Giáo trình Mô đun: Sửa chữa và bảo dưỡng hệ thống di chuyển - NXB Hà Nội

Chia sẻ: Minh Minh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:45

Thêm vào BST

Báo xấu

348
lượt xem 136
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung chính của Giáo trình Mô đun: Sửa chữa và bảo dưỡng hệ thống di chuyển nhằm đào tạo cho học viên có đầy đủ kiến thức về cấu tạo, nhiệm vụ và nguyên tắc hoạt động của các bộ phận của hệ thống di chuyển ô tô. Học viên sẽ học được kỹ năng phân định để tiến hành bảo dưỡng và kiểm tra, sửa chữa các hư hỏng của các bộ phận của hệ thống di chuyển ô tô, sử dụng đúng và hợp lý các trang thiết bị, dụng cụ đảm bảo đúng quy trình yêu cầu kỹ thuật, an toàn và năng suất cao.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Mô đun: Sửa chữa và bảo dưỡng hệ thống di chuyển - NXB Hà Nội

bé lao ®éng - th¬ng binh vµ x· héi Tæng côc d¹y nghÒ Dù ¸n gi¸o dôc kü thuËt vµ d¹y nghÒ (VTEP) tr×nh ®é ®µo t¹o Gi¸o tr×nh Logo M« ®un: söa ch÷a vµ b¶o dìng HÖ thèng di chuyÓn M· sè : har 01 31 NghÒ : SöA CH÷A ¤T¤ Tr×nh ®é lµnh nghÒ Trôc tay l¸i Trôc tay l¸i a) b) c) Hµ néi – 2004 1
(MÆt sau trang b×a) Tuyªn bè b¶n quyÒn : Tµi liÖu nµy thuéc lo¹i s¸ch gi¸o tr×nh Cho nªn c¸c nguån th«ng tin cã thÓ ®îc phÐp dïng nguyªn b¶n hoÆc trÝch dïng cho c¸c môc ®Ých vÒ ®µo t¹o vµ tham kh¶o Mäi môc ®Ých kh¸c cã ý ®å lÖch l¹c hoÆc sö dông víi môc ®Ých kinh doanh thiÕu lµnh m¹nh sÏ bÞ nghiªm cÊm. Tæng Côc D¹y nghÒ sÏ lµm mäi c¸ch ®Ó b¶o vÖ b¶n quyÒn cña m×nh. Tæng Côc D¹y NghÒ c¸m ¬n vµ hoan nghªn c¸c th«ng tin gióp cho viÖc tu söa vµ hoµn thiÖn tèt h¬n tµI liÖu nµy. §Þa chØ liªn hÖ: Dù ¸n gi¸o dôc kü thuËt vµ nghÒ nghiÖp TiÓu Ban Ph¸t triÓn Ch¬ng tr×nh Häc liÖu ................................................................ M· tµI liÖu:………. M· quèc tÕ ISBN :…….. 2
Lêi tùa (Vµi nÐt giíi thiÖu xuÊt xø cña ch¬ng tr×nh vµ tµi liÖu) Tµi liÖu nµy lµ mét trong c¸c kÕt qu¶ cña Dù ¸n GDKT-DN .. (Tãm t¾t néi dung cña Dù ¸n) (Vµi nÐt giíi thiÖu qu¸ tr×nh h×nh thµnh tµi liÖu vµ c¸c thµnh phÇn tham gia) (Lêi c¶m ¬n c¸c c¬ quan liªn quan, c¸c ®¬n vÞ vµ c¸ nh©n ®· tham gia ) (Giíi thiÖu tµi liÖu vµ thùc tr¹ng) TµI liÖu nµy ®îc thiÕt kÕ theo tõng m« ®un/ m«n häc thuéc hÖ thèng m« ®un/m«n häc cña mét ch¬ng tr×nh, ®Ó ®µo t¹o hoµn chØnh NghÒ Söa ch÷a «t« ë cÊp tr×nh ®é ..II vµ ®îc dïng lµm Gi¸o tr×nh cho häc viªn trong c¸c kho¸ ®µo t¹o, còng cã thÓ ®îc sö dông cho ®µo t¹o ng¾n h¹n hoÆc cho c¸c c«ng nh©n kü thuËt, c¸c nhµ qu¶n lý vµ ngêi sö dông nh©n lùc tham kh¶o. §©y lµ tµi liÖu thö nghiÖm sÏ ®îc hoµn chØnh ®Ó trë thµnh gi¸o tr×nh chÝnh thøc trong hÖ thèng d¹y nghÒ. Hµ néi, ngµy . th¸ng n¨m Gi¸m ®èc Dù ¸n quèc gia 3
Môc lôc ®Ò môc Trang 1. Lêi tùa 3 2. Môc lôc 4 3. Giíi thiÖu vÒ m« ®un 5 4. S¬ ®å quan hÖ theo tr×nh tù häc nghÒ 6 5. C¸c h×nh thøc häc tËp chÝnh trong m« ®un 7 6. Bµi 1 : -Söa ch÷a vµ b¶o dìng c¬ cÊu treo phô thuéc 8 - Thùc tËp söa ch÷a c¬ cÊu treo phô thuéc 12 7. Bµi 2 : - Söa ch÷a vµ b¶o dìng c¬ cÊu treo ®éc lËp 16 - Thùc tËp söa ch÷a c¬ cÊu cÊu treo ®éc lËp 20 8. Bµi 3 : - Söa ch÷a vµ b¶o dìng bé gi¶m chÊn 23 - Thùc tËp söa ch÷a vµ b¶o dìng bé gi¶m chÊn 27 9. Bµi 4 : - Söa ch÷a vµ b¶o dìng khung xe 31 - Thùc tËp söa ch÷a khung xe 34 10. Bµi 5 ; - Söa ch÷a vµ b¶o dìng vá xe 37 - Thùc tËp söa ch÷a vá xe 40 13. §¸p ¸n c¸c c©u hái vµ bµi tËp 43 14. C¸c thuËt ng÷ chuyªn m«n 44 15. Tµi liÖu tham kh¶o 44 4
Giíi thiÖu vÒ m« ®un VÞ trÝ, ý nghÜa, vai trß m« ®un : HÖ thèng di chuyÓn (hÖ thèng treo vµ khung vá xe) «t« lµ côm chi tiÕt cña gÇm xe, dïng ®Ó nèi ®µn håi vµ truyÒn lùc gi÷a khung vá xe víi cÇu xe vµ l¾p (treo) c¸c bé phËn, c¬ cÊu cña «t« vµ ®¶m b¶o mèi liªn hÖ h×nh häc chÝnh x¸c gi÷a khung vá xe vµ c¸c b¸nh xe. HÖ thèng di chuyÓn bao gåm : C¬ cÊu treo, khung xe vµ vá xe. Söa ch÷a vµ b¶o dìng hÖ thèng di chuyÓn lµ mét c«ng viÖc cã tÝnh thêng xuyªn vµ quan träng ®èi víi nghÒ söa ch÷a «t«, nh»m n©ng cao tuæi thä «t« vµ ®¸p øng c¶m gi¸c ªm, an toµn cña ngêi l¸i xe vµ hµnh kh¸ch ®i trªn xe. Do ®ã c«ng viÖc söa ch÷a hÖ thèng di chuyÓn kh«ng chØ cÇn nh÷ng kiÕn thøc c¬ häc øng dông vµ kü n¨ng söa ch÷a c¬ khÝ, mµ nã cßn ®ßi hái tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao vµ sù yªu nghÒ cña