Giáo trình Luật Kinh tế Việt Nam: Phần 2

Chia sẻ: Vô Sắc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:196

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần 2 cuốn giáo trình "Luật Kinh tế Việt Nam" giới thiệu tới người đọc các kiến thức: pháp luật về doanh nghiệp tư nhân và hộ kinh doanh cá thể, pháp luật về đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, pháp luật về hợp đồng kinh tế, giải quyết tranh chấp kinh tế, pháp luật về phá sản doanh nghiệp

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Luật Kinh tế Việt Nam: Phần 2

(Hi ONG VI PHÀP LUÀT VE DOANH NGHIÉP TU NHÀN VA HO KINH DOANH CÀ THE I L KH.Al QUÀT DOANH NGHIÈP TI/NHÀN Diéu 99 Luàt doanh nghiép dinh nghìa; "Doanh nghiép tu nhàn là mot doanh nghiép do mot cà nhàn làm ehù va tu chiù tràch nhiém bang toàn bò tài san cùa minh ve moi boat dóng eùa doanh nghiép". Theo dinh nghìa, doanh nghiép tu nhàn eó dàc dièm ed bàn sau day; - Doanh nghiép tu nhàn là mot ddn vi kinh doanh. - Uoanh nghiép tu' nhàn do mot cà nhàn làm chù. - Chù doanh nghiép tU nhàn tu chiù tràch nhiém bang toàn bó tài san cùa minh ve moi boat dóng cùa doanh nghiép. Là mot dòn vi kinh doanh, doanh nghiép tu nhàn có thè eó nhiéu nhà mày, nhiéu phàn xUdng, ca hàng, chi nbànb,... nhUng tà't cà déu thuóc doanh nghiép va ehi doanh nghiép mói dUdc coi là mot ddn vi kinh ddanh. Ve bàn chà't phàp ly, doanh nghié]) tu nhàn va cà n h à n kinh doanh theo Nghi dinh so 66 /HDBT ngày 2/3/1992 (nay là ho kmh doanh cà thè theo Nghi dinh so 02/2000/ND-CP) eó rat ìt dièm khàc nhau, chù doanh nghiép tU nhàn va 193
nguòi kinh doanb déu là mot chù duy nhàt va déu pi ai cbhi tràch nhiém vò han ve càc khoàn nO trong boat dòng kinh doanh, sii k h à c nhau ed bàn là qui mó eùa chùng Doanh nghiép tu nhàn tbuòng eó qui mò lón hdn so vd. boat dòng cùa ngUÒi kinh doanh nói trong Nghi dinh 66 HDBT. Su phàn chia này có y nghìa trong viéc xàc chnh vai trò quàn ly nhà nUóc dò'i vói eàe loai tó chùc kinh doanh có qui mó khàc nhau. Doanh nghiép tu nhàn do mot cà nhàn làm chù:. Day là dièm khàc eò bàn cùa doanh nghiép tu nhàn s > vói cóng ty. Doanh nghiép tu nhàn khòng có sii hùn vèr, khòng có sii lièn kèt cùa nhiéu thành vién ma tà't cà tri san eùa doanh nghiép thuòc ve mot chù duy nhà't, iigùci chù này là mot cà nhàn, mot ngUÒi cu thè. NgUdi chi doanh nghiép khòng thè là mot tó chùc hay do mot tó ehm thành làp ra. Dù mot chù, doanh nghiép tu nhàn vàn C) thè là mot ddn vi có te chùc, có giàm dó'e diéu hành. o ngUdi làm cóng... Tinh tó chùc eùa doanh nghiép tU nbài là tó chùc boat dòng kinh doanh ehù khóng phài là tó chic lién ké't hejp tàc dUói giàc dò phàp Iy. Chù doanh nghiép tu nhàn chiù tràch nhiém vó bau V3 càc nghìa vu cùa doanh nghiép. Ve màt phàp Iy, day là dàc diém rà't quan trong cui doanh nghiép tu nhàn. Khi doanh nghiép tu nhàn có ni nàn thi chù doanh nghiép phài dem tài san cùa mìni (khóng phàn biét tài san riéng hay tài san doanh nghiéi) de tra cho càc chù nd. Che' do tràch nhiém tài san eia doanh nghiép tu nhàn khàc vói che' dò tràch nhiém eia còng ty. Khi cóng ty có càc khoàn nò thi bàn thàn c;c thành vién chi chiù tràch nhiém bang phàn vó'n dà góp v:o 194
còng: ty chù khóng chiù tràch nhiém bang tài san rièng. Quan bè nd nàn caia cóng ty la tiuan bè cóng ty va càc ehù nd chù khóng phai càc thành \ u'm va chù nd , Quan he nd nàn cua doanb nghiép t.U nhàn là quan bé chù doanh ngbiép va càc chù nd. khóng phai chi eó doanh nghiép va chù nei. Che dò chiù tràch nhiém vó han cùa chù doanh nghiép là mot Liu thè ma doanh nghiép có thè de dàng vay càc kboàn tin dung lón tìi ngàn hàng. Khi eung cà'p tin dung ngàn hàng có thè càn cu vàe toàn bò tài san cùa chù doanh nghiép chù khóng phai chi càn eù vào tài san cùa doanh ngbiép. Toàn bó tài san cùa ehù doanh nghiép là mot bào dàm cho viéc thanh toàn càc khoàn nd cùa doanh nghiép. C'hé dò chiù tràch nhiém vò han cùng có nhùng vàn de càn chù y: - Tkù nhàt: Là tràch nhiém cùa ngUdi diéu hành doanh nghiép trong quan bé vói ehù doanh nghiép trong trUòng hdp ehù doanh nghiép khóng phài là ngUòi diéu hành doanh nghiép. Tràch nhiém này dUòe giài quyèt trèn ed sd bei}) dóng cùa chù doanb nghiép vói ngUói diéu hành doanh nghiép va eàe qui dinh trong phàp luàt hdp dóng lao dòng. - Thù hai: Là tài san cùa vò chóng. Diéu 16 Luàt hón nhan va già dinh qui dinh vd chóng có tài san riéng. Càc qui dinh nhU vày cùng có d nhiéu nUdc. 0 càc nUóc còng nghiép phàt trién viéc xàc dinh tài san rièng eùa vcj chóng khòng con là và'n de qua mói me, nhieu càp vcj chóng dà thòa thuàn ve tài san chung va riéng ngay tù khi két hón hoàe trong qua trình chung song. Phàp luàt cùng qui dinh tài san nào eó thè là tài san chung, tài san nào có thè là tài s.in riéng. O nu'óc ta. do nhùng dàc dièm ve vàn hóa va 195
trinh dò phàp luàt cùa nhàn dàn nén vièc xàc dinh tài san chung va tài san riéng cùa vd chóng khóng ddn gum Thóng tbuòng càc tài san ma vd boac chóng có truóc kh kèt hón eò thè là tài san riéng, qua tang cùa mói ngiiòi v.v Càc tài san chung cùa vd chóng' dùdc coi là tài san cùa chi doanh nghiép va phài dem ra thanh toàn càc khoàn no Càc tài san riéng cùa vd (boàc chóng) khóng phài là chi doanh nghiép tbi khòng phài là tài san cùa chù doa ni nghiép va khóng dem ra de thanh toàn no cùa doa ni nghiép. - Thù ba: Che' dò tràch nhiém vó han có nhug'c dièr làm che càc chù doanh nghiép tu nhàn khóng dàm dàu t' vào nhùng khu vUc eó rùi ro eao. Diéu dò có thè dàn tói s' phàt trièn mà't eàn dò! trong nén kinh té va có nhùng nb càu xà boi khóng dUcjc dàp ùng thòa dàng. IL TÓ CHLTC HOAT DONG CÙA DOANH NGHIÉP TU NHÀÌ Doanh nghiép tu nhàn là loai doanh nghiép mot chù o dò khóng có mòi quan he thành vièn trong nói bó donni nghiép nhu cóng ty. Màc dù vày doanh nghiép tU nhéi vàn là mot dòn vi kinh doanh mang tinh chat mot tó chù. Do qui mó boat dóng cùa doanh nghiép nén chù doan nghiép tu nhàn khòng hoàn toàn lo toan dUeJc hè't còng vie cùa doanh nghiép. Chù doanh nghiép có thè phài tbu ngUdi làm cóng, eó thè thuè giàm dò'c diéu hành va thài chi cà ban giàm dèe diéu hành. Ddanh nghiép cùng có th eó nhiéu nhà mày, nhiéu xi nghiép va vi vày chù doan nghiép eó thè phài thué nhièu giàm dó'e che tùng nha mv cùa minh. Dò là nhùng còng viéc tó ehùe diéu bànb cu doanh nghiép, giàm dóc dUeJc thué chi là ngu'òi dai dia theo sii ùy quyén. Chù doanh nghiép là nguyen ddn va i 196
(Idn trong Cile vu kién lién C|U,ÌII clèn d o a n b ngbiép. Doanh n g h i é p tu' n h a n khòng trd thànii iiguyén ddn va hi ddn n h ù c ó n g ty ci p h à n va còng ty trach n h i é m h ù u b a u . Day cdiinb là mcit dàe dicm pbàji ly rat q u a n trong cùa d o a n h n g h i è p tu' n h à n . vi doanh nghiép tii n h à n k h ó n g có su tàch hiach tài san cua do;inh n g b i é p va càc tài s a n k h à c cùa ehù cioanb nghiép, chu doanb nghièp là ngùòi p h à i chiù t r à c h n h i è m vó h a n ve càc k h o à n nd cua doanh n g h i é p (.^bu d o a n b nghiép eó quyén cho t h u é t o à n bò d o a n h n g h i é p cùa minh. Do n h i é u ly do khàc n h a u eó t h è d à n tói viéc chù doanh nghie^'p k h ó n g tiép tue vói còng viéc eùa d o a n h nghiép ma cho ngUdi khàc t h u é . T h u è d o a n h nghiép là h i é n tUejiig k h à phó bièn trén t h è giói. Cho t h u é d o a n h n g h i é p tue là chuyèn giao toàn bò quyén su d u n g d o a n h n g h i é p cho ngUÒi khàc de thu mot k h o à n tién do ngUdi t h u è phài t r a . Viéc cho t h u è d o a n h n g h i é p lièn q u a n dèn n h i é u q u a n bé xà bòi n h u càc q u a n b é ve tài san, t é n do.anb ngbiép. mòi q u a n bé vói k h à c h h à n g , ngiidi l à m cóng e ù a doanb ngbiép... Khi cho t h u è doanh nghiép. chù d o a n h n g h i é p p h à i bào cào h à n g v à n bàn vói So ké hoach va d à u t u dà cà'p già'y c h u n g n h à n dàng ky k i n h d o a n h ebo d o a n h nghiép. C h ù d o a n h n g h i é p có quyén b à n boàc sàp n h à p d o a n h n g h i è p c ù a m i n h vào mot d o a n h nghiép khàc. B à n d o a n h ngbiép tue là chù doanh n g h i é p dà c h u y è n giao q u y é n so h ù u d o a n h nghièp cho nguòi k h à c de t h u mot k h o à n tién, va nhU vày chù doanh n g h i è p k h ó n g con là chù d o a n h nghiép n ù a , ngùòi m u a d o a n h n g h i é p là chù d o u n b n g b i é p va ho phài tièp tue duy tri b o a t dòng eùa d o a n b ngbiép. 197
