BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
TRƯỜNG CAO ĐẲNG CƠ GIỚI
GIÁO TRÌNH
MÔN HỌC: ĐIỆN TÀU THUỶ
NGÀNH/NGHỀ: SỬA CHỮA MÁY TÀU THUỶ
TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP
(Ban hành kèm theo Quyết định số: /QĐ-... ngày ………tháng.... năm 2022
của Trường cao đẳng Cơ giới)
Quảng Ngãi, năm 2022
(Lưu hành nội bộ)
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu
lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
2
LỜI GIỚI THIỆU
Điện tàu thuỷ là một trong những môn học chuyên môn được biên soạn dựa
trên chương trình khung nghề Sửa chữa máy tàu thuỷ của Trường Cao đẳng Cơ giới.
Giáo trình được biên soạn làm tài liệu học tập, giảng dạy nên giáo trình đã được xây
dựng ở mức độ đơn giản và dễ hiểu nhất, trong mỗi bài đều có ví dụ và bài tập áp
dụng để làm sáng tỏ lý thuyết. Khi biên soạn, đã dựa trên kinh nghiệm giảng dạy,
tham khảo đồng nghiệp và tham khảo nhiều giáo trình hiện có để phù hợp với nội
dung chương trình đào tạo và phù hợp với mục tiêu đào tạo, nội dung lý thuyết và
thực hành được biên soạn gắn với nhu cầu thực tế. Nội dung của môn học gồm có 9
chương.
Giáo trình cũng là tài liệu giảng daVy và tham khảo tốt cho các ngành thuộc lĩnh
vực điện dân dụng, điện công nghiệp, tự động hoá và vận hành sửa chữa máy điện.
Trong quá trình sử dụng giáo trình, tuỳ theo yêu cầu cũng như khoa học và công nghệ
phát triển có thể điều chỉnh thời gian và bổ sung những kiến thức mới cho phù hợp.
Trong giáo trình, chúng tôi có đề ra nội dung thực tập của từng bài để người học
cung cố và áp dụng kiến thức phù hợp v
ớ
i k
ỹ
n
ă
ng. Tuy nhi
ê
n, tuya theo
đ
i
ề
u ki
ệ
n
c
ơ
s
ở
v
ậ
t ch
ấ
t v
à
t
r
ang thi
ế
t b
ị
, các trường có thề sử dụng cho phù hợp.
Mặc dù đã cố gắng tổ chức biên soạn để đáp ứng được mục tiêu đào tạo nhưng
không tránh được những khiếm khuyết. Rất mong nhận được đóng góp ý kiến của các
thầy, cô giáo, bạn đọc để chúng tôi sẽ hiệu chỉnh hoàn thiện hơn.
Quảng Ngãi, ngày .... tháng ....năm 20..
Tham gia biên soạn
1. Hồ Văn Tịnh Chủ biên
2...................................................
3...................................................
3
4
MỤC LỤC
LỜI GIỚI THIỆU ....................................................................................................... . 2
CHƯƠNG I: MÁY BIẾN ÁP ................................................................................ 1 5
1. MỤC TIÊU: ................................................................................................................. 1 5
2) Nội dung .................................................................................................................. 16
2.1. Những khái niệm cơ bản về máy biến áp .............................................................. 16
2.1. Định nghĩa Máy biến áp ...................................................................................... .16
2.1.2. Phân loại máy biến áp ....................................................................................... 16
2.1.3. Các đại lượng định mức MBA .......................................................................... .17
2.1.4. Công dụng của MBA ......................................................................................... .17
2.2. Cấu tạo và nguyên lý làm việc MBA 1 pha.. ......................................................... 17
2.2.1. Cấu tạo máy biến áp ......................................................................................... .18
2.2.1.1. Lõi thép máy biến áp ...................................................................................... .18
2.2.1.2. Dây quấn máy biến áp ................................................................................... .19
2.2.2. Nguyên lý làm việc máy biến áp ...................................................................... .20
2.2.2.1. Sơ đồ nguyên lý .............................................................................................. .20
2.2.2.2. Nguyên lý làm việc ......................................................................................... .21
2.3. Máy biến áp ba pha.. ............................................................................................ 22
2.3.1. Cấu tạo máy biến áp ba pha ............................................................................. .22
2.3.2. Các cách nối dây của máy biến áp ba pha ........................................................ .22
2.4. Máy biến áp đặc biệt ........................................................................................... .23
2.4.1. Máy biến áp tự ngẫu ......................................................................................... .24
2.4.2. Máy biến áp đo lường ....................................................................................... .24
2.4.2.1. Máy biến điện áp ........................................................................................... .24
2.4.2.2. Máy biến dòng điện ....................................................................................... .24
CHƯƠNG II: MÁY ĐIỆN KHÔNG ĐỒNG BỘ ................................................. 27
1. MỤC TIÊU: .................................................................................................................27
2) Nội dung .................................................................................................................. 27
2.1. Khái niệm chung ................................................................................................... 27
2.1.1. Định nghĩa và phân loại ................................................................................... .27
2.1.2. Ứng dụng .......................................................................................................... .28
2.1.3. Các số liệu định mức của động cơ không đồng bộ ............................................ .28
2.2. Cấu tạo của động cơ không đồng bộ ba pha. ........................................................ 29
2.2.1. Stato .................................................................................................................. .29
2.2.1.1. Lõi thép .......................................................................................................... .29
2.2.1.2 Dây quấn và Vỏ máy ........................................................................................ 30
2.2.2. Rotor ................................................................................................................. .30
2.2.2.1. Lõi thép .......................................................................................................... .30
2.2.2.2. Dây quấn ....................................................................................................... .31
2.3. Nguyên lý làm việc của động cơ không đồng bộ 3 pha ......................................... 32
2.3.1. Sơ đồ nguyên lý ................................................................................................. .33
2.3.2. Nguyên lý làm việc ............................................................................................ .33
2.4. Khởi động động cơ không đồng bộ ba pha: ........................................................ .33
2.4.1. Khởi động động cơ rô to dây quấn ................................................................... .33
2.4.1.1. Sơ đồ .............................................................................................................. .34
2.4.1.2. Ưu nhược điểm .............................................................................................. .34
5