ngêi thî söa ch÷a «t«. Môc tiªu cña m« ®un: Nh»m ®µo t¹o cho häc viªn cã ®Çy ®ñ kiÕn thøc vÒ cÊu t¹o, nhiÖm vô vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn cña hÖ thèng di chuyÓn «t«. §ång thêi cã ®ñ kü n¨ng ph©n ®Þnh ®Ó tiÕn hµnh b¶o dìng vµ kiÓm tra, söa ch÷a c¸c h háng cña c¸c bé phËn cña hÖ thèng di chuyÓn « t«. Víi viÖc sö dông ®óng vµ hîp lý c¸c trang thiÕt bÞ, dông cô ®¶m b¶o ®óng quy tr×nh yªu cÇu kü thuËt, an toµn vµ n¨ng suÊt cao. Môc tiªu thùc hiÖn cña m« ®un: 1. Tr×nh bµy ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu, nhiÖm vô, ph©n lo¹i cña hÖ thèng di chuyÓn «t« 2. Tr×nh bµy ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn lý ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn: c¬ cÊu treo vµ khung vá xe 3. Gi¶i thÝch ®óng nh÷ng hiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng c¸c bé phËn: c¬ cÊu treo vµ khung vá xe. 4. Tr×nh bµy ®îc c¸c ph¬ng ph¸p kiÓm tra, s÷a ch÷a vµ b¶o dìng nh÷ng h háng cña c¸c bé phËn: c¬ cÊu treo vµ khung vá xe 5. Th¸o l¾p, kiÓm tra, b¶o dìng vµ söa ch÷a c¸c chi tiÕt cña c¸c bé phËn : c¬ cÊu treo vµ khung vá xe ®óng quy tr×nh, quy ph¹m vµ ®óng c¸c tiªu chuÈn kü thuËt trong söa ch÷a. 6. Sö dông ®óng, hîp lý c¸c dông cô kiÓm tra, b¶o dìng vµ söa ch÷a ®¶m b¶o chÝnh x¸c vµ an toµn. Néi dung chÝnh cña m« ®un: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i cña c¬ cÊu treo vµ khung vá xe «t«. 2. CÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña: C¬ cÊu treo vµ khung vá xe 3. HiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng vµ ph¬ng ph¸p b¶o dìng, kiÓm tra, söa ch÷a c¸c chi tiÕt, bé phËn cña : c¬ cÊu treo vµ khung vá xe. 4. B¶o dìng, th¸o l¾p, kiÓm tra vµ söa ch÷a c¸c bé phËn : C¬ cÊu treo vµ khung vá xe Bµi Danh môc c¸c bµi häc Lý Thùc C¸c ho¹t thuyÕt hµnh ®éng kh¸c Bµi 1 Söa ch÷a vµ b¶o dìng c¬ cÊu treo phô thuéc 4 16 Bµi 2 Söa ch÷a vµ b¶o dìng c¬ cÊu treo ®éc lËp 4 16 Bµi 3 Söa ch÷a vµ b¶o dìng bé gi¶m chÊn 2 8 Bµi 4 Söa ch÷a vµ b¶o dìng khung xe 3 12 Bµi 5 Söa ch÷a vµ b¶o dìng vá xe 2 8 Céng 15 60 5
S¬ ®å quan hÖ theo tr×nh tù häc nghÒ HAR 01 01 HAR 01 08 HAR 01 09 HAR 01 10 HAR 01 11 HAR 01 12 HAR 01 13 HAR 01 14 HAR 01 17 §iÖn kü Kü thuËt C¬ kü thuËt VËt liÖu c¬ Dung sai VÏ kü thuËt An toµn Thùc hµnh NhËp m«n thuËt ®IÖn tö khÝ l¾p ghÐpvµ nghÒ bæ trî nghÒ s/c « t« §LKT HAR 01 18 HAR 01 19 HAR 01 20 HAR 01 21 HAR 01 22 HAR 01 23 Kü thuËt vÒ ®éng c¬ SC-BD phÇn cè ®Þnh SC- BD phÇn SC-BD C¬ cÊu SC-BD HÖ thèng SC-BD HÖ trong ®éng c¬ C/®éng ®éng c¬ ph©n phèi khÝ b«i tr¬n ®èt thèng lµm m¸t HAR 01 24 HAR 01 25 HAR 01 26 HAR 01 27 HAR 01 28 SC-BD HÖ thèng SC-BD HÖ thèng SC-BD HÖ thèng SC-BD HÖ thèng SC-BD Trang nhiªn liÖu x¨ng nhiªn liÖu khëi ®éng ®¸nh löa thiÕt bÞ ®iÖn « Chøng dieden t«t« chØ nghÒ HAR 01 29 HAR 01 30 SC-BD HAR 01 31 HAR 01 32 HAR 01 33 SC-BD HÖ thèng CÇu chñ ®éng SC-BD HÖ thèng SC-BD HÖ thèng SC-BD HÖ thèng truyÒn lùc di chuyÓn l¸i phanh HAR 01 34 HAR 01 35 HAR 01 36 K.tra t×nh tr¹ng kü SC Pan « t« n©ng cao hieô qu¶ B»ngc«ng thuËt §c¬ vµ « t« c«ng viÖc nh©n lµnh nghÒ HAR 02 06 HAR 02 07 HAR 02 08 HAR 02 09 HAR 02 10 HAR 02 13 X¸c suÊt thèng kª C«ng nghÖ khÝ NhiÖt kü thuËt C«ng nghÖ phôc håi Chøng chØ Kü thuËt tù ®éng ®iÒu VÏ Auto CAD chi tiÕt trong s/ch÷a bËc cao khiÓn b»ng®iÖn nÐn vµ thñy lùc tö HAR 02 11 HAR 02 12 HAR 02 14 HAR 02 15 HAR 02 16 HAR 02 17 HAR 02 18 HAR 02 19 B»ngc«ng ChÈn ®o¸n ChÈn ®o¸n SC-BD bé SC-BD HÖ SC-BD BCA SC-BD HT SC-BD BiÕn Tæ chøc nhËn 6 HT truyÒn t¨ng ¸p thèng phun ®iÒu khiÓn ®/khiÓn b»ng m«men thñy qu¶n lý vµ ®éng c¬ bËc cao ®éng «t« x¨ng ®iÖn tö khÝ nÐn lùc s¶n xuÊt b»ng ®iÖn tõ