Khàc vói viéc bàn doanb nghiép, viéc sàp nhàp dotnh nghiép vào mot doanh nghièp làm thay dòi bàn ciàt phàp ly cùa doanh nghiép tu nhàn. Ve màt phàp Iy, \iéc sàp nhàp doanh nghiép làm chàm dùt sU tón tai c!Ùa doanh nghiép tu nhàn bòi ddanh nghiép ma nò sàp nliàp vào de trd thành doanh nghiép góm nhiéu chù nhung boat dòng cùa doanh nghiép cu khóng dùt khoàt phai chàm dùt. Viéc bàn boàc sàp nhàp doanh nghiép sé lién quan lén hàng loat và'n de eàn giài quyèt, dàe biét là càc nghìa vu ma doanh nghiép chUa thiic bién. Vi vày khi muón làn hoàe sàp nhàp doanh nghièp phài làm ddn gùi dé'n ùy lan nhàn dàn tinh dà cà'p già'y phép nèu rò ly do kém theo cac già'y tò sau; - Già'y xàc nhàn cùa chù nej ve viéc chù doanh ngliép dà thanh toàn hét càc khoàn ncj, già'y cani ké't eùa doinb nghiép khàc hoàe ngàn bang chiù tràch nhiém ve eac khoàn nd cùa deanh nghiép. - Già'y xàc nhàn cùa khàch hàng ve doanh nghièi: dà thanh ly hè't hdp dóng boàc già'y cam két cùa doanh ngàicp khàc ve viéc tiép tue thiic hién càc hejp dóng dà ky ké't. NgUdi mua ddanh nghiép boàc dUde sàp nhàp có thè thòa thuàn ve viéc kè thùa càc khoàn nej cùa doanh ngliép va càc hejp dóng ma doanh nghiép dà ky kèt. Thòa tbuàn dò eó thè coi là mot bién phàp bào dàm thanh toàn ni va thiie hién càc hdp dóng dà ky. Viéc bàn va sàp nhàp deanh nghiép chi diidc thiic hién sau khi ùy ban nhàn dàn iiih chàp thuàn ddn de nghi. Uy ban nhàn dàn ehi chàp tbuàn viéc bàn boàc sàp nhàp doanh ngbiép néu khóng có dcin 198
kbiéu nai ké tù kbi chù doanh nghiép dà dàng bào ba làn ben tièp d(jn xin bàn boac s;'ip hliàp doanh ngbiép mói làn càdì nhau ó ngaw Sau khi l);in hoàe; sàp nhàp doanh nghiép. ehù doanh ngbiép phài khai bào vói Sd ké hoach va dàu tù cà'p già'y chùng nhàn dàng ky kinb doanh de xóa tén trong so dàng ky kinb doanb va phài thóng bào cóng khai viéc bàn hoàe sàp nhàp doanb ngbiép. III. GIÀI THE VA PHÀ SÀN DOANH NGHIÈP TU NHÀN Giài thè doanb nghiép là meit qua trình de chàm dùt boat dóng cùa doanh nghiép. (iiài thè doanh nghiép tù nhàn khàc vói giài thè cóng ty. Khi giài thè cóng ty thi truóc bét là giài quyét càc mói quan he eùa còng ty vói bcm thù ba. Sau dò là viéc giài quyét eàe còng viéc noi bò cùa còng ty, khi giài thè doanh nghiép tu nhàn thi ehi eó mói quan bé cùa doanh nghiép vói càc ben lién quan dén doanh nghiép, cu thè là quan bé vói eàe khàch hàng, vói nguòi làm cóng va nghìa vu dói vói nhà nUÓc. Viéc giài tbè lièn quan chù yèu dén càc quan bé tài san nd nàn cùa doanh nghiép. Dò là càc khoàn nei trong hoat dóng kinh doanh ma doanb nghiép chiia t h a n h ' t o à n eàe khoàn thuè ebUa nòp vào ngàn sàeh, tién hidng eùa ngUdi làm còng, tién vay eùa ngàn hàng, hdàc tù càc nguón khàc, tién cung ùng dién niióc, tién thué nhà, eùa hàng, cùa biéu v.v. Luàt doanh nghiép tu nhàn qui dinh doanh nghiép chi dudc giài thè nèu ehù doanh nghiép bào dàm t h a n h toàn hè't eàe khoàn ncj cùa doanh nghiép va thanh ly hét càc hcip dóng nià doanh nghiép dà ky ké't. Qui dinh này 199
