thương nghiệp phát TBCN đã xuất hiện ở Trung Quốc, triển, thành thị mở biểu hiện trong các ngành nông nghiệp, rộng và phồn thịnh. thủ công nghiệp, thương nghiệp. Các thành thị mọc lên nhiều và rất phồn thịnh. Bắc Kinh, Nam kinh không chỉ c.Về chính trị: bộ là trung tâm chính trị mà còn là trung máy nhà nước phong tâm kinh tế lớn. kiến ngày càng tập -GV có thể giải thích thêm: Sự thịnh trị quyền. Quyền lực của nhà Minh còn biểu hiện ở lĩnh vực ngày càng tập trung chính trị: ngay từ khi lên ngôi Minh trong tay nhà vua. Thái Tổ đã quan tâm đến xây dựng chế
độ quân chủ chuyên chế TW tập quyền (quyền lực ngày càng tập trung vào tay nhà vua, bỏ chức thừa tướng, thái uý, giúp việc cho vua là 6 bộ, vua tập trung mọi quyền hành trong tay, trực tiếp chỉ huy quân đội). GV đặt câu hỏi: Tại sao nhà Minh với nền kinh tế và chính trị thịnh đạt như vậy lại sụp đổ? - Gọi HS trả lời và GV nhận xét và - Mở rộng bành phân tích cho học sinh thấy: Cũng như trướng ra bên ngoài các triều đại phong kiến trước đó, cuối trong đó có sang xâm triều Minh ruộng đất ngày càng tập lược Đại Việt nhưng trung vào tay giai cấp quí tộc, địa chủ đã thất bại nặng nề. còn nông dân ngày càng cực khổ ruộng ít, sưu cao, thuế nặng cộng với phải đi lính phục vụ cho các cuộc chiến tranh xâm lược, mở rộng lãnh thổ của các triều vua vì vậy mâu thuẫn giữa nông dân với địa chủ ngày càng gay gắt và cuộc khởi nghĩa nông dân của Lý Tự d. Chính sách của nhà Thành làm cho nhà Minh sụp đổ Thanh: GV đặt câu hỏi: Chính sách cai trị của - Đối nội: áp bức dân nhà Thanh? Gọi một HS trả lời, các HS khác bổ tộc, mua chuộc địa sung sau đó GV nhận xét, chốt ý: chủ người Hán. Người Mãn Thanh khi vào Trung Quốc - Đối ngoại: Thi hành lập ra nhà Thanh và thi hành chính chính sách “ bế quan sách áp bức dân tộc, bắt người Trung toả cảng” Quốc ăn mặc và theo phong tục người -> Chế độ phong kiến Mãn, mua chuộc địa chủ người Hán, nhà Thanh sụp đổ giảm thuế cho nông dân nhưng mâu năm 1911 thuẫn dân tộc vẫn tăng dẫn đến khởi nghĩa nông dân khắp nơi. 4.Văn hoá Trung
- Đối ngoại: Thi hành chính sách “ bế Quốc quan toả cảng” trong bối cảnh bị sự a. Tư tưởng: nhòm ngó của tư bản phương Tây dẫn - Nho giáo giữ vai trò đến sự suy sụp của chế độ phong kiến. quan trọng trong hệ Cách mạng Tân Hợi năm 1911 đã làm tư tưởng phong kiến cho nhà Thanh sụp đổ. là công cụ tinh thần bảo vệ chế độ phong kiến, về sau nho giáo càng trở lên bảo thủ, lỗi thời và kìm hãm sự phát triển của xã hội. Hoạt động 4: Làm việc theo nhóm GV chia cả lớp làm 2 nhóm chính và giao nhiệm vụ vho mỗi nhóm: - Nhóm 1: Những thành tựu trên lĩnh vực tư tưởng của chế độ phong kiến Trung Quốc? - Nhóm 2: Những thành tựu trên các lĩnh vực sử học, văn học, khoa học kỹ thuật? GV cho đại diện các nhóm trình bày, - Phật giáo cũng thịnh và bổ sung cho nhau, sau đó GV nhận hành nhất là thời xét và chốt ý: Đường. + Nhóm 1: Nho giáo giữ vai