truyÒn ®éng « t« C¸c h×nh thøc häc tËp chÝnh trong m« ®un 1. Häc trªn líp vÒ : - NhiÖm vô , yªu cÇu vµ ph©n lo¹i cña c¸c bé ph©n : C¬ cÊu treo, khung vµ vá xe - CÊu t¹o, nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña : C¬ cÊu treo, khung vµ vá xe 2. Häc t¹i phßng häc chuyªn m«n ho¸ vÒ : - HiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng cña : C¬ cÊu treo, khung vµ vá xe - Quy tr×nh b¶o dìng vµ th¸o l¾p : C¬ cÊu treo, khung vµ vá xe - Ph¬ng ph¸p kiÓm tra, söa ch÷a vµ b¶o dìng c¸c bé phËn cña : C¬ cÊu treo, khung vµ vá xe 3. Thùc tËp t¹i xëng trêng vÒ - Thùc hµnh th¸o l¾p, b¶o dìng, kiÓm tra vµ söa ch÷a c¸c bé phËn : C¬ cÊu treo, khung vµ vá xe trong c¸c xëng söa ch÷a «t«. 4. Tham quan thùc tÕ vÒ : - B¶o dìng vµ söa ch÷a C¬ cÊu treo, khung vµ vá xe trong c¬ së söa ch÷a «t« hiÖn ®¹i. 5. Tù nghiªn cøu vµ lµm bµi tËp vÒ : - C¸c tµi liÖu tham kh¶o vÒ bé phËn cña hÖ thèng di chuyÓn «t«. - VÏ s¬ ®å cÊu t¹o, tr×nh bµy ®îc nhiÖm vô, yªu cÇu, ph©n lo¹i vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña c¬ c¬ cÊu treo, khung vµ vá xe. Yªu cÇu vÒ ®¸nh gi¸ hoµn thµnh m« ®un 1. KiÕn thøc : - Tr×nh bµy ®îc ®Çy ®ñ c¸c nhiÖm vô, yªu cÇu, cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng c¸c bé phËn cña c¬ cÊu treo, khung vµ vá xe - Gi¶i thÝch ®óng nh÷ng hiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng vµ ph¬ng ph¸p b¶o dìng, kiÓm tra, s÷a ch÷a c¸c bé phËn cña c¬ cÊu treo, khung vµ vá xe 2. Kü n¨ng : - Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o dìng, söa ch÷a ®îc c¸c h háng chi tiÕt, bé phËn cña c¬ cÊu treo, khung vµ vá xe ®óng quy tr×nh, quy ph¹m vµ ®óng c¸c tiªu chuÈn kü thuËt trong söa ch÷a. - Sö dông ®óng, hîp lý c¸c dông cô kiÓm tra, b¶o dìng vµ söa ch÷a ®¶m b¶o chÝnh x¸c vµ an toµn. - ChuÈn bÞ, bè trÝ vµ s¾p xÕp n¬i lµm viÖc vÖ sinh, an toµn vµ hîp lý. 3. Th¸i ®é : - ChÊp hµnh nghiªm tóc c¸c quy ®Þnh vÒ kü thuËt, an toµn vµ tiÕt kiÖm trong b¶o dìng, söa ch÷a c¬ cÊu treo, khung vµ vá xe «t«. - Cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm hoµn thµnh c«ng viÖc ®¶m b¶o chÊt lîng vµ ®óng thêi gian . - CÈn thËn, chu ®¸o trong c«ng viÖc lu«n quan t©m ®óng, ®ñ kh«ng ®Ó x¶y ra sai sãt. 7
Bµi 1 Söa ch÷a vµ b¶o dìng c¬ cÊu treo phô thuéc - M· bµi: HAR.01 31 01 Giíi thiÖu : C¬ cÊu treo phô thuéc lµ mét bé phËn cña hÖ thèng di chuyÓn «t«. C¬ cÊu treo ®îc l¾p nèi gi÷a cÇu xe vµ khung xe, dïng ®Ó truyÒn lùc, nèi ®µn håi, gi¶m c¸c t¶i träng ®éng, dËp t¾t c¸c dao ®éng gi÷a cÇu xe vµ khung xe vµ ®¶m b¶o mèi liªn hÖ h×nh häc chÝnh x¸c gi÷a khung vá xe vµ c¸c b¸nh xe. - C¬ cÊu treo phô thuéc bao gåm c¸c bé phËn : lß xo (nhÝp), gi¶m chÊn vµ c¸c chi tiÕt l¾p r¸p. Do yªu cÇu lµm viÖc cña hÖ thèng treo liªn tôc, chÞu lùc lín, th¼ng ®øng vµ chÞu nhiÖt ®é cao cña c¸c bÒ mÆt ma s¸t nªn c¸c chi tiÕt dÔ bÞ h háng cÇn ®îc tiÕn hµnh kiÓm tra, b¶o dìng thêng xuyªn vµ söa ch÷a kÞp thêi ®Ó ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu kü thuËt vÒ chøc n¨ng truyÒn lùc, nèi ªm dÞu vµ n©ng cao tuæi thä cña hÖ thèng treo «t«. Môc tiªu thùc hiÖn: 1. Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô vµ ph©n lo¹i cña c¬ cÊu treo. 2. Gi¶i thÝch ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña c¬ cÊu treo phô thuéc. 3.Tr×nh bµy ®óng c¸c hiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng cña c¬ cÊu treo phô thuéc. 4. Gi¶i thÝch ®îc c¸c ph¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o dìng, söa ch÷a c¬ cÊu treo phô thuéc 5.Th¸o l¾p, b¶o dìng vµ söa ch÷a ®îc c¬ cÊu treo phô thuéc ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i c¬ cÊu treo 2. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¬ cÊu treo phô thuéc 3. HiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng cña c¬ cÊu treo phô thuéc. 4. Ph¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o dìng, söa ch÷a c¬ cÊu treo phô thuéc 5.Th¸o l¾p, b¶o dìng vµ söa ch÷a c¬ cÊu treo phô thuéc. häc taÞ phßng häc chuyªn m«n ho¸ I. Giíi thiÖu chung vÒ c¬ cÊu treo Gi¶m chÊn B¸nh xe Gi¶m chÊn Lß xo DÇm cÇu DÇm cÇu Lß xo (nhÝp) C¸c ®ßn liªn kÕt a) b) H×nh 1-1: S¬ ®å cÊu t¹o chung c¬ cÊu treo «t« a) C¬ cÊu treo phô thuéc b) C¬ cÊu treo ®éc lËp II. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i c¬ cÊu l¸i 8