bào ve quyén Idi cùa càc chù nd. eua càc bem tham ga ky kè't hdp dóng, chóng lai càc hién tUdng thành làp dianln nghiép vói muc dicb chiém dung \ (in va sau dò xin j^da tb(é de xóa nd. Khi muó'n giài thè doanb nghiép. chù doanb n^biéip phài làm ddn xin giài thè gùi dén ùy han nhàn d.mtinlh dà cà'p già'y phép thành làp va thóng bào viéc xi:i ohé]P giài thè trén bào trung lidng va dia phiiong. Trong ddm va thòng bào phài chi tiét thù tue va trình tu tlanh hy tài san, thdi han thanh toàn nej ... Viéc giài thè :hi ha t dàu tién h à n h khi ùy ban nhàn dàn chà'p tbuin dom xin phép. Doanh nghiép tU nhàn có thè bi tuyèn bó phà s^àr nélu gap khó khan hoàe bi thua ló dén mùe tóng già tritai sàin doanh nghiép khòng con dù thanh toàn càc kboàn no ctéln han. Nhu vày d day duòng nhU có sii tàch bach tài ;àii eùia chù doanh nghiép va tài san doanb nghiép. Theo Héu 203, Luàt doanh nghiép tu nhàn tbi "vó'n dàu tu ban dai va tàù san khàc ma chù doanb nghiép tu nhàn su dung 'àe vié;c kinh doanh phài dUde ghi ehép vào so sàeh kè teàn eùta doanh nghiép". Theo Diéu 25, Khoàn 6, Chù doanbn^'hiéip tu nhàn có nghìa vu "Ghi ehép so sàeh ké' toàn v. auyèit toàn theo qui dinh cùa phàp luàt ve kè toàn, tb-ng kéV (nay diiejc qui dinh tai càc Dièu 113, 118 tai càc "-hUcinig VII va Vili Luàt doanh ngiép 1999). Nhu vày tài àn eùia doanh nghiép tU nhàn du'cJe tinh bàt dàu bang vò'ndàu tiU ban dàu va càc tài san diióc ghi vào so sàeh ké toà. Khàic vói viéc phà san cóng ty, chù doanh nghiép tu nbn phàii dem cà tài san riéng de thanh toàn kbi doanb ngiép eùia ho bi phà san. 200
IV. PHAP LI ÀI DOI V()I HO MNH DOANH CA THE 1. Nhu'ng ciui d i n h méfi ve d à n g ky k i n h d o a n h t h e o Nghi d i n h so 02/2000/ND-CP Trong thành phan kinh té ngoài quò'c doanh, càc bó già chmh kinb doanb ca thè, chù cUa bang, eùa hiéu, sap hàng, tó bòi), nhóm kinh doanh qui mò nhó va vùa ehié'm da so' ve so' hiqng, tao cóng àn viéc làm va dóng góp dàng ké cho tàing tru'dng kmb ré. Mó hình kmh doanh này hè't sue gitin chili, tnióc day chi càn xin Giày phép kinh doanh do UiBNI) càc quàn, huyén eàp theo càc qui dinh cùa Nghi dinh ei6,/HDBT ngày 02/0:5/1992. Nghi dinh này dà hè't liéu lue t ù ng;iy 18/2/2000 va dUòc thay thè bang càc qui dinh cùa Ng,^hi dinh so 02/2000/ND-CP ban hành ngày 03/02/2000. Thieo eàe qui dinh này, truóc khi bàt dàu cóng viéc kinh eloiaiib, nguòi kinh doanh phài làm thù tue Dnng ky kinh doiaiih tai '^"bòng dàng ky kinh doanh cà'p huyén (auàn) ndi ctat dia dièm kmb doanh. Thù tue này ve ed ban ddn gian hdìn so vdi viec AHI cap tiiay phép kinh doanh trUóc day. Don dàng ky kinh doanh dudc làm theo màu in san, baco góm càc phàn kè khai ve; a. Ho tén, ndi eii trù, ehù ky cùa chù kinh deanh h. Dia diém kinh ddanh C- Ngành nghé kinb doanb ci. So'vó'n kinh doanh d. Chùng chi bànb nghé dòi vói mot so' ngành nghé nh;àt dhih. Nguòi làm ddn phai dù 18 tuoi, có nàng luc hành vi dàin sii day dù. càc bò già dinh déu dUcjc quyen dàng ky 201
kinh doanb. NgUÒi chiia thành nicn. ngùòi l)i bau che boac màt nàng lUc hành vi dàn sii, nguiii dang hi truy cùu tràch nhiém bình sii boàc dang phài (hà'p hành bình phat iU boàc bi Toà àn tUcic quyén hành nghé thi khóng có quyén dàng ky kinh doanh. Phàp luàt khóng eàm nhùng ngu'òi này hùn vóh kinh doanh. song khòng cho phép ho dùng ra dàng ky kinh doanh diiói danh nghìa chù kinb doanh. Khi tiép nhàn dù bó sd hdp lé. Phòng dàng ky kinh doanh huyén khòng dùcJc phép yéu càu neip thèm bàt ('ù già'y tò nàd khàc ngoài bó sd dà qui dinh ó trén. (Khoàn 2, Diéu 19, Nghi dinh so 02/2000/ND-CP ngày ;y2/2000). Phòng dàng ky kinh doanh huyén eàp che ngùòi ncip ddn mot già> bièn nhàn va phài ra quyét dinh càp hay khóng cà'p (iiày chùng nhàn dàng ky kinh doanh che ngUÒi xin phép trong thòi han 7 ngày kè tù ngày nhàn ddn. Phóng dàng ky kinh doanb huyén càp Già'y chùng nhàn dàng ky kinh doanh che bò kinh doanh cà thè, nèu có dù càc diéu kién sau day: a. Ngành nghé kinh doanh khóng bi eàm b. Tén cùa ed sci kinh doanb khóng trùng vói càc tèn eùa ho kinh doanh dà dàng ky truóc trong pham vi huyén e. Dà nòp lé phi dàng ky kinh doanh. Dòi vói ngUÒi bàn hàng rong, qua vàt va làm nghé dich vu eó thu nhàp thà'p (Diéu 17, Nghi dinh sei 02/2000/ND- CP) thi khòng phài dang ky kinh doanh. Ngiiòi bàri bang rong, làm nghé dich vu thu nhàp thà'p nhii càt toc, bcjm ga, dành giày cùng khóng phài dàng ky kinh doanh. Tuy nhién, né'u hành nghé d dàu. tbi phài chà'p bànb càc epii dinh va nói qui d dò, khòng du'cie xàm làn long du'cjng va 202