trò quan trọng trong lĩnh vực tư tưởng. Người khởi xướng nho học là Khổng Tử. Từ b. Sử học: Tư Mã thời Hán nho giáo đã trở thành công cụ Thiên với bộ sử ký. thống trị về mặt tinh thần với quan niệm về vua - tôi, cha- con, chồng – c. Văn học: vợ,… nhưng về sau nho giáo càng trở + Thơ phát triển lên bảo thủ, lỗi thời và kìm hãm sự mạnh dưới thời phát triển của xã hội. Đường - Phật giáo cũng thịnh hành nhất là thời +Tiểu thuyết phát Đường. Thời Đường vua Đường đã cử triển mạnh ở thời
các nhà sư sang ấn Độ lấy kinh phật Minh – Thanh như cuộc hành trình đầy gian nan vất vả của nhà sư Đường Huyền Trang,… + Nhóm 2: Bắt đầu từ thời Tây Hán sử học đã trở thành lĩnh vực độc lập, người đặt nền móng là Tư Mã Thiên với bộ sử ký. Văn học: Thơ phát triển mạnh dưới thời Đường với những tác giả tiêu biểu: Đỗ Phủ, Lý Bạch, Bạch Cư Dị,…Tiểu thuyết phát triển mạnh ở thời Minh – Thanh với các bộ tiểu thuyết nổi tiếng như Thuỷ Hử của Thi d. Khoa học kỹ thuật: Nại Am, Tam quốc diễn nghĩa của La Đạt được nhiều thành Quán Trung, Tây Du Ký của Ngô Thừa tựu trong lĩnh vực Ân, Hồng Lâu Mộng của Tào Tuyết hàng hải, nghề in, làm Cần,… Các tiẻu thuyết của Trung giấy, gốm, dệt, luyện Quốc đều dựa vào những sự kiện có sắt,…và kỹ thuật xây thật và hư cấu thêm “7 thực,3 hư”, nó dựng các cung điện phản ánh phần nào đời sống của nhân phục vụ cho chế độ dân Trung Quốc và các mối quan hệ xã phong kiến hội thời phong kiến ( nếu còn thời gian GV có thể kể ngắn gọn nội dung của một tác phẩm,..) Khoa học kỹ thuật: Người Trung Quốc đạt được nhiều thành tựu rựuc rỡ trong lĩnh vực hàng hải như bánh lái, la bàn, thuyền buồm nhiều lớp. Nghề in, làm giấy, gốm, dệt, luyện sắt , khai thác khí đốt cũng được người Trung Quốc biết đến khá sớm ( GV có thể cho học sinh quan sát các tranh sưu tầm về đồ gốm, sứ , hàng dệt,… cho HS nhận xét và GV phân tích cho HS thấy trình độ cao của người Trung Quốc trong việc sản
xuất ra những sản phẩm này) - GV cho học sinh xem tranh Cố cung Bắc Kinh và yêu cầu HS nhận xét? Sau đó Gv có thể phân tích cho HS thấy: Cố cung nó biểu tượng cho uy quyền của chế độ phong kiến, nhưng đồng thời nó cũng biểu hiện tài năng và nghệ thuật trong xây dựng của nhân dân Trung quốc. 4.Sơ kết bài học: - GV kiểm tra hoạt động nhận thức của HS với việc yêu cầu học sinh nêu lại sự hình thành xã hội phong kiến Trung Quốc, sự phát triển của chế độ phong kiến Trung Quốc qua các triều đại, điểm nổi bật của mỗi triều đại? Vì sao cuối các triều đại đều có khởi nghĩa nông dân? Những thành tựu văn hoá tiêu biểu của Trung Quốc thời phong kiến? 5.Dặn dò và giao bài tập -Học bài cũ, làm bài tập trong SGK, đọc trước bài mới. -Bài tập: 1. Kể tên các triều đại phong kiến Trung Quốc, thời gian tồn tại? Triều đại nào chế độ phong kiến đạt đến đỉnh cao? Biểu hiện? 2. Những thành tựu văn hoá chủ yếu của Trung Quốc thời phong kiến? Tìm hiểu tác phấm Sử ký của Tư Mã thiên