1. NhiÖm vô - C¬ cÊu treo dïng ®Ó nèi ®µn håi gi÷a khung xe víi cÇu xe, gi¶m c¸c t¶i träng ®éng vµ dËp t¾t c¸c dao ®éng th¼ng ®øng cña khung vá xe do ¶nh hëng cña mÆt ®êng kh«ng b»ng ph¼ng. 2. Yªu cÇu - DËp t¾t nhanh c¸c dao ®éng tõ b¸nh xe lªn khung xe. - §¶m b¶o tÝnh ®iÒu khiÓn vµ æn ®Þnh chuyÓn ®éng cña «t« ë tèc ®é cao. - CÊu t¹o ®¬n gi¶n, vËn hµnh ªm vµ cã ®é bÒn cao. 3. Ph©n lo¹i a) Theo s¬ ®å bè trÝ bé phËn dÉn híng - C¬ cÊu treo phô thuéc l¾p víi dÇm cÇu liÒn (®îc dïng nhiÒu trªn «t« t¶i) - C¬ cÊu treo ®éc lËp l¾p víi dÇm cÇu c¾t ( dïng cho cÇu tríc «t« du lÞch) b) Theo phÇn tö ®µn håi - C¬ cÊu treo c¬ khÝ (lß xo l¸, lß xo trô) ®îc dïng réng r¶i (cÊu t¹o ®¬n gi¶n) - C¬ cÊu treo h¬i (khÝ nÐn) - C¬ cÊu treo thuû lùc, thuû khÝ * ¦u ®iÓm cña c¬ cÊu treo phô thuéc :®é cøng v÷ng cao, ®Þnh vÞ cÇu xe chÝnh x¸c, kh«ng cÇn sö dông c¸c thanh nèi cÊu t¹o ®¬n gi¶n, chÞu lùc vµ c¸c t¶i träng ®éng lín dÔ b¶o dìng, söa ch÷a nªn ®îc dïng nhiÒu trªn «t« t¶i vµ cÇu sau cña xe con. III. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¬ cÊu treo phô thuéc 1. CÊu t¹o bé nhÝp (h×nh 1-2 ) Bé nhÝp chÝnh ®îc l¾p tõ nhiÒu l¸ nhÝp ( 5 –12 lß xo l¸) cã chiÒu dµi kh¸c nhau nhê c¸c èp nhÝp vµ bul«ng ®Þnh t©m, trong ®ã cã tõ mét ®Õn hai l¸ nhÝp chÝnh ®îc uèn tai nhÝp ®Ó l¾p víi khung xe th«ng qua chèt vµ b¹c chèt nhÝp. Bé nhÝp phô (kh«ng cã l¸ nhÝp chÝnh), dïng ®Ó l¾p phÝa trªn bé nhÝp chÝnh trªn c¸c «t« t¶i lín. Khi t¶i nhá chØ cã bé nhÝp chÝnh lµm viÖc, nh khi t¶i lín c¶ nhÝp chÝnh vµ nhÝp phô cïng lµm viÖc. a) L¸ nhÝp chÝnh (l¸ nhÝp c¸i) - L¸ nhÝp chÝnh lµm b»ng thÐp lß xo, mÆt c¾t h×nh thang vµ cã chiÒu dµi, ®é cong tuú theo tõng lo¹i xe, hai ®Çu (hoÆc mét ®Çu) ®îc uèn cong t¹o thµnh tai nhÝp ®Ó l¾p b¹c, chèt nhÝp trªn khíp nhÝp ë khung xe. Gi¶m chÊn Gi¸ nhÝp di ®éng L¸ nhÝp chÝnh xo Chèt vµ b¹c nhÝp l¸ DÇm cÇu èp nhÝp Quang nhÝp H×nh 1-2 S¬ ®å cÊu t¹o c¬ cÊu treo phô thuéc (lo¹i nhÝp) 9
b) L¸ nhÝp phô - L¸ nhÝp phô cã cÊu t¹o nh l¸ nhÝp chÝnh, cã chiÒu dµi ng¾n ng¾n h¬n l¸ nhÝp chÝnh vµ c¸c l¸ nhÝp phô ng¾n dÇn vµ cã ®é cong lín h¬n l¸ phÝa trªn ®Ó t¹o sù cä x¸t ma s¸t dËp t¾t nhanh sù dao ®éng vµ gi¶m ®é cøng cña bé nhÝp. Khi l¾p c¸c l¸ nhÝp trªn mÆt c¸c l¸ nhÝp ®îc b«i mét líp phÊn ch× ®Ó gi¶m ma s¸t. Khung xe Bé nhÝp phô L¸ nhÝp c¸i DÇm cÇu L¸ nhÝp phô Bé nhÝp chÝnh H×nh 1-3 S¬ ®å cÊu t¹o bé nhÝp c) èp nhÝp - èp nhÝp ®îc t¸n chÆt vµo hai ®Çu cña mét sè l¸ nhÝp, dïng ®Ó èp chÆt mét sè l¸ nhÝp phô víi l¸ nhÝp chÝnh, sè èp nhÝp cã tõ 4 -6 c¸i trong mét bé nhÝp. d) Chèt nhÝp, b¹c chèt nhÝp, gi¸ l¾p nhÝp vµ c¸c vÊu cao su - Chèt vµ b¹c chèt nhÝp lµm b»ng thÐp tèt, dïng ®Ó l¾p bé nhÝp vµo khíp nhÝp ë khung xe, chèt cã khoan lç ®Ó b¬m mì b«i tr¬n. - Gi¸ nhÝp cè ®Þnh ®îc t¸n chÆt vµo khung xe dïng ®Ó l¾p chèt nhÝp, dÉn híng vµ truyÒn lùc tõ cÇu xe lªn khung xe, gi¸ di ®éng l¾p víi khung xe qua chèt xoay, dïng ®Ó l¾p chèt nhÝp vµ dÞch chuyÓn khi l¸ nhÝp chÝnh ®µn håi. - C¸c vÊu cao su l¾p chÆt trªn khung xe, dïng ®Ó h¹n chÕ hµnh tr×nh ®µn håi vµ t¨ng ®é cøng cña c¸c l¸ nhÝp khi qua t¶i. - Ngoµi ra cßn cã c¸c ®Öm nhÝp ®Ó c¶i thiÖn sù trît vµ gi¶m néi ma s¸t. e) Quang nhÝp vµ bul«ng ®Þnh vÞ - Quang nhÝp cã ren, ®ai èc h·m vµ c¸c tÊm ®Öm, dïng l¾p chÆt bé nhÝp vµo dÇm cÇu - Bul«ng ®Þnh vÞ dïng ®Ó l¾p vµ ®Þnh vÞ c¸c l¸ nhÝp cña bé nhÝp cã nhiÒu l¸ víi nhau, tr¸nh bÞ x« lÖch trong qu¸ tr×nh chÞu lùc. §èi víi bé nhÝp cã bul«ng ®Þnh t©m, c¸c l¸ nhÝp cã khoan mét lç ë gi÷a l¸ nhÝp. Ngµy nay c¬ cÊu treo phô thuéc lo¹i nhÝp (lß xo l¸) ®îc sö dông réng r¶i. V× cã ®iÓm : cã ®é cøng v÷ng, ®Þnh vÞ cÇu xe chÝnh x¸c, kh«ng cÇn sö dông c¸c thanh nèi, cÊu t¹o ®¬n gi¶n, ®µn håi gi¶m chÊn ªm dÔ b¶o dìng nhng cã khèi lîng lín, chiÕm diÖn tÝch l¾p ®Æt lín. Riªng ®èi víi c¬ cÊu lß xo h×nh trô cßn sö dông trªn mét sè «t« con, do cã cÊu t¹o diÖn tÝch l¾p ®Æt nhá, gän. 2. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng Khi «t« vËn hµnh, c¸c lùc truyÒn, c¸c t¶i träng ®éng tõ cÇu xe vµ c¸c dao ®éng tõ mÆt ®êng ®Òu th«ng qua bé nhÝp vµ truyÒn lªn khung xe, lµm cho c¸c l¸ nhÝp biÕn d¹ng tù do ®Ó thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng : - §µn håi theo ph¬ng th¼ng ®øng lµm cho c¸c l¸ nhÝp ®µn håi, cä x¸t ma s¸t lµm gi¶m c¸c t¶i träng ®éng tõ b¸nh xe lªn khung xe. - DÉn híng vµ truyÒn lùc däc tõ cÇu xe lªn khung xe th«ng qua gi¸ nhÝp cè ®Þnh lµm cho «t« chuyÓn ®éng æn ®Þnh. 10