phiàn diiòng dành cho ngùòi 4; 'no, khóng dùcjc bànb nghé ó rahiùng ndi hi cani hanh nghé. khóng du'dc gay ról, màt tràt r:u', ;in toàn bay my quan dò ibi. Ngu'òi bàn bang rong va là m dicb vu làt vàt phài chàp hanh càc qui dinh cùa càc ed iqvian cjiiàn ly tbi iriiòng dia phu'dng. Tudng tu nini vày, e à e bó ebuyèn san :\uàt nòng, làm, ngU nghiép tbi khòng ph;ii dàng ky kinh doanh (theo Khoàn 2, Diéu 17, Nghi cfcnh sci 02/2000/ND-CP ngày 3/2/2000). 2. Mot so vàn de càn xem xét t h é m ve phàp luat vài ( h i n h sà e h dòi vói càc ho kinh d o a n h cà t h è Cac qui dinh nidi cùa Nghi dinh so 02/2000/ND-CP (càc Di'èn I 7-21) ve ho già dinh kmh doanh eà thè ve ed bàn hét tJÙ'c tién bò va phù bcjp vói nhu càu cùa ngUói kinh doanh nbió Tuy nhién, de góp phàn hoàn thién phàp luàt va c h i n h sàeh, eó thè néu mot so vàn de sau day; Thù nhàt, thay vi dùng khài niém ngUòi kinh doanh theeo Nghi dinh so 66/HDBT trUóc day, Nghi dinh so 02,/20()0/ND-CP dùng kbài nièm bò kinh doanh cà thè. I)i«éu này có thè dàn clèn nhàm làn va tranh chàp giùa nh ùng nguòi kinh doanh va thànb vièn trong ho già dinh cù;a ho. Càn phàn biét rò khài niém cà nhàn (hay cà thè) kirìh doanh (ehi chiù tràch nhiém dòi vói chù nò bang tài sàia rièng eùa ngu'òi dò) va bei già dinh kinh doanh (tà't cà nioii thành vién trong bò déu lièn dói chiù tràch nhiém cho bàmli vi cùa chù bò. Làm rò dièu này sé góp phàn dàm bào an toàn phàp ly hdn cho tài san eùa càc thành vién trong nióit bó già chnh. néu chi có mot thành vièn già dinh tham giai kinh doanh. Thtt hai, Nghi dinh sci 02/2000/ND-CP khòng qui dinh ve nhóm kinh doanh. Viéc tó chùc kinh doanh dUói càc 203
dang tó hcjp, nhóm thd là khà phó bién treng mot sci hnh vUe dich vu (sua chùa xe dap. xe mày, xày dUng. tbUdng mai, thu mua phé liéu,...). Hùy bò eàe qui dinh cu cua Nghi dinh so' 66/HDBT, song càn nghièn cùu de eò càc qui dinh thay t h è nhàm tao ed so phàp Iy che mó hình nhóm kinh doanh. Thù ba, càc qui dinh mói xàe dinh bò kinh doanh c:à thè "do mot eà nhàn boàc ho già chnh làm chù. kinh doanb tai mot dia dièm codinh"\ NhU vày qui dinh này chUa b,io quàt, chUa diéu chinh boat dòng cùa nhùng ngUòi bucìn chuyèn lién tinh, boàc nhùng ngUói kinh doanh khóng co dia diém eò'dinh. Càn nghièn cùu de sua ctói. bó sung qui dinh này. ' Xem Diéu 17, Nghi dinh «Ó02/2C)00/ND-CP. 204
CHUOSG VII PHÀP LUÀT VE DÀU TI/ NUÒC NGOÀI TAI VIÈT NAM I. NHÙNG VÀN DK CHUNG VE PHÀP LUÀT DÀU TU N I Ó C NCiOÀI TAI MÈT NAM I. Q u a t r i n h h ì n h t h à n h va p h à t t r i é n p h à p l u à t ve d à u ili ntiàc ngoài t a i Viét N a m Phàp luàt ve dàu tu nUòc ngoài là mot trong nhùng lình VUe phàp luàt da dang va phàt trièn nhà't trong bé tbeihg phàp huit Viét Nam hién hành'. Càc qui dinh này hicm song song tón tai ben canh phàp luàt ve hoat dòng va tó cbùe càc doanb nghièp trong nUóc. Trong mot tUdng lai gàn, có thè tièn doàn nhu càu nhà't thè hoà càc hnh viic phàp luàt rièng biét này. Hòi nhàp kinh t è khu vUe va t h è giói, là thànb vién ASEy\N, tham già khu vUe dàu tU A S E A N , tièn tói tham già Tó chùc thUdng mai thè' giói, VirH Nam ngày càng phài tuàn thù mot càch triét de hdn Tàp bop càc vàn ban phàp luàt ve dàu tu n\Xcic ngoài d.à dUdc nhièu nhà xuài bàn à'n hành bang tièng Vièt hoac song ngiS. Officiai English 'Version of thes(- coniprehen.sive legislation is provided in: Ministry of Planning and ln\('stnient and Phillips Fox. Loose-leaf Edition, 10 volumes. 205
nguyen tàc dói xù quóc già. dành cho càc nhà dàu tu ngoai quó'e che dò phàp Iy khóng phàn hièt dÒi xù so vói cóng dàn ehinh quó'e. Phàp luàt ve dàu tu nUóe ngoài dàn dàn sé dUcjc sua dói de tUdng thich vói qui che phap luàt àp dung chung che càc loai bình doanh ngbiép trong niióc. Trong mot bòi eành nhU vày. có nhiéu ly do de tién doàn phàp luàt ve dàu tu nUóc ngoài cùa Viét Nam trong tu'dng lai ve Cd bàn ehi bao góm càc thù tue dàc biét àp dung dói vói han che', khuyén khich hoàe giàm sàt càc boat deing dàu tu' nude ngoài. Vi lé dò phàn viét dUòi day ehi tàp trung vao càc qui dinh mang tinh dàc thù àp dung dcil vói càc doanh nghiép boàc dii àn eó vó'n dàu tu triic tiép nu'óc ngoài trong tUdng quan so sành vói phàp luàt àp dung chung cho tó chùc va hoat dòng cùa càc doanh nghièp trong niióe. Khàc vói toàn bó "ngành luàt kinh tè", mot quan nièm diidc du nhàp tù bé thó'ng phàp luàt Xó-vièt triióc kia, phàp luàt ve dàu tu nUòc ngoài cùa Viét Nam hình t h à n b nhu mot bé qua eùa ehinh sàeh md cùa dUòi ành buóng eùa cuòc canh tranh thu bùt vó'n dàu tu nUÓc ngoài giùa eàe: micie trong khu vUe. Lién Xò va càc nUóe Dóng Àu xà bòi chù nghìa trUóe day, tuy vào nhùng thòi diém khàc nhau déu dà thù nghiém cho phép càc nhà dàu tu tù eàe nUóc Phu'ong Tay boat dong trèn lành t:hó cùa minh, song nbùng chinh sàeh này déu là ngoai lé, khóng diicjc trièn khai ròng rài va khòng mang lai hiéu qua dàng ké cho kinh tè quò'c dàn Trong giai doan thiic hién chinh sàeh kinh tè mài 192 L 1924, nhà niióe Xó-vié't dà cho phép càc nhà dàu tii nude ngoài dàu tu vàd Lién Xò dUói hình thùc tò nhiidng hoà'' lién doanh, trong dò Lièn Xó cbièm giù có phàn da sci'"^. Cuòi " Rene David, John E.C. Brierley. Major Legai systeni.s m the' Worhl Today. Stevens and .Sons. London, 1985. at 184-185 206
nbùng nàm 60. Ba han. Rumami va Hungary déu thù nghiém ebo phép dan tù mióc ng'oài boat dòng trong meit pbani VI han hc\). (iic t h u nghiém này déu khóng mày th.anb cong. s(i hning it ói ca( (Inrinh nghiép lièn doanh eò \'òn dilli tù mióc ngoài dà lan h^idt giai thè do khóng thè kinb doanh bình thn'eing trong imit ed che'kè'boach hoà tàp trung '•. Sau cbièn tranh. nén kinb té' tù bàn tu nhàn d mién Nam ehidc ebuyèn dòi sang ed che kinh t è kè'boach hoà tàp trung. mot mò hình dà dUcJc du nhàp va vàn hành d mién Bàe Vieh, Nam. Càc cii sd kinb tè' tU nhàn va tu bàn nUóe ngoài d Viét Nam. \'c màt pbàp 1>', dà khòng bi quó'e hùu hoà. Nhà nUóe cho phép càc doanh nghiép này dUcJc tiép lue boat dóng diidi sii quàn ly cùa nhà niióc ~. Chinh sàeh này là nguyen nhàn dàn dèh qui dinh dàu tièn eùa nhà nuóc; Viét Nam có ben quan dèn dàu tU nu'óc ngoài nàm 1977 '\ Qui che ve dàu tu nu'óc ngoài dUdng nhU khóng dUcjc- àp dung trèn thuc té, phàn do thài dò khóng thién chi cùa nhà nùòc dói vói càc boat dóng dUejc coi là "cbcj den", jihàn do nhùhg bà't òn chnh ve kinh tè, ehinh tri thòi bà'y ihò. Trong nhùng nani 1977-1987, nén kinh t è Viét Nam hi iinh hudng bòi nbùng cuòe cbièn tranh cbinb thùc hoàe khóng ehinh thùc vói Trung Hoa, Campuchia, nan thiè'u lUeing thiic va thuyén nhàn. Viét Nam bi có làp dói vói khu viic va thè' giói PhUdng Tày. 1\ L Altmann. -loint 'V'entures in Osteuropa, Osteuopa Institut, Mynchen. 198:i Melatale Beresford, Vietnam: Politics, Economics and Society, Pinter Publi.shers. London, imSS] at 1,30. •Nghi dinh s(i lló/CP ve ()ui che dàu tu' nitóc ngoài, ban hành ngày IS/O4/19T7. 207
Gàn mot thàp ky san nhùrg cài càch cua Trung Qióic- phù hdp vói cbinb sàeh dói mài d idc kbòi xiióng nàm U8('i. nhà nuóc Viét Nam dà ban hành huàt dàu tu nUòe n|.^oàii ngày 29/12/1987. Qua trình tiành làp. to' chùc va hoait dòng cùa càc doanh nghiép co vcn dàu tù nùòc ngoài 'à'.n dUejc diéu ehinh riéng biét so vó. càc doanh nghiép tromg nUóc vào thòi dò, phàn lón góm die "xi nghièp quò'c doaihi" boat dóng theo có che ke hoae;h hoà tàp trung. Nhu càc v e qui che phàp Iy riéng biét che càc doanb nghièp eó vò'n dà'Ai tu nuóc ngoài vào thdi dièm dò là hoàn toàn hdp ly. Trong hdn mot thàp ky ejua, kè tù khi Luàt dàu t.U nuóc ngeài dUdc ban hành, so ludng vàn bàn phàp luàt liém quan dé'n hnh vUe này dà già tàng va thay dei nhandi chóng. Cùng gió'ng nhU kinh nghieim cùa Trung Quò'c, nbui nUóc