- Gi¶m chÊn (gi¶m dao ®éng) nhê ma s¸t trît biÕn thµnh nhiÖt gi÷a c¸c l¸ nhÝp vµ qu¸ tr×nh chÊt láng lu th«ng bÞ nÐn qua c¸c lç van nhá cña gi¶m chÊn lµm gi¶m vµ dËp t¾t c¸c va ®Ëp tõ mÆt ®êng vµ b¸nh xe truyÒn lªn khung vá xe. - Do hai b¸nh xe cïng l¾p trªn dÇm cÇu liÒn, nªn chuyÓn ®éng vµ c¸c dao ®éng tõ mÆt ®êng cña c¸c b¸nh xe cã ¶nh hëng (phô thuéc) lÉn nhau gäi lµ treo phô thuéc. V× cã khèi lîng lín, chiÕm diÖn tÝch l¾p ®Æt lín, nªn ®èi víi c¬ cÊu treo phô thuéc lo¹i lß xo h×nh trô cßn sö dông trªn mét sè «t« con, do cã cÊu t¹o diÖn tÝch l¾p ®Æt nhá, gän. .IV. HiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng cña c¬ cÊu treo A. H¦ HáNG C¥ CÊU treo 1. C¬ cÊu treo ho¹t ®éng cã tiÕng ån a) HiÖn tîng Khi «t« ho¹t ®éng nghe tiÕng ån kh¸c thêng ë côm c¬ cÊu treo, tèc ®é cµng lín tiÕng ån cµng t¨ng. b) Nguyªn nh©n - C¸c l¸ nhÝp mßn nhiÒu, nøt g·y, gi¶m ®é ®µn håi, kh« mì b«i tr¬n - Chèt, b¹c ch«t nhÝp mßn, kh« mì b«i tr¬n - Gi¸ l¾p nhÝp, quang nhÝp nøt, g·y - Gi¶m chÊn kh« dÇu 2. «t« vËn hµnh kh«ng æn ®Þnh a) HiÖn tîng . Khi «t« vËn hµnh, khung xe vµ thïng xe rung kh«ng æn ®Þnh..tèc ®é cµng lín sù rung kh«ng æn ®Þnh cµng t¨ng b) Nguyªn nh©n - GÝa l¾p nhÝp, quang nhÝp g·y ®øt - èp nhÝp, bul«ng ®Þnh vÞ : g·y, ®øt lµm c¸c l¸ nhipã x« lÖch B. kiÓm tra c¬ cÊu treo phô thuéc 1. KiÓm tra khi vËn hµnh - Khi vËn hµnh «t« chó ý nghe ån kh¸c thêng ë côm c¬ cÊu treo, nÕu cã tiÕng ån kh¸c thêng vµ xe vËn hµnh kh«ng æn ®Þnh cÇn phaØ kiÓm tra vµ söa ch÷a kÞp thêi. 2. KiÓm tra bªn ngoµi c¬ cÊu treo - KiÓm tra sù g·y, láng cña c¸c èp nhÝp, quang nhÝp vµ gi¸ l¾p nhÝp. - Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi c¸c l¸ nhÝp. V. néi dung b¶o dìng c¬ cÊu treo 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi c¸c bé phËn 2. Th¸o rêi c¸c bé phËn nhÝp vµ vµ lµm s¹ch. 3. KiÓm tra h háng chi tiÕt 4. Thay thÕ chi tiÕt theo ®Þnh kú ( ®Öm vµ c¸c èp nhÝp) 5. Tra mì vµ l¾p c¸c chi tiÕt vµ bé phËn. 6. Thay dÇu gi¶m chÊn 7. KiÓm tra c¬ cÊu treo VI. C©u hái vµ bµi tËp 1. Tr×nh bµy c¸c nguyªn nh©n h háng cña c¬ cÊu treo lµm cho «t« kh«ng æn ®Þnh? 2. NhiÖm vô vµ u nhîc ®iÓm cña c¬ cÊu treo phô thuéc? 3. (Bµi tËp) Tr×nh bµy cÊu t¹o c¸c lo¹i bé nhÝp dïng trªn c¸c lo¹i «t« ? 11
tHùC tËp söa ch÷a vµ b¶o dìng c¬ cÊu treo phô thuéc I. tæ chøc chuÈn bÞ n¬i lµm viÖc 1. Môc ®Ých: - RÌn luyÖn kü n¨ng th¸o l¾p c¬ cÊu treo - NhËn d¹ng c¸c bé ph©n chÝnh cña c¬ cÊu treo 2. Yªu cÇu: - Th¸o, l¾p thµnh th¹o, ®óng quy tr×nh vµ ®óng yªu cÇu kü thuËt. - NhËn d¹ng ®îc c¸c bé phËn c¬ cÊu treo - Sö dông dông cô hîp lý, chÝnh x¸c. - §¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh th¸o, l¾p - Tæ chøc n¬i lµm viÖc khoa häc, ng¨n n¾p, gän gµng. 3. ChuÈn bÞ: a) Dông cô: - Dông cô th¸o l¾p c¬ cÊu treo - Khay ®ùng dông cô, chi tiÕt - Gi¸ n©ng cÇu xe, kÝch n©ng vµ gç chÌn kª lèp xe. - §ång hå so - Pan me, thíc cÆp b) VËt t: - GiÎ s¹ch - GiÊy nh¸m - Nhiªn liÖu röa, dÇu b«i tr¬n - Chèt b¹c nhÝp vµ c¸c èp nhÝp - Tµi liÖu ph¸t tay vÒ c¸c quy tr×nh vµ tra cøu c¸c yªu cÇu kü thuËt söa ch÷a c¬ cÊu treo. - Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho nhãm häc viªn ®ñ diÖn tÝch, ¸nh s¸ng vµ th«ng giã. II. th¸o l¾p c¬ cÊu treo A. quy tr×nh Th¸o c¬ cÊu treo 1.ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc - Bé dông cô tay nghÒ th¸o l¾p - KÝch n©ng, gi¸ kª chÌn lèp xe. 2. Lµm s¹ch bªn ngoµi côm hÖ c¬ cÊu treo vµ cÇu xe - Dïng b¬m níc ¸p suÊt cao vµ phun níc röa s¹ch c¸c cÆn bÈn bªn ngoµi gÇm «t«. - Dïng b¬m h¬i vµ thæi khÝ nÐn lµm s¹ch cÆn bÈn vµ níc b¸m bªn ngoµi côm c¬ cÊu treo CÇu xe Gi¶m chÊn Khung xe Chèt nhÝp Gi¸ l¾p nhÝp nhÝp Quang nhÝp NhÝp xe H×nh 1-4 S¬ ®å cÊu t¹o c¬ cÊu treo phô thuéc (lo¹i nhÝp) 12
3. Th¸o bé nhÝp tõ xe «t« (h×nh. 1-5) - KÝch kª khung xe vµ cÇu xe - Th¸o c¸c quang nhÝp - Th¸o chèt, b¹c nhÝp vµ gi¸ l¾p nhÝp a) b) c) H×nh 1 -5: Th¸o c¬ cÊu treo tõ xe «t« èp nhÝp a) KÝch, kª khung xe vµ cÇu xe b) Th¸o quang nhÝp c) Th¸o chèt vµ b¹c chèt nhÝp 4. Th¸o rêi bé nhÝp (h×nh. 1-5) - Lµm s¹ch bé nhÝp - Th¸o chèt vµ b¹c nhÝp - Th¸o rêi c¸c l¸ nhÝp - Th¸o bul«ng ®Þnh vÞ - Th¸o c¸c èp nhÝp §ét chèt nhÝp èp nhÝp Bé nhÝp Ch«t vµ b¹c nhÝp a) b) Bul«ng ®Þnh vi Khoan ®inh t¸n nhÝp c) d) H×nh 1 -5. Th¸o rêi bé nhÝp a) Th¸o chèt nhÝp; b) Th¸o rêi c¸c l¸ nhÝp; c) Th¸o bul«ng ®Þnh vÞ; d) Th¸o èp nhÝp 13
b. Quy tr×nh l¾p  Ngîc l¹i quy tr×nh th¸o (sau khi söa ch÷a vµ thay thÕ c¸c chi tiÕt h háng)  C¸c chó ý - Kª kÝch vµ chÌn lèp xe an toµn khi lµm viÖc díi gÇm xe. - Tra mì b«i tr¬n c¸c chi tiÕt : b¹c vµ chèt nhÝp, bÒ mÆt c¸c l¸ nhÝp. - Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú b¶o dìng. III. B¶o dìng c¬ cÊu treo 1. ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc - Bé dông cô tay th¸o l¾p c¬ cÊu treo vµ c¸c bé vam, c¶o chuyªn dïng - KÝnh phãng ®¹i - Mì b«i tr¬n vµ dung dÞch röa 2. Th¸o vµ lµm s¹ch c¸c chi tiÕt c¬ treo - Th¸o c¬ cÊu treo tõ «t« - Th¸o rêi bé nhÝp - Dïng dung dÞch röa, b¬m h¬i, giÎ s¹ch ®Ó lµm s¹ch, kh« bªn ngoµi c¸c chi tiÕt 3. KiÓm tra bªn chi tiÕt - KiÓm tra bªn ngoµi c¸c chi tiÕt : c¸c l¸ nhÝp, chèt vµ b¹c chèt nhÝp 4. L¾p vµ b«i tr¬n c¸c chi tiÕt -Tra mì b«i tr¬n - L¾p c¸c chi tiÕt. - Thay dÇu gi¶m chÊn 5. L¾p c¬ cÊu treo lªn «t« - L¾p bé nhÝp - L¾p gi¶m chÊn 6. KiÓm tra tæng hîp vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp - VÖ sinh dông cô vµ n¬i b¶o dìng s¹ch sÏ, gän gµng  C¸c chó ý - Kª kÝch khung xe vµ chÌn lèp xe an toµn - KiÓm tra vµ quan s¸t kü c¸c chi tiÕt bÞ nøt vµ chên háng ren. - Sö dông dông cô ®óng lo¹i vµ vÆn chÆt ®ñ lùc quy ®Þnh. - Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú vµ bÞ h háng. - B¬m mì c¸c chèt nhÝp vµ b«i tr¬n c¸c l¸ nhÝp IV. Söa ch÷a c¬ cÊu treo phô thuéc 1. Chèt, b¹c nhÝp vµ gi¸ l¾p nhÝp a) H háng vµ kiÓm tra - H háng b¹c, chèt nhÝp vµ gi¸ l¾p nhÝp : nøt vµ mßn . - KiÓm tra : Dïng pan me vµ ®ång hå so ®Ó ®o ®é mßn b¹c vµ chèt nhÝp (®é mßn kh«ng lín h¬n 0,5 mm) vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt. b) Söa ch÷a - Chèt vµ nhÝp mßn qu¸ giíi h¹n cho phÐp cã thÓ hµn ®¾p gia c«ng l¹i kÝch thíc ban ®Çu, bÞ nøt ph¶i thay thÕ. - Gi¸ l¾p nhÝp nøt, mßn cÇn ph¶i thay thÕ 2. Bé nhÝp a) H háng vµ kiÓm tra - H háng cña bé nhÝp : c¸c l¸ nhÝp nøt, mßn bÒ mÆt, ®øt g·y c¸c èp nhÝp, quang nhÝp vµ bu l«ng ®Þnh vÞ. 14
- KiÓm tra : Dïng thíc cÆp ®Ó ®o ®é mßn cña c¸c l¸ nhÝp so víi tiªu chuÈn kü thuËt. Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi l¸ nhÝp vµ c¸c quang nhÝp, èp nhÝp. b) Söa ch÷a - C¸c l¸ nhÝp mßn, nøt ®Òu ®îc thay thÕ ®óng lo¹i. - Thay thÕ c¸c quang nhÝp vµ bul«ng ®Þnh vÞ chên háng ren hoÆc nøt g·y - C¸c èp nhÝp sau mçi lÇn th¸o rêi bé nhÝp ®Òu ph¶i thay thÕ 3. Gi¶m chÊn a) H háng vµ kiÓm tra - H háng gi¶m chÊn : mßn pitt«ng, xi lanh vµ c¸c ®Öm cao su, g·y c¸c ®Çu ®Þnh vÞ. - KiÓm tra : Dïng pan me, ®ång hå so ®Ó ®o ®é mßn cña pitt«ng, xi lanh vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt. b) Söa ch÷a - Gi¶m chÊn mßn háng ph¶i thay thÕ ®óng lo¹i. - Gi¶m chÊn kh« dÇu ph¶i thay dÇu ®óng lo¹i C¸c bµi tËp më réng vµ n©ng cao i. Tªn bµi tËp 1. C¬ cÊu treo phô thuéc? 2. LËp b¶ng kiÓm tra, ph©n lo¹i chi tiÕt c¬ cÊu treo phô thuéc cña xe TOYOTA B¶ng kiÓm tra ph©n lo¹i chi tiÕt Ngµy kiÓm tra : Ngµy th¸ng n¨m 2004 Nhãm ( ngêi) kiÓm tra : Tªn chi tiÕt, bé phËn : C¬ cÊu treo Lo¹i «t« : TOYOTA T Tªn chi tiÕt § vÞ Sè §ñ, KÝch T×nh Thay Söa T tÝnh Lîng thiÕu thíc tr¹ng thÕ ch÷a mßn KT 1 L¸ nhÝp chÝnh C¸i 02 ®ñ - Nøt x 2 L¸ nhÝp phô - 10 §ñ 0,3 - Mßn x 3 Chèt nhÝp - 2 - 0,2 - Mßn x 4 B¹c chèt nhÝp 2 - - Nøt x Phßng kü thuËt Ngêi kiÓm tra II. Yªu cÇu cÇn ®¹t 1. Tr×nh bµy ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña c¬ cÊu treo phô thuéc 2. LËp b¶ng kiÓm tra chi tiÕt cña c¬ cÊu treo ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c III. Thêi gian - Sau 2 tuÇn nép ®ñ c¸c bµi tËp. 15
Bµi 2 Söa ch÷a vµ b¶o dìng c¬ cÊu treo ®éc lËp - M· bµi: HAR.01 31 02 Giíi thiÖu : C¬ cÊu treo ®éc lËp lµ mét bé phËn cña hÖ thèng di chuyÓn «t« con. C¬ cÊu treo ®îc l¾p nèi gi÷a cÇu xe vµ khung vá xe, dïng ®Ó nèi ®µn håi, gi¶m c¸c t¶i träng ®éng, dËp t¾t c¸c dao ®éng gi÷a cÇu xe víi khung vá xe vµ ®¶m b¶o mèi liªn hÖ h×nh häc chÝnh x¸c gi÷a khung vá xe vµ c¸c b¸nh xe. - C¬ cÊu treo ®éc lËp bao gåm c¸c bé phËn : lß xo xo¾n h×nh trô, gi¶m chÊn vµ c¸c ®ßn vµ khíp cÇu. Do yªu cÇu lµm viÖc cña hÖ thèng treo liªn tôc, chÞu lùc lín, th¼ng ®øng vµ chÞu nhiÖt ®é cao cña c¸c bÒ mÆt ma s¸t nªn c¸c chi tiÕt dÔ bÞ h háng cÇn ®îc tiÕn hµnh kiÓm tra, ®iÒu chØnh thêng xuyªn vµ b¶o dìng, söa ch÷a kÞp thêi ®Ó ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu kü thuËt vÒ chøc n¨ng truyÒn lùc, nèi ªm dÞu vµ n©ng cao tuæi thä cña hÖ thèng treo «t«. Môc tiªu thùc hiÖn: 1. Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô vµ ph©n lo¹i cña c¬ cÊu treo ®éc lËp. 2. Gi¶i thÝch ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña c¬ cÊu treo ®éc lËp. 3.Tr×nh bµy ®óng c¸c hiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng cña c¬ cÊu treo ®éc lËp 4. Gi¶i thÝch ®îc c¸c ph¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o dìng, söa ch÷a c¬ cÊu treo ®éc lËp 5.Th¸o l¾p, b¶o dìng vµ söa ch÷a ®îc c¬ cÊu treo ®éc lËp ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i c¬ cÊu treo ®éc lËp 2. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¬ cÊu treo ®éc lËp 3. HiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng cña c¬ cÊu treo ®éc lËp. 4. Ph¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o dìng, söa ch÷a c¬ cÊu treo ®éc lËp 5.Th¸o l¾p, b¶o dìng vµ söa ch÷a c¬ cÊu treo ®éc lËp. häc taÞ phßng häc chuyªn m«n ho¸ I. Giíi thiÖu chung vÒ c¬ cÊu treo Khung vá Gi¶m chÊn xe B¸nh xe §ßn ®øng Trôc b¸nh xe §ßn ngang DÇm cÇu Lß xo H×nh 2-1: S¬ ®å cÊu t¹o c¬ cÊu treo ®éc lËp II. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i c¬ cÊu treo ®éc lËp 16
1. NhiÖm vô - C¬ cÊu treo ®éc lËp dïng ®Ó nèi ®µn håi vµ dÉn híng gi÷a cÇu xe víi khung vá «t« con, gi¶m c¸c t¶i träng ®éng vµ dËp t¾t c¸c dao ®éng th¼ng ®øng cña khung vá xe do ¶nh hëng cña mÆt ®êng kh«ng b»ng ph¼ng. 2. Yªu cÇu - DËp t¾t nhanh c¸c dao ®éng tõ b¸nh xe lªn khung vá xe. - §¶m b¶o tÝnh ®iÒu khiÓn vµ æn ®Þnh chuyÓn ®éng cña «t« ë tèc ®é cao. - CÊu t¹o ®¬n gi¶n, vËn hµnh ªm vµ cã ®é bÒn cao. 3. Ph©n lo¹i - C¬ cÊu treo ®éc lËp mét ®ßn ngang thêng l¾p víi dÇm cÇu sau cña «t« con - C¬ cÊu treo ®éc lËp lo¹i hai ®ßn ngang thêng l¾p víi dÇm cÇu cÇu tríc «t« con. * ¦u ®iÓm cña c¬ cÊu treo ®éc lËp : Do c¬ cÊu treo cña tõng b¸nh xe ®éc lËp víi nhau, cã khèi lîng treo nhá vµ cã chuyÓn ®éng t¬ng ®èi víi khung vá xe th«ng qua c¸c ®ßn, nªn h¹ thÊp träng t©m xe, gi¶m lùc ly t©m n©ng cao tÝnh æn ®Þnh vµ ªm cña «t« khi vËn hµnh tèc ®é cao vµ ®i trªn ®êng gå ghÒ.( nhîc ®iÓm cÊu t¹o phøc t¹p, chÞu lùc, t¶i träng ®éng nhá vµ chiÕm kh«ng gian lín nªn chØ dïng cho cÇu tríc xe con) III. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¬ cÊu treo ®éc lËp 1. CÊu t¹o (h×nh 2-2 ) C¬ cÊu treo ®éc lËp bao gåm : mét lß xo xo¾n h×nh trô, mét gi¶m chÊn vµ c¸c ®ßn ngang, ®ßn ®øng liªn kÕt víi nhau b»ng c¸c khíp cÇu. a) Lß xo xo¨n h×nh trô - Lß xo xo¾n h×nh trô lµm b»ng thÐp lß xo, cã chiÒu dµi vµ ®êng kÝnh tuú thuéc tõng lo¹i xe, hai ®Çu cã ®Õ ®Þnh vÞ l¾p víi ®ßn ngang vµ l¾p víi khung vá xe. Do lß xo kh«ng cã sù c¶n lùc ngang vµ kh«ng cã néi ma s¸t nh l¸ nhÝp nªn lß xo kh«ng tù kiÓm so¸t sù dao ®éng cña b¶n th©n, nªn cÇn ph¶i sö dông gi¶m chÊn l¾p cïng víi lß xo. - Lß xo cã thÓ lµm cã ®êng khÝnh kh¸c nhau, hai ®Çu nhá h¬n gi÷a, hoÆc bíc kh«ng ®Òu, hoÆc lß xo h×nh c«n ®Ó lµm t¨ng tÝnh mÒm vµ ªm khi chÞu t¶i nhá. b) C¸c ®ßn liªn kÕt Trôc b¸nh xe Lß xo liªn kÕt dïng ®Ó l¾p b¸nh xe dÉn híng vµ cè ®Þnh mét ®Çu lß xo vµ gi¶m C¸c ®ßn chÊn. - §ßn ngang mét ®Çu l¾p trªn khung vá xe b»ng chèt xoay vµ mét ®Çu l¾p víi ®ßn ®øng b»ng chèt cÇu. - §ßn ®øng l¾p víi c¸c ®ßn ngang b»ng c¸c chèt cÇu, cã mÆt bÝch dïng ®Ó l¾p trôc b¸nh xe, ®ßn ®øng cã t¸c dông xoay dÉn híng b¸nh xe. §ßn ngang Gi¶m chÊn Lß xo trªn §ßn ®øng Lß xo Gi¶m chÊn Trôc b¸nh xe Khung xe Thanh æn ®Þnh §ßn ngang a) díi b) §ßn ngang díi H×nh 2-2 S¬ ®å cÊu t¹o c¬ cÊu treo ®éc lËp a) C¬ cÊu treo hai ®ßn ngang; b) C¬ cÊu treo mét ®ßn ngang (l¾p cho cÇu sau) d) Gi¶m chÊn 17
- Gi¶m chÊn dïng trªn «t« lµ lo¹i gi¶m chÊn thuû lùc, dïng ®Ó hÊp thô n¨ng lîng c¬ häc gi÷a b¸ng xe vµ khung vá xe ®¶m b¶o cho «t« vËn hµnh ªm trªn ®êng. e) Thanh æn ®Þnh, thanh xo¾n vµ v¸u cao su Do ®Æc ®iÓm lß xo kh«ng cã sù c¶n lùc ngang,nª cÇn c¸c thanh æn ®Þnh vµ thanh xo¾n ®Ó ®ì cÇu xe vµ n©ng cao tÝnh æn ®Þnh, dÉn híng cña «t«. - Thanh æn ®Þnh cã d¹ng h×nh ch÷ U, hai ®Çu nèi víi b¸nh xe vµ khung nèi víi khung vá xe nhê c¸c æ ®ì b»ng cao su. Thanh æn ®Þnh cã t¸c dông san ®Òu t¶i träng th¼ng ®øng cña b¸nh xe, gi¶m ®é nghiªng vµ m« mem lËt lµm t¨ng tÝnh æn ®Þnh cña «t« khi vµo ®êng vßng hoÆc ®i trªn ®êng xÊu. - Thanh xo¾n lµ mét thanh thÐp lß xo cã chiÒu xo¾n nhÊt ®Þnh, mét ®Çu l¾p chÆt vµo khung hoÆc vá xe ®Çu cßn l¹i g¾n vµo mét kÕt cÊu chÞu t¶i xo¾n. - C¸c vÊu cao su dïng ®Ó hÊp thô c¸c dao ®éng nhê sinh ra néi ma s¸t khi bÞ ®µn håi, biÕn d¹ng nh mét b¹c ®Öm hoÆc vÊu chÆn. 2. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng Khi «t« vËn hµnh, c¸c lùc truyÒn, c¸c t¶i träng ®éng tõ cÇu xe vµ c¸c dao ®éng tõ mÆt ®êng ®Òu th«ng qua c¸c ®ßn liªn kÕt, lß xo vµ gi¶m chÊn ®Ó truyÒn lªn khung vá xe, lµm cho lß xo xo¾n vµ gi¶m chÊn biÕn d¹ng tù do ®Ó thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng : - §µn håi theo ph¬ng th¼ng ®øng lµm cho lß xo bÞ nÐn, xo¾n vµ ®µn håi ®Ó gi¶m c¸c t¶i träng ®éng tõ b¸nh xe vµ mÆt ®êng. - DÉn híng vµ truyÒn lùc tõ cÇu xe lªn khung vá xe th«ng qua ®ßn ®øng lµm quay b¸nh xe dÉn híng ®Ó «t« chuyÓn ®éng ®óng híng vµ æn ®Þnh. - Gi¶m chÊn (gi¶m dao ®éng) nhê qu¸ tr×nh chÊt láng lu th«ng bÞ nÐn qua c¸c lç van nhá lµm gi¶m vµ dËp t¾t c¸c va ®Ëp tõ mÆt ®êng vµ b¸nh xe truyÒn lªn khung vá xe. Lß xo Khung xe Gi¶m chÊn Thanh æn ®Þnh Moay¬ b¸nh xe §ßn ngang H×nh 2-3 S¬ ®å cÊu t¹o c¬ cÊu treo ®éc lËp l¾p cÇu sau 18
IV. HiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng cña c¬ cÊu treo A. H¦ HáNG C¥ CÊU treo 1. C¬ cÊu treo ho¹t ®éng cã tiÕng ån a) HiÖn tîng Khi «t« ho¹t ®éng nghe tiÕng ån kh¸c thêng ë côm c¬ cÊu treo, tèc ®é cµng lín tiÕng ån cµng t¨ng. b) Nguyªn nh©n - Lß xo g·y, c¸c ®ßn liªn kÕt nøt hoÆc cong - Chèt cÇu, chèt xoay vµ b¹c mßn, kh« mì b«i tr¬n - Thanh æn ®Þnh cong g·y hoÆc láng c¸c mèi l¾p nèi - Gi¶m chÊn kh« dÇu 2. «t« vËn hµnh kh«ng æn ®Þnh a) HiÖn tîng . Khi «t« vËn hµnh, khung vá xe rung kh«ng æn ®Þnh..tèc ®é cµng lín sù rung kh«ng æn ®Þnh cµng t¨ng b) Nguyªn nh©n - Thanh æn ®Þnh hoÆc lß xo g·y ®øt - C¸c ®ßn liªn kÕt cong hoÆc nøt g·y B. kiÓm tra c¬ cÊu treo 1. KiÓm tra khi vËn hµnh - Khi vËn hµnh «t« chó ý nghe ån kh¸c thêng ë côm c¬ cÊu treo, nÕu cã tiÕng ån kh¸c thêng vµ xe vËn hµnh kh«ng æn ®Þnh cÇn phaØ kiÓm tra vµ söa ch÷a kÞp thêi. 2. KiÓm tra bªn ngoµi c¬ cÊu treo - KiÓm tra sù g·y, láng cña ®ßn liªn kÕt, lß xo vµ thanh æn ®Þnh. - Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi c¸c chi tiÕt. V. néi dung b¶o dìng c¬ cÊu treo 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi c¸c bé phËn 2. Th¸o rêi c¸c bé phËn nhÝp vµ vµ lµm s¹ch. 3. KiÓm tra h háng chi tiÕt 4. Thay thÕ chi tiÕt theo ®Þnh kú (c¸c chèt xoay, chèt cÇu vµ b¹c) 5. Tra mì vµ l¾p c¸c chi tiÕt vµ bé phËn. 6. Thay dÇu gi¶m chÊn 7. KiÓm tra c¬ cÊu treo VI. C©u hái vµ bµi tËp 1. C¸c nguyªn nh©n h háng cña c¬ cÊu treo lµm cho «t« cã nhiÒu tiÕng ån ? 2. NhiÖm vô vµ u nhîc ®iÓm cña c¬ cÊu treo ®éc lËp ? 3. (Bµi tËp) Tr×nh bµy cÊu t¹o c¸c lo¹i c¬ cÊu treo ®éc lËp dïng trªn «t« ? 19
tHùC tËp söa ch÷a vµ b¶o dìng c¬ cÊu treo ®éc lËp I. tæ chøc chuÈn bÞ n¬i lµm viÖc 1. Môc ®Ých: - RÌn luyÖn kü n¨ng th¸o l¾p c¬ cÊu treo - NhËn d¹ng c¸c bé ph©n chÝnh cña c¬ cÊu treo 2. Yªu cÇu: - Th¸o, l¾p thµnh th¹o, ®óng quy tr×nh vµ ®óng yªu cÇu kü thuËt. - NhËn d¹ng ®îc c¸c bé phËn c¬ cÊu treo - Sö dông dông cô hîp lý, chÝnh x¸c. - §¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh th¸o, l¾p - Tæ chøc n¬i lµm viÖc khoa häc, ng¨n n¾p, gän gµng. 3. ChuÈn bÞ: a) Dông cô: - Dông cô th¸o l¾p c¬ cÊu treo, gi¸ Ðp lß xo - Khay ®ùng dông cô, chi tiÕt - Gi¸ n©ng cÇu xe, kÝch n©ng vµ gç chÌn kª lèp xe. - §ång hå so - Pan me, thíc cÆp b) VËt t: - GiÎ s¹ch - GiÊy nh¸m - Nhiªn liÖu röa, dÇu b«i tr¬n - B¹c, chèt cÇu vµ c¸c ®Öm cao su - Tµi liÖu ph¸t tay vÒ c¸c quy tr×nh vµ tra cøu c¸c yªu cÇu kü thuËt söa ch÷a c¬ cÊu treo. - Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho nhãm häc viªn ®ñ diÖn tÝch, ¸nh s¸ng vµ th«ng giã. II. th¸o l¾p c¬ cÊu treo A. quy tr×nh Th¸o c¬ cÊu treo 1.ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc - Bé dông cô tay nghÒ th¸o l¾p - KÝch n©ng, gi¸ kª chÌn lèp xe. - Gi¸ Ðp lß xo 2. Lµm s¹ch bªn ngoµi côm hÖ c¬ cÊu treo vµ cÇu xe - Dïng b¬m níc ¸p suÊt cao vµ phun níc röa s¹ch c¸c cÆn bÈn bªn ngoµi gÇm «t«. - Dïng b¬m h¬i vµ thæi khÝ nÐn lµm s¹ch cÆn bÈn vµ níc b¸m bªn ngoµi côm c¬ cÊu treo 3. Th¸o b¸nh xe vµ moay¬ - KÝch kª khung vá xe vµ cÇu xe - Th¸o b¸nh xe - Th¸o moay¬ - Th¸o trôc b¸nh xe 4. Th¸o c¬ cÊu treo - Th¸o chèt cÇu vµ ®ßn ®øng - L¾p gi¸ Ðp lß xo - Th¸o lß xo vµ gi¶m chÊn - Th¸o gi¸ Ðp lß xo - Th¸o c¸c ®ßn liªn kÕt - Th¸o than æn ®Þnh 5. Lµm s¹ch vµ kiÓm tra chi tiÕt - Lµm s¹ch c¸c chi tiÕt 20