Viét Nam dà tién hành hoàn thién phàp luàt ve dàui tu nUóc ngoài tùng bUóc mot, thuòng thòng qua càch baui hành càc vàn bàn có già tri phàp ly thàp, vi du thóng quia eàe quyé't dinh, cóng vàn huóng dàn eùa eàe Bó, ngànlh. Qua thuc tè kièm nghiém, nhùng qui dinh hóp ly ducòc nàng dàn lén thành càc qui dinh có già tri phàp Iy cao bom, vi du duói dang nghi dinh hoàe luàt'. Bang càch làm ubai vày, Luàt dàu tu nUóc ngoài t a i Viét Nam (s;au day goi VM là Luàt dàu tu nuóc ngoài) dà ciudc sua dói va bó sung bòin làn vào càc nàm 1990, 1992, 1996 va 2000 l Diia trèn Luiàt này, Chinh phù, Bò kè hoach va dàu tu, càc Bò ngành ccó lién quan va Uy ban nhàn dàn eàe tinh dà b a n h à n h meòt ' Xem Kui Hua Wang. Chinese Com menàal Law, Oxford Universuty Press, 2000. 83. ' Luàt dàu tu nifdc ngoài dà difdc siiai doi ngày 30/0(6/l')90; 2.^/12.199)2. 12/11/1996 va m(ii nhàt là 9/6'2000. 208
u^ u -' > - • • n h in ciuci luat bUÓng dàn thi hành he thong eh so cac. van h^ ^^^^^ ^^.^ ^^^^ ^ ^ , ^ ^ p^a, Luàt dàu tu luaK; ngcan < . ^^, ^^_^^^_ ^_^^_ ^^.^ ^^^^^ ^ . ,^,,,^ ue nao cùrg thong nha ^ ' . ^ ^^^ g, ^.nb eua lon cac c.órg van. thong tu 1' ^ ^ ^^ l,ào. UBNl) cac tmb hién -bua ^ìuo con^ V ^ . . , , , . , ^àn ban r.- - 1 .-. „ ,iàn tiivivhong phai la eac van uaii Gong van va e.,.: " ' " " ; ",^„,„ , à , , , „ tó„ phàp luàt , phap u,„ the., I - , » n ^^ ^,^^^ ^., ,, ^ , , „ ^ .^é phù sons h,eu lyc eoa . ; - : ; ; , „ ^^- , „ , t , , j a n g này de nhan dùcic. Tat ea cac van i i ^' ^^ ..- ^ • den cap t - nhieu 1 •"- khia iKin camn eamh 01 cua boat . dong . dau tù trUc tiep doanh ., ,• ,,,, p^ìnb thùc dau tu, ciuan ly aoann dia nude: ngoai (tu n i m i i '" ,i,n,é ouvén su dung dat, hai quan, lao nghiep. ngoai boi. tlmie. qu.N ' , . , A^ ^à,, tu nUÓe J . r / » . , arV^ chung là phap luat ve dau tù nuoc dong.a.chungduo W " ^^^J , „ , à n h vtì phàp ngoa. un V - t N . ^ -^^ ^^^, ; Nam dudc dành luar nh,eu nu,,c kh ™ e ^^ có phàp luàt Unh hoat va già hi mot trong ntiun.h " ^ '^ ^ ,. .^ r\ , , • ...'• -.• ^/,,, nibà dàu tu niidc ngoai . thàn thien dei voi cac nina uc f-^ , ehinh cùa Luàt dàu tU nUÓc ngoài bao D,oi t Udng cheu ^ ^ . ^. ^ , , , h à n va tó chùc gom ,cac hmh t h u da^ tu t ^ ^ J ^^ ^^^^ ^ . ^ ^^,^ nude ngciai vao V^^^^^^m^. , ^^ . ^ ^.^^ ^ . ^ ^ cho c:àc du an, quan ìy a ¥ ^^^ ' » ^^ '^ ^ - , - u" . -i' j ^ ^ nbàm liic, thué, kè toan, kiem toan, nai nghe., t u y e n d u n g ntiam luv., doanh 1 -^' ^Ai naoai- té -. cho den viee giai t h e cac aoann quan,, chuyèn doi ngoai ic- . ,„hàr> luàt (1996). CB (E). 1997, No. 2. tr 11. 'sS2Lc.àtb.anhànhvàn naniphapiu.. ( „ ^ Practice • , -, , ,. „ ,1 fKnv . along the Mekong. Asia L a w & I ractice - ' i o n a c h a n L. G o h n . C a p . u 1 ^^^^^^ ^~^^,,,,^,, (ed.), C o m m e r c i a l Laws Ltdl. H o . n , Kong, '^^^'^*^' ; ; , , Honc Kong, 1997. at 609-640; C a m e r o n of E a . t Asia. ^w«eC & ^ ' - ^ ; ;^ ; „, Vietnam, Sweet & Maxwell. Hong Mc
nghiép có vò'n dàu tu nu'óc ngoài i (-ho dén nay. càc ini dinh này vàn tón tai rièng biét .-^o vói eàe (ini dinh tu'cng ùng àp dung cho khòi doanb nghiè]) trong niic'ic boat dcng theo Luàt doanh nghiép [1999] lioàc Luàt doanh ngb é]i nhà niióc [1995]. Càc giao dicb thUdng mai (nhU mua hón). càc boat dóng khàc khòng phài dàu tu triic tiép. vi du lai ly, uy tbàc. chuyèn giao cóng nghè hay thànb làp càc \àn phóng dai dién; càc hinh thùc dàu tu giàn tiép fportfclio investment) thòng qua vièc mua có phàn trong càc cóng ty Vièt Nam khóng thuòc pham vi diéu chinh cua huàt dàu tu nUÓc ngoài. Dé'n cuòi nàm 2000. sau 12 nàm thiic hién Luàt dàu tu nUóe ngoài, Vièt Nam dà tbu bùt dUcJc mot ludng vò'n dàu tu nuóc ngoài dàng kè goni 36 tv USD vói 3260 dii àn dà dUeJc cà'p phép, trong dò 2600 dii àn dang boat dóng trén thiic tè. Cho dé'n nay, nàm thànb cóng nhà't trong goi vó'n dàu tu nUóe ngoài có lè là nàm 1997. Viét Nam dà huy dóng dUcJc 2 ty USD vó'n dàu tu triic tièp trong tóng so 24 ty USD tóng thu nhàp quó'e dàn'. Tù dò cho dèn nay, dàu tu nUòe ngoài vào Viét Nam suy giàm do nhiéu ly do khàc nhaiu. 2. So s à n h mot so nói d u n g c h i n h cùa Luàt dàu txi nxiàc ngoài Viét N a m vói luàt phàp càc n\iàc khà«e trong khu vi/c De tao Uu t h è mói trong cuóc canh tranh gay gàt ciành tùng dóng vó'n dàu tu nUe'ie ngoài. phàp luàt Viét Naim cùng nhu nhiéu nUóe trong khu viic lièn tue dueic sua dói, ' §§ 1, 2 Luàt dàu t a nitóc ngoài. ' Vietnam News, Lssue of March Ui. 2001. .A.sian .'\ffairs. Issue of-lanu.n-> 31,2001. 210
theo xu bùe'ing tu' do hoa. có l-ii ciao nhà dàu tu' nxidc ngoài. 0''àc bièt la san caióc khùng hicm^^ tài ehinh tién té Chàu A nàmi 199". pbàp luàl ve dàu ni micie ngoài cùa Viét Nam dai duoc tu do ho;'i dang ké. Co thè so sành mot so dièm chmh sai: day: H(;in ihè Unii vu'c dàu tu': inuc dich quan trcing nhà't cùia phàp luàt dàu tu' niióc ngoài cùa càc nUòc À chàu là dinh buóng càc hoat dcing dàu tu nUòc ngoài có leji nhà't cho nén kinh tè trong n uòc, pbù hdp vói càc Idi ich quó'e già evia nùòc nhàn dàu tu'. Vi lè dò, nhiéu nUóc nhU Trung Quóc. Indonèsia. Hàn Quò'c. Pbilippines va Dai Loan qui dinh ró nbùng hnh vUc eàm dàu tu niióe ngoài. Càc lình vtie này bao góm hành chinh. dói ngoai, quó'e phóng, dich v u cóng. bUu chinh. ngàn hàng Trung Udng (Hàn Quó'e), t h ó n g tm dai chùng. bàn lé. dai ly chùng khoàn, khai klhoàng qui mò nhò (Pbilippines), nòng nghiép, nghé eà, làm nghiép, kinh doanh bà't dòng san, thu phàt song thu t h a n h truyén hình (Dai Loan)'. Hoc tàp kinh nghiém eùa Tìrung Quó'e, Viét Nam eùng ehia càc lình viie dàu tu thiành: dàc biét ifii dai, Uu dai, khuyén khich, cho phép hcin che va lình vi/c eàm dàu ti£ ''. Ve nguyen tàc, nhà dàu tii mióc ngoài có tbè dàu tu vào tàt eà eàe lình vUe kinh deoanh d Viét Nam, ké cà phUdng tién truyén thanh, thóng t i n dai chùng. vién thóng. Nhùng hnh vUc dàu tu eó ành hiucing nbay eàm doi veii nén kinh tè. an ninh, quò'c phòng... c^n su c^ho phép cùa Thù tuòng Chinh phù, xem mue [2.2.]. N'geiài ra. nhùng du ;in ành hUdng nghiém trong dé'n an n i n h . quò'c phong. mèi sinh. vàn hoà. truyén thó'ng lich su, Alan e'àittermann at al, at 217, 379, 487. 537. .Sce C,iittertn;«nn at .'il, at :J26. 211
thuàn phong my tue Vièt Nam déu có thè hi eàm '. C;;eb pbàn chia càc dii àn dàu tu này làm cho chinb sàeh dàu tu' va càc Uu dai trd nèn minh baeh hdn dói ve'ii càc nhà dàu tu tiém nàng. Hcin che inùc góp vò'n cùa nhà dàu tu nude ngoài: Luàt dàu tu nuóc ngoài cùa eàe nUóc trong khu vUc tUdiig dói khàc nhau trong và'n de này. Mot so' nuóc. nhU Indonèsia va Hong Còng khóng dUa ra mot giói han tói thièu boàc tói da nào cà'. Mot so' nUóc khàc nhu Philippmes boàc Dai Loan qui dinh mùc dàu tu tói da cùa nha dàu tu nuóc ngoài, vi du là 30% trong càc dii àn kinh doanb quàng cào boàc 40% trong càc dii àn kinh doanh bà't dóng san, dicli vu cóng còng, giào due va eàe lình viie nhay eàm k h à c TUdng tu nhu vày, thee luàt Thài Lan, ben Thài Lan phài cbièm it nhàt 51% trong càc lièn doanh lièn quan dé'n bàn lè tai thi trUdng nói dia'. Trung Quóc qui dinh mùe vò'n tói tbiéu cùa ben nUóe ngoài trong càc du àn dàu tu là 25"o vó'n diéu lé cùa doanh nghiép lién doanb; mùe vó'n tòi da tuy khóng dUde qui dinh chung, song dUde diéu chinh bòi càc chinh sàeh trong tùng dii àn cu thè. Viét Nam eùng di theo mó hinh Trung Quóc, qui dinh mùc góp vó'n tói thièu cùa nhà dàu tu nUóc ngoài vào vó'n diéu lé cùa càc lién doanh là 30%. Luàt dàu tU nUóc ngoài, ve r)guyèn tàc khóng qui dinh mùc han che' tòi da cùa phàn vò'n góp eùa nhà dàu tu' nUóc ngoài. Song trén thiic tién, Chinh phù Viét Nam có thè han che' phàn vó'n góp tó'i da eùa ben mióc ngoài bang càch han che' hinh thùc dàu tu 100% vó'n mióc ' J; 3 Luàt dàu tu nifcic ngoài, Phu lue V Nghi dinh so 24/2000/ND-CP ' Alan GuUermann. at 217-218. 593. ' Alan Ciuttermann at al, at